R.P. RODERICI DE ARRIAGA HISPANI LUCRONIENSIS E SOCIETATE... Rodrigo : de Arriaga Diniti^r-rf bv C-.00<^Ie d by Google \ N R. P. ROD€RICI C VR S V PHILOSOPHICVS/ Digitized 1 r R. P. ROD^RICI DEA C V R S V PHILOSOPHICVS. 7 . Diyitizeo by.ViOOgl I R P. RODERICI DE ARRIAGA HISPANI LVCRONIENSI|^^^ E SOCIETATE lESV. ^ PHILOSOPHI/E, AC THEOLOGIiE DOCTORIS, _ cjufdcmquc in Cifarca Rcgiaque Vniucrfitate Ferdinandca Pragcnfi olim Profefforis ac Cancellarij , , KVNC VERO IN CAROLO-FERDI NAN DEA THEOI.OGlit ^ Dccani,acCollcgijSocictatisGencralisftudiorumPra:fcc11, CVRSVS PHILOSOPHICVS, I^M NOriTER MAXIMA EX PARTE AVCTVS, IlIuflratM , ^ "Pdriis objeSiionibui liberatHS , nttnon a, mendis ex^nrgatM. Petri Borde» DC. LXIX* CVM PRIVILBGIO REGI$»' PROLOG VS. NTE trigitita&liusannosPhi- lolbphicum.curfum in lucem edidi» quem multis placuifle valde , commu- niter vero omnibus extitifle gratum, conlkns etiam nunc de eo rumon fe- cile perfuadet. Verum vti nuUurn eit reperire adeo iapide conditum cibuti^ , ciuem hon alicuius pala- tiim auerfetur , ideoque in quacunque fiue g rB^ — Csefareave quomodocunque opipare prseparata ta- buiaqusdam reperiuntur tercula, qu«ehuic illive e conuiuis (apiant minus, minus arrideant, vt propte-; rea de gutUbus difputandum non efle, vecus cer*' lumqueiure merito teftetur axiotlia. Ita (khehuic meo Piiilofopliico curfui fimile quid accidifle fatis. ert compertum omnibus» Cum inter eos omnino ipfcs quibus ille extititgratqs, non defiaerint aliqui, quibus quarundsmoppofitarum opiilibnum refii- tatio apparuerit infuftxiensralij , qui nonnuUarum propriarum opinionum &indamenta minus folida dixerint Ab aliis dcnique h^ aut ill^e fententi^ ve- ricaci minus conformes iudicat^ fuerint.cum tamen e contrario multialij in his ipfis cauGs totam mihi adiudicauerint liccm. Adeo etiam ingeniorum pa- a 5 lau iiiized PROLOGVS. lata varia funt j adeo diuerfe vel naufeanc, vel appe- tuatinteU€ de quibus lupra, ingeniorum guftus, vnusdmnibus faiisfacere potui : quando & plurimi ( qui gigantes relpettu mei iurc merito dici 4ebcm ) id non funt vnquam confecucL Hoc pro complemento mihi nunc monendum rel^. Jn mea Philofopbia aliquas contineriopinioiies,(eptcm drciter aut o6lo, qucE inter aliorum plurimas , prohibit^ funt in Ib- cietate doceri , viginri fere.annis poft priinam mese PiiilolophisE, ecjitionem ab admoduin Reuerendo Patre Francifco PicolomineocuncSocletatisnoftr^ Generali, nulla tameneis ne quidem improbabili- taiis inufta cenfura ; ied eapraccisede cau&i qvibd ad vniformitacem doftrin^ Societatis viderentuf minus idonese^ adeoquc ?;eUda infuturumadmod^ RR.Patribus GeneralibusfkGulcJate,vtfi qu«€xillii- in vaiiis Vniucrfitatibus recepcas reperiantur earum defertionem liberam ibidem ^cere poftint Et licec eas,quas dixi paucasopinionesbonafidedum om- nino licit^ eflen t » ly pis ediderim ^ & viginti ipfis an^ nis per fex aut feptem nouas impreffiones vbique divulgatae , per bon^ fidei polfeflionem quodam- modo praefcripfifle videri poflent : tiihilomiilus ta-» men eas ego in hoc Audario tradere non praefum- pfiflem, nifi Admodum R^P.Paulus Oliua Societa'' tis noftr:^ digniflimus Vicarius Generalis , tum ob antiquam, quam dixii iti ei$ edendis meam bonam fidem, tum quia paucx ill^ & in hac Pragenfi Vni-» ueifitate valde recepc^ , cum quia in materia pure Philofophica ad mylleriaFidei & morum flUllate- nus pertinentia , tum denique , quod mjiiii glorio- P.ROLOGVS. fiim efl: , ob fingularem beneuoleritiam , qu^ me li- cet omnino indignum amultisiam annis profequi- tur , eas i^udendi &cultatem,humiliterdme ro- gatus , concefliflTet gratiofilsinie. Nolens tamen per bUnc.^uoremvJilialterieasin fcholistradendimul- fo autemi33iau5 typis jdivulgandijlicentiam con- ccdere...; • • ■ 1 I • • • ■ 10ANNES Platicrc Prouincialis Societacis lESV in Prouincia Lugdunenfi» iuxcaFaculraccs eidcm Sociccaci coDCe^siChiriftiamC- nmis Rcgibus Henrico III. dccima die Marctj i^Sj.Hennco lV*a>o. Nouembris 1 608. Ludouico XIII. 14. Februarij 161 1. fiC Ludouico X I V. 1 3 . Dcccmbris 1 6 5 o.Permictic PhilippoBorde, Laorencto Amaad» & Pecro Borde,BibliopoIis Lugduncndbus^Typis mandareac diiiendere Philoibphiam Arriagx Socictacis lESV, Sacerdocis in deceni' annos ^oximos. Dacum Lugdunidie Vigciifaa U Ccxu Ituuj x ~ . . " ^ Sigaatum lOANNEs PLATIERE, INTRQ . l N D E X DISPVTATIONVM, E T S- E C T I O N hujus Operis. V M f N S F M M F L l S. DISPVTATIO Se^io I I. Proftfitio , (y f»£ etan stnicroitnt Sc cli o r 1 1 . Fropojitio diniJitnr. x i n ^ ■ • j * t ^^io ly- Dc «Ppefitime propofitio0ltmi 14. Ec T I o 1 . 7Vr«,,W^i«, pag.x ^^^^^ . ^ ^FJ f PJ^ ^- 4 Sca,.^i.I>,../soTcnmm,nMen. SuhCca^o . . nZjio oppcUnis. V/ Subie^io III. De proprietmihn iff^ , f*lem,recM/em,t^Strfftmn. 3 ^Scftio III. Aiiqiid HmfMm Termi^ ni /ignifcatiui. ibid. Seftio IV. Nonn»i/d nU* dinijiones Termim. 5 Seftio V. ItrftM TemimJim/hmes. 7 Sc«rfii/«rfMj?f0. 10 Subleft io r n . Diuijio fnpfofitienis. . 1 SubfcOio IV. Sjudm» wett etttmfafft^fimim. tmtmuivri . ■ ^ ScA. vu.2}esfeemfiS'^feei^mTemimtmm, Scft.viIi.Df prcprietAtihm aliis Termimrum.xh. SeAio ix.DenmtuM fr*dit»tioitetijr,imUtifH- Seftio 3E. Atiqni ohie^imetfobua^^ wm^ ejiftiemmLamiktrmiiU, ' /if dispvtAtio n themhitiSf^fhfifthmi etntrmiM ^ contmdiclorijt. %y Subfcaioit.Nlmmaidehieaieiiesfolmd, 18 Subfcd. y .C*ter*diJ^cMltntesexplicAt.< ,vii »n eadem frofifitie fojfit ejfi fmml ver» & fMl- /*• t9 ^\x\>(c&..\\.Non»circaidemdifficHltM. ' 30 Scd. V. pedfiiifiUcmiet & emimfme fr^efi' tionum. Soaio VI. nefnfi pimihH i ia it K hm: . DISPVTATIO 111 X)f defiaithtH , eUutfimie^ & ^gmen^ tatiem. SEaio i T>e deSnitime. I Sedio 1 1 . i>« kiaijtene. 3 ^ Seaio in.l>e mgmmeutmtieae ^ eins Jhede' 37 Sc£kio 1 V. Aliqua coroUaria ex di0it, 3^ Scfi^v. 1iemMteriA^fw,mm^& ffffttfylltgif. %^^\il}ifamawMffbi^m»mm, % K»P*Rjodeik*IBER PRIm\s. 2)r PnamUtilms LogieM. ^"^—^——^—^^ — — luEm rstitms exeUditnr obiea» Lo- DISPVTATIO I. ^ 2>« tiieS^ fiiemU in eommimi. ^4 Se£k.tV'Meffmdet0rMli^iiiiiu9iie£iienitm. 66 EcTio i.DefiUtio &iidlkttiemvi ScA;t. rtifkte Hiteieff4t efefMtie epeUeOtm mH^zA' / j /- 44 form»U L^icd. 67 iif&^ai^ * ^**^^ tmtteri»' Seft. v i . Ex/tietitm tHeSm Mtrii»fiMis Logi- Sca. t , f . AquttiuatJ^teiesfdemtiM vmititff^ Subf.i. Se»tenti»f,i^ ibitt JtimMar,^ qus/i* esp. 46 SxihCi i. AlUJtnguUritefime. 69 Wl. I. AU^mmfmffntumtur »d qutpionem. i bid. Subf. 1 1 1. Necmodm feiemU i» eemuunu, meeent. ^^U,SxfBeM,«rtAieam»ffeci^c^tiuumfcie». 'nei tnedi imfMrtic»tMrifmit eUeihm Mtrih- c i r 47 tionis Logic*. 71 ".^ ' ii.^- «*«-5Uy«<»/Mnii« difikefiemttmt Subfi v. 5«/-. demmdtrMt» ejt e^Stim tutrihu- ferMtJhmmmm^materiM. 48 tionit t^gic». yj ^^W^v.ArgHmentucontrAriufotuuntur. 50 sliunm» fcientiurmn. 7$ SubCvii.*.^««to^^,fli;(^j„^ j> ^ 7^ ^^a.iv.Defe/entiufrMffies(^jfeeuUtUlM. JJ SubCi.Aliontmofimouesreferumtur. ibkU " — — ~" ' ' !Sr;i:1±7:.':^^^^^ • dispvtatio ni Subfi V. De off^tiemfeiemtiMfrMaiesemJfe^ ViLo^fitmdum fe.&itt tnSttemlfimm Q^fi l' 'De Le^ deeemte ^ & vUmte, DISPYTATIO a O pag77 M - . . A»L0gicMMifeiMteJtfciemtiM,tmvt DeoijeSfLopcm.^ dmems qakmit vtemi. ScCi.wi.An LogicM ftt fr»aicM mm ffeemUdmm^J9 SEdtio 1 . De ohieao muteriMli Legic» , vH de Sii bf.i . Du/t fententie reied». So mmdefdendtformalt<^oke{fi»e. SuhUi. Noftr» fe»te»ti». tt ^t.SesfmmteHeffm mimeeiml» fnxpmmm Sea.iyJ)emeeeJlitmele^»mdmSmfei&im.9$ ^f'^- ^ , ibid. Scet.y. Sismiitfimm itAemUgfsmimmiim Svb{.ii.JtesnonfuHtobie£fumform»le Logic». 60 fcieMim. ' 84 $ubCtli.£rj^««*(3M,i\uSei$teiiti$$f,tft$tei. ioo Subf I V. Difeti^UitfrMfmmbitfimdMUrintf' gmmeHtmm. loi &ibCv. Ali» eimfdem mrgmmeuts. i o J ^hCvt.XeffeiUettiriiiigmeMifiiUermi. ix>$ Subflv 1 1 . C4i$^$$amtimittliim fierif^ fr»- .. io« Seft. iit. Fit fmiit mgmemo ex freeifiotiikm in Diuiais. ibSdi Subfcd. i. ISatteMid m muU Urm rmiitietm. ibid. Subf. I IV |%ni ^ ammmili fimemtim defimM. tur. 109 Subf. iit. Forticr eimfdem feuttmim froimiti 110 Svibf. I V. ii//f oUeBiones fibiti. 11» Sed. IV. Docirinm frdtedtm M«tf lMe3i»mibus defenditmr rebermtmr. 113 Subf I . Fnf tmmt m fiimmtmreim Amhorlt olitOiones. ibid. re ftmiete difieitltmi. ii| SabL 1 1 1 . DlfmtitmfeamdttmtAu rt^meie»^ d.: „(S Scck. V . Digrfjju bremis ^ mtte^mriM, \ \ ^ Se^ V i. dkftfmkti» ijiiadim '^rtkUem fun- Om. 1 1 o Sed^. VII. Exuminmtm iefet^imii eim difiim* ffittut virtmmlii. i ) x DISPVTATIO VI. Defemitliramne , qmt luitmra fii Vitimtrjiiir* SE&. I . Jdotmm quoddm rtHeihar* 1 i j Sed. 1 1 . rmmerfmiememp feTfrmrifmHmth* feffimmm, 1 24, Seft.itn AUm femtemtimiemiitmntvMimtrfmUt rtiieitur. t itf SeA. I V. Nmitmrm vmi/eifm& jfer fretffionem formmlem. ibid. Sedio ip.' J fawMl tf MeHiemet fJbm^. 1 17 'Se<2io VI. ^ftf mlfui conftifus Jtf , qao formaliter mgtmm emfittmitmvmmerfdti in ejfendo c fr*" diemmtde. \tt ISubf I. AHitscoHfufms eMnlmtimmvmeffiilitim efjendo fjr pritdtcandorefmtmtur. ibid- Subi. I i.Aitiu dijiumitimm eonfufutfr» vmimerjm^ iirefutmtur. Svih^A i l .Nsflrit fenientii. ■ 130 Sed. yw.De emufa effictente vnimerfkSi, I }t Sedio Viii.lAiNwM* di0Semltmtei Wifeditm, «33 ScA. I X . Dui/iu ulim exfeditm. 154 Se o X . De prjtiicmlftlitmte vnimerfmlit, 1 ^ 5 Sn\>(.i.^*dmfemmutU. ibid*. S u b f 1 1 . Pr^ircatio vniuerfmlis dftUrmtuf. 1 3 S l^ubf. II. Frimm modm fm iiit Anthor eoimtmlr Sedi xi^ DeveemmvimmerfmUtmte. 137 LIBER. TERTIVS» 2}« VraiieAilAm. DISPVTATIO VIIi DegeturtJfetie^O^iitdiMitlmai SE&.i.begenere. .138 Subfe^. i. Aiijmmiii0imitmtes menhmncie' fttitionem. 13^ Sttbf. ii. jtmdefmiHiiigimerhfit qmidmimtemlm oinnibm genertbui. 140 Subfed. I i I. Conmenidtttne vnimiee genm fn- fremiim ejr tnfimmm i & mm vtrmrmffte fMM** fletifrmdieetm. ' ■ 141 Subf I V. Angenus fit furs , totum petentiale reffeifmffeiieit(ir fnmrmiume ie frAiue- ^ 14? Sobi. V. Genus comfmrmtmr emm Dtffemtti» d* P4 Rodcric de Arriag^ SubC VI. Jlm ffmiit hmHtmi Hmmedimim ktdiJ^ iitn. 1 47 Subfc^.vii. Dmmmli* fententidin hu fuudo, «4« Scik. ii. Deffectefuiiicibi/i» 149 Sc d . 1 1 1 . De fftde fniicmbili, 1 j i ^ubCi. Ejuiiefuitieexflicmtmr. ibid. Stibf I i.An ffeeiei^vmtimbil^imiimdnMm fitfridicabilis. ibidi Sc^. w.De indimidm, 1 5 j Snbre^ t. fmMmkdti fehkk iktemiemisdefiiitie, tbid. Subf 1 i . Dutuf rmtio e onmw nis indiuiduit. ibidi Subf. 1 1 i.ReJfoudetmr mliis obieilienibms, 15) SobC I V* 9» ininuimti fitmit-iitiemtiemmiin ttt, iS^ V . I^» Subf. Ifldcx DiTputadonum SubCv. »57 Subf. wi.Tie iifferenti» frddicahili. ibuL Sccl. II. De prcprio,qttartopr4tdifMt. ■ l6% Scd.l II. De acciiien{i,q»ittfo prddit^i^ DISPVTATIO VIII. SEdio I . De iifferentia. 1 5 S SQh(c^iJ)edifferemist vt MttiftKs Gettetii. ibid. _ , . Sab&a. 1 1. itfereaii» een^Hnakk /^eeieL Seftto 1 1'. nrm Ue ifo sies, DISPVTATIO IX. VeJhttfmeefrMSaAi&tm. SEAio I. ytrinm diuifto in qtiinqMe prtdiea^ liagt inLfMM & immediMs. > 66 gemri/ ht fie- LIBER QVARTVS DISPVTATIO X. l)eeefiti»imi,yiUMteit, Jaumiikititm , S^£tio WDe^qitiitteiit^vniatei/m 16^ Scft. II, 'Ve dencminntiuir 1 7 1 /M entii, 173 %M>uSemteietittnegii»sreptitwr» Ibid. Sttbieftio 1 1. xjiffnuitmm tfk» fnfirtmri ScAio I n . R/itio entit vt frdtifn nm efi tiiinleg» frtfter defendeiitiMi* >bid. Scd. iv.Bntmimefi tnmbg/Km fnfter trmfeen- deirtinm. 177 ScA,tu. DennnitliitntmnMinitd-deetmmdi^ SahCc&. t.Hdtfententinreiititnr. Ibtd. nifyne, ibid. SvbCe&.u.JBmmtdmideimei^Semdirefiittt' tnr. 179 " Sea.r. Jn eni trnnfeendnt dijkrentim. 180 Seet,wt.iiminetiitntLjittemm. iSi Seaio vtt. ieffmditm ijfmn mpmttitli, Sc&.v III. ^*''' in ntftrn fententut, 1 84 Sed. IX. Albi femeitHm feiiaM efieiddtm emit --DISPVTATIO XI. Vtmm dmi fegmt tmsl^s frtfria. i7< ttneef' SEftio liStmm qntfitnit. Sedio n.Ftrm ft§» frMftiid& ^l^ltllMv$»i4Si^^'i*»r^.»>S/^l*»**1^ LIBER QVINTVS De frtidicsmmtu. DISPVTATI.O DeSfUtimtt, SEetioi.^idJitrelmit, ' Subfcdt iti. itjftmdetm re/ifiut mffmutitiu XIL SeO. ▼ itt. Liftmitm treniter mB» fmffkrit opinio. 201 Se^. I X. Refftndetnr »rgnmtntis ff* dtfimSie' me midniirHstitnisfrdditnmentnfii, t6% SeAio X. Sententin ee tt mt mt tim m diftmitm. 103 ibid. 19S SubHi 1. Bm femem^n tepiittir. ^04 SubfeA. III. Jmf£Ai rejititm em femeiuiti. Scd. X I . Noffrs fententin de reUtione. xorj ttttfiett. tem. »C9 i«9 Sedio 1 1. Ret»tionis dinifio, ibid. Scd. III. Dffii»(f"> reUtionis frddienmentnlis k trnnfeendentnli nntflins detinrntnr. 190 Subf.i. Sententin F. SnnrtK,. Seft.i V. J0tt fememtn rcjititmr, Sed. V. Relntii frddicnmemniii m» difHi^ tnr »fimdamento ^ ttrmino. ipj Sed. T I . AU* ncfird fentemti* fri^ntianet nddnn- twr, >94 Sed. xit. Am rtlmie fetm Scd:. VII. Sententid P. Ljntei. Subf.t. Reiieiinr en fententin ibid. Scfl.x 1 1 1 .NetmttBni^f^Umesdereimteoeex Subfea. 1 1. Snti^ frimt t^fmtei ttrgmmm' ftdinntnr, m, 999 D£ Digitized by Gopgle & Se^cMWin hujus Opef is.^ DE POSTPRiEDICAMENTIS. ' LIBERSEXTVS. DIi>PVTATIO XIII. Snbfca» iv.SiAtfJbnWiil^jM rneSs» ibid* ^ * Subfe Aio v« I . & fmnim «»tfkfe«» fn' S U Aio j. De^gao. nj fofi/iom^artim mtrinfeca. izp Sub(ed:.i. Definititjlgm, ibid* Sublcdto vui- sH^m twtr^ $Me£kio II. DiMifie^gm. Jlram fettteatism jol»t4. &30 Subfctflio i i\. Am vteet Jhi Jlg»» ttgtttralis. Subfcd. i x. ^/'<< cbiecliones foluHnttr, r ) i ibid. Subfcdio X* d^ 4^«^ umatitut & diui- Subfed. 1 V. Per jnid conaittmtKr rstio jSeni, »3* 11 1 Seftio 1 1 . yirhit ettiem propojitio fojfit mitmde Sob&ftio V. Jtnflik hse deBrimt deebmntir. inf»lfMa,Mt ie fslfsimvertm, 13 i 117 SvhC.i. Repu^rjat r/i/iimulMtio. ibid. Sc&io iJ. Ftrim votaf^ fsriftMrs ^gniftent Subiii. oi>tectio^uAdamJblM/4. ibid. ret.Mmeoateftm. »19 StMeet. iiu Di0eilie (ptMUmt refUett febu- Se^ioiii, lie m m iBe i^terht&fmfefiiime. ^3^ Aij Sedioiii. Ftrimt veritm &falfit*sf6jp»t»»- , . . " ^ ^ ^ 137 , Sed. I T. ff veritm refetUanr im fim^d e^fre- OISPYTATIO XIV. henfione. z^o ^edio V. Ftmm veritM vtl f*lfit4U oonnenist^ XV ytrittttt tP* fitifieate frtfefitimiitiit 1 trk determhtmi frefe/Stiemim de fittm ti^elUae, Jtff^fitiiMibiiiJefutttroemitinntii, |H- MlitttHO^iLiitimtito. f ^ f*^"¥/-//«'-'j//>. ib.d. • Subfeftioii. ^4iMWii/M/i)//><)»^ 14 j SEftio I. nrtf^v «jf eitirhifeM frefejkieitt, SubfcSrjw« ^«r/ ndftrefentemiM. % H Sed. Ti. nmmn^fitimet defmttn temhigeitt^ Sub£ 1 ti. nri/i^ m»' ejl egemtittBi tttUfmti tmiditimtitefiitvtrsvelfslfi. s^tf LIBER SEPTIMVS. Dt priori ppfitriori refelutiont, ' /*r obieSiem fremiffarmt * J4 DISPVTATIO XV. Subfeftio iii.^//rr4/«l«li^^ »5J • Subf. I V. otleiJionet nemmSdfuetA, » j 6 DtJ^Hmmttmmimi» $caiov.D< emiftUUtiiefrmi^i^mi h eenth- fieetem, ^J ^ SEmoi^Dedifemfe. 14«' Seaiovt.Analfenfusfrem^mmiieeefitetmd Se&tOt t. Dejjfffegifmo. 249 ajfenfumconilujioait. ^59 Scaio III. fVrnOT ccnclufionitre. Sccliovii. Dm lintttstieiieS etaf fenteiifis reii- fMiratnr cegnitie de ifonitstt tenfefnentid. cinnt»r, «Jl . titOAOi^.rtrnm firn&mtttemlt^kiAmriltgt' tmoHeBnmfrMnnJfenem. 153 . Sub(eft.x.^44AM»/irM«v. fbid. fabfaMo» ftr i^^/iWi i w rf i / w» ^tiie^ . nicoir #1 Dis.py Digitized by Google Index Di^utationum , bl^PVTATlO xVl De demonjirdtiottei igEd^i. DefrgfU &^fi»JiimnjhMiMii bcd.i I. 'BefrACognitis ad demoi^firstumem. lij ScAl 1 1. trAmifjL itmtnfirMmkiAtm ejfe ve. r* , ntfHmit time» eft^venme eemtlmfaa». Seft. IV. CmcUtfto eJIdquMlu vtriftte ffdmifd fi. mul Jtmft/t in certittubwti , ^ j SvthCi. ^MjJa/fi fuppcnn. ibidi ^Mn. Pri$^fsri itofir4jeiHeiUi*, t66 SubC III. Refpenielurqtiihtifdmit.MedUldlmt & slier/t pMTi ncflrs ftntcntiK. igg Subf. I V. ExMminatur qttndiim eftnio. x6y Sea. V. S»td tU tnidtatitt frdmifmrmm &etm- eUfionis. ' ^^*yu AnfrrmiJfAimmftrtaitms fmt frim£^ ^meMitt* fer fe lut*, 273 Sca V 1 1. Vnum frtmiff* ittimi^Mitiik dt^ heant ejfe vniHerfuUs ^ ntceJfarU , confiitates frsditMto de m*m , & fteimdiim iffmn. Sea;. V 1 1 1 . rtrimfnm^smi^frimifiis frt- friis&ferfe. Scd. tx.De SsiemiM^fimeney (jr fide.qut fer de- mmtfirmieiak &mbat fjUegiJmes ncfnirmum I7< LIBER PRIMVS PH YSICORVM. De DISPVTATIO I, prindfiis imrmficii tmfefoi tMtmraUik 8d SE(fHo I . ne frincifie in ttmmimi, x «o £>ISP VTATIO. a DemMterisfrima. St&io 1. taidtni lumme nAtur^ , dan m rekm mmttrimmfrimmm ^ % . Scclio I I. fMmttrim frimm r^ imetrrmftikii. Sea. 1 1 1. dmmuttrim frimitfit fcttntim fttjfinm formmnmm. ' ' Subf I . NonnuBa exfiicMtiones reit0m. ibW. Sabl 1 1 . Refpondetur judfiteni. 1 j j Subr.n. An mttterisfrimm immmiimi} reeifint & caufet formttm. ^g^ 'Zl fottntin iWmediAtit matrrtM ewmfirmmfit rmtiene f»ltem *b tn dijhn- Sca. I V. Dt Mfpetitu materu itifirmmm. 25, , Subf.i. S^4dMi exfiicMimr. ibid Subf 1 1 . Ntfirmfemtmim. ^ « » Siibf M I . Oiieilionesm/ijn^ filme. SeiL V. ytrnm mMterim frimfm fit fmrmUtentin: ^dtemsexifientim. ■ Subf. uMmterimfrnnmhrAet vermm effe»a»i. Subf. ii. SententiAMgrmnns^mmterimm exi/itre ferexifientimmfmmM. Subf I , , . Comrarinftnttntim iefimiitw. 2-7 5ubf. , V. ^tim ttmfitmMtm mefirm ftmtti. S cd. V J . Df itftnitntin mnteris » formn. 1 ^ Subf. 1. Mmtermmmiefadtthfrimkfinmk 300 Subf. 11. MnttridfriJlnmmfenitttJfentimStef vBemedoi forma. 301 ■ Subf. I ir. MMteriaamturntiter iefeniet foflt- t^mfermMfiibfiMntiMli. " 302 SMiMMmttrimfHmm emfemntmrfinefimmmek. Mem Mjhxaamofimultnm iim. 3 o y Scd. VII. DefiAfifitntimmmteriM ffimM. J07 Sedl.v II I . D/ frtfrietmtHm wmteriM frimm. Ib. Scdio \x.DecperMlionemmterimfrimm, 30I Sedio X. i)* mmteri* frime. 3 SeA.x I . Dr vmimteffecificm mmteri* /rmi.ibid. Subf. I. De fma» emmia mmteri^fiiUmmmresfmu etufiem ffeciei. jbid,. Subf. I ,. .^«/i mmterm (mlefis ^ fmklmnMri tnterfettmfmrmlitt j,, Seaioxii. l)»/fMMft jii' blSPVTATIO IIL DtfirmmfmitfimiitidiK SEAio u ^iifitfi,mufmljimitimlit,t^m detur apsterei. ,,j Scft. ,1. ytrumformmfit ftmamiiiitm em^t- fiit. ' "J^ Sed.ii r QuomoioformM in mmteriM fr^exifim^X l€ m "^**"*^ fwmifitiiemtii mmterim. Sca. V. rtriimemiemftrmmfit &f^t tfftinflm. ribusmMttriis. c j, Sc d. V I . An in eniem mmterim ftjfiit effe plmet fomtmfmkBmttimleu 3,, Subf.i. rmrieftrutmieeimU^mmelememtmSmtfiim^ mmbttrinmixto. Subf I,. Sentemim miHrmemftrmm fmiiMltsin vtmemibm. SubicOiQ iiu8etmit»mrffmewtmitfnlmtfir<- Dlgilized by Google & Sedionum hujus Operis. mk iifimftam tx hi^»guu'me fims ttutmt" Sed. iv. De vnionit fibUih. Snbfltv. Att* ttrgument» froeis ftrmis fartialt- hit!. j»^ Subl.v. f^rm.t niiciuntMr. 5 : 6 Sub/] V I . Ali4t jcnteniiA circ* muUttudiium firmn' fumimmMert* frofoiutmr, 317 Subfvi I . Si^ii dequdftitHe. 31J Sctfl. VII. Quo inflaxu iniigtAnt eontrnrin , s»t farmn juhftnatiMti intomfojfditles MfWM/%r«r , vt Ji9mit»s fnutl emferMit* 347 Subr I Stihieifum informAtionts non petit CAufa- lit»tem mformMu^t vmonem. ibid- &iit 348 349 35° 51» Snbr.! I. p /•Utamm m ; particulari. Subf.l I l.Qjtidfttttminusintrinfecu). SubC 1 V. Vni^feeifititrin vtroque extrrmo. Subf.v. c^» vnio fojft cresri, Sc£t* l T. K^tttVHit^t I titr. Subf.i. Fer» fententi*. Sub£l I . Offofttm argumenta foluta. J30 ibid. 33» DISPVTATIO IV. t>ty9UM materi* tyfinuti SE^l.o/iwvffio dtBingMMtur ai vtro^ueex- tremo. 331 Sttbfeft. I. fkit diBu^i^m tA fOrtfite extre- M». ibid. Subn II. titi» difinguiiur ^ ff4fe»ti»beMli& diffoJitionibHS. 333 Subf. I I I . /rm* exfeUntftiiemtr»' rimm. 4»o Subrea.it. deexf»lfttnefmmafmifsnti»- lis,& d»* »ti* diffituttmtet. 41 1 Sed. V. De tmtfi fnnii, 41 3 Siibfeai. Dijhith & ii»ific fnis. ibid. Si.brcLl:.! i.Der*tioneftrm»U tmif»tio»finu.^\^ Sc(5t.vi. Z)f hisq»»ofer»nturfrofterfnem. 41 j Subfcd. I . Detit cferntnrprofier fnem. ibid. SubreA.ii. ^itl de hrutis. 4 1 6 SeAio VII. De effeciihtts & cAufAtitttefnis.^i-j SeA. VI I j.t^mfiint h»c do{lrin» diftnsitur* 41 o SubfeA.i. Seutenti» P.Lyneei. ibid. SubfeA.i I . Neftr» fentinti». 410 Subr III. Vltimo fatisft diffttmttOth 4x1 Sed.p. Det»»f»exemft»ri. 413 DISPVTATIO IX pe cifufa eficieMe m 'emmimi C^itum eaifilkatn» SE&io t . Dejnitie e»nfeef^iemtit 4*J S\i\y£,\JPmm&ii^tnUmii & verafda^ ib. Subrcft.Il. Ahorumfententid. 417 Subfe(ftiii. Alt» «^nts fententia» 4x9 Snbf! 1 V. Qmii tmhUmatf diennt. 43« Seft. 1 1 . Dinifo tMtf» effttentit , 431 Scft. 111. Vtritm c»uf»lit»s canf» ejj^emtit\ di- flinfftntnr i c»»f» & epSln. 43 a SobieeLi» ^f^mffitm»* Subfcaa I. An ettam iiftimemmaain^mA tre»- tnrnfnteiii k Deo, 434 Subfcd. III. oifiakm teatra nmememi^ ffnmfiimmmtmr, 43^ Scd.iv. De »&ione ctenti»*' 437 Subfcd.1. A£iie eie»ti»»dtfting»Umr ^voUti»' meDei. «D'^- Snbf. 1 1. crentie mem ep agftff^ ^olutonts Dei dr efen»s crenti. ^ 439 Subf. III. ^nnde erenti» di^t^^Ofar ^^^*? Srtennm* SubC I T. Defmbjeifo trentionis. 44^ Sobf. V. Qnornndmn de dif intlione ffeei^e» & nnmerit» »aton»m &f»jfmmmfemum^n^ a». 44» S u bf V I . ^id fentiendntn. 443 Sc£L V. ytmm ornnes tnnfi fmnl temtmrremtes niemmiemefeamm.eememrrmmteaimmmmurm »£home$ 444 Sc&:.yi.Deeenfer»»ti*»eejfe£f»Si 44^ SubC I . Sententi» »fferemsjres »Uf»as kfe tffifti^ miammatieenfermmri, ^ ^ , SabCi I. Ctmtrariafemttm^ mtmikateftnbtU- t». 447 Sobfca. 1 1 1. Si»tit»eeffeaaverafemtenti»pro. katmr, DISPVTATIO X< Deeai^ei§iaati^^§aeitte, SEaio I. limtmreamfa ftnma immmiimli emt» currens cum emniins c»nfis/etamiil, 449 S\ih(.i. ^ddmmfnffonnntnr. ibid. Sabfii.JPflvf immeiimi tememrrifimmeamfisad e»r»m epBus. 45° Subf. 1 II. Ref}>endet»robje£li»nih»s. 45 x Subf. IV. Antofftt 'Densfretiint» eeffmekeem^ enrfm do »ti»m t»nf»m in vicm fni. 455 Subf V. VnriafemtemtiaieeamfaUtate^ptiinfec' tatnme, 454 SubCvi . OirDemtmmt p emmfifeteaii. 45 5 Sea.i I. De veUmtateffmmli ^etmemrrendi tnmtnnfis Itberis, 417 Subf I . AUfn* fententi* rejeffa. ^ Sm Subf 1 1 . AUqm» mii*femtemtimrejeffa, 4|S Subf 1 1 1 . Nofh» fententia. 4^ t SubCiv.JteffendetnrcbieiliaiHas. 462 SvS^r. Obje£Honesfol»ta, 4^5 Stft.ii t. j gg ww rf * I>emt ieteradm ai imiimi- imim. 4*^4 Subf. I . Detiditmrfrimaqnnfio. ibid. S^CtuOeeiiitmrfitmiJmfmaJlie. 4^5 DISPVTATIO XI. De caufa fecmnda efficiente. Eclio I. Caafafeemmia «wri fhjf^eferm*- tnr. 466 S d by GooMikr emf^teatiM tM^i»lilt& qtlii HubCi 11. AiupartesmJir/tfeMtentiM. 471 . y^'* , . .47^ $eA.iy. De eMnfkinfiramemtiUi&frincifali.^-ji. Scft. vi. fhmtriiiaiKfa fejfit eUttMHidmme* 9t£t.v. yirwii ferfeteiithMk »hcdientiiUmp(i0k dum. 4" 9 ' qn^lihft crcAtHrktifp6i6 tdffo^etdM^ quem- Subfea. i.Jtnid eristnr ex eamtft» erestMrn lihet tffeclum. ' 473 480 SubCi, Diit»eiifethaiMmeri^Mi0liq»otefe' SahCti. reritjhitei^ LiBER TERTIVS ET QVINTVS PHYSICORVM. s • Seft. 1 1. bem eegmfeit kHmttMereiimfiifoSihi' DISPVTATIO XII. les. . 488 ECt\a \. ^ii fitmetiitiiffmnAiiSieHe& 489 ^ ft^nedijlinguasur. 484 Subf. i. ^«4i4OTiir'^«m^»/4ffr24«/M(m. ibid* Sc^lo 1 i. CHMfiMH epinto impugnitd. 48 5 Stibfcftio 1 1 . Ajgirmntm» fenteaHtM iefiiiiiltii'' Sc&.\ • i. MotAtiitiJI». ibid. 490 Se»feri* XI. rtriimi^fmili^}ili^$iMrip. ptiuleJfeiMimiMiteeii, 55} f&iensfp.MioiiiiiJthth:^ 51 j S^dCX1.^irtMM»f#ii^U0iique fortAtHr, Subf I i, QfiinMtarsUter, Sed jcx in,Dt VtfiHi tndex Dirputacidnum , 534 fmw, • iH^ffm^twfm SuhCi.QuddnmfeHteiiiidrgjiciinttur. ibid. j j 5 Subf.i 1 .Dur»tio dtffingi$it»r i iaMMT/, <^ mtmfrohMtretirgimtotum. j^j Subf. III. t>r/M4);g«iM» fr^ ntfirttftnttit^ ibid. J37 53* 544 Subf.iv. t^/rfM mrgtmtMM WHirmmt Jtbak. Subf. V. Jltf^iilfM 4 wyH iM ih i piiumwr. 54I Sctflio I I. Di0!cultate! nonnufljt foluta. j Scd. III. y^» ^cj^/ «//jM crtMurtt fus fe- n»elfr»Jadm^ pc^ dtninkm mmHtiUufi.^ yi '&e6Liv,l}ttmfmrt»S. 55 j biSPVtAtlO XV; De iluratioae. SEclio j. K^m dmmU diJtimgkiiMr MNd^ LIBEK QVINTVS ET SEXTVS fHYSlCORVM. DISPVTATiO XVf. emiiuii (on^tfiimt, S Edio t. efiemfcrfe. 5^4 Subfc (fiio V. Bije&ftk 0gMmi» k iikthefi fer- feitdimtih ^ji tvM.^i. AriumemtmTitepUgieMi . ibid. Seftlo IX. Httmnb ki t mfmMaik Jtfamffiffkt» tUJnJJAiif mmen. 5-7 j Subf. I . Huius ofintenis frim» imfitgnmio.^ ibid^ ibid^ rujenteattd de i/hi frefenuntmr. j j «J^ ^ wiMiw vNrkMf Se&,t 1 1. Ittfenlentia Anptelit fnrtes ftoftrtf- nem. 7> '^&etitmdeitrmtmmmeelfmikvidetttm tMtu. Imfninntnr em fentemit^ »h intmfe^ futur^fimflutter tnfnit* lUl». y 5 S ,.«,/m iV> dnrntione. ''Jf' ^^^^ imftffu^fmes & Subf iV. Oftendiiurjn h*tfententi»Mtfmtisfie. fmtetmnsUM, j6o rimeumentit ,f^frdfertimiiliide tmefsaieiiei 99a.v,Jrgmm»UMttrkfiimff»4tikfitivmh. nesfnrttum. Subl. i. Hu}iu fententtdfrimaimfugnmtio. ibid. Subf.l I. j|/w imfugnatie, ibid. SubO 1 1 1. f?/ia^ h^efemtemtid reiidtttir. 5^3 Sc V I . Difir «/m exfhcstiones imfugnatt. j ^4 Sccl.v 1 1 . iiii*fr»hent im eeniinue fuUim Aimihe- mstiemmi^rmemdmt Sc£l.tr III. Sententi4 Zenenis examinntur. Subf. j. rrmmm mrgmmemtnm FhUtfefhicnm dif- emtitiari jbid. Sttb£ 11.^ meHt mtgmmumtii fhitefefbitit pt- ditium. ^gg Sub. III. NoHHm mliud Htguaientmm sb vniene fmmfftrmm. &mMkr9tm. Subr V. tdmmfliiu timfirmmtmti 577 Sc^flio X. ^rgumentmm irmritmtt^demfitmte fe- titum dtjjoluitnrt j 7 g S\ih(. i.PrefemitmrJhffitmttkt. ibtd.' Subf! I i.ykrim fentemm feferkmmdrhttciun. t»r. 5^^ j^f Sobriif*IW»^>#MiAA jSt 5 (t-i Sub(! I V. Exftitrnntur aliqu» in hse femtemtimi qti/t ifi a/iis m/tximam habent dijj^tmitmtem,^ft J Subf. V. Alifua etieiitenes felutk. ibid/ Snbf VI . keSqmm tkeffiimitt 584 Subf. V 1 1. Ahqua duhia felnta, SeA.x I . De ve/etitate & tarditmiemtm. 587 - Scdioxii.Ouiedtreffenfe. cjS uii MffmMmtm i Mmtkeimmiiem. Seft.xlii. De inceftiene & defiiimt rermmfer- , "^^* tmkmmtmm&fmteefmmnm, 590 LIBER SEPTIMVS ET OCTAVVS PHYSICORVM. ejfefotuit. j^i Scft. 1 1. Vtrmm creatura fermanens feiuerit tfft ahateme. J94 Subf. I. Ftt fatis argumentis,quilus frchari felet^ nenfotmffe ejfe cremtnram ah ateino. ibid. Spxv: ^ . - . SvhCii.^udfentiemdmfitimbmemmfftione.^^K t«»Q I. ^^lairfi» mmfidikk fUm , Subf4Ji.^»5l*>5*iW^ ^dtmtireffUendum. DiS^Y t>lSPVTATlO XVIL 4(r^ mmtttrafuefit -pdfmttimt eje, ab aterno. Digiiizea by Google & Se£lionum hujus Operis. DISPVTATIO VNICA CCC LESTIS. De Coelorum Natura , Numero, tP" MotH, SEdio I. De calorum compofiticne & diuerfi- t*te inter /<•, cr /i fMblufiMribus. 5 9 8 Sccl.i I . Cxli nonfunt AnimMt. jbid. Scd . 1 1 1 . ewli ftnt incorruptibiles cr felidi. 5 cj 9 Siibfi. ^*ii.imfupponuntur,a-VMrt4 fententu reUtx. t.i aiiquot degeHerattQnefui/jLiutiAli. Scd. V I . QHa raticne ccncurt.%nt viuentia ad ge- nerationem. 6ic Sccl. De corruptione. 6i i Sjbfiii. An totum alimenltm (iuutrtatur in fu!/- fiantixm aliti. 635 Subf. 1 V. firitm viuens eo ipfo ousi niitr(alur,de- heat neceffarii naturaliier tnnauriit: ri*diealion(M.(.^^() Sulv.i I i.lntenfic c(,::f:f{it ia addttione gradiii rtJ graditm. (-40 Subf.i V. Obie^icKrs folulx. ibid- Sccl. II. Henteniia aJfiYmans grachis intenftor.is rfft hetorcgfneos. 641 Sub( 1 . Primum argumcnttim a m.ticri irstenfionii perfe&icne. ibid. Subf II. Altqua alia argnmenta pro eadetufcn' tentia. 641 Subf 1 1 r. Cetera argamenta. ^45 Sccl. iv.Repiicx a/tqux fclatx. 644 ^Qci.-v .Alta fenteutia ponens aliqtici g'i\dus fimi. lesyalios dijfwnles. 64? Scd III. Gradai furtt liomogenei. 6^6 Subfcd. I. Rciiciuntur aliqux prchatto»es huius ^ fententix. ibid. Subfccl. 1 I . Meliorprobatio nofira fententia (»47 Scemaximo (Jrminimo intoificnis. ib. Sccl.v I . Aliqux difficultates de inlenflone foluta. •Scci:. VII. Q_tu fint capaciainterifionis. 6<^ 2 ScAio \\\\. An agenS pojfu agere in fhnile. 6 ^ 4 Subf i. Pixmijfis his quxcertafunl.prcp^nilur fen- tentia a^rmans. ibid. Subfecl:. 1 1 . Con,mnnis fententia prafertiir. C^6 Subf. 1 1 1 .Examinatur Ouiedt reffonfie. 657 Sccl.i X. De refiexione. 6 ^ 8 j 2 SuI>{I Index Difp Subf I . orffifM fi&HmU iiOHjfiitt/UttiMit re jead. ibid. sabC.ii.f^emrfeiiteMi0 6 %Mwiitt djiitmttenimlme fmt^iieeitiiHe* SMbic&io ix.Iltomodoelemeitts^miitetit. 698 sobC X, urt» tetfiittttt mtimiiiiintmre.^ ntm, 700 Sc&M y* u jg fw w J i 4tmtmtit uimem etmtur- euntur. 79» Seft^iii. *Dttiitiiiitittd mtmtmtu - ^os DISPVTATIONES IN TRES LIBROS DISPVTATIO IV. T>t&immiu SE^io I. Defiuitio & ttumerm Blemtnttnmi» 6-11 SccV. II. Qu* quulitMtttt &mfiie ttikte ele- meMiiwtuetumit. 6^». xMx.Seikmiimt»rimfmiSt0tet. ifakL subf 1 1 . Rejpmtittm ml^fiMm^eff kiM muie- tru diliu. 673 s u bf. 1 1 1 . Ceter* ohieiiioaes foluu. 674 «ubf.i v.ili» tetm efi bm i ttim im j iim m * 676 DISPVTATIO I. Dt Aitiimfiitiitdmfi, ^cr. x.Jmtmiiiifiiiiit. jot Sedio II. Animmefimffmhifinmmts, & fHhfimitialis. 7«© Seft.! 1 1 • Difficuitutes uliqud ftlmm. 7x» SiBft.iv. yirtimmmmm fmtiemmHteemfietfmrtikti iutefruntibus, ibid. ^Jubf. I . SiuguLtrit Ljneei featenti». 7 1 3 «abf. it.temitmthniferens , ieeffrntimra ffirituuiis,(mrere fartibus integruntihus. 71 y « i&f i 1 1 . i;« ffiriuimiif fetefi hiAerefmrtes in- tegruatet. 716 suhCiv.Jdemmmimrgmmimeitfimtttmr, ' 71S siibCv. Expeu^mrmiimimgffmitmtmmfmemdem fintentia. 7»j> tfowlv^ r«r« femiemli*. 7x0- .subf V I II. AnimmrmlmmUttmntfmi9^inte. grmttiims. 7»^ $cft.v. nrm m m mm wmterimkt eemfient fmr^mt, 7»5 subf^i. deflantis & mnimalms hmtenm tmftfBmmm. ibid. s Hbfca. ii.^iwrf;irr.t. SeiUemih negans profomtmr. ibldi SK^dx-Ferufettteutia, 779 Subf. 1 1 1 .Fortior eiufiem fenteiitid pretatie.^ji I Sea. I j I . ytritm foteetid reultter ^ 0tum» iijut- guuntur. 0 . 7^i Subf I. Seiimti»i4t fptmtMt di^in^^m f'f' eituri ibid. Sdbf. 1 1. MtM targitiiient» fre e»fmH*ifi» rejtr (iuntur. vTv, 7/1^ Siihf. III. Alid meiu fenteniie. 7I j Subla v.A'fl» iiftnguunturfetetitix ai/ /utim*.7%7 5cft.i y^e dijtmaiea* & fieeifeMitM ptettti*. rum. ibiti- Suhfcci.i. ^iiiequefieneinprimo fenfo. ibid. Subr. 1 1 . ^id iefMJLfiinteittfeeuttiefenfu. 789 SEftio j. inqtfi etK0a9wsti» vitjt. 74^ Subfciftio i.Qudimniere fufponutJiur.ihld. $l4>£c^ij. iJf^um n M i» r.j0Ad4mu reffmifn). 7.5« Sabfeftio ilx. AlitfeliitbefjeffM. 75 9 Subfed. I V. Alie exflkM^lUtnft^d' 75} ^ohleA.y- VerM feateuti*. ibid . ^eik. 1 l.Amfliiu detUratur euiem^oifti»*'?}! UAtc&^tJteiimMMfeiitiiMtiMnitSM. ibdl. Sub f. 1 1 . Settteatia P. Perex. . 759 Subf I T I . Ssfnmiitm g.e(emumit*xfli*Mtfo nejieitur. T^o Seftj I X. ^MMjmt viiteMtis.ittJi&eftmm^^ S» feeunie. jfi $vhf-t'J^idJehMiiitiimt a»t»r.MlibMS i^ fufer- . ikttinMmi 76A Subf I i i ^md de ^eeiebus intetttioieMiilms. 76% Siibfiji. SluidieiwieSeQai^Mliitftttti^w.lh. ^if&.iiii^fMj^ia»ei^miiBbiJ tmmd t » 7^5 Se^l.v. t>epojflhilitMtevM^nmiffMdMumvtuen- HMm, ritide fMijlM ltf mffi e iimiM imeUeei- . tm. . / ■ • 7<5^ ^.yi.hieliegkin»tiaimi8eSiitttiM»iimmii' tittum. 768 Seftio VI I. Vlierius iiemvrgeturftlutiorte nau»- 1>efoemtiii Ammie. 'JE^P JL- ^9 fotetm^ mmei^Mte concitr- 9Mm mdMkm vitMht. 77 f. OlSPVTATiO VI. - ^^^^ flN^^^MQ^^^b SEftio i.AmdemtMrJ^eeietimfreffdt&tiiqui^ biu foteiiiui. 790 Sub( . I ./« potentiu vifiu» iantht fpfcies. ibid . Sj^bicct.^ i.J3mi9rjf»4esiMfoseMi»viJi»M.79Z Subf. III. itf/f« ^«M» JfeeierMmfretMtimut.794. S\.\h(.i\.Eti»mdemtMtiit4m4it»fpe»es. 79$ ^vii>(cc\.\ov.liMmptiiuetHfirm»tMr. 79$ Subfcdiovi. DifficuttMtei Miifm eurtM^tiet, feni felutd. 7P< Subl. V I I . QiHi ie mUis fcnfbus. jr)t) S^b.C vti.i .rtritmAetMri» fe»fibtft£ecifsfepji'. M&Mmmimtii' Sot • Subf > X. Jmpiiuse» dekmm *m^kmtt»r. toj Subrx.P^r qu.tf Jffcfesidfi«t. 8of Subf. xi.l^ld dt jcnju interno, 806 Subfeftio xf I. Vmm tUJ^euitMt. 8 07 Subfxi 1 i .Vtru dcntttr fpccies iniiiteHf&a. 809 Subfed-xiv. 4i^il»s »S»s^cr^»orju»obieSe- nmidetttmrfpeeiesimiMteSeff». 810 SiBet.Jiu J»det»r Mh e f if t jfttietiiMfrifMsd clarjun Dei vifioaem. 6 1 1 Subf. I. Setttettti» negtm» fMiiem (feium tm- ^reSmm. «>icfc ,MeiMttiMfdmMfieeiii4a^i^mmlidr*i»^M; Sobi: n I . PoJliiiilif e^Jfecies impref» Veitim tM-i ' ' MHmdatMPdi^i&i. ^14 ScfH^io III. Quod fit mtmuS fpeciei imprejft. S15 Svi\>(.i.Sfesiesimficeff» aecefietufiem jpecieiemi ehie^e^UmmiMtvtfimeau ibid. i 3 tubC Digitized by Google Index Difputationum , Subf.ii. Reffondetur cuidmHexftritntu. ti6 Sttb£i 1 1 M4«0kiies nli^H* tx fr*M9i^e)efifi*ih tisftUtd. 817 Subf. t T. Dnd sli4 fenttnti* reieifd. S 1 8 Subf. V. JVm refniritnrffeeies^o ^niitogmtio fit im*g9 Meffi. itf Siibr V I. ^id in hne Mdfiione iicenium. 8 : i 2>ubr. vj I .Fvfjiilti efi jnifiMitiHuninii^ens ffe- eieimdifiimffh, 81» -^' ScCL.iv.Qud fitfieeienmeMufM. 813 Subf I. ^djit cAufnmMlerialitffecierum.ihid. Sabl.i i .Qu* ftt (sufsej^ens fftatrKmiMteri»- Umm, t*4 Subf. 1 1 1. Deamfete0iaeiit§ fft^am hMie' Sc€t.v.De/feeierum intenfione drremiffione.Sik Sc&»vi^Deeem^tionefpecierum. t%j Scc\..y\\.Defpetiernmdiiuj^lit0tem. 8&8 SyxhU. Noftra fententijt. ibid. Siibr.i I RtfpodetmretdBerfifmksrgtiiiStii.%1 9 Subf III. CorolUri» tx iiSis. g Se&.Ym.Sisefti&effeeietemiieniit, • 8ji Sc£k. lii. Vtritm iiem nSus inteUeiiuifo^re- fieStre fupru fe ipfum. ' Scft. I v.D^ upprehenfotte,iuiieio,(^ iifcurfu. 8 tfj Scd. V. nrum repugnet inter fe t^enfns , ^ itffenfui circn iiem obielJMm. • 8^4 SeO. V I . Virum pojfint dm filMtlfaei^M^s^ opinio ie eoiem okteflo. Z€6 Subf.i. Senttntinntgnnsrtiifitur. ibtd* Subf.ii. Nooppottmit»riMer/efradiffi4ffiii.t€9 Subf.iii. Etium iiem mBus pttefi effe fcientiu dr fiies iteoiem ohiefloyobiinerfu meiiu. ibid. Scd.vii. De fctentinfuhaitematA &fuitiltef- flWMsr. ^ « * SeA.yi 1 1. J>«eigmtie0emudditkthut&intuiti- ibid. nn. ScAio ix.De comprthtnfiene. 870 Subf.i. ^edumtertnfnpfvm m tur. ibid. Subf.i x.Quiivltimo rec^uirntetmfrehenfte. 87 1 SijbCii i.ohttiiienesfoiutd. ibid. SvhCir.^MMdtmmiis/eiiteiaiitrHititar. 87» Se Aio X. jln iiem Mdtttfel^ tittii^en dae ohie- Hm int er fe HfpMrMtM. 873 ScBi.x\.De memoriM. 874 DISPVTATIO VII De fotemiis mtiterialihiu. SEd. i.'PetentiM mMteriulis que ie fMlioiMtur, ntitfotefl cognofcere obtea»mffiritMle.\hid. Seft. \\J^irumpojfilnlisfitpoteMi0mMeriiUiet9' g^nofeitiMM obtedi fpiritnaiis,'' 833 SeA. II vDepotentits entermtimeemiitmii. 8 34 Se£k. I v.Devifn, 835 Sc£t.v . Quemeio fiut vifio. 837 SuhCi.Rtiicitur htc fententtM, ibij. Subf.ii. NettM tentrMetmfenteiitiMm Mrnmentm 840 Subf 1 1 1. ReJ^endettirMfftiHeBtitiffeftit. 841 ScA.yi.DtMniitn. g^j Sc&.v 1 1. Dt olfnlin. 844 StStjex I \.De Gufin ^ tnSg» 845 Scd. I x.Defenfu & Mppetitnintime. 846 Sc(i.x.Ansefus internuspercipiut negMtienes.%^f SeehitiSt8ito*ejittii£ii^. S^Aio i.DtMefhkiimimiititeieeit. 851 Scaio I i.lnfMe emMtu fem»Ue fii^ ia- teJieiftonis. 852 ^'^^tt^mr Mli^norum efinimet, 8 j 3 SnbC I iJKteteaiemteemi/^ittMmeM^e^, &quitrft/,te. 8j5 Subf. iii.Dud nlidfetttentiM. 856 ^^^fiv.NofirMfententiMfrofenitwr. 8y8 Subfcdlio V. "Deverbo mentii. 859 Subf. V 1 . olfieaieneimttimUetfetiitn, & i»id Jit ^mejttis, ■ . lCi . DISPVTATIO IX. .De "Poluntate eitts ASibtit. SE (flio I . De ohie5fa voluntatif. 875 SuhCt.iliyidMiiprjtmittuHtur, ibid. Subfit. JbivebtntM pojfit MmmniMiUtliifiirmtt- littr. 87^ Subf I Tl. fattem.ium quicfeipfum amat^om ferMtui in Ironum. yiitqni differMt MmMrefibi be- mmMemeeteiimtUeti. 877 Sca.it. rmt§iaht v^llUUait,&ttnminter fe tomfMrstie. 879 Scft. 1 1 1. Ftrkm vehmtm ett Mm hei M s foffa M^uMletmttiunns MmMre. 880 Subf I . Sententia P.f^Mfque'^ ibid. SuhLt i.NofirMfententiM. ibid. ScA. IV. Qnd rMtiemvelimtttii^etpiitieim defeit' dent. iSt S\]h(. 1. ^n pcjjir ejfe Mmor fine cognitivne. \ bid. Subf.i lognitionum vMrietMseMufet ettmmMf" . feiiuumvMnetntem. 883 Subf iii.^.*fii^»///f//'j$ff'^/ aiMmorem. 884 Seft. Qnf^ rMtiene Milm voluntMtii ftffint Mbhmieemftndere. 885 DISpYTATIO X. Del^ertMty^litiittitif, SEdio \.Quiifit4ibertMiinMff»frimei&Mm reftdrMt virtutem Alfiuam. 8 87 Sed i \.AliMdifft»itMteteireMMbertiaemina£lu frimo. ' • i 889. Snbr.x. Nenrefmitmiadieimiie^eMXMiiteefe- iionem. ibid. Subf 1 1 . Ly/o ftante e^limu htdifftrmi ^po^ veltitttMsneitjEtMrii Dlgltized by Google & Se£Honum hujus Operis.' Subf. III- S/tut fejj^lit iUi^M fottnti* , jn*/»' Jim diMhi/m cftretm/ Itlferi. 891 -Su^r \ V. ftieiaii^affiil^timteffiftjfu fit' mnltter liher». Se A. III. f7r«iw fTdde^itie efficax Dei tetiat ii- hertmttm. iS^f Subf i. ArgumfntumaliheriMtefolMtum. ibid. Subf. II. Neiut nt^mntn e iiiertste efi^tm de^ fnniftM. 89^ Subf. I r I. Aiigi MgmtMOitm ctnlWi pdde^ni. ti n s fslutum. '858 S\^hi.iv, ceiieiiidtturqMfiie. £5»^ Sed. I ilMiiJh ahitdims&M feamik ibid. Subfeifl.i. Stiitentim dettmtlAtrttum ^t tmlemfrofenitur. ibid. Sab^A. 1 \. Selititur aliiid argHmentum eiufdtm fentetUtM, ^OI S 11 b f. n I Nouii obie^io cotra frddiS» feUAm. 503 Subl. IV. Vcra fententi». 504 ScBLy.Diftiuitiiriftmtrftiitti^ PJjMttL^Oj Se&.vi. firkmfi0tMt miiimi UUrthnt" teffurium. k^c-j Sed. VII. Anfejft ejjelibertdi in anufecimdofine tmnialh. iW. Sabfc^. I. nrA bmi^o.qimptltlftttflsteiigen^ tii^ontumeniiherMtrejieitUK ibid. Sobr. 1 1 . SententtM negnns fanmi tmi^nem fro^ fenitur. 90B Subfeifl. III .Alin cjttorand^tm argumenti». 5C9 Subf. I v.Cuiufii ReceMifiTU noun nrgumentn.^i 1 Subr V. fe^thitit efi fnrn «miffie. 913 Subf VI. Fortiorproh-ttto nojlrjt fententid. 9 1 ^ Sediio V I II . Affendix hrems de lihertnte velitie- 9't$ Subie. I. Exfttc»tur huhitiu fufemttwidit. Subr.ii. AUipkti^lmlianttkfitm exfedt^ td. ibid. Se^. 1 1. hnhitn lutnrdli t& an deturin fo» tentiistegnofcitinit.,. 916 S u b f I . Noftra fententin. Vbid* Subf. 1 1 . okieSienei nliqn* foiutn. yit Subir 1 1 iSftiimUi fnJiUm J^0u§ltm » & ^mUi hniitm^ffil>ilii fittn fotentiitmi^Mriii.^tx Sc6t. I I I. A» initmr hnbitm itt wbtMmte» Suh(e£t. i.SeiUeiithiiegiHttre^timfk . , 913 Subfe^lio t X. Dmimr liiUiitdi ki vibmtiae^ ibid. Scd. ly. £H».fMAiuikiiu tmtmrkt. ^tf ScAio V. AnlHkitminmref^ r^iffient hterfe diuinitus. 916 Scdio V 1. iguemede exfeBnntnr huiitm eentrn- . . «''^ Scd.Tii. htiitM «mirar^ i^em^lmker* 'etmtrmis mititni- «^i^ blSPVTATIO XIT. Dt Mtima feforaid. , E£i\o t. Amnm huimuliiB 9SO DISPVTATIO XI. S EA. I • Dehnbitu fufttnntirnii; pi6 Siibfeift. I. Aiiimmeftimmortalii. ibid. Subfedb. 1 1. ^hm ritimiilm U fntiiumr, Sab£ 1 1 1 • AUifuiiiMSimm fdtiiu Seft. 1 1. Vtritmflmiim fefimm tm i t fit Mtim irm. nntttrnlit. 933 Se^. III. Qu* fojjit nnimn in ftutufefnrntionit ^tere. ^34 Subfcar.i. ilniddlttiffutmt& tfm ftimifHi, ibid. Subf.i I . De mli htntk 9 DISPVTATIONES METAPHYSIC^ rionnuUa piincipia per Te nota explicantur. DISPVTAT^O i: De tMe ^ijttisttnhMtii Quidfitres^mtdm. 939 Subf.i. AliqundefniiitHeireieffd. ib. Scd^ 11. Ftriim eit hnlieni mttrihu- Sca. I li^^ifUkMirdmiejii^ vmnM de frinciPio inJiiiiduAtiooit. 94|,- S^hLusiuorMmdnatftnientim arjtm defmitienm . :jvMmtiti, ibid. Subfea. II. &e^endetnrhernmafgumentis. 944 Sabf. II Vmtm tm0it im megmtimA mttiimii^ niifenflurnlitntis. 945 Subf. iv.Ensnonfaefiehieffinifidftimiii r«- tienevmni» 947 Sabf>. net M» imiimimmmrfiniiiiliier 4 mste^ rimvelquuntitdte. 948 Subf V i Net ex erdine ndfMmtitmtm indiuidun- 110 frouenit. 949 SubCv 1 1 . Sententin ufferensjin ex erHm» ni tii- amifhtmtimetarimfetm iniiittiiuH i exmhtm. tnr. 9n Six\}C-9ithrriimftmntJIrtfenttiiti4» ibid. SnbU J yiu^ud by GoOgle Index Difputacionum , &:c. s ubf I X Sectt»da pm nofimfinte^tk, 9 5 » ^^^^'^ » i A»»''»'",^ ^«/i dedsratitr. 98 1 Scft. IV. De dejiniitone. ^jj ^&AuAminconifofttoftt dnflexlubfiftentin.^%% .S«a.v. 'DefitwBit mk mttiimfiilkefdeve. Seftic» iii. X» vniimiOgrii ^fimkuminetnr ro. 954 subf i.^i(///t'friw». ibid. subf.ii. yirnmverHm inhw cenfn fit efentinle emti, 95 J SMhCiii. Ali^andubiofn. ibid. iicSuyx.^Deitnt/ertitintintttrtbuto. 556 DISPVTATIO II* DeeffemUiO^exifimuk SEAio I . ^/1/ r^i» foffAitet». J>57 Subri. .^4^41» fenteniiM examinalBr. ibid. S ubfi I foffibiU dtcat in reiio. - ^ , ^ - 5)58 subf. III. AliqntifemeMht einnidqnodfofihle tvhCiv.cmtrturinfentintiMdefiniiinr. fubfipentia. 9^$ Sc d . I V . .^» fubfifieniia difiinffuttnr i nntnrn.^%^ ^uhii. Sententi4tfn4tdnmfde9d, ibid. inibCit. Snifi/eiui» iOii^tiiftifmUreiknn- tura. 9^6 Sect.v. An fubfiftentin fit res »n mcdns. 9 87 Sed.v I .Alt* iifficultntes de fubfifteniU. 9^t 5 ubf I . x^n omnis fubftnnti» habent iiftinflam fubfij{enti»t»,'jbicie tncdeientihus. ibid. S ubf. 1 1 . Subfiftenti» crentn fottft terminare slie>- mMiiiMtirMi, 9^9 S ubf. III. Propenitur fententia negans , natnram treatam fofe ftmnl dnains fitififtentiii temU' naritetiam iininitnim ibid» 99t iiat tnciliquo. S ubi . I V . yerafentenlia. 959 ibid. %^M.^.OUe8ion*s qnaiam fotitta. 960 ScAio II. froftsmtur fententitt nffmnifaeffm' tiamdiftingut abexijIentiiX. f)Ct SvbCl.AltqMa argumentafro hac fententia.ihid. 8ttbr.i t.Alia argnmentn fro eail fententia. ^63 Sedl.t II. Vera fententia frofonitnr» 9^4 Scd. I V. AoeJfeMtis(^ exifiemim emimeiiftin' gnaninr. ^66 Sea.T. JUfmt ii0 MM€ telnitekifieiitimiik967 s iibf V. adfifienti» ««» efifrim^m» eferaiio- nnm. 99* S ubr V 1 Petefi MiimM fiOfimitia effefine fnbft- ftcvtiA. 99} i ubfcft. VII. DeemifisfalfifieiiH*. 994 DISPVTATIO IIL De eUt^jkeie entit m deeem fnt^mentdt DISPVTATIO VI. DtiUiiefneiieMKtuiSi SEaio t.^Deqaiitititsit. 999 suhf.i^xmitmtttrieeeiithi^iii hec fnn- Sido^rimm. ibid. wbn I I.* Pnndaneiifii Jhieilttn difiingnemit fMtmitmem. 996 subf ni. Prtcifuum fro ea iifiim&me argu- S£ d i o I . "Exflicatn* ea itnifio. ^ £ 8 mentnm ^ frima etns folnlio. ^pj !»cd< u.AmDm fit fs frmiiemmemtet 969 stibred.iv. x^Oejhogmlmresrefitm/Unett ibid; ■ ■•■ subf V. XejelfdfcntentiAidemit^mmtifnaMtita- tem cnm forma,deciditnr qnafito. ^99 S ubf. V I . De effeciu fermali & qnantitiUit, t oot s ubCv 1 1 .AUqmmMitlmeirem fmmm^mtmm$ Se£ l K SnififientiitmoH bene exflicatnrfer hoc V^e^fifier«imfe, 975 DISPVTATIO VU Denmtet^mnii SEclio I . Qjiidfitensrmiiemt. toof Sedio 1 1. Amdetmmrmtiemir 1 009 S ubf I . DAtur ens ratiortis. ibid. S ubf. 1 1 .Obieifiones folnt*. lO 1 1 SedV i u.Ferqnm fetentimfidtem isMi* lOi» s ubf.i . Fer emmum mOmm fidfwm p emermimik ibid. Subfed.1 1 . ^^ale ens ratioms fiat fer fenfnm in^ eermtm» t^ii subfea. III. Qniidefemfitetiterm ^ fimflici affrehenfione. 10 14 Scd.iv.Vtrum ensratieiusfim itDeo. JOI^. Si^. r« I^jfittiflexfit emrnAmlu 1017 INTRO THgftlzed by Gdbgle . I N T R O D V C T I O AD LOGICAM, SEV BREVLS SVMMVLARVM SVMMA. m m 001 ooS oof bid. 011 014 toi7 T R O OE M I y M. EcR.cvER.AM de Suromulis ncc vcrbum faocre : rei cnim cft val<]e (rica , nea - magni inomcini i &: in Logu .i, li quid dignum cll lc:tu ,fx jMtipofico Jifc.ticr.dunv camcu dnimus ell 1 tliuuia Kiucntc gratUi intcgium i^UiloUipluz ac Tlieologi» urlbm , prout io poftrl Societiuetcerqae fimal fepcennio craditar , in laeem dare ( nc in illo hrc , licct cxiguj pars , defiderarecur , eam brcuiinm^ cxp cdiam. Qux de Jttdac//oai. ptr intfojjt^ile inutiliccr ac labouo^c a nonniilIi<;l*uLius dilputantur ,fcrc nmictain : pcr viginci enini tam annos continu6 in Scholis dcgcns , ui nobilidimis AcadeiQus 6e.i)ucjMi|li(ui( difputationtbus prarfeni , nec vcl fcmcl aliqucm Iwc reduftiooe vccntcm , apt indigcntem zn^L Cuihbct cnim nrgnmcntanti (nili iJ dati opcri oblcuritatis causa fj^t j facilius ciit Syllogilhnun fornurc in pcrfcda . quam in indirccla iigura. Quud fi hunc noii ftatiro initio icti^it • quis ct c dcc iUum lUDCrecofdaturam^Mnniumregttiarum, qux de redttAioneoftenllua tam fusc rraduntur } Haecdarius veradeprchcndes,dumredu^ioni$prxccptalcgcris. Onnti lu artcm ini.>cuii.ndiroc* dium : nullam Cnim aliam vidt ocommodiorcm , nili f lix ingcnium, fiiidiuni coiuinuiiin, fici>ncn- ccm difputandi 66 rcfpondcndi vium ,ac bouam mcmoiiani ,rc[incntcm qux in linult occaiionc ' «b aliisaudita, veUfe excogicata aliquando fuere. Quomodoeoim poceft dari vniuerfalis rc^^Vi ad diucrfas, difparatas, irao & oppolicat confccjueDtias in toc di(linini& mutcnis pu-b.uidas i ' a De Summularumaudoribus ac liluilratonbtis vide lik P. Hucudum iaProa:nio,&.Coililn- . bricenfes in Logica. Nos, hisomiffisjad n-ni vcniaiuus. DISPVTATIO PRiMA^r^ 'TBK.Mritis Tra£lamm honc incipientet, cnm finicmus <3c nuKlo fcicndi clilputan;c5, ab ipsa edofti natiua , ^ox a nuaotibos '9A flttioia pcogrodiciir* S E C T I O I» R 1 M A, Ttemmi defimti». AN T B omncm dcfinidonetn rei , pnemint dcbcrec nominis figniiicatio.nein incetaiiD pcocedeBetiir: vcriim in,ptarL nti vix ,c]\\\A hoc mimcn T tw w i iwi tf figni- ficet , dici poicrt , quin ciJctn via ipfe tenninos dcti- nianir. Prim{i ergo accipi folct pto iinc ant limtc alicnins cei. Sic gtoiia , indornm dicitnr tcrminus j iufccnus VO(& nim : item mof. liicitui tcttninna I ininnm. Sccnnd(> accipiiut non pru iinc tantuta (fcd po line 6c ptincipio alicnins rei. Sic primntn 8c vliimnm pundlum alicuins iincac,ii!ius terunni dicnntnr Tcrmi- nosnon accipitur in prxfcr.ti , pruut Itgn ii.at ii .uin fincm alicuius tei : quia iuxta cam accc|nioncm in bac propofitione ,iim» tfi M»t , folam nonicn K't.1m:i liliu"' ptopolitionis, ai.Tin itivn.u 6. cUtctminus ; ctgo in prcfenci non rr.;u ^..ac \ .mn iiiicm alicuini rei. Aocipittu eo ^lBl^ fnctpdat cciam Vcibum quoJ cuni non Cii ternM- iluilreft jtaiiicn figmun fomliiU tn piepefitiont. Inclu Jit ^ ctiam A iuerbia , (jo* non funt termint i itcm & alias jihjtic ilas , qux in .:nui!um fcnttntii non fnnt termini> W^func figKum pMibile in prtpefiiuut > vt qoan<1o:it c\\ ll- gntim pt nibilc , 5c ncijuc cft p' x.iicatuni, luque lubic- ^nm , nequc copuU} & conicqncnt.r ncc tammu?. : Mk, rtjcnnda uupngpiaicio folida cft> ideo ea dcBnicio <4 S^i. nii 1; Tci iviiiii t]:-tiiiit'o cft, vt C\t iJinijfMiii 'efo'iti- ttirpjrepefirie,i/ii.^i,am infubitQtifii& prtdiiiaHm. Hanc 't«iiCtnntal.qui , quia non conBemtVcrbn.qunJ umen , putant cllc tctmimim ; iLkoqucTciiiOik finiur.tTiirmt» nntn , Vtjfit iJin ^uadrt tluiiur froffiiic , fitavr infitbit' "QttitftfiHt vt 1« (^crhum fiutvt in y]diicrl'i:it/.',fi»t vt in pft' SeMi,m.(^ix definitio poteH clarus &: br«.u.usitaira4li: Tin^iutt t/tpifi fimplix preptfititntf, Al-am a Scntn tn^litjm,rci!ic..t,Tr.ro--;«i»w tffi pgmm frepefiiienis eatigorict ce ftituituutn,K\.c i \ ltirtaJ.nnn\9. qnianon comprohcndit temtinot propnfu o' i<. hypo- thcticc, qui, vc tales , non componunt propolic oncs ca. t^oricat.vc in hac, Ptitsu tfl Mtiu, ift prtpefiiie j Ti.Pe. ftnutfl itthtu , cft tt rii inus vnicus limus hvp tlii tic.r. SsA hniccxcinjjlo fo.rc rcrjinnJcictScoius.ibi Pditu ifl Mui rnppnni marctialitcr, & fubint- ihgi , htettrntie, Pe- , , trm tft alkmt tft pr^tfiiit, qiix i i\ proj>oricio caccgorica. . ''MeliAs ergoidcni in hac rropontiooe oAenditor, Amii» ijfe .i!t;:irn, ^ti rfi p. /flnle-vhi formalitcraccip.Hinur tLi- mini, e.i jncspolitio ncce(?arr6 cft hypothetica, habtc- queinci l.)LU.ni argununtuin Hnicadi. /jl^; Inccc has dcfinitiones placet fecanJa ttnmqniaeft : AfiAoteUsi.Prionimcap.i. ctimqniaconimnnior,qno(l in qniftioiiibus nominc niaxinic attinJcnJuiTi cft : tum qnia tttmHm dicitnr a ttrmiitando , fed ea , qnx lunt ,. vnioncs <;xtremoram, non dicuntnr terminare ; ergonec '. •diei ponVint tcrmini ; cr|',o folnui fubiecbum p a-dica- tiim , iiitra qna: tota propolitio claiuJitur , ilici poirunt ■ _ tecmini : vnJi; Vcrba , A;lucibia ,ab'a;quf ptopoiiiiouis . ' parcicnlx , a ratione tccmini exctudcnda fnnr. Poceris . vtff* Termtnam lic apiidefiniterT«niMiMM 'ft txtrtmim propcfltia- it , tfxtrcma antem pwppfitionis 'fnnt folunf ' fubicduin^!: pr.rJicarum. r , Rogabis PriiW/, viru v. vcccsnon-(ign;fic.itin«,vcrbi jlTatii hltP.ti , Cmi Jiccn.^r terinini iux.w lunc defioitic^A nem JNrgantnonnulii , quia terminnsdrfjcceflreaptiii ' ■ -IpCutioni ; lcJ viifis nrn- llf^nificatiu.r- uon furt ar*x .crgoncc CCiinin'. Patct miuor, quia locutio lexplicacioconccptn<;,& mamft slat o rci con- ■ pcr vuci? nnn (i;?nificatinas irhil explicatar» neeTnartfl-ftaMir.ciiin rur.iinrci lignum fint;erpo vocej . ' non-{i?,ii.fi<.\itii).r nonfuiit apta: locutioni.cr^^o necfunt ■. tccromi. Nec fufticicC, fi dicas, illas voccrs habcrc aPtitu- f dinem. vtimpnnatnr illit figmficaiioaliqua. veibi t^ratii ■m ItliBri , qu 1 ,1.- fc tnbrt aptitnHincm vt fionlficct lapi- * dcm , vcl liguun-, .'icc. pro arbittio hominnm ; in Jtfini- /y tionibusantem ncnumn ciu ri aclum quaiu :ip:;tu ii. . . iiem>acproinde abfohitc eC* tcrminos.non alitcrquam ' ">«cfc«w,et:am qwya^oeft fofa, 5r nnn ccmponit pro- i'^ pofilioncni, aJhuc ficitnr tcrmiuus.eo quo l habec apri- tttdincmvttamcomponat ; crgottiam vocc^non dgni- Jj^. findfiae , qnia de fe apc« fnnt locntioni , "1 ii acci- ' ^ 'v(P^.|it^ad figp)jfi£ai4i)umaliqaid.abroUuc eiunttcrmini. .''rVsi inqnam I dixcri':, a 'hne non facitfacies : Ptim6, quii aptitudo.q^.ir^ h: bot h! Hri a.1 con'ponenilam pro- policiaoMa-elliiimi'; rcmora : piu'is cnim debcc iutercc- «' '^'?JMp|H#.'*°I"' ''^' '^ hominnmdeitliusfigirfica- donei vox aniero ^ijf.babcic api|tndinem proxitnani ad pcopoficioncm componcndan: } vn,de ctiam > qoaadt} aftn non componir, eft tcrminns : (ecin ver& UitM , tc a!i.Tnon>lignificatiu7. Secundii n.^u pbcct h.Tcfoimio, qnia quaeftiocft, vtium voces , dom m>n lunt figuifita- tuiaf, im6 eciamfi ncn polfciic cllc fi^nificaciax.Jicendv fint tcnnini : exttadiibinm eniineft« cat vocesfucnras teTmtnosjcafn qno ad fignificandualifjnidallbmerenTnr. I.ki aliqui S. c«nJ6rcfponJcnt.A4jationcmicrmini Tcq iiii.voccm iuopoiii pro alia re afcdiftin&i,vtifu|]- }> u:i.itur Yoccs (ignificaciuae htmtjtt, &c.nam qnaiido iiico, ibfaMMKrif* terminns Awm non fnpponitnr|iiroTO* ce, fed pro homioe fignificato pet vocem. Ssd concra dicciit aliqni ,Gtat:s iJ rcqniri :cur cni ii non fulHciC , li vox lupponatiir pto lcipsa, quod poilunt habyre voccs nou-fignifitatiW i vt htiBrijift ilkur «i/aS» tft finm Mrti^ odMm , qnamm jpropofitibnum [cafm aou eft , aiiqui J fignificatara per bliari efle vocero , 8e fonnm arcicnla- tum,fcdipfamdidlionemAj'iflWen"evoccm: fic.i- .] ui;- do dico,^«niff eft wx» namtH tfi nmtriut gentrit, cuiic h»m» 9 & ncmtn non fiipponnntar pro rcbus i ie fign! ficacis, fed pro lcipfis*£ctamcnionc etiam fonc termini omncsiila» voces hgntficaciuT ; crgo fimilitcr */Wri, & ali.c non- figliificatinx , eruiitt rniini,ct(i G h'un Pin pi)ra:nur. HiC lccunJus mo.:us diccndi raihi placcc} qtiace ad argnmcntum coutrarnim refpondeo, concedendo,termi- nuindcberc cUc apttim locutioni; aJ hoc autf ii nrfro reqniri.quAJ fnppoiuturproaliare alc JiiLnda ;UiiH- , c.t cnim , fi fupponatnr pro fcipUi, quia de ipfo poflnm cgo manifcibtc aliqoiJ , vt cllc voccm,eili; founmaiti' Colacnm , cITj noiacn inJeclinabile, jetambeneloqai • ac dc rcbus aliis ab ipfo ^oificatis { Cfgo cdc pcoprie ccrminus. C^utVJ li adhnc inftct, A tcnoinine /cnmnf noaintel« Iigi,nili illum qui aliud a fc fignificaci 6ciei qacftionet& de nominc . tn qua oportct , vt tnam haneacceptioncnt oli;"i l:s fll." c.i;iiir.ni',iorcm : non cnim libcrum tft, pm aiDarui nonam vocibus fignificationcm imponcic. H.nc infero , I,iceras «eUim eflS; cenninos . quandat. Culc accipinntnr { vc ciimdico,.^f/fiMr4i.'qood miniio conleqoentcrneganit nonnnltni, mottu excoqnjkd A non efl Jicl io , led conipofitina di<£l:ionis ; qui rario A.-- biiiscft : quiafiue ficdidlio,liuenon, poccft componcio propofitioncm , & de ea polfunt al^inpccdicari , vt in Dcadida pcopofittone , jitftlit*r0,uan min&f qnim fi meetemJUi9rifftvix .• ergo non defidt I ranone term;- ni, co quoJ non fit dit^io. Dixi, quands/Hi accp insHltt quando ctiim componuut ahquoJ nomcn , (unc non tam fnnt propoficionis extrema , qu^m compclkina cx> tferoonim i ac proinJe non tecmiitt, iedpattes tetmino- mm vocandx viJcntnr. Infcio kcuiKiua roiciori, Vcrba fignificatiiia(ctiam(T, % dom extrceiit nininu Vci bi , non fint tctminus, qnia tu i\ fnnc cNtrcma propolicionis , fei vnlo tC tnedinm i'lius> pcin- cll'c ttrminos , qnia ctiam polTurc aljnmi vt fnbic- ftnm.vcl piasdic:)cnmaiicnins propolitionis: vt fiJic.is, 4tmotflvex,iimet(i f^erbnm,!cc. Et iJem inceliigcdcaiin oracionis parcibns, Adacrbiis, Pr.vpoficionibns, Incerie- ftionibas, qnse omnet cum poQint ciTc propoficionis ex- trcma , dnm pco' fdpfis fnpponantnc * podiuit eriam tfk termini. Rogabis fecnndo , Vcrum prppofitio fimplex* qnjs cnm al:i fimplici propniitionen nypocheticam compo- nic , fit terminuc. B.crpondi(0 cum diftindione : dna: . cn:m '.iir.t prnpolitirni s hvpothcticX', Vna cx -iggii^i;»- tinnc Juarum categoricarnm >itatamen , vc vna non (lc. fnbicif>nm altoins* v.g.ilb» Bgf d»mitt&€trmtmmvii gilat i in hac puco vnam categoricam non cire tcrmi- num alterins ,qnia ncc eft fnbieC^him ntj pi .T;d;c.i;ntu irnii";. Alii cll catcgorica.vt Petrum rjfe itlbHm,eft pcff.bile (dc qtia lupra mencionem firci) in hac pucocucgocicatn elfc cerminnm hvpothecioe; qtriaf vc dixi fnpra) eft ' fnbifdtum il!;n<. Nequcobcft, illam etiam conftaretcr- miiiis : na:Ti benc potcft id , quoJ in fe cft qnafitotnm, ellc pars refpeAu alterins toti u', : vt maceria , qu« in fe GQUiponitot pattibus imcgrat»ibus cft pats lefpedn ho-> minls« — J^Ueitized by Gbfi^fa^ De Tef minis , Sed. 1 1. winis , & qn.Tlibct pars matciia: rcfpcdii alccnu'; maio- loris , partis , in c\ni ipla iiiclniiitur. Ro^bistcnib, in hac pr.^pofuione, £;«4wt», & fimi- libus, qiii fiijl £1110 icrmini diftinfti a cojiua ; n.i:n jm» 9 cft Vcrbnm , ac pioindc inxta diik» nw cll t».imiiuis : aliqniJautcm aliud.qaoiciaudacuc imra dniu tcrmino*, nihil c(k; ergo vct bona nun cll dcfinitio Tcr mini lu- Diitraropofitionis vocalis.Terminas meiualis, cft adluj ip'.c 11» tc^lcAns , quo concipio pf*dicacum & lubieftum. Sed adncrtc Prim6, Vocalcin 8e Scriptam propofitio- \icm foluni fci-nn.liim quid &: impiopiic c(lc propodtio- nL-s;quia il-r.f iioii .irtlinuiu prop.ie, fc.l iunc ii cu (i- gna iutciiuris propoliiiouis , qua: loU cft vcu .-ifti. nu- tio, am ncgatio; quaptoptcr lola dici potcft pu puiicio, cxterior aut;m dcnominaiur ab intcnori. Vulco, Bonam-Spcm trj»:^. 7- a nnm. 2j. doccnicm. propofitioncm vocalem , etiamvt fcp.Trai.im ab intclle- ^nali fignificaic. Hoc lamen non vidcinr clll- vtrum, ?uia voces, fi fcpatcntur ab inftitutione librra hommum iint, ficut bUciri , quodnihil a fc diftin£lum figu;fic3t. ForcaOlsnon illas feparatabcapriiTuinftiiutionc , fcd i voluntatc proximicas profCTeutii ,aiu fcnbcntiv , quo fcnfu vidccnr de no:ninc qn.rftio , an tnnc diccnda fic ca piopofitio affirmatc, an fi)lum cxcitarc Ipccies in aiidicn- te.vti.qnando Pfittacus loqaitui. Rcs cft patui momcnti. Si propofitio mcntalis non fit compafiia cx tripiici ailu.lcd indinifibilis omnino(vc quiJam volnnt, Sc noj, Dco dncc.in libris dc Anima difp.<>. i mim.8 j. oftcndc- mas)in mcntc, fcu in propolitiunc mcntalidiconon clTc |)l'opric Ccrminos :quia rcs omnino in.Uuifibilis non po- tcft cireicrminus fniipfim. Improprtc tamcn.dicuntur tcrmini mcncalcs , qujccnus pcr vnicnm aft«im coiici- pimns , qur pcr plurcs tcrminos vocalcs cxprimimus i vel qnatenu'; ad illud iudicium pr.rccllcrnnc ues diftin- di.rapprchcnlioncs in ipfo intclicctu , vna dcpr.TJicaco folo , alia dc fubicdo cciam folo , tcrtia dc copula qitx intcrduas illas propric inclodimr. Cum ha:c cgo cl.uiflimc tra lidcriin.rairor ^Ouicdnm dcindc contr. I . de Summ. punft. i. gloiiari , lc cuntra communcm fentcniiam dcpichcndiirc , mcnt.ilem pro- ' oficitmcmnon hab ro tcrminos.coqiuVI fic inlini/ibi- is. AdJic itcm fc ritioncm hanc apcrire. Ccrtc ca rjtio, vtdixi , communiirima iiucr Authorcs , lc 3. mc cx illis ttadita, noua non in i gnit ap; rt .one. Hic tradnnt nonnulli phir.s mctuilis tcrmiMi , feu cognitionis diuifiones , ininitiuiin , abftraftiuaiM , dirc- dlam&rcflcxmi,?i alias fimilct .qnTnonfunt L-igic.r, fcd animafticr ; i ko cas omitco nunc, fufiiis dc ipfis fuo loco difpntatnrn^. iS. P, 7i,ad(rie.dt Ary\*l*, l Tcrminus vocilis ( idem intcllige d; fcripto ) diuidi potcll m fitnijicAiiuum, & n«n.fignifi(Aiuttim. lllc eft,qui aliqnid ad placitum li^r.ificjt, \t Dtmthortje .tro,Sic.inc vcrtS cft, qui nihil ad piacitum (iv;i-,iricat , vt i>!if}ri. Pto luiiiis liiuihunis notitia aduciic Primo , Dup5cx elTc ligiium , >»4/w4/* vnnm , quod cx fc iiK^cpciidcnttt ab ho;r.i:inm libcii volniicatv; .iliijuid i k* icj ri'.criat, vt funiiis ignem , vcftigium bonn bi ucm , liilcm, &Cc. AliuJ ad plapiulatam> qualiicunujuc iit.aiainfi can* noa intclligam , vt i/liHri, £< cxtcta- oiuncs. His pofitis adiwtto , Quan lo dinidimus tciminnm in J* fi^nificMiiiium Si ntr.-flgmficaiiHktn , non loqui iios de (ignificationc pcdonx loquciicis ; nain , iiixta luppofita, h.TCtft omni voci ic tcrminii connacuvalis ,iJc.*i nnllus cft in hoc fcnfu ntn-figmficaiintti : kd loqui dc lccuni'i lignificatione , qni ciim lit oinnino arbituria , non conuciiit omnlbiis vixibns .Si tcrminis ncccirarii j fcd a!ij funt fignificatiui , alii non. Tcrniinus crgo fignifi- catinus (ic potcft .lctiniti : Efi txircmnm propnfiiitnit, tx placilo hsminkm in alicuius rci ce7"iiioi>t r.oi diitem. Prima pars dcfinitionis , fcilicet , cilc tst^tmnm pitpo- fitionis, forciror ratiancm gencricam ; quia in ca ci.nnc- n't cuin non-fignificatiuo : fccunda vrtoexpl cjt difli- Kiitiam ; pcr iilam cnim diftinguitur a non-fignifira- 1 110. Viiaquc pjis Jclinr.iotijs nunct cx d-dtis faiis cxplKaca. Tcrnnnns nrm-fign ficarmis djfinitnr , fjTr exirtmiim frapefitioms siifiil rx plMiia LntniKnra rtprdfiiiiMS : c^iix ilciiiutiu non itidigct cxj'licitiutK n.>iia. S E C T I O III. Aliqttt tiiuij/oues Tcrmm JignificAtini. QVi vi3 Vocalcs termini diuiduntnr & dcclarantur, dcclaraiitur & diuiduntui mcntalcs ; qnia hos nnii nifi pcr vocales intelligimus , iJci non facio pto eis diftindlas fc^lionc* ; fi quid ver6 fpccialitcr nfvtandura occurrcrit in ahqui diuifione in particulari rlJ iuo loco atcingam. Tcrminus non-figmficMiuMs nullam aliam lialKrt dini- fionern ,qua: noftra intcrfit : diuifioncs enim Jcrnmun- tucvel cx diftinftis rcbus cx pa'tcobic£^i fignificatis, vcl ex diucrfo intcllcilus modo concipicndi caldcm rcs. ' quictiamptr voccs fi(;nificatnr. Vbi crgo nullaeft ic$, j j aut conccptus diocrli pcr teiminum fignificati ( qualis non cft in non-fignificatiuo } non habet locura cadiucr- fitas dcqiia nosin prifcnti. Priir.A crgo dinidi:nr.Tcriniiius fignificatinns in cn»~ mHntr» , & in fi igttl.irtm. ll!ccft , qui fign ficat rcm pluribus comnninicab.lrm . vt , imne , Uo , qui fignifi- catit naturas hominis & lconis , qii.r in hoc & in illn liominc , iioc & ilto leonc rc{icriHntur. Scd aducrtc , ad riti':nem icrmiiii communis non^ie^juiri , adtu clVe in pluiibn^ , fcd polfe clTc ; vnJcctiain lolo cxiftcntc Ada- mo , nnmcn,i!»onon dctur nifi vnicns ful, poirnnt tamcn dari pliircs; ficuc folocxiften- tc AJanio, pnllibiles cranc mnlti homincs. Nonnullicx- cludnflta ratioiie termini cominunis nomcn cnvirj/, fcd immriio : qoia ciuitat fign',fifst h.nnc & iUamcinira- temjoon lccus icjkoino, hunc & illum hotninrm. Fatcor, A a fi Digit^ed by Pifputatiol Iri Summulas fi n.imcn, eiuiut , corapirernr iirn in or linc a i hanc 8c iiUin ciiiiutcm , lcJ »it hunc & iLimi homuicin ()ui vnamciaitatrm coniponnnt, vt fic, non cflctemumnn conmdDcm :quia licct plimlisnififiet, non taiDCn ita, vt ia qnolibet fepertatnrfatio toiiac; neceiriin anilibet Komo tft cinitu : ccrmimis amem commnnis dcncc to- 14 lU'; laluari in q|H>tibct cx fign.ficatij: (knt 'u\hoc leaiu eti.im homo eS&fmKiu ad p^ttes hominu , animam fcilicee & corpns , quas (ienificat* oon cft Bcrrainai communis , qnia quxlibet ulainm non efl hono > lilsd fi l im compsiacus ad I^nnini 8c .Flnilim coUeAini fumpcos. Rogabis Piimo, an fit tcrminus commtmis, Pttrm & pMlm ci>UeAiue fompci. Reipoiukocnm P.Huiudo^ ^ . non circ ; quia nnn pcccll cie qnolibet feotfiffl tocus prae- * * dic-aii : (i ■. no lUa-iiUn Pttrtu vel P4Hlta,znnc circcon.- . nnmcm , quia dc ».iuolibci poccft vcrc dici , Eil l>ccrus, vel Panlns. Rogabis SccraiJo ,in hxc \ox^m»if htmXit tcrnvnus cnmiiuinis. Alfirraat Huitac non viJctni coiiieqocDtier locuttis a l pixccdentcm fententtamtqaialicet vdx ktm dcfc ll: \ niiK Gl s , •fi.dli tamcn voce «mm/, iam non cft vn.u^:l.ilis ; ouu non p. tcft de quolibct dici , ejt »m- »»« A»*»»,, ficut ipfc dcKct §. 5c. dc cad;-m vocc aff dll iig^o iiriwM», cam non mancic vniuctfalcm. Confir- '«no»& explico.Ojinlx hmui, idem eft ae tliit&Ukt& •Hlt htmo, &c. At itic & ilU non cft ccnninus vntnerfa- liS} eigo ncqtie •m/.i/ hvtiu. Piobo cuidenter confe- j, qnendanu Qvianpoinat, dnos tcrminos dari fibi xqui. poUeuM ,Anonim vnns fi( vniaerlalis , altcr non , vc per fe maniKftam cft. Vnde rarfam adoertes, non \aeni prnbaci huins tcimini vnmerfalitatem , cx co qno l , fi / dico tmnis homo cnrrit , bcnc inrcratnt, erga Ptirm P^uimtiarrit: hoc cnim idem argamcncom poflet fieri qBandodico./^frraw & PmJmtmiii qniaraacetiank drqBoiibet ben^ fnferiar , trg$emrit. Idem eft>qnando dico , tit4 ciniijt tji letM : infcrtm emm, crgo bic & ilU eimttfiUtm .- non tamen idc6 tttAcmitM cft tcrminns '«^BlMErridit , Tt fnpra docni. Rc«pondco ergo . termi. num commnnem ant vmnafalc.n dnpltciter pofle acci- pi : Vcl qnia mnlta fignificet ; in quo fenfa fateor illnm eiT; vniucrfalcm , fuiit ci im , eimtiu ,ex(rci'H>, Farni, m«. \n prxfenti carr.cn non ira illlim vfurpannu , lcd pto lermino illo communi , qui poflit prardicari dc raulcis. Licct crgo tmmi hmt multa lignificst; quia tamcn de qttolibct non diciciu cllc cm- awwlwiwVw», idci) non cft tcrminus comnninis. Ncque ' fnfficit fi dicas , prcdicatum , cui coHite Aitui , poilc de qndibet affirntari , ide6qne tcrminnm illnm Mmrl/diei d l>i il?iic!iiiun , qiuin ra'.ioncm ctiam infinnat Hurtado; iiiJecuiiii binc icqnctut , prar iicatnin clFc comniune : fed qnia ipfom fuDicclum ( dc quo difputamus ) non potefttoiumpccdicaii in altcia ptoj^fitioncaccipien» do infi^ora (eOTfim ( ncm enitn poaumnt dtcere, rttrm* t4 efttmnis homa, ctiamll pnfTumts diccrc, ^ftntfqnir/)indc fit, non clli: cominnncin vocemomm/lbMM.Stcatquan- do dico^ ma/ ptfulat eft Uimj , vcl /<•/« cimms , potcft .aj^icati coilibcc praEdic^mm Itam » dc ide6 ipfum cft termihos comiminis. Tamen quia nr^cMttriunon pn- teft pi.r.1ii.aii J : quobbct , ide& ttt» etmiint non cft * • tciranias communis , vt benc ipfe(.4£. docuetai. Nc- ' qnc in hoc^ eft «co^itabilis difr^rentia intcr norocn «iMMf , dc «amri ctM«/ , « el tmmt foaw , Scc. quq ctiam fcnfn particnU , <^ , eft diftcibutiua , 6c uroen non eft ^ vniui.TfaIis ,inxtadiAa. Tanicm aduei te , tctminum commonein non neccfla- li^eire vniuocum :/4if«ni«enim,5c«M/, (etiarofi fit ana- logam, de quo alibijfimt lenninicimimnnes.qoia abfo» . Intcdeinulcis przdicantnr: reqnirititr tamen iw vnx fit * .Tqouioca , l1cut csnis ivfpciSu tcticftris & ca-leftis , vcl gfilm tdgeSta ealliiiacci , & homiiiis Fnnci: qui« tunc . ; W dPW^ Ad4)t9 fig^iiiKafiim Tcrminus fingularis cf^.qni fignificat vnam ratit^nrin pauicularcm, non commimicabilciit pluribns : yn,i)eus, Mithtil,&cc. hcct aliqnantopaolinlantet dciinpta|itt dican^mmWtt DijfScc^ . "; Dices :Etiam nomen ^«(nir efteomnnne,qnia figni- 17 ficat piures homincs , qaorum cuitibcc conucnit clfe l\'tiuni. ReLpondcnt icccnciorcs nonnulli , id;u Petrum non «Sk ecimmnttem « ^nia decerminatc fignilicat hunc bominem ,eA npng^ cfleplnies. Sodcoatia.ania fir) dttmnhme idemlk ac , fignificat hnnc fofnm, falfum cft ; quia fignificai cciain alios homincs : fi ve- lu t) dfiermitkue idem lit quod , vcic hunc lignificat, fjteor , fcd inde nihil inftrrtnr . qnia etiam hoc nonieti tumt fignificat in hoc fenfu Petinm % £edqnia fignificac etiara alios , eft commune. Mcli&s ergo 8c clari&s !'.■! p nidecur , non-.cn Piirut fgnificarc quidcm plurcs liidem eflfe eoa^ inuncm & vniiicrfilcm ; qno fcnfu cciaro analogus cft vniucrfalis. Secundo potcft accipi pro vniucrlali Logicc , quo fenfa noil omnis terminus cpmmunis cft vnmctfalis • qnia aon omnis cft vninocus , pcovt ad *vninerfale Logtcnm reqoiritnr. Diftot sntem hcc di- nifio a prxcedcntt , quia non om:iis tcrminns fingu- l.iris deoct elTc infciior ex conccptu fuo , ctiamli dc fadlo fcrc omncs fingularcs fint infvriotes. Piobo id manifiefti : quia ctiamfi non cife polEbile aliqnod alittd ens , Deo exccpto , quo calia Deus non centine- rt tur fubvli.i t Ji.i i: j fupcrioTi 8c communi , Deuj ad- huc etli:c terminus lingulati$*& non clfct infcrior, vc pet (e conftat ; crgo tetminns fingnlatis , vc talis , noa peti^efie infisrior. Diflert deinde , quia necumnts infie- rier cft fingnlaris : homo enim tfk infcrior rcfpe^ aniuiih^, & taiuiii Ijomt non cft tcrmiinis fingulaiis, fcd coinmuitis. Vcrum camcn cft , non cilc infcrio* rem 9c oaaiiuuiieBa fub*cldem , (ed fnb dioeifis ntto> nibos: provt cnini comparatur cnm animali , eft infi> lioj } fnperior veri , piovc comparatur cum Pctro , Pau- lo, &c. Tcitio diuiditniTermtnns in ctnfufum Sc determiiiSf tmm. Confiifoseft ,qttiallquid figmficac vagc & inde* tcrminalc, vt iWmp .• non cniminaj^i i (i;7,nihirat hunc, quam illum ; vudc non potcft infcrii , Homo currit, ergt Pttrut tnrrii ; (ci,trttvel PttTns vtl Pmins ewrii. Dctci- ntinataseft , qni aUqoam rem in particnlari fignifica^ 4Je6qnenoa poceftaUeitapplicari,vt DmtttFttrmt»hitii» ins, &c. Obiicics. Homo ctiam (ignificat dctcnnmate omnes 19 homfQ^iqnandocnimdico ,h>ma tfl anim»l , te&c itv> ieitur , erg» Ptttm tfi.mum*l, ert» PmIus , & lHMl||||iisi. non crgo cft terminiu conAi^ , ied «letflmnaitis;.^ Rcfixm lco , T> hoTno c.\ Ci: cifc tirininnm confufum vn» dc ftando rigori prnpofttionis , ctiamli vnicus homo eflirt antmal , hic T^^Ue,, clTct vcmin^cerc ,baamtft_ QpaiMk» waeBL a^^^f^i^ com Digitized by Google De Terminis , Se£l:. I V. t le « ic ii 1. [. n t 9 1 i tllendali> v. gr. ar.imali , racionali ,&c. cx communi accfptionc vfurpatur pro vniuetlali, ac fi diccrt.ciir,0»i- nubifito t(l MuiitiM : quo fcn.u cil cetmiiiii<; dcccrmuu. laStqaiadetcrtninacc Sc in parCicnUri {ignitii.ac omncs homincs ,cciamli cos dillin^i^ luis iionun.bu> vcl cuii- ceptibu^ non cxplicct. Hic vcUm aducttis , tcrininnm con^ufnm non iJci dicijCjuia cxpatcc obicdli figniticct aiiquapi rcm con- fcfain : confulio cnim cft iolum in intcilcclu . a paric auccm rci omniafunc detcrmlnata &: fmguU.ia, Pccrns V. g. & loanncs, hic lco.illc cqum. Dicitur cigo con- fnlus , qnia licct rcs dctciminatas fignificcc , fi;;nificat eas camcn ntodo confufo. Id inccUigcs claic Imc cxcm- plo: Quajidodicu, Pttrut cr PmIm , cft ccrminu» Jc- triminatus } qnia didindlc 3c copuLciuc vctnmquc iO /ignificiC : fi vcro dicam , Ptlrns vti PjuIus, iam tll tcr- minus confitfus.tum camcn cx pac.cobieilinonminiis Pccrus Sc Paulus actingantur quam aiuca > ncquc cx parce obic^i Hc itlud vtl \ fcd quia Cali atcinguntur rao- d(i , vc non Itccat inJc dccctmiiutc inferrc , trg9 Petrut furritySc (inia aliquo modi) c.iic quando ca conueniciuia imenditnt cxplicatipct nonnn j ficnt c contratio diximus dc cermino vniuoco, non illi obclTc difTcrcntias rcrom a fc fignificauium , fi per ipfum non exprimancur. Hinc intcliigcs , qua rationc <»«;»•<«/, cciamvi fignificat gallum gaUinacemn , & habicacorcni Francix , fit vniuocum i nomsn vciu gAlltu ctiamfi eadcm fignificcc,fic zquiuocum. Rac:o cft , quiaani- mal ea fignificat quattnus fimilia i ^-«//w vcro , licct caJcm (ignificcc , non tamtn qnatcnus fimilia ,lcd qna- tcnnsdiucrfa intcr fc , lcu fucunJuni racionemdifFi:rcn- di, Imo hoc nomcn Pttrui cft .Tqoiuocum , dnm hunc &: illum homincmfi^niiicac ; ctiimfi illi fint ciuf- dcm fpecici \ quia illos ligiiificat non vc func vnnm , fcd vt diffcrcntcs proptiis rationibus , vt fupra dixi. Et hinc incclliges tutfns , cnt nomen Familix non di- catur nomcn Ptoptium , ncque .-equinocom : fic veio nomcn C*telitt , ctiamfi mulco plnrc'; fincCaroli ,qnam finc cx AnfkiacaFamiiii v.g. Inccltigjs, inquam, hinc, qnia nomen Familia: fignificac eos omnes , vt connc- fiienccs in hoc quiiJabcadem raJicc procedunt, ideo- qocfignificac illos vt fiiTiilcs ; qnaproptcrrft vninocnm: at Carelus non fignificac homines provt conucniunt in aliquo przJicaco , idco non cft vniuocum , nifi fnrcc refpecilo illorum ,qui , quia naci in gcfto iandi Caroli, iu cognominancur , rcf[>c(fln quorBfin etiam hoc no- itteneft vcri vniuocnm ; lcdqnia vniucrfalic<:r hocnon atccndicar , idco abfolmc mccico Jicitar nc;mcn xqui- aocnm. Tcrminns analogns cft, qui fignificat plura vt aliqua* litcr cancum conucnicntia in aliqua iiacnri , vc ri/iis , ti^Vki dicliui ie hemiut Sc dc/>r«» , dc illo propae, dchoc X. Pt^X^tdrUM AnitH4t impiopric. Alexandcr dc Rege Macedonc propritr, de aliis gcncrofis ac libecalibns viiis im^>[opiic Sc per Meuphoiam. S E C T I O IV. NonnulU aHx dtHiJioHes Termini. QVinca diuifio Tcrmini fignificaciui vocalis eft {n cattgeretrtAtiium , fj/ncattgartmdiicum , & mt.xfwn. Catvgorcmacicns cfl.quipcr tc fincaddicamcncoaiiquid figniiicat , & poni poccft in propofitionc , \\.hsrr.a, Pe. trtu, Dtus.Sic. SyiHaccgortmaticus cft , il,\\.doni,beHe,[.ipienttr,htrt€,male,Si rcliqua AdiKr- bia : qui quia lignilivanc modificando , non func pir- fcftc caccgorcmacica ; Si qnia fignificant aliquod ciis dtrcrminatum , non (unc l> ncaicgorciAiacica,fcd mixta. Hxc Addcrbiacxclufimui num 3.;iracioneccrmini:vn- dc, vt hic diuifio dcfcnJi qucat.foluin dtbct cflc in ctut. genmaticum &c fyncMegortrnAticum. j« Dices ; Ttrmimis iy ncaH'gorcm,uiLUs mm potcft tffc pcr fc cxcrciuum ptopofiiitjnis , quia pccfc^lc wotx figuificat ; creo pcr fc non cft tcrminus. Rcipr.nJtc quidani , Vc licttrminus, lufEc^cc fi poffic fimul cum alio propofitiuncm ctimponere , vc cxtremum illius. Scd concta , quia ctiam AJntrbia fimut cum alio pof- lunc cllc propofiiionis cxiiimi ( rcdic cnim dicitur. Peirus tft rna.vime doHus , foAHnts ift vdlde tiuditus. ) crgo ctiam Aductbia eiunt tcrmini , non fctusac fjn- cacegorcmacici ; quod tamtn ab his ncgacnr. Si quid icnciam facoar, ego diccrcm , ctiam fyiicaccgnrvmati- cum non eiFcperfi.£kc t»immum ( vt coiiuii.cic rcplicajj fcJ quia qaxflio cft dc vocc , loquendum cum mulcis : ]>:o quo pntcft aljqua affignari difpaticas intcr cciminos f>iKMcc5;ortma;icos Aducrbja , quia hxc non fimt pKipiii- & fotnwtit.i (i.r;ji«vt tuvi aliis t.i.niuiidta) pixJicatum fcu luliiLCkinn piopt.fiiiuius ; ccimitii vciu fyiicitvigoicmatiti, vt i?w«(V,»»(/i«^,f3Ucm \ t C/n- iuiifti cum aiiis f9:nulitcr,&: iii icdo,fuiu ptxdicaium & fubicilum. Rogabis , vtrum nomtna AJiediua , xxttlhus, nigtr, is i/i*/. A 5 Rauo Dlgitized^by Googlol 6 Difputatio I. Raiio cft , qnla nomina Adicdkiua ,etCi fignificcnt for- mis , cjiia cai"v-n cjs tii^mticaiu \c j.iiac.nus ali(;ri, quanviiu ni«i figirficavc iJcm quod hjko./ ulbttiinem: aJJo lamcn, /w^fw albcdinem , h aJicttiuc lumatur, ellc eiiam fynca:cgorcmac cum , piop^cr ratiuncm didam. Imo licet 4//>»fm fubiUntiuc lignificct iJcm quoJ 4.'^«« adicilini: ; quia tinicn fignihcani Jiucrfomodo, fcilicct fubftant'1'c (ign ficat pcc modum pct (c ftantis, alhiu vcio arfitikiuc pti n-.oJnm alicri aJiaccntis -, fii.vt lUuJ polfic poni pa lc in pifpofiiioiic.hoc vcronon ; cx qno vlicriii^oritur, vt illud fit catcgorcmaiiium pct- fcftc , hoc vciu noii. S (^u<">J vcro A iicdiua fmt partim catcgorcmatica (in qua fccuni'a pactc conucnio cum comn.nri fcntcntia, & Jjfccioa ccccncioiibus ) paiciinJc , quia lalcLm pio pii;dicato polluiicallitmi fola, vt, Ptnmtfi tHjm , Dtut tft tfnnipBiefu ; lyxoi nan hibcnc Crmini l\ nCiCcgorc- matici , «mnij, i.ullui , qiii cam quanJo fuiit lubicdnm, qiiam qnando pviJicatum , cxigunt alnim tennmum fibiaJh,rrcntcm, finc quopcrftilc non hgniluant ; ncc cnim dicij>otcft , cnrrent tji nmni}. ETg^> AJicdtnia nou fnnt puri: fyncatcgorcmat^ca ; crgo muta intct catcgo- rcmacu^a & lyncatcgorcmatica. RefponJcnt rcccntiores , Etiam polTv dici, y/nwiMw- fnje ce^nitiu tjl aliquii ; Cartiitta om>:it rti , tji kmUus ; Deut cr<«4riirr/ (?w«i4.Eigoctiamtcrmini purc lyn- catcgorcnutlci ■pollimt fo!i poni lcco pr.rJican : cipo cx hac parcc non JiilVrant acatctis AJicft.uis. ScJ L-nntr.i. Quis cnim noii viJcat , ilias pionofitiones , tvijmli m rigorc vera- finc , valJc timcn clH- alicnas a commnni vlu r VnJc vcl cx hoc Iblo capitc luflicici^s aflignatur difctimcnabaUisnomniibiis. C^iis cnimvnquam Jixit , Cirtnti* omms rti tjl Kttilum f fcl, tMrtntin emnir rri tft ri hil. Ant quis dixit , Him» canftue coguifKS tfl jlitjuit f fcdcftaliquodinJluiduum. Simiiitcr , Deiii & crt.iiura pti.t emnia. Ccicc nili intc'ligatut ibi AJicdliiinm eniia, propofitio cft imp.if.cl.flinia , & non lcio cur ( fi talcs propofitioncs vohiciunt accipcrc ) confugcriii'. aJ il!am, HoMO to .fmi tognituttfi mliijuit : quia tam bcnc potc- rant Jiccre,P«n« tjl rf/i^«u,quam, bair.e cenfute eoimtni tf} Jiii6,} non tlTc onmino iynciCCgorcmatic* , fcd mixt3,vt nos c ."iHCnJiunn. Hrc ditfcrcntia non placnit OuieJo controucrl'. i. puti(f>.J. ci) quoJ dum dicimus htme tjf ttl>iti , lcmpct intcnisatutciiam cx pjrtcpr.tJicati iJcm fnbft.intiunm, cjuodcx paciclubiefti, vi iJcm (it diccrc hawo tflalbm, iC heme tfl home albus. Hxc tamcn obic£kio & fallam contincc dcitiinam, & contra fenfnm cmuium.qui fup- ponuni in propofitionibus non idcnticis nnllo moJo rcpcti fubicdkum, fcJdtberc.fcmpct aliud imcll-.gi, non quidcm aliuJcx partc obicfti , hoc cnim rcpugnat, cuin pcrcopnlam, ( vtJixifxpc) aflitmctnr idcntitas intct prxdicaium & fubiciSum , quo ftnln cmncs dcbcnt rcipfa cx paitc obicdi clfe iJcnticr , l"ed cx partc n>odi pr.-edicanai vt quoad cUriorcm aut obfcnrioicm moJum concipicndi , Jxi viJeatur aliuJ ,*vc cum Jico, home tjl ttnimnl rMieiialt , non rcpcto itcrum ly liomo , homo animdi mtignalt , ea cnim rcpctitio cll omnino fupciflua ,ic dcclarans nihil. IJcm eft dum dicoPr/rw rJT d»aitt , vbi non fit v\la rcpcticio Ptirus tjt Pttrut eioiiut. Scd Pctruscrt habcns dodiinam , f>.n fubicftnm do£tiin.t. AJhuc crgo diftcrencia a m: traJita fub- liftic. li SccundtS ohiicit, quWinly omni;, nnllus mancac ti>ta diificultas , pcaliunns cnim diccrc Pctrus cft aliquis, tjH.iJ vero non poflTjt dici Peiiuf ejl etuii* , ratio cft, ^uodelfcthlfapiopofitio, pcrindcac fidiccicm ?#frjif/ In Summulas tfl emnipetttis. Refpondco,totam hanco!>icAioncm a me polKam & loiucani , Nctinc cgo poiui c.xcmpliim inca I'etrm.nn tcalitcc diftitiflam i fubiefto , ciquc rcalttr lupciauJitam, vc albus albcdincm , dulcc Julcc» dincni, hoc autcm rdii liabcnthz voccs aliquis,nuUDS, oinms.qu.-v nullim fnimam rcalitcr iupeiadditam ligni- licaiit. H.rc caincn ratio licct in multis aJicAiuis habcac locnm , Jclitit tamcii non folum in vno aut altcro fpro» vt infiiiuat Ouic Jus) lcJ in innumcris , in omnibus lcili- cct qu.T Jc Dco loquuncnr, lapicns, inllus, omnipotcns, Scc. DcinJc in crcacutis iplis, keme tjl ratienalit, tfi voli- |^ /(■««<, Auima cft ipirituaUs, cft .rccma.a paite poft, J. ni- quc vno vci bo, quanJocamqnc Jc liiiiucto ahqno alHr- mantur.pr.xJicataillircaliicc iJcmilicata icaiitcr;iJqii<>.l pairimfit , & foitc tam fccqucntci: , quam ^fitmcntuc pi.rJicata rcalitcr diftinAa) def'cit ca rcgulaa P. OniLiUi traJica. Ncc difficuitatcna cuadct pcr id quoJ fiiboj. ia.. tns liancobicdtionem , addit paulo infcrins hic Antlior, faltem dcbetc (ignificari aliquam formam fiu maliccci fnbicdlo JiftinGam , hoc inqnam , non Inrticic , tjuia 5; pcr hoc rcuocat priotcm do^frinam dc forma rcalitcC diftinifla , 5c co lcnlu cciam potcft incipi ali<]ua foin a abftrada ab cis vocibus emtiii , nuUuj , ali^uij ,H cft,r«- talitM ,nMllit4i,&c. qua: tationc noftradiftin;.»uitni aU cis fubicdis,(icuc a Dto deicas. Vbi icctumnrco, li h.rc racio hnius Audoiis Jtbcat iiidicari bona, dcbcicu.iiici aJmcam , quia iJco taliaAJicdtiuaewm/, ««//«j,Ucnn- dum fc fompta non vidcntur pollc liabcrc rationcm ali- quam abftraAam , quia non dctcrminant, quiJ lit Ijr emnif, iy nullnt, fi cnim Jcterminarcnt , co ipfo abftrahi pollLt ratioaiiqua ialtcm lationc diftindla, vt in cxcm- plo liipra polito ylmer Dei tfi emni , (i non addainr , efl emnt bonum , tvin poicft abftiahi iitio, qnia uonJuiu lignihcatur, quid lit illuJ omnc, an malum,an bonum ? Et Jc qu.-cftione Jc vocc tatis. Scxta diuillotcrminicft in tthfolHtum,ic ctnnotatiuMm. j| Tolctus nominc abfoluti intclligit rcm pcr fe ftantcm. Non bciic , quia accidentia non liini res pcr fc ftante?, fc umen hxc vox .Alhtdo.calor, &c. cft tcrminus abfo- lutus. Alicci nonnuili rciiciunt Tolctum , puuntcnim, hinc dcfinitioncmcirc propriam abftraAorom, nonab- folutorum,aJJijnCquc ilUm noAconucnirc vbicacioni. Non capio , qnon'.odo h.TC duo ab hi$ Rcccntioribus fimul cradantur , rum fi Toleii dcfinitio cft abftradow • rnm, qniJ, quxfu, abftxadlum magis,quam vox, vljJcji. iio,albcJo, Scc. Hac etgo impngiutione reiefti, viJcamns,qnomoja illa diuilioexplicccur abaliis. Socus ab Hurcado §. tclatns, tcrmjiinm abiolutum dclinit eumcflc , (juiprattr fuiim matrrialt nihil aliud adiActre, vel nen adiactre figmfi- cat. Contra quem argnit ipfc : Quia hinc lcqmtuc fic nomcn albiis cllc abfolucuin , qnia prxtcr fuam matti^ iiam,f«i fcm, lcu oUcaum , nihil aliud adiacctc fignl- ficit»' • •. DeTerminis , Sed.V. ficit. H«ctamen impiignitio non vrgcc, & potcft lic- iii,- rnfUnni Soti dcfiuitio : nim albHj in pnmis li.;ni- ficat fnbifflum a!hidi':ij, Sc hoc vocat Sotiis fiunn nu- teiiaJc. Scciiti-.o v idctur aliuJ fi^nificarc, onitcniis dc- notat iliud fubic£lum albcainij ciie vcl homincnn , vcl UpiJcm, &c. qnoditFiirt a vocc himo, v.g. cinre licct li- gnificat aliqnid pcr modnm fubitfti , is; aliquiJ pcr modum formz , non tamcn fignificat vtnimquc.quafi altcri adhuc adiaccrcr. En crgo in rc bona dctiititio Sotijfcd obfcura : &cam paul6 poft cum dcrinitic^iic Toleti coniponemu.«;. Aliqui dicunc , rcrminum ablo, iDtum elFc qui fc iolo ligmficat ; connotaiiuum vcio qui ic lolo pcrfcftc non fignihcat. Qiiando cnim cgo ji dico, altim ejHnfchelA , auJicns iJ qniipiam cll imjuic- tus , doncc ftiat quis ilt illc niiiHi , lapifnc , an homo, an chat ta. At quando dico, lapis tftibi, iam homo quic- lcit. Ergo i4pi( cftccrnniuis abfolutus , MliHt vcrocoii- notatiuus. Piacuit mihi olim lixc cxplicatio , fcd eo- diin cjfcmploaliato viJctur polfc rciici .• quia ^uaiulo iV. gnificai iuftitiim , & jlHns iubicctum , vt vtrumque fi- gnificet aJiaccns altcri, vcl homini , vcl Angclo , vd Deo. Ex qno intclligcs , terminnm abfolutntn po^lc ha- bere inaJarquatum fignificacam pcr modumalteri aJia- centis, v t hamo, DtuJ, &c. connoutiuum vcr6 totnm funm fignificatum cxplicarc qnafi alteri aJiaccns , quo diffcrt ab abfoluto , Sc pr. ptcrca dicitur cnnnotatiuum. Et hoc cft qu(5(l voluit Sotus dicerc in dcfinitione a nobis rclac^. Hinc inte'ligcs , falli cos , qni dicunt 1 album cCiam fnmpcum fnbftaiitiuc > cflc tciminum connotatiunm, quiafignificat 4/(f<^i/im vt inhxrcntcm fubicdlo , fal- liintot , inquam ',,quia nonmag-s oibHm fignificat Jintm inhzientcm fubicdo , quam nomcn pattr figni- ficat patcmiatcm inhzrentem Petro v. g. Paitr aiitcm in omni fcnteniia ( vno excepto Fonfcca , qnem bc- iic hlf impngnat HtttudQs) c(l tcimioQS abrolucu$ier- go Sc album fubftantiiic. DdnJc , intvlligl neqnit, ciua rationc /wm» fit tcnninus ablolutus, i.un viro aibnm, dulcf,&cc. (i (tibftantiuc (ninantur : qnia ciiam homo fignihcac iimanitaietn , fcii habtns pfrfcnalitaKm ; ficnt allum, iMbttj albeditiem. Eic,o hema tiit tciir.inus con« noratiuus , non lccus ac aHium,\-c[ albutn ctitab: ficut patcr rcfpicit filium, & Joniir.us fcimim ) l"tJ ii- co-dici ,quiatotum luum iignificatiim ita i.Np!icat,qwa- fi adiaccrci altcri : & illuJ , cui aJiacti,dicittir ics con- notjta .quoJ non habcc vmo: quia in nioJo fignih- candi , liccc in fe fit rcs alteri adiaccns , (ignihcatur ta- men pcr fe in fc ftans , alia vcru rcfpik ic tinquam tcrminnm ,ntm lanquam iJ cni aJiacct , quod ( vc Ji.\i) proprium tft omniuin nominniuSabftantiuoiun» , liuc abftraAa fint, liuc concrcca. S E C T 1 O V. J'Um.t T ermitii DiHiftotits. m SEpiimadinifioTciniinicft in (ovtrttr.m fc abftrit- £7i(w. Concrcnis tft , q»i ligiiihcat aliquod con:po- fitum , vcl qnafi conipolituin c:; itibicfto & forn.a, fc« qiiafiforma: vt hcmo cx hnn^anicatc pcifijtij,a'i- tttj ex iiontinc ii dinitiis. Abftiacuis vcto cft.«]ni U^in- ficat quanilibct partcm fct>ilin>,vt maiaia , a/beJr, fer- ma ,diuina.Hic incclligcs , omncs icrmiiios .il-ftiactos clFe abfulntos , non c coiitrario «mncs abfoUuos cHc abftraftos; item , omnc? tcrmlnos connofatiuos clFc Concrcios , non tainenomnes coiicrttn.s clfc tonnota- tiuoj , vt heme, Deus,&:c.Hic obitroa ,conctcta& ab ftraaa aliquanJo rcaliter diftingui , vr album Si albtJo: qnia albcJo rcalitcr diftinguitnr a fubicilo : aliquando vcr<) fob tacienc , vt DtnJ , Dtitas ; qnia DttiJ addit fu- yri Dcny.cw. prr(c:'Ml:{,i.'cm ; loh at.u ni iii'rnc ftii virtu3!i:cr Ptilonal:t,is c.' cllLnc:.i i'.;uitu iiu.T fc Jii^in- guuiitui. Sinulitcr ob t.mukm rationctn IVilbna Jin-.- Jia tft concrctum non rcalii.-i' , f.J rationc nor.nun- qnam folo moJo fignifitanJi , vc ,f.f.'f.!/ jqiiii tnj tft tniitoj, iCtmitAs cft fw/ funv.al:ccr. Hcc tiiam ir.o- do, puto olimapnd l'hilofophos , ienor.tnres fubfiftcn- liam dift.ndtam a natnra, voccs has hnrnu/em & huif^a- nitatem fola rationc diftinflas fuitlc : tnnc tr.im illi nihil prorfus, nequc rcaliccc ,ncf ritionc diueil'nm fi- gn:ficabatK pcr nomcii hcmo , qnod non pcc vocem hw. tnan,tat ; lcJ ir.oJns fij^niiicanji crac «^'ucifus , qucJ iJem eft in otnnibus :liis ncminibus fnbftantialibus, eijituj , etfttinitas ,ammal, animalitM , &c. lam vcry apud nos agnofccntcs cam l'ubliftcntiam Jiftinftam , taha nomina non fignificanc ijcm omnino rcaliicr \ foloni nomcn enJ rcliquimns aJ fignifican;lum inJcptiidentcr ab vllacompofitionc cx cncitacc & rtibfilk-i tia. Ratio fortc fuit , quia eft couununc rcbns ctiam accioct tali- bus,in quibus Itxc compofitio non iimciiitur,vnde idcm cft cns & encit.^s, vt Jixi fupra. OAaua dinifio cft in trarfctndctttcm Sc nen trattfctt:- 36 ». lllc Jcfinituranonnullis .qni pcr omiiia gciie» la rcrum vagatur , finc qui imbibitnr in omni concc- pta rtali. ScJ hac dcfinitio non cft vniucrfalis , quia non compichcnJit omnia craiifccndcncia , viJclicct/w^- ftantiam incomplctam , c[vx noii 'tranfctnJic omnia gc- ncra raum. Meliiis cigo & vniucrlalius definitur tratu yeendtnj ,vt Cit iWc , qui in-.bibjtur in oninibus iuisin- fcrioribus &di(Fcrcntiij: adquod parum iiitcrcft , fiue multa , fiue pauca fint cins infcriora. Nen-tranfctndtnj crgo definianr,q«i non imbibitur in omni fno con- ccptu Jilfctcntiali, vt Dtuj animal. Hxc JiuifiolocUm non habct in mca fcntcntia :oftendam cn^m Difp. 1 1. Logicxa nnm.i II. nnlla cftie talia tianfccndcntia . fcd nunc loquor cum communi. Tcrnnni tranfcendcntaks alij funt vniutrfaliffmi , qui pcr omnia gcncra cntium vagantnr ; compiehcnduntui autcm his littcrjj ', R. E. -ita-iis A 4 V.B. 4 ^cj^by Goo 8 Difputatio I. In Summulas V. B. A.V. Re?,Ens,Vnim, H.:r.uin, Aliqu' ^-Vaum j aniauihit tll.qiioJ jion ib rcs, vnum, vcium ,bn)-.um, allcjuiil. t.iiiomo.io autcm hxi cuilibLtcnii ccnuciDanc, kiicam D .iHUiC. I. Mcuphynccs a Si^ii. A.i) fonc ti.inlccn Uiiicj mirms vmutrftltt , vi lubftintia incom- picca tcljKdii oinnium UilinLaiui»ium,&intcr pr.r l c.-ta diniiu, InHuitas.fcu cllc a ICj iuNta comnnincm lcnccn- liam , &: foitc {'Olliinc alta tranlcciidcntia iiiucniti » fcd hxc hlc fuBiciac inliiiuallc. 57 Noni iliuirioTi-ii.i ni tft \\\ ttmfltxum incomple- xum. Carr.plex$it cSchiiiiur aTnlcto , cuius p-ttcs pcr lc l iint ri(;ni(ii.ati' at. \i,httn9 iujim. ScJ aJiicitc, ad latii»- ncm ttrtnini ceMpLxt rc3mo iujliti , proptct lationcin in ipii .iDbi- tatioiic politam. T-ct\o uiiii.titur ad tcrmmnm complc- xnm , nc vtcr<]uc iJcin oinnino figiiificcni , & codcm ii>i.>doconccpttiiii, vt^/rf<^/«/ ,enjij,i.\\i\ Uintiluu tctmini ini-oin-.iLxi ryiumymi , non vnus cninpl-xu';. ^ Tcnuinus tnttmplexus cll,cuiu:; pattc; non Uint fign'- fic.ic.u.r pcr i"c coJcm moJo quo in compofitionc. vt Domtnnsj Petrus, Preux. DiCcs , Pmtx cft tcrminu'; in- complcxus, & tiiMcn cius pattes coJcm moJo fignifi- ^8 caiic in com}H)fu.one . ac cxtra illam. RclponJeo , pta non ciri; tetminum, fcd Prxpofitioncin, ac proinJ. cios compofittoiicm non faccic tctminnm complcxnni , quii hic Jcbct compoui cx diiobiis tcnnini*. ScJ vrgcbis: Dcfinicio fup.a p..l:ia Uiium p^iit vt pattes fiiu pcr ic fignificatiu.r -.hoc aut^m habit vox Pronx ; crgo luxia dcfi:iiiioncin prop.ic ctttcowplcxas.ciiamfi no:i conflic d«i.bus ti.rmmi5. Hxc cit qux!l;o_ vocc : (ju; Jixi-iit Prtrex non cllc c- mulcxum , dcfiniac aiiiLt ttrminum ftmplexum hoc mo^.lo , Ccmplexus ij}, tfui tenjijt duobus teitninis ptepriittt rtti'.tntihiis pg"tftcaiiontm \ «.[ui vct6 lum rcnucrit illum J.ccc coirip'..xuin,potctit ftacc dcfi- nitioni cx Td^to tupi.H iraJicx. Obticics Ptiii'.y i EffV oratio crit terminns comple- xns , retinci cnira Juos t.:rtninus in iui ligHificatiane propiia. Facilc concalfm lcquclam.ncc viJvO abfutdum inCLin'il-quc;.tc, qu jJ fi cain vclis ncg,arc,dcbcs ( vt [o- quaiis coiirequJiiar } Jkfinirc t.rmnuim complcxum, vc fit illc, tfui fine ^erlo cen/ljt duobus itrtninu propt i^m iu fe retittent ibus fij^iiifuat io ttm, Aiiucicc iim.:ii , ifto dixt:::(n , ptobabilc elTc, oratio- n:m clFc tcrtn.nuni.c.itnplexuminon tatncn id.& c con- tiar.o omticm tciminuin complcxuni dico circ oracio- n.-m :dccoium Jifl*.;fcntia JiCLtuc Jilp.l. num.7. Obiicics fccunJo : Terminus cft i.(k\n fimpicx ; fed complexusnon cfl fimplcx, ccgo ncquc termi.ius. (^ii- da;n CiinccJunt cor.fei]ucnti,im j nos tatncn , ncacv^m- miini JiiccJamns in quarftion; dc nominc , ncgamu-i de rationc tcrminicirc , vi fit di£kio fiinplL-x ; InHicit enim, (\ fit cxttemum propofitionis : ciim itucin complexus abtolutc polTit eir: cxticnmm propoficionis . crit ctiain tcrm.nns, vtciini diCo.iiMnM iufius tjl homis Amicns . DL-cimri d:tiiditut Tcrminus in cepuUttMurn Sc nori' cvptiliuiiium. Mceft.qm pluta in vnumaggrcgata figni- ficat , vc txercitut, ncf uur i/ipi AJhuc ca vciba videntur otiofa : hic cniin Auftor , Juiv. pauli poft , cxplicat cur tcrmiiius hic, «f;/?irH/inonfit copulatiuus, ctiamfi fignt- fiict piura , aic, camclle tationcm , quodnonfignincrc pluta m tctto , fcd homincm in redko, veftcs vciiiia obliqno. H nc auccm cgo fic infero : ctgo ctiam cermi- nus ittbum, licet non haberct vcram vnionem cum albc- dinc , non ellet copulatiuns , quia in tefto fignificat fubic^kum, fic inobltquo albcdincm icrgoadcxcludcn- 4^ da hxcconcrcu accidcnulia , non fuic ncccllum addcre, fi,i€ vtri vnitiit : vcl fi harc pcr alia vctba non cxduden- cur , abfolutc tam erit copulatious vtfHtns adicdlin^, quam Rt^ublicti;<\yi\i vcra vnio, in qoa fola diffi:rt ab a bo&: aliit conccctts accideiicalibus , non rcqnititur ad tcrminuo) copulatiuum , im6 illi rcpngnat. Difpliccc ctiam quod imtncJiatc addicur,lcilicct vtfiitim (nbftan- tiuc cllc copulatiuum , cii quod fignificct compofitnm cx hominc & veftibus : difplicet, inquamiqnia hzc con- ctcta, fiuc adicdtiuc fiuc fubftantine fumarttur, nmi fignificani in rcao foimam , ied tubie^m , & in obli- quo formam , vt ego infra docebo : ergo ^bnm , fiue aJicc^iuc.fiuc fubftantiuc ,femper dicit inrcdio fubic- dlutn ioi uitiuum,priinuiuum, Sc ntgMiiimtn. Adumatiuus cll, qui aliqnid poficiuum Sc realc fi^nificat , vt Dtus ,heme,vi~ fns, &c. Prioatiaus cftqui ftgnificat carcnciam alterius rci j iu fubicdlo tamcn capaci , vt t*(tt*t rcfpcAu honii Dlgitized by Google De Terminis , Sedl:. V I. 44 homiiiiivelammjlis , itnebit rcfpcftn jctis. N'c<;atiiins, qui fignificjc cateiiiijin roim.*:in rubiedoi!Ka[>i>.i,vt ncg«io vilusm lapiJc,coloiiiinDco vet AiigtUi. Dicfs : H.>c iiunitnjh i«- jophtis, Pcrtintiucs Innt . qni vel feinfciunt, \x.homa, animdl : vcl libj mntuo rcpugnant , vt ratitralt & irrjtiortale. Ruiium hi repugaantts , alij funt rtUiihe cppofiti , vt pater Sc fitins \ i[npriuatiue,\ t vifits , ctcitiu, alij ntgatiMe,\ z vifks & nvnvifus ; i\\]cantr»ii ,\\.fiigitt & caior. Rngabis, vrtum komoalhut, /&Mn« >w>?i«/, (ini pciti- rcntcsinter fc. Reipondeo efl'c,qi)ia pci fe vn.znt albtc/o & injlitiacam homine : fi veto «Ihii crmpaiciurcum •/(i?*, Imit impcicinem;es,ijuia non vniuntui put fe ,fcJ \K\ actidens. S E C T l O VI. De Sufpiffitione TemiuuruM. EXplicati definitionc ,diuifioncqueTt.rminoruni,de rorum pruprictatibas agendnm cA, inccrquasptinu cft Suppofitio. Mirum cft , quam fusc difpntanerint nonnnlli dc hac matcria , ; qu.-e toca quanca pcitinrt a.1 (]iia:[tio- ncm de vocc, } max^ mi- Lynccm hb. }. tvacl, 4. R< in tocam btcuiicT explicabo. Si ligorLm vucis Liiiia: cnnfidcrarc velltrans , Sapponi fi',;iiificat alinuid poi.. infra alccruni , quo lcnfn (\ vox, Sup|iona,ttainR'rrcciu' ad matcriam Logicam , dcbcrtmus diteic , foluin tcr- minum , qui lc habeivt fuhieclum in propoliiionc ,di- cendum fupponi , qnia fnpra iUum Logicc imponitur pracdicaium ; in hac lignificacionc non agimus imiic. Sccunda l)gniBcitiovulg.iriscius vocis cll jquanda aliquam vcritatem pracmiaimus , antcquain proce- damus ad id , quod intcudimus vcl probarc , vcl agcrc; fic folcrans diccre , Suppono rulc, aut taic pcincipium, aut hatc , vcl illud c(Ie fift odcndam. NonnuUi ,quos Lyncens tacitoncm-nc rcfcrt , fnp- .pofitionem ttrmini dicuiit eflc idcm cumadtuali ligni- ficatione iprins. Hr>c difplicuit Lyncco i. quia vox ctiam extra propolitioncm lignifii jc in adu fccundo & tamcn tunc nnn fupponitnr. Hxc ratio nnt'a cft , quia Rvcentiotcs illi dicciit , cciim cxfra prop!)fuioncm Voccs luppnni , cum ci-iim hi iuppoficioncm dicnntclle idemoun aftuali lignificationc,cortlcqucnccr ncgabur.t, pcr vooiiii , n-m piocon- ccpcutanis,iiili quia iiliim,non Ininc ligiiiiicic. Dciii- dc nuin. tC. rurlu^ probac , cdnccptus luppdiKiL- pro tcbus , quiaillas fignihcant, Viucs tum t,miicm ii^ui» ficationcm diccrc tlit: iHppofituuK-ni , quod hic , vt iC- fnctt Rcccmiorcs , & faluct vctitatcin tius propofnio- nis ,C*tn/cMnit , adco fcrtitcc ncg.n. IXindc falfuin omnino eft j & ce ntta omniuro { cxctj to Lynttoj fcn- fnm.cam vocem tunc in adu fctundo lignihcarc caiicm ca.IclUm, &C. ium,quia nuilus, dnm dititui , Ecce , 9««- TD«do tumi %lle csnts , cogitat dc cirlcfti ^tc, ncc qui» dem ipleloqucns.qnoraodiicigotrt figiiificatio in ai\ii fccuiido - Taiitumlcquilibct tcfl.dkat ,vLium eiufinodi cngicatio fiUi occurrai, vtl dum loquif"!, vcKh\mandic fimilcs propofitioiies. Dcindc cgo , ( vt vcrum Lctar , ) ncc capio , ncc polVuin cjpcre , fi , quando dico , £eee ifuomodo hic cmis mikt hlxsiidiiur , Vo.f , Canit, in aclu fccunJci li^nilicctciiamcanem caltfttni , &: maiinum, ita vt fiat Kic lcnlus: Sctc, t , vno caiitum currenic, vcl falfumdicam , vcl faciara p!op<,fitiojj< in inepcam. Foitafic huic obiedlitjni icljiondcitt LynccuT, vt)Ccm,C««M, non copulitiuc, ftdquafi diiiunilinc fi- gnificarc illos ttcs cancs , vnde non icquiiur , pcopufi- tionem elfe falfam ; Rcfpondco , fi huc tccutratur, non forc quidcm prnpofitioncm falfam , at vtl h c de- buiiFci Auchor explicarc , & non abfoluti: diccrc ca ciia fignificati. Qnidqnid vct^ dc hoc fit. Sccnndo tunc tcdtt obic£lio , qnam pufui paulb antc > qnis eiiim in> tcrrogatus , dnm dicit , ytdt , t^uemodo canis currii , rcfpmdcrct , fc hunc fcnlum factrt ; ndt ,ifnom»iio at- ris , vel calejlit , vel teirtjlris , vt! m.iTtmu ewTit ad mt ? Pioftdi huiic fcnfum in nullius mtnccm vnqnam ca- derc , audeo aflercre omnino ct)ntidcntcr, Atquianul- lus in his oidinarus locutionibus . Canis tatrat , Canit currit , Scc. facit propoficioncs difinniliuas , vtt cnnis ceeltjfis , vtl marimis , ^tl lerTtJltis curril , fi cnim quis co modo propoficioncm fuam luqucnsexpo- ncrcc , oplodcretur planc-ab omnibus , & quidcmiure meritilTimo. Eft cr^o ca piopoltno dctcrminata % bc ^4 dctcrminatiflfiraa ad lolum cancn; tctrcfticni figniScan- dum , ncc cft ibi latior hgnificatio,quam fuppofiiio, lcu vciifitaiio, Tcctib , contra co$ Recentiores argumematut Lyn- ceus : quia quilibct tcrminus fignificat lctpfum in a^ fccnndo } alias nihili fc diftinAum fignificaret, & ta- rocn non lupponitur in qualilKt piojK)liiionc pto fe, ergo. Vciiim ncquc hoc argumtntum quidqnam pro- bat , quia long^ ahud ell fignificarc ad placituro , aliud ii.Ttuiaiitci , vox ciiim natufahcer in tantum po- tcft dici fignificarc fcipiam ; in quantum ilUin pcr- cipio , nou alitcr , quam fumus , ijtiis , fonus , calor, 45 Digitized by Google lo Difputatio I. In Summulas tur .tingunciir, &c. dc hae figntficatione non agimas miric .quii hacc non cft ptopn» tirminotum , r^Cc ad propofitioncro facienJain viilis cft , vt cx icrminis pntt. Alia eft ad placituro , & Cx inftitiuo figiii- fiotiin eru n alrcrius rei tJb ifCt vocc > & haoc noa dift.ngui a iuppodtione termini dicnnc afi R». centioie» , qnof Ljnscvs lefnttt « non tanen cllicip citcr. 47 Alii • ( v< Viltalpandtis Hartadnro : } pntanc, leTminuro t i umn bippnni , onando vcra eft propofi- lio , vndc dcbcrct luiHiofitio ita dcfioiii : Eli politio Vocis in piopofitionc Vcr? } U tamcn abomiiilnis aliis rciicttQC » qaia etiam propofitio falla tft rigorola pro- pofitid, 8e rn ea vere loqoimnr cum atiis,&. fide luppofitio diCJtur figrtificitio , fiuc pollno loco con- cepttw , totnm huc tepaitnr in propofiiionc falfa, qni» 6e VO» tn ado feoin Jo lunc l^jjmlicat , &c p<-nitut loco conoeptits . fei^ appichcndonis , qua; cft in lu- .quence. Alij, vt Tol tn'; , dicunt, 1'ipprfitionem clTc pcfi- tioncm vocis loco lui , vc. liu lignidcjti. Lyiiccus h 5nc r-.-iicit , quia cft difmndiua. Vcrum ab hac obie- Aionelibcrari facilc polTet Tulctus l! dicetet ingeitcte, Eft fignific.itio vocis refpcfto altcnioj. • Facifiuj hHie tciicitnr , quia ' ^ c crtcnJfmus inf.a , ' nnii t (t ;dom fuppofitio, & iignihcatio, ncquc rtlpiciuiit coidfm ttr- Ininot. ' I.ynceas reiedlit aliis dLrinicionibas eam ttadic nnro. 6. Eft pofitio vniu< fignificiti pro alio vi copnlc cnanciatiua* tcrminD .inncx.T. Hjnc dcfiiiitioncm ellc obfcntam >udetur iple pr*fcnfillc , vn^e infcims cam fic -dcclarat , vt fnppofitio fic , qn^ tecnimu ica afi» citur a copula cnunciatina fibi annexa, vt vnnm eins fignificatnm p *n antem ob cam dcteiminatioiicm , Sc ob quam cx illis iJtcis t.ibu..ii- duin noii,cn,Sn{^alicio,qoisnon vidcat quzftioni-m cfle pnxc de voce » ncc maios elle in tc fondaincn- twm , vt cnm Lynceo , quiiin cnm Receniteflbas fo- Pra Foqnamm Illuj aJJo contta I.vnccnui , minii? ocnc ipium djjtillc , tcrminnm detcrmmari vicoi-ulxj dicere potilR dc^illet vi pr«dicaci in propniitione fofitl i nam , qiiando dico, C*w» flf mi^n^ , If . £0 , nnn dncrminat vocem ad cancm tnTeflrCm , qnia cii in-lidi-. cttxfti loqneicr ,-Cjwm e{l ftdm , poncrv*in candcni copulam Efi , crgo iUa non poteft dcterrai- nare , dkm cadem fic vtrobiqne. Solins eigo przdicati terminns determinat vocem a:qnioocam. ' Idem cft , fi dicam , hm» ifivtx , nam \y ,Efi , manetl*i fc onmino ■ inuiffcicns , vt appiiccmr ci tcrmino , riiic pio ic , fiuc pro obiedo fignificato applicctnr. Tota crgo dc- terniinartn v^it a prxd-caro, ac proinde ea dcfinicio ' dcbuilTct fictt3:^i : Snppohrio c(i dctertningtio ad mum figmficdtiimtm paimi , tjuam *lltr»m vi prtdicaii, Sxcund^ \ qaidquid fit , an omnis tcrminus fit xqnt- uqpns , aliquo modo, dicotamcn , cllc id per accidens ad Logicos , qtri hsnd dnbi^ fbrmare poifent propo. Hiioncs, S< loqni , cfto voccs non nili vnicam tan- •tum rcm polTcnt figrificarc ducAc. Dixi ; ftirtQi^ qiiiaqnod in i€tM figdato fignifioentle >p(»Voninbio cftpcraccidens. 49 Tcrtib dieo , nee eam dcffinicionem habeito tncnm vhiqnc , nam in propr.(trionc iJ nt ca , ' qnr haiui Jii- bic cft vcta projififiiio , ) non dcterminatur vlla vox ad vnwn fi|nlficanin:fotiils*qniMial afind « n cftmJi« o> : Biutfi Mf. Prstoei nonam hic Anthrf focic qml» ftionem de voce, dnm coarftationem Itgnificationii tcrinini cxtra ptcpofitii ncm lum vuU vbcarc fuppofi- lioncm , lcd reftridionem , quam a fuppofitionc eilor dinerfam ait ab omnibus doceri, vnJe , quanJodici- tnr , Outit nttfiu , ait , tant^m efle rcftriAionem. Ego ftteof libentcr , reftriftioncm k fnppofictonc difR-rrc , a: non t-i) n: ; J ; , qno Lyncciis docct , nain fi fupjto- litio (ctiam luxta tikro ) ea eil , qoa vnnm fignifica- cuin canciimponatnr*,iian alind, pro(eA6 nonminus, qnando dico, C4tif M«r(/t«r , i!la vox C4»it non fup- ponit , nift pro niarino , qnam , fi dicam , Ca'iif tfi pifcif, non (upponit , nifi pro marino, & t- cmuiario non rainus h-.c ieftring>tUK , fcu coat^atur aJ h>lum marinnm', i\vikm fi finecopnla didam (niflet, CmV tn^iriiiif. OnuJ antcm illa co.ndatio fi.ir in p:Mp ifitio- nc , ant cxira illain , non vidi.o , ctu ni.H;ii lit in vno caiu . qua.n in alio diccnda teftridbio , .iiit fuppofitin. .Ahoergo fcnfn dicttntcommnnitet Philoloplu ,Uippo. fitionemdil&rceii refbri^one, qnia (vtmn p.in1u piSft:) voccs dicniiiiii Inpponcte prcpric proc<>iiccp:.biis. vt fcil.cct vtix limitccnr ad vnnm tantiim c% fnis fignificacit , i Iqnc fiuc fiat intra prnpofitionem , vi «nfhi dico , ttunj etrrit , nam 5c tnnc reftringitnr ca vi.\' .1.1 vniT.i fiq .ihc.iiuin, fiu- l" f pro- p^ilitioiij diciiin, C-iiiis tpMtirHfts , qnia cx tcrminn pa-« tcc , vti<>biqni.-ciU- timitationem vocis, linsitacioancctn hauddubiccft rcft^i^io. » SVB S ECTI O II. Dfciditur ^BdJHd. QViJqiiid anttm de Lyncci dcfinitionc fit.Indiro l. $9 li vdlcnins loqui tig irosc , propric, non Jebe-' bercnt voccs dici pio fc fupponi , qnia vox hic , vi dixi fn|iia , lignificat , vcl vnnm poni fub alio , vt dlinl dicimuj capiti fopponlipalvilhim , vclcccti vnom poHt^ loco altctiBf , nemo aUH^m eft fnb fe • aut ponicac loco fni. SccunJiS tamen dico ,Cnm Logici hanc vocentA)^ ft»i , applicnciint tetininis , & qvidem in ordlne pcopofitiones fefnundas , concepctn faotdeetaran- dos , 5c allqnaiido in propofitionc vnx ipfa non ac-* cipiatar aJ fignificanJum aliuJ a lc . fed feipfam,VC eumdicinius , Htmt tfivfx , admitci p liVi cnm tiio- dom loqiicadt , vt dicaau fmpponi jpro i'e , hoc eft, fignificare leltne fe mfam , in boc-annm fenfv fnp- . poni , Sc fignificaiie idem foM ,W»9ono% £epi quemui. Teitift tanendico , maximc propriam accepdonem ehn vocis, acKDinJc opti.na n dcnnicioncm Snppofi« doniselTe.fi dicainns , £;? p»/itit ^ttit tf ttnnfhti «d rrtAnififiandtm oHrllnm corcrptut ; qnoj & P. Hurtadus docuit ; Per hanc cnim dcfinitioncm rcdc falnator , ly 5«;'/>i'n< propric eirciefpcilu altcrins. Ha- betqne locnm hzc dcfiuitio , coam qnando vox fe ip- fam (bbm fignificat , nam Sc tnnc fnpponitur loco con- ceptusipfiuj rcil.xi , qnem tnnc li.it>Liv.us dcipfavocc. Vbi aducrcc , in prima imprcUionc iLtcpfilli: errorcra calaMt , vbi entm debnilTec did , Oikmm ipfins emim tt^Hu , di^im fnit , ipfr:m ctnctpmm. I'<<:i."i i."nm fmirc errorero intcti.gcs cx vcibis, qux ptarcellvrani : Ctnctptnf Miitm mn pammtm Itunnm , ftd frimtirAt ^ i trptrftfmt mmtiftfi«imttnau • Secnnd&panl6{ttper{J!ksnom.4o. hrchafaaennt: ^ • nitttr erirt tetminHi Idca cortccpna fneitjlii , ntnvt Hlmt dirtUt fignipcti , ftd vi fi«rnfnti rem , Cftun» ip't coiceptnt )({»i/fc4(«r.Vivie ibidcm pronHfi , (quod porti.ipr.rlt ti.) tae Diip. i ).Log.probatnru,vonBt non fignificare dircfti conceptns,fed rei : ergo in ca definittone per errorem de- fa\x.obieUumconcefiui. Qii.t fuitoccafio, \ t P.()'iicJ i nic reiiccrecquafi cgo ducciem, voccs figni ficare dircci i.' c6- cepniiaquopunifto aHenmTaldesi^ fnt(vtcx t:>c.c x. conftat> Digitized by Google De Terminis , Seft. V L 1 1 con(lat:JI & faciliLH me aJ bomitiim \io<:\v(fit hic Aa- tlior reiiccrccx iylh ind5 vcibis qnibus : (vci laccin ibi;) «li^cuiJlein immcJiaccduo coiittiiicloria, nificiror,q»ii;iM dixi , itrcpriir.c. Aliudpuiidnm , c\vn\ Jocui , vocv; nn -i poiii loco rcruin, difpl^ciiic eciam Oiiitdo, ciiJciis tc^r.^ient.-.t vi- iiuiu , nondicimns ,ianium clk' ibi piil.timt loco vini, •liiafi illu;n vi.lcnJoccniVamnc hibcrc vi: uni, am qnoi ciiis conrpeikii fui plcancnr viccs vini. Dicinius cipo, ^.tir.Mm df.' ibi Inco lininavs, qni qti.Ttcncibus vinuin, diccrc dcbcrct, liie z'e>:tit!ur z". um. Eoi'cm modo ad rcm Jiortram : Dico , illiir.i cnndein liomtncm licclamanccm run poilc dici cllc poti nin loco vini,ficut,ciU3ndoniiis dicic : /.j»» ittrn trnnfiuit h.tr C^fUr; ncqn:C dici , illa vccb:» tllt- pofica loc 1 cranlttU'. C'a:!?ris , licct cnm fignlficcnr. HciJcm cft i» aliis vocibu?. Qood fi vclimus alicitiam III rc difpar^tatcm d.irc quoad hoc intcr inugincm, & voccs , faciSc cft cam inucnirc , ctcmm coram imaginc f-arfaris facio iiiu'.ta ,qit.-«: facercm corim C.x-farcipfo, illam vci.cin:,.mt fl.-.Vo aiitc iil.im , ^c qii.Tfi jn ca(.'.v- i.i:ci-.i iiiinco:, pciindc ac fi cflcc ipla pcr't:iia. qin^ntc- pi.Trcnt.it ; Acdn'ti quis mihi ditic : PjhIo ai:ie C^f^ trjtnfinit ba: \ n iiil excrcco circa illas voccs, qund coram CTlaCc, ciijivc tranficu fuiflTcin idlnrus. Mr.itinrjo e!5-'dixi, propric n^^n pcnii voccs ! ico rctum. Quod vc:i!) pcr v-cc^ nofiain cianfifuni Cxlaris , vci illum nou:lli;m, fi icipsa i-lfn.ir. i '., n;.n cft in r.t^t^rc poni vo- ccj lcK-o iliiu.iranfitu.. ,fcd potms loco vilinnis ocolo- nim ciica ilhimKanliiuiTi. In quociiam punlctc ilnns v;cc. , ctiam qiiando ipfum obi. cUnn non po:cil concnrri.rc lit-.o mntti Au- ihotcs tuiic iul'r.n agnoft-unt Ipccicm pr- pi:am , quan- do nb cdlnm non poccrt ; qnirt crgn ii-iium , fidicaiur fpccies chiiiicix f..ceie, quoJ iila ncn pc^tcft ,;mc) pio- ptercadicimns nos, voccs fupponi loco concfpinnni ad iTianifcftandum , quia coiici pcus nequcuut id faccrc,nost autcm , qu a iJ cHcnt fadltiri ; loco autcm rtrwm non dicimus voces poni , qu.a man ftftiuo pct loquclan» non pcrtinct ad obicdla , m:nifcftat!0 ciiim illoriim rcipeftu luicft naiuralis, vr ciim cnlor pofjtusanfc ocn- los fc nianifcllat; , ibi cmm redlc dicitnr obicdi loco fpecies concurrcrc , fnpra autcm dixi , duni dc tcrinini fuppofitionc, &• lignificaciorc apimus , r.on dle nobij fermoncm dc fignihcacionc aliis rebus comniiini , lcd dc ptoptiavocis , qoi aliis manifcftauius rem mtvdo racio- uah cnm aliis loquciido, ii\ orJine antcm ad hanc cnm \ciiiat a conccptu prinio ipfiiis loquentis , rcftilTinic dicir.ns , vncc; tupponi hjco cor.ceptuum , vt fciliccr, c;nnJ lum poHitmni faccic in-.mcdiatc pnncrdn in aiu dicntc noftuun cor.ccpaiio.anc aiios fimilcs,id faciarrus incciucn:u vocniT>,trgo h.i fnpplcnc vucs conctptuniuj ai dum lciquin.uc ,noii iiit.-iiJiuius ponvse iii aiiuicnte, ipfas rcs jqtiiarcs fc noii iv.anififtji.t, mm vc fic d:c.i:r,, poncndo lapidcm in aud,cncc,nihil nianifc ftarcnius ij-fi, c^uod tamcn faccrcnius ^ fi conccj^tns nuC.ios , vci alios limilis poncrcraus. Viocs c:go tiirc mctico in qnafticj- nc hac dc fola vocc dlci voccs poni lococor.cej^ius lo- qnciitis, non auteni loco rcrum ,dc qnibus Jcquimur, idcoquc nequc conccptus dcbcic d;ci poni lcco fui. ^ Scd , qnia cgo r.on libentet quxftionibns dc vocc dc- tincor,fi re intcUe£ta,aJhuc placciniodns ilic loqocndi, vt dicantur pro fc, Jc luo obicdlojc-iiiatenus illa Cgnifi- cant, fnpponi, non tnultum curabo, 1 Ind aducrto,cjujndo dicimus, vrces ncn fignificarc Conceptus ipfos , fcd rcs, id ita iiitcll gendnm, vc diicfta fignificatio folum fit circa rcm ipiam , nam , dum dico, rttrm vtnit , direftc inccndo altcri msiiifcftaic ipfnm ^iiiicntum rcalcm Pctri ,pcr cjncjd t.tmcn noii ncgamns vllo modo , ctiam iplum mcum cnnccptnm indire^lc nunifcftari , nam andicns haud dub:c adnertit , habcrc nicconccptumdccoaducntu,&: inc fciic, quid ca ^crba {ignificcnt. In quo magnacft diucriitas intcr voces pro- btas a Plitcaco , & inter humanas , quodill.T cxcitant quldcm mihi fpccics Pctri, fi Pfittacus dicat Pttrut ,at r.ulUim dc conceptn iplius Pfntaci ciica Pettnm cgo lunc formo indicium , quiailJe non intclligit , qnod Ji- xit , & fumntnm mihi cxcitat fpecies ,qu6d Pfittaius audineritearn voccm , & intcrins habcat dc ipfa apprc- licnfionem. Qtibdautcm Lynceuscum noiinutlis c^occt, voces fnpponi ioiiim in proj>olitionc rcic&um eft 3 nic fnpta. Vtriim itcm tciminus dcbcat dici , fufponiiur palTuic, an vci6 fuppvnit aftiuc ,qnxftio cft Giammati- calis. Lvnceui air polTc j>oni adiuc ,id itcgat Soius & fortius Hurtadus , c]iu canicn paiTim coacliuc vtiturvc CBW Difputatio I In Summulas 12. cum Jicit I hftc Mt iBd prtpefitio tft de fabiiUa ttait fyp^a- ntrit, iiw hxi. rcm cfU* Gramnuticalcm, tc patoimo- mcnci. .Ceiit ^naiaaMo oUiuitic ft «CiMn aftiai S VB S ECT lO III. D/niJjo ftippc/ttims, PR.ma cft in matertilcin & fortr.alem , illa eftcjtian- (io tcnHii us fi>j5pon::Br aJ fc licn ficanJuni > vr qiiiit jt) tcrtntnos {upponitut loco mciicjilis, ad lc fi^ni- ncandiim, vt, btmt eft vx .- alia cA fmiulit, quando iup- p ninii ! iTicnra'is,ad fljjiiiHcanJiim aliuJ , vc, /ww» tfl Animttl. Sujipolltio nwtcri.ili» alia cft iwr»»i/*f<», qnan- dn vox fnpponitur pio t-o qiixJ iiabct c.x na;ura liia, Mjhaint tp V9X: alia «ft txtrtit/teM > quando rapponitur ftro co quo4 habet ex libcrl honinum voltuitue*vtt bim» iit l)7im'ifni. Snppoficio formiMs eciam cft dupicx : a.ia cdprfpri.x, vt . j1Ux4>idtr (ubiugauit orbim fttc l«.ptri0,^a ibi vox accipitar in ngnificattonepro> piii :aiiaiii^n^'«, qnatido vor accipicuc luctapluxioe* yx.fVfim riitt; Pttrtu #/f Altxmiir. Circu fnjwfic^rnK.n pi-^fonal.m & fimpliccm cft nia':;!^ Jiir lUto. T.)lc:ii> cniii; &; ronicc.i finipliccni di- cuni eam , in <\«ri r. r. k -.s intcllinicui- Jc immcJiato llgnificato , vt cuni dii:o , bm» tft ttmnud , vox htm fi- gnificac fpcciem hiimanam vt fic,q:i« etl immediatnm <-Kfr/f,(ij^' li ficat raJcm vox vnnm inliuidunni par;icnlarc,qiiod loiiim mcJiatc (ignificamr. Hi Anftores vidcnnir lupponeie.Vniucr. falia cffc rationcm aliqnam abfltaftam ex paiteobicfti ab inJini ln onr im ncdtarc fignificcttir , & qname- diantc poft.-a j'^'!* m-.lin'du.T. I v. i^uo principio n'>n b.nc renciuiu, (vtdicam,cuindc Vnmciialibus cgcro:j oftcn- Jant enim > Hcc ex poice obiefti nibil efle aliod qn^ia ipLi inJii! ii:a : iam ergo«tboGcapitecoccaic egcacK c.vpiicacio. OoAciiMm Kolns impngnationis , aic Oniedo , cfle '^nidem veram •'non tamcn ad lem > qnia licct homo in commtim fignificct ag^rcgatnm omntnm indiuidao» |i(m, ^v: !i,rc VI illins cunc.-pciis itnnic tir.tc att;i-^jntur, atcioguncut timcu omnia iui.ul, contiuc per inoJuin yeami , unquam vnnm ol>ic£lum adxqnatum fi^nilica- Cnina -pec hanc vocera btntt « hoc camen indiuidonm Pttnu vt diftSnftnt hloannc ngnificatnr tmfne.iiat^ pcr vo:e n lia:ic Pchh'; , canquani obi-traim immcJiacuni, £c adstTuatum. VnJc conclndit , ftigcrc incamoppu- ^nationcm cx prufiindis Jcliim|nam principiis. Miror, minc Anihorcin iniv.n:(rc hic,quoJ tciiccictrEgo cnim iiihil ainij Jixi, qivm .iToleto, Fonfcca, & aliis doccri, jv.i \rLc.r. I^tma iiv.ocJ ati: (ignilicaii rani^ncm com- ntuncin h.i.tiinis abdtaclaui ab indiuidoisi E(l auicm ccrtiffininm ,id abeit rupponi ex niatctiade Vnii|ei(»> libnt. Aiihnc crr;;< nicj vstio cft caliJa.*-'' * i ■' S^cnn^ji» aJJitii, tc ps.t IJ non crtc vcrum,qilia omnia inJiniJtia ( inxta nnftram fcnr.L-niiani ) rcpi.clcntantu: iramediatc*huc rccnnJum cftctia iuxu CluicJum vcril£- innm,vbi eft ctgn fiigm:-QtiJHlautcm hic Anthorilicit* pcr lunc viKc hjrno non figmfic.ni iiiv:iL'Li;ritc Pctrum vt» iiiftmdtnm ibaliis,patiturmco iud.cioa:.,uiuoi:a:ioneni, «iSfnndit cnim hic Anthor (igmticati imnKdiaic tii figni- 4cwi diftindlc. Fatcot libciiu0iiu£,pet voccro bmt non ^ ^gnificari PdKrnm vt difttnftom a Ioanne,qno fmCo non - fmuin 111)11 imintJiacc , (vt hic AncSor .^iclr, ) ic ' r.iqii; mcdiatc fignificatnr vt diftmCtus , quia \t calis nulio prorfus nxodo ngnificator , ncc niagis fignificamr mc- ' diacci quam immctliatc. Acqnoaio&>qnaefoi hiocio- .. : nilic, non fignificiri imnKdiarc Pettnm i alittd eniot 'i longicft, fignificari l">Ium,iSc vt J ftinclim!, alinJ vcru jnunediatc. Hcc vki!imm,&; nihilamplui cgo dui, cftiatitcm iJ vep.iriinnm iu);u noftia prindpia*^oiEibi inAnnani. &igo calidc od tcni i '. nnt.-iii. Aliter abftrabendo ab ee pni.c p o dc VniueT6Ilbni impugnant noniinlli ronfccsm.cuia cadcm vox vnicnm liaDcni iiuuM:d:ata(u rigui&camm , i^m fctcil accipi f;rop'icitcr , iam pcrfonalitcr ; crgo fnpnofitiones he n3ii pendcnt a mcdiato vct immeJiaco lignif cato. Con- fc<|ucntlacft cnidcns. Ancecedens veiu ptobatut a P. HoTtado^ex Snto,qniah«c vox ^ririi/,qna; (bl&m im- nieJ atc li;.;i-.ihi i- br.c in.linicluum , (1 .1 cas, Pttrnj cur^ rir .Inpponuur petfonilitci pio co q\n).i h bct Iccin*- dum luam pctfonam: li vcro Jicas, Pttrur tfl iiniiuitlimn fniiit^ilt t mm fupponicur ['(.cuiidum iJqnod habctcx Gi&perToni , fcd fccundum quoj lubcc bcneficio intcU lc Ukm jfigmficat^^eikitatem quam habeta paice rd ; hrc cnim ff '.icft qiix cngnofcicitr. F.it;Tr , pra:.lic3tum cl-c iccniiJu: intfiicionii , litltiut.tum u:ucn puic fignihcac cncicatem Pciii , quam habct a parcc ret. At qnanJo Ji- 06f Pttnu tft i»dimi/hutm fukiitiM* , non folunt ri tudi. AMM>/ii^t^eft'aIiqaid recondac iiitencioni|«(cd rtfnr.t 79 Ptirus fignifics: nun folain fiitit.u-in Pctii , uJ i'< cognicinneni , qua bclus cli inJiUiduum , ita vt 1 2 p. y- j>o|i:io d;c!.irctur huc moJo , Pttrtu ctgnitui laUvd t4- /1 mod» tji ii:dinidiiHm. Viidc ad rationem dbbitandi iu cppofitnm rcirondco jtnnc tcrmini fuppofitioiWm ef« fc lijiiplicciii , roii qnan lo priJicituin, quod Jc co af- firmatur , rigmfijit aiiquid ad fecundam iiiCcntKmeni, |jcni:ii.ns ; kJ quinJo liic ipfctciminns fc babcns pcc modum luliicdi ,f:gn:ficat non foUm tci ciititatrn: vc in fc eft , fcj vt vcUitam fi.cun 'a intcntionc , quoui/^:c.non accipirur vor (jUKmecHate HgnificeturjVt vult hic Auchorlft iHt'{^ir* Petmj pfo illo folij.n , rcii lcaindikm idl « quod habet i trnf cHrnt. Idim eft , fi dicam , Omnit , hmo , PttrMt , p:iitc rei,fcd,vt Jixi,i>roeo fub ccduplicarionc iam ^^wf»»»»'/*»!/ « iai ni ti»»wa^lKinia, . ^ndnwdik^tC&iBAceariomni homini<;,^ r.itionem ' lam TldKltirasTi^wmwpon»^. Ak ei^ , iSm efle huiiM licmiinis fi^ifi^cet imnicdiacc , & cxprcfsc , non pcifon.i!i m iHam, /'«rw/<'/foj[»i/«y ,r|uia , licei (igr.i- -iHrf r , ijium viiicu', tantum homo clTcc poflibiiis. ticec Pccnim oonlecuiulumid, quod habct ik partc rci, Quud autcm indc v.itcac ha:c coniequentia (A^tAHMl (ed fecundAreli d yai iA i nll taiBD coeniri , nonftamen il- eiitrit , nec pcr vmbram probat , aliqvdd fwlfeinedtftti lum n^ificat,vtcoenitniliconfiBue,idquodconting^c, /ignificatum,(edpra:cisc.Qu^dlidedaobusiltis Hgni- diim dico tPtirtu tftfpttitStvH iiiiiittdiuim^c. Hjec ta- ficaris hie , & fanw fiiic vcrum dicere eurrit , cti.iin ctit mendifFerenriami!!oniiKlomihi placec,quia non mi- vmim devnoexilUs, vt ii quisdicat, /'r/rM/CT' PmiSk * uiisfctCaitahsefkhxcPttrn/eftct^fiitmemfiui^fMi^ cMmuir.finidubioreAc infcrt\)r,rr|« Pmliu emrit,mm. itmilimkM)e^tm,Pttriutftt9gmtHfHm4!Xamtx^gmt qnii P&lns fnerii in priin i propolttionc ngnificatus* Pcrri non iliud in vtraque fignificatur,qtiim cntitas ip- mcdiate, cum iinnicdiati(Iiir.c iliun (i:Miihc.iucriii>, fed. fius,prout cam habec i parte rei , crgo cx hacpaneom nino funt parcs. Ex parte vcr6 prasdicari nonroinusdj' dtnt iiecuiida intentio in vna , qukn in altcra , ncque cognitio confblaeft magislecundaintenrio quim fit ipladiftinda cognitioicurergo inai;!^ h.rc eiit (implcx, qu^n altcca , aut ccontrario i Ccrtc Aacim apparcc fa- quia , li dc illo , & dc Pccro fuic vcrum diccrc , «wrir , 6* edam ftiit verum d c illo folo. Adhoc crgo tnea, & Hur- tadi ftmcntia liibfittit. tllnd addendum , non bcne ab hoc Authorc doceri , fignific.rtioiicm non iirc f ippoficioncm:Suppofitionem inteiligo nunc iuxu phiafiii ciufdcm Authoris , qui , vt , ciliAs pro hac diffinrentia tecurri ad hoc qu(Sd vna ram fupra vidimus, doceti omnes toccs arquiuocas in propo- t. r.i n- T fitionefignificare eti.'.!n in adu k-cunJo,<ti- homincm-,qiiiaficutniriofiiperior coiniiut (iih (1- infcrior.i ,it3 infcrior continet fiipcrio- rem.crgo lignihcat Ctiam nicdiatc hominem. E(l t rgoca fuppofitio perlbnalis , q.M i nun dJum dc immcdiato , nia fignificet , debet eo (cnlil ptooniwtus fupponi. de, qvi.c fupra cx omnium acc; pttonc dcJuxi. Pofiii p.iulo aiuc cain limicationcm luxt* fhrfpa .... Lvncti, i.iro.iblolutiiamdocuiCippofitionemdiftne federiamdemediatofigniticatoaffirmarurcuriusdnhac ifigniftcaiioncivocesenimnonfiipponuntnr loco rc~ vcr6 Prtrw tft i nJim dm m fiAiitAUt , (bl&m fiipponitiir nim,qnasfignificant,(edlococoncepciiuin,(]iiosccon- pK> imincdiato, non pio homine vt fic. trario non fi;j;nificant Jirc^lc. Aducrtc, toramhancqiixHioncmclledc vi>cc^quid Eftautcm docUina tradica, quod (cilicct vocesfiip- (cilicct fignificettt f|l(fil|^(kionem Petfonalem, qitid ponant pro toto fuo fignifica(o,intclligcnda/]uando co- pcr fimpliccm.inqna vnaspotcfthocjnodDloqui^alter tumillud ponirutin reao.naro, licct vox ^lhmn . v.g. , illo, foliimquc reqniriturea acccptid voCif , in qua fal- fignificer tam albedincm, quarofubie^ii,quia tameii ventur coiiui.iuu s n , -i L . m nJi. F\qiio cipitc ci;o hiic i-lmn figiiificatin rc(jo,idcopra:dicacum ,quod cum Hurtadopriorcni iigiulicuioncmdcdicisvocibus, atErmatur , folum cadic iupra (libie^Ura,vt duindicoa quam clfc magis comuncm patebit exicfuadone (bhi- Album eft dulcr. Qiundo crgo v^mmquc in rcAo fi- rionishniiis Aiithoris:lndo gnificarur, fiueimplicite, fiMCcxplicitc.ptJedicatumca- ^ * dicat ,li.nic f«im/, cHclolumpcrionalnn cx co, Jc rc dcbct fiipra vtruinquc vt vtra (it propofitio. Hisc • '. ^ qn6daccipiatur tam pro iinincdiato ,4)a^m pro media- infcro rontta hunc Authorem, e.im propofitioncm, ht- to &gai6czto fi enim peribnaiis fuppofirioeft pro me- moeft/pttitj verificari non de Iblo immeduto fignifica-* dbtO t^tcfimplcx proiMhedtato,i>rc>(e(^ea,q^ toilM deotnm'figni6catO(quialicetdePetn>1corfiifi bet vtramquc.crit non miniis (impU x.qiK^m Pcrfonalis, non fit verum , tllumcdclpecieni» atPcttus nonfigni- & e concracio, St adliuc in dctiniiione dixilfet , fimpli- ficatnr tunc nec quidemmcdiatt in particulatijled con- *" cem (nppofitionem efle pro (blo immcdiaco , Sc perfb- fiisi, & fimul cum aliis, ac fi diccrctur , Ptlnu , Pmlm, % " p^o vtsoque , haDcie poflct locum ca do(£Wna , /«4»**/ ctnftuie^mtijimt fptdti , ac proindc h»mo runc . ii_!.v _. .. 1 , . fignificac natuiam humanam fcciindiim id , quod habct \ parte rci prccisi ,-led fccundijin id > qnod habet tfktn iti neutta explkit^ poroerit paiticulam limitan- cognita,eo aut£ lenfu dc orani (^gnihcato onat,\\^ M vctificatur/iu&d fit fpedes,(!cnt, qaano»^ ^ net/lpojleliChriftiySmiilfiimptifHrtduadtmt^J.! tdlb fignificato prout fignificatiir,vcrificatur propofitiOi ' f''' Ncc puco,vllum dii£luru,tn capciopofirione voccm jfpt» ■' rcni,ptofcd^> debuilict dicere, eam elfc tam pcrflinalcm quam fimpliccm/eumixtani.(Qmdquid ver6dt hocfic Sccund^, non capio,c|imnoSliAfnc PtmH^l^liM' mdMHN fiAiicibile,m zp^ uipponatiir pro folo imm|Hiato ' fignificato,quam in hac , Petrut fi»ri/,nam,ficut cx luc infiartur trgo Aliijuit htmo currit, ita codrm omni no mo- do ex illa infi;nur. ij gif liem> vt fic efl tndiuiduum CHhiicibile, ka. neqiie cx illa po- qnod h.ibcr cx conf ifi vllt coi^nitione, nt quc copulati left infctri , irg^t hotno vt fu ciorit , no n cnim infcrnit , u^ , fed , ac (i diccrem : hic ff? «iwm/, &Ulttft mimid, nifi ,erf» Mliipus htmtenrrit, ideo valet JiU urfus non ob fignificationemntediacaat, TeiriflMniapropofitioIuec Dtiutftiuftiii,eA perfona- fcd eo modo ,qiio Jlxi paulo fuperii^s , vcqhmclicb, 2^ InyktainlMnon fiuit duo figaifiain,vnii inuiie^ ■MW^fr jNMMv, iKMt ligiillico noininem icaindiiin id , trm.& PhmIiu tnrrHrtt tvala^crgo Pctnis icmic>i ' .y . Digltized by Google 14 Difputatio I. In Summulas SVBSECTIO. IV. QuddAm eircti tam fupfojiiiiinem notaniur. ADucnit hic bcr.c H jrtadns cx Soto, iii fuppoficio- nc pi iloiiali vniuccfali iicn drrccnliiiTi a j quodli- b:. t indiiiiduum in particulari j vc hcme tfl nmnml ,erg» Petrut tjl tuiimM , Joanntj eft tmimal .* icctti , otnfiis hoffto cojinefcitMr , trgo Peirus cegntfciturt leantttJ, &.c.\'ni\e ctijin cgoinfcro,quod iinmcdiatc antcadixi, Ii«»m<0- finofiitur , dlc riippodtioncm pcrlonalcm; qnu Ht dcf. ccnrns, ficutin UjppofKioncpcifonali. At in rupporuio' nt (i;nplici non fitdtfcenfiis ad quodlibct indiuidiium Horian riimpiiiin : luccniin valci, home efl fptiiti , erge PetritJtn ffcciej. Rationcin ditfcrcntiaf rcddiuit aliqiii , quia in fiippafitioiic pcrionali (ignificantur ca qux con- ueiiiunt a paric rt i ;in limplici vtro caqua: pcr intcllc- ^4 £kuip. l Ia:c taincn ratio nci.- rcin dcclarat , ncc vcra cft ; qiiia cciain Aj'ollolis Ciiirifti v. g. a partc rci conucnic tfe liuadeiitih hi noii pcr intclUcKim lamcn non po- ttrt Hi ri dcfccnfusad qucmlibit lcorlim hocmodo,frjj«j PtiTtis rfl duodtctm, & Io,initcs tfi duodtctm. Facilior ctgo clarior tcdditur ratiojquia illa fuppolitiu,nfuatitumhomoif\c\uA\l tcrminosrc- pu»;ii.int(;s;/;»ccnini/w«edicit cl.iiam co<;iiiiioncm,5: •« ^k^in uifi io/wdicic cunfufam. Scd & hoc dilplitct.quia ^ J qiiaii Jo tiko;^chcme cognittii inqintntnmhottie,7o hic he- meiion dcnot.it incum coiiccptum clarum, fcd ficnihcat lutiiram hancindiuidiiam,qu.c i conccptii Confufo po- ftca dcnominatur vniucrfalis,ficutnos infta doccbimus hanc clTc \CTam,hic& iHe het/ie.(&: licdc omnibus) ctji- fuje^e^:iiifu>!i vniutrfnlejc^ic polliim diccrc,/;;f fnhditMj tnt f'upe'i'ry<)iiandotligttur,ciuh licct fuhditnJSi fuprrier lint tctmini oppoiiti , polIUnt tamcn fii;nific.irc cam- dcm rcm Uib diucrli* ftatibus,in quo nuUa ift rcpu- i;iunci3. Alinndc crgo c.i doClrina Soii iciicicnda cft inxta no- ftra prir.c ipi-' i qui.i vniim (bluin indiuiduiim cciam con- fusc cot;iiitiim , non facu vniucrfalc , fcd omnia limul , vndc non i ft dcfircnfus ad vnum indiuiduum diftributi- uc, fcd ad omnia fimiil : Ei co kic & iBt. & iSr home ceti- f ije fgniti ,{uiil fptcies . ficut dixiinus iii ci fuppofitio- m ,emtitj y^pailoU Chrin>fmit dHodtctm hcnccmm dcf- ccndicur , cr'»o Pitriu , & toannti, & lacDbuj, Scc.fitmil /iiinpti ,fu'ii dHodtcim. de tjuo fufius , dura dc materiali Viiiucrfilis.igcnuis. Tandcin .iduertc a fuppofiiionc fimplici pollc clfc clcfccnfum.id quodlibct iiidiuiduum, ctiamdiftribntiui, cuui diucrfot imen pra:dicatoi hocmodo ,home tftfpe- ciej, trg« Pttriu efl indiuiduum fukiicihiU er^o Paulmi&c, ^6 Itcm , utiimal cfl get!fij,ergo alujuod amutal tft {fecieJ fub- ikJtilj. Suppofitio pcrfonaksalia eftf/f"«ri4/*f,ciuandotcr- xninus fupponitur pro co quod h.ibct rcs eircntialitcr , vt itmo efl animal, 5c hxc fuppofitio abftrahit i tcmpo- rc : alia cft accid*nialit , id cft , acceptio tcnnini pro co quodhabetaccidcntalitcr,vt,/' vtnditMr-yC^uii. tam dctcrminat.icft, ac hemoruirii , rationcm proximca{Iignatan».Vndcdohi.< rcv.cntiori- bus, xquccx vna fiippofitioncac cx alii non liccic con- Icqucntinm dccctmin.itc ad nh'quod indiiiiduuni in p.ir- ticul.ui infcne, & quo.id hoc cilc /Iir.ilcs , cas Juas (iip- pofiti' ncs. Cctcrum .idhuccftnlia difflrcntia a robis aflignat.i, qi.od, quando dico, hemocurrit, fi nulhis cHlit in patticuiari dc qiio .ibloluicdiccrctur/nr fwm/,11011 podcc c llc vtr.T propofidd , vt pcr fc patc: ; at qii.itido dico, ocutus rttjiiiritUT ad vidttidiim , iion (iiliun pt t mo- diim ilLtioiiis non valct , crj;o «ifAr/frrf^/^j/w . kd ncc abloliitt- v( tificatut in dcxtro,ita vt vtiniu /it, dixtirrt- ^utritur , fici t ibi c ft vtri ni, Peiruj curnt : & proptcrcii cft vcium id eft, proaliquoindiuiduoomnium gcncriim ,vcl fpcde- rum, vt, ernne animal fuit in arca Noe,id eft, ex oninibus *9 fpecicbusanimaliumfuit aliquod in arca Noc. Aduerte vltimo, fiippoficionem,cijmnihilaliud fitqujiin /igniii- catio cermini,c(I<; diutrtam fecundiim diucrfinn inodum fignificadi,quem tcrmini jTolTunc hahcrc.Vndcharc fijp- pofiiio non mclius cognoicctui", quam cx modo fignin- candi ccrininorum ; qui modus cx vfu , ex iiitentionc lo- qucntis,cx prcdicaiisquibus liinitantur,dignof<:ftur, vt etitneJ jlpeftoli. .Si pro prardic.ito apponatut infti, fuppo- nctur diftiibutiiiL-;fi ycro apponarut diiedeeim, ilipponc- Civcopidatc. SEC Digitized by Coogle pe Terminis , Sed. VII. & VIU. ' 1 5 us ' SECTI6 VII. De mfemf» ^ JUftenf» remmnm , A S£efllittCftabinfcriotibusa(l(upcriora,clercniri Xpcft ^ fap^rioribus adinfetioia geuUtio. Per Me itfWlo Mi ii applic:inir att renninos , qaia aliquando ex paniciilaribus ad vniiicrlaliA arcendimiis, aliquando c contratioex vniucrfalibus .id pacriculaiiadciccndimust Alcen&S jginirdcfiniuir:r/? « ttrmmUpmtittA^Aw fuf- fitknttrttnimenitis ytidw.iuerfilci pr.r;rf!j;ci.Vhh,\iKt- W,ad hunc afccnfiim rcijuiri, oninia pj.rcii. ul.itia numc- rari : vno cnim Colo /ingiilarfdcficicntc , afccnfus crit maius yt G quis»dunn ludas erat intcr Apoftolos/tixiHct» Jtont» & ttmm» & iUif ttoum ftmi pr^tdefifttMi , nume- nflct Ii:c!.im,non poruiirct infcrre,«/o arnwfj yfpclJoli &riSiifHnt pr*dtFlinMi ; id autem iTgnificaciir per pani- eaiamfiffcieittfr rffawrrcictnriisei^db»3t tefiiii- iK» communi ad patticularia jftogte^amtVtttimdi him tBmiimti. trf» iHe hMtit & iSt btmtin Mhinud. ' * Qnot funr fpccics fuppolirionis ccnv..'":i conimunis, lot HMU ipcrics dcfccnfiii ab illo ad p.ucinilaria , & tot iuntipecws afccnfiis a particul.iribus ad fiineriora-Ver- bi fftatia,terrcuni's conmv.inis Inppnnitiirainju.inilr: M- fttiUDatiu^ } vt , ottinii hoiM eft tiniintd , & xke tSl animai , eece dcfcenfum dillributiuum : i ronttaiioj f j?r & ille kmmtH eawtud{ & iic de tcliquis ) wtpmmit homo efi itim HA x eft aiccnfi» difttibntinas. TccBiinDs fupponicur COpulntr, vc o-n^Ks ApelloVt fHtti intiiAttitrjt Petrtu & Jmuutej & MltjJimMl fnwpti jmit duoJleeittiyeCBt6id[cer£\ua. feopilMllin.^Ki6d u propoficiuncm inoetcas, ttltiu mmUt iCfi* fimHl ftimftiftim iutieciiitttr^o omnes j4po- fMipM «UiMrftOT.etitarcLniuscopulatus. Idemcftdc , mcnlnfcdelcenftdeieitniniBOlectinfiilbt SECTIO VIJI. ' V He ffi^tittitihu mUixltmmmnm Tciniiiuuuin |'rn[iiict.is cft nmplMlio , & rt- ^triSi». AmpliatiocllrArf(»;T» nm.itik MRttmind Mmfm fMpfofititnem.Vro quo aducrte,qtiandotertni- •nisnon cxtendlcur in fiippofitiorc nifi .id criTipus pcf VOputainimporr.iruin , tuncpropoiicioncm dici liabcre ftatlNi^ & ccrniiiuun non ampliaii. Vcrbi graiil,^ifnw tfifpttttt, ri Petrm fupponitur , pro Pcrro cxiftentc tcm- porc prnfcnti , quoii tcmpus fignificat vox difpmm. Itt nac propofitionc cemiinus ntc .impli.itiii , luc r>.(liingi- tur. Citkm vcr^ a tctnporc pcr copulam inij^orcato cx- tenditur cenniniis ad aliud rempns, mnc dicituramj>lia- ri.vtin hac ptopofitionc , honto eff Mimtl . eH ii-^ni- ficat dcprarrcnii,& tamcnTi ilwiiMCxteiiditurad oiniics homines qui fticrunt/unt fic csuni) im&cileoiquinAii- quam exdtvii iiiat. ' o Haec amplfotio tttplex eft^vcrqtriateitdnaffelMl extcnditnr .id dinerfa tcmpor.i.vt Piirus loaiiernrji] cft, Petrsu qHiitMncfil^ptflea trtt loe^uti iir, iw luc ainplia- tfonc T« Amtf aonHnpllCrar qi^ai:tuin ad fuum iigni- licMnni(tedqiMtxnBicdtenipisj^liaamplitio ell,quan- ilo tettnmns ampliatdc qdantmn ad flimn figra'flcah]ni, vt in hoc , Sanltt Diwn viJtbunt , to FmiSIi extcndittir od San^s qui fucrunt , funt & erunt. Tcnia ampliatio cft , qiiandot^rminus concrctns (e cxtendit ad tempu^ . Scad (brmasfic»iiificnt:is , vt clhmfiit nisrinn , id c(l, fiibiC(3um , quod inodo vcl antcihabuic albcdiacni,fi;ic nigram. Hurtadus alitec hanc ampliationem explicati (cilicet. quando (olmAnm 9t poemcatum ncm cooiangfmtQr pro eodcin t cmp oce > lcOtDduin tonmi qi'od fi^nificant, M.^.inStHt pteett.non coniungitur limul tullus,{cuiiifii- InicimiPlorfr» , vndc non faciciuinc fenfum , it^hitwM^ ntns ittfimtpicciitScd hunc, iOe, <}uifHit ittfiHs, iam pettMt QuxiHoeft dc (igniticationc vods tmpliiiiitjn qui pla- cet Hnnadi cxpTicatio , ied it.i , vc aliomm Summu/- Uftamni explicatio fiipri poltta rctineatur. Vndc non ^Cf^fiegatnrhci edeampliaiionei: Amwfwc/? »0* ywir ,bfMf/iir.Moueor,qaiavetitas propoHcionisfoluin irquitft * vtPetmsnnnctit : crgo fi fupponitutptr» Pe- troindiiierfi.?tcinporibiis,verc anipli-it ii , i:nn inriqorc hjcc eft propiic ampliario , quia cll ad j>iura !C:npora , quimcopula:verita«cxigat.Iroiririgorosc vclimuslo» qui , in ea ptopoiitione , qliam cx Hunado rctuli, nmi cft propric ampliano, qda non flttenJittir ad plota tem- pora,quam vcritas copul.r rcquirat ; li. .1 copnl.i id vnum, ptxclicatum.autcmad aliud ; idto cgo eam magis pto- prii dicetcni iMMr«fMHNit amtwrMrMwm^ qdun mflui- tieitem. Scd etfi dicatnr «nf i!i«tjr,non mokikm eiia- bitur, * iPriA-iflfvampliationi opponittir, dcfinitiicque > «S tmrifati termni , i pmtri td pamm ^pvfitMimmk Ftr id Lyi.iJriipliciter.Primft ,peraddicionemin(erioris ad fiipcriorcm , vt , arimtl homo , eFtrMionale ; dnim»l dc (e fignificat omniaanimalia^coarv^Vitiir tamcn pcr rl /xwwa.adaninialiationalctantutn. Sccund6,pcc AdicCti- iii addicioncm , vt , hmie ftrtis pugtiat. Terci6 , per addi- tioncm cafus obliqiii,vt,iw»w»/ Rtgi. incenfaeft. Quatt6, pcrrclatiinni ^i»',!j.'dum addiiionis peraddiiioncm altenus (nbftan 7J inriui , vt , Rex Philifpiu 7X A Ltcra U\»riait venit. ForrC- palTcnt hoc modo nvilt.i- .ili.i- rcftriJlionCS cxcot^irari i lcd tcs eft panii mom. nti, fi non ntilliiis. Adticrtc, beniacglnafErmatiuc i tcrmiiio non rc ftri- dco ad rcftrichim , vt ■««Miii/ Iumw Miririfr i «r^» bemff piert mtritur, & fartii Kr i r i w^Scc.Tion veco contrario, homvfoTiu piif^Mt,erfroo'. nii limio pii^nai : n?j;,ltiu(- vf- robcncarguiaicnninortftridoad non rcftridiJ,vt>»- mfirtitimHfpiiiM^irpimtinmj homo difputMt.noma» tem e contrario h tcnnino non reftrifto ad rcftrichmi,vr, tien emms homo p^g"*' 1 *rgo homo ftriis non pugii.u , hxc cniin confcqucn:ia maU cft, vt,f x fc patc t ; potcft enint i^MBO&Siaiiiienarc non pugnantibus aliis. ,,KO^ecueft<^iiH(mi/w,id cft, additio afiniins diclioniS , quiterminas tx le abiolutc fappofi- tus, lupponarur (ccundiim q'.iid,vt,t/£f fci»^/ efialhu fe- etunliim dtnies. AHen.itio itein cft proprit-ta'; termiiii, eftque 4 pnprii td imprtpriMit fignificMitHem tnutfidtit, vt,U» Inpidtm, bom«pilhii.thmbimt8ctf»ickRpd- ficant vt rum homincm, vctum Ironcin ; pcr illos au- tem terminos limicancut ad ilgniiicandum hoinincm iinp(QpriC)5c recundftm quid. Amierte, in terminis alie- natikiton taleieconfequentiam abvAoadaliud, v.g. /ra «mniMfnv ^|*(^ ib.qofa I*» abibhit^ di^s,(lip' ponitLT pr : > ! , o-ic vcro v"r)? Philofo • fhm » licet pjmm de PhiUwiphidf lciat.Scd hx nropn^ » MiQIW« 14 71 i6 Dilputatio L In Summulas llciones IocirausA.iffcnimjr,ncc itquirunt tantamte- giiLruininultitudincm ,vi digm.ri.inm , j nuvt iion- nullittadunC} cx tonocnimjquo prot'aun(ur,& cx dcDMiibiidtt £KUlka& digDolceniur. SECTIO IX. 76 REs hxc , ctfi ad quaftioiicm dc folo f( rc moJo lo- quciidi pcrtiitcai , c(t ianu;n ad multas matcrias tamPhiloluphicas qnam Thcologicasvaldrnecellaria. Idco hic cun volui ciadc fcmcl cxplicare , quia vi- dco in hoc muUosi ra:pc minus conlequentct diTcunretcs. Diio crgo funt gcncra Tcrminorum , aliud corum» oui ns in diftraOo Ugnificaiu » vc» MlhJt .niff^nU, hwM , ftrfuMUnu. his nnila eft dHEoiItas : tune cnim iniiiccra poflnnt pndlcari, qu.indo rcalitcr ligni- licanim vnius , cft idcm cuii» figniJicato allcrius ; tiuic vcr6 non , quando Ralicex diftbgiiuniiir. Qm autcin di(linguantur,<]oinon , non potcft hic dccidi ; pctti» net cnira ad rdcntiam illam , cujus funt tcrraini dc qd- bus difputatnr. Similiter tunc hi tcrmir.imultiplicau- (ur/iuandorcs/I^iificat^muinplicantur. Cura autcm cnnc re$ fignificaca viuca Rt , nmla eft diiSniltas tn dl- gnodxndo , quando tcmuniis poflir mnltii IiL::ri,rju.in- 3oidcmiihc ari, quando vcto diliincui.Ahud gcnus tcr- maxwum c nomina Numcralia conjunda fiibft.-tr;tiois concrcris , ( nnm Jc A (li act:s,vt dixi , nulla cft difficultas } mult.plicaic fuimalc & ma- tcrialc : cxcmpU grati, aoc nomcn Den* . cui id(6 non poteft af pooi nnnwnis temanus > ica vt dicancur ties dij, effamJi iint tres prrfonz, quia non fimc tres natwae diuinx. Difplicciu t.imcn quia i\nmcn ^0'/»>»(dperfcK*, ertam multiplicarctuti/niifmVtfr. qi'« cft mjtcrialcil- liii<, n;.];niiic.iti ; (]iiod cllct h.xTcticum. Itcm , non pof- icnt dici iiia alba fubftantiuc ,ii in tiibut iubjc^s vni- ^taiRftmellct albedotcpiodellc (aUum , ex dicendia corillalvt.Rcm h.rnc fic f.icilc intcUigcs , Primo, Ci (Iip- pon.is, ligniiicjri ttt tttlo , idcm cllc ; ac ia ^ifmiiMttimr, mtttifnt vcr6 , idcm elle ac in alio eafii. Sc^upd& cgcx add(^,qiiid in Nominatiuo , vel io alio caiu ^gnifice-t tur, debereex propcliti^nibus aliis darioribus xqiii- pollcmibiis ^iignolci : 8c cx affirraationibns vniu>. ii'c alio> quar ab omnibus , yt vcrx admittuntur.Vcrbi ^ra- tiif hxc eft veia , Petriu efl aibm. Inde in£ao manifr- ' ftJ , notncn albiu in rcfto folumdiccre fixbjcftum:nam fi etiain Jiccrci albcdincm , cllet idcm slbHt , quod ft.b)«8Hm8c*liedo : non potcft autem difi , Peiriu efl MjeSim & albeda , quia Pctros nc^ jijuttialitet eil al- Dcdo ; ergo Mlhiu fuU^ fiibjefliainTn mfto , albe- dincm in obliquo , ^aDquam fi diccrcm ,4/^^ elf fukie- itutn , vd , iuibens.Meduiem , quod bcnc diutur dc Pc- rro, cftqueprop^^Soaiquiualcns illi , Petrm efl nlbtu. Idcm cft, qua^&diftf^^M" *^ ^^*. ' dMlceJ» cnim fi; edbedo non poAunC vlto modo in rcAo inuiccm przdi- cm,alkedaendiilccJe,:Lu: c coiirrario : b.ntr aiitmi di- 7 .dcur ffitltjeiliim nUteduuj , cil fnitjetitim dHlcedmt. Inde . cnidentcr infno, voccm4iMiiirfic explicari , eltfntjt- 'fi Bum albedinii. Pafcr Lynccvs iif>. iraQ.i. nonvult hanc rcgnlun ^lle}rcneniem,qniainhacpropofitionc jilimm imttie- diaie diff ref^ai vipm , iigpificatuc in ie£ko albcdo. Rcf- pon Jco . ncjpn«io antecedens, nam (rnfiis d'.i$ propofi- tii ii.i;, c(l : ft;hif^um prr r.ihiAinnf} difjire^at vi;nm,C\cui, iuni diamii.s:iw»w jcttitit ,c fto fola cnanus kribat. Qu6d —,17 i i iAW j^il Adcodi»a«iot;qiii^ 77 etIamverididmas,iiinMdMr/ Pitrm ueidit foMneim ' cflo idfcccrit gladio. Obi|cit Scc.indo, in liac, AHmm diiiitiguitur fermg-^ linridtdei, (bla albcdoitgniiicaturin rcch>.Refpon« dco.pcrillud additum/iiJ-w/t/ifrr mm.iri fcnfum propo- fitionis ,accipiiur tnimiam pro ipfa forma, ac fi dlce- rctur , Attmm fimdf wmm dtfHuguititridMlciHos au- temloquteorinpcopoiitioniiiiis nuUamreduplicado- nem babentibus. Ohjicit ; . In hac propofirionc Alhum eS ccmpofiKm ex fnhsiit/itia . (T 4ffK/?n/i,lignificatur in re^ tam for- ma quam fubjc£buir.,ii,rin ncquc fiila formapieq; iid^e- {Xum (c>lum cft compoficvm i crgo. IiJcm arinimcntum potcftfieriin hic Alhiimpartim efiidemcutn eiulct.pnr- tim eSi diSHnQumj^cc^e enim fiib|cdo ioL', aut foli fbr- mac conucnit ca inadatquau idcntitas , & diftin&io. Rcfpondco,in ca prima propoiiiione,^ilftM» eSi ctmpofi' tum ctiam fignitic.iri in rciflo [blutn ipfiim fijbjc^ium, non alitcr quain in hac Fetrtu efi »lhm , nam vti iolus Pctrusiieu (oluin fiibjedum albedinis non cft in fi:coin« foiitura, (ed ratione fui,& albcdinispu eriam n>lus Pe- tnistacione fui uon eft albiis/cd rarione iiii,& albcdinis, &: t.uncn quandi5 tasjquando fimilia prxdicata addanturpropofitionibus, pcr ca cxtciuii propolit iL iK s .iJ \ t:Hui(]"c llgr.iflcaiulu in rcdo,vtidumdico,44/^Mn ijut*tiitumdifgrtg4i vtfiim, dctctminacur ea vox ad iicnmcandura in rcAo ioiam fiirmim ,rfgnla autcmnoftra foKini iitr!ligitur,quan- do cft .nbloluta p roj>o/itio , & li;ic vllo additorcibin- gcntc , aut cxtendente. ' £ici|^icg|ulaiiip«iiifidic9aduroationevniu| cretidcalio ,aiicabftniai4edanriiWb;iiincel!^vetam, quanJo rci.'>iin-i vtriu(quc cft tdcm rcaliter,liue alin.quac inpbliquo lignificantur^fint idcmintcr fc,liuc dilbncla, iiucoppofita.ldt6 non potcft dici^imm ell itiSHtui quift iNi?iri4fignificatinrcch)ipram iuftidam acddcncalen^ qnx non cft iJem ccmti hominc, qucm vox bcme iignifi» c r. i;i r^vl. j,iuqucitrin putcil dit:i,r«J?>*( f/^ i*/7/>fi*,pro- ptci candcm ratioitcmrpoieft autcm dici>i!i nibus non lignihcantur in rcdo il!.r fVrn .T , (cd iijbie- ^nmillanim: cft autcmidcm fubjt ct.nr. luiliiixquod iapiencia: « eciamii lue intetie noa Itiu idcm. Uec circa afhnmarionem eonmitennbioiiim inter ie, daiiffim^ Sc ccrtilTini.i lutit. Circa multiplicarioncm concrctonun hinc ctiam cui- dencercoHigitnr teibIurio.Sicuteniro,vtdicaturiii/7«i So dc l'ctro,artcndit!)t, :in rrftnm vtrinfijue fit idennita vt dc concrcto prqdiccciir numerus du»jtrtA^uMutr , (oliim cft aticndnMrm.an id quod dicicui in icdo,fint dup, ttia«an viuim tanijkiD>& tunc no{ccturiiiuIiiplicatio.Si ^tmxi qnod dicitur in wQo, multiplicatiir» aDlblot^ no* mcn multipiicititr : ii vcro rcnftom non muliipUcatitr, ncc cci;un nomcn. Ratiu hujus, cxplicatis tcrminis, cft CuidcntilTima ; primo ,quia fi Mibum i(i idcra quod Im^ ' btint.idbediHtim , ergo tria alba crunt ttia habcntia alb^- dincm: fi autcm qni habent , fint tres , cuamfi res ha- bitafir vna,lunt irts haitKtes CcutritihsbentiMdlbedinem, vt pctie cfteuidcDs:ccoatcaQipa;uem>etiainia mA*- d» ut nmlciplex, ii tamenquteam habet , vniein eft^ pr.vcisL- cric vmtm hahens dlhtdinrm ; er^o vnum n!humi crgo niuliiplicatio horum nominum iolum pcndctk muitiplicationc eiusquod in redo fignificnnt. Sic licec Pliilippus Hifpaniarii Rcx habeacpotcftatemdiucriam in plura Regna, non tamcn potcft did efle tre$ Regess at vciu i- contrario fi rcfpc(5tii ciufdcni Rfj^ni tret per- fentt iubeicnt candcm Rcg;iaro iuriididioncm , uof- fiatdidtxes Reges HhcetiiB09aftac*quomodoia i^e Tcrmipjs , Seft. I X. 8' diuinis loquendum. Cum cnim vox Dtm /i^nificct m fcd jnacuram diuinam , in obliquo vcro pcrlt>nalit.itts ( fonat cnim nAtnrit Uiutrui m fupffojit» ) criam (i fuppo- (xU fint tria , ^uia tainen natura cA vnica , aon poluint diri tr*t dij , ln:ut ncc polVunt dici irtj ntturt diniiii ii jKpptJite ,lcd t/»4 in trtlnu fHppefini: c contrario vcro , quia pnfott* dicit in diuinis, in rcclo fuppoftHtn, in obli - ()U0 vci6 ti*iuritm{ fonat cnim , fnppojitumiti tidturi , } Itcctnatuta (ic vnayquia fuppontum ell triplcx \ polluni dici ircs pcrfonx, id cft, tntt fuppofiiA iti vtm tiatHr» , fcu ttu rtUxitftts & ptrfondlit»tts iti tti4 tiMitrd. Quo d li rogts , vndc fciam, qu^i notnina in rc^io Ci~ gnificcnt fubicdimi , in obliquo rormom ; R.cfpondeo priin^ , omniaconcrcca accidentaria ligniiicaicin rcAo iubjcdium , & in obliquo fortnam , liue adicdiuc ,/iue fubjccfUu^ fumaticur. In quo aliqui minus confcquen- tcr loquuncurnam (icutdicicur,4/^«r/ tfi duttit, ita fub- ftantiuc dicitur ,*lbim r/f dukt. Qiiod cft argumcntuni fHprm fa^m ad probandum (blum lubiedhim dici in rc- &o. Vndc eodem modo dc multiplicatione , ac mutua paidicaiionc Subftantiuorum ac Adic^uorum difcur- rendtim cft \ quod ncgacui a miiltis. Sccundorcfpondco «nomina concreta fubdantialia ex namta & fiippofiralitatc , dicerc in te(\ia haturam , in obliquo ver6 pcHonalitatcm vcl fubfiftentiam ( lo- quor in luppofitis purccicatis. ) Ratio c(l manifclla cx zquipollcntibus : quiabnicdicitur ,htm» ccafiat Mtiiitti Cf (orpme \ at non btTic dicntix.fHh/iflentia hitmanacon- fldt Mima & cerpire : ncquc itcm bene dicitiir , nmurii & ftAfiflttitid himAtia cotiflatit M-.imj & nrpore ; crqo ho- fn# , dc quo eciam idipfum affirmatur , (bliim ligniiicat in rctlo naturain humanam. Idem eft dc cquo , &c. Si- militerbtnc dicirur , Aow* i/iyfwrm , at non bencfuhff- fitntiti difcurrit, vel tuti-rM Bc fubjiftttitit difcurrunt ; lcd tuumrM hmtuuiM h^bins fub/iflentnim diCcuTxit : ergo homw foli^m fignificat in rec^lD ruTuram humanam, in obliquo ver6 pcrionalitacem. S E C T I X. Aliqud Obiedtones /olkMniur f> ctnftdt alieditie : iX. fiibicvlumnon conftat albedinc ; ergo album non dicit 17 folcnc alitrr fi^nt(ic»ntes,vt dixi paulo ant^ deilh AU bum qua album Aiff regat vifum, rcdupiico in rcdlo lolam albcdincm. Siiificerc crgo polfunt alii propofirioncs, qiias fnpra adduximus , vt home difturrit , meriiur, vinit, amat, 3cc. Quar non nili fignificata iii rtdo natura pof- funt elfe veri.Sccundi tamcn,Rcfpondco, adhuc poHc ♦ dilparitatc iiuicHiri intcrillas daas propoficioncs,//i/«d csnlfat atitttii & cerport , & Nome conftat fHhftfltntia vt prior illa arguat neceirati& , dici inredio corpiis, S< aiii- ma;fccundaveio nolEt ctle vera, cfto Cibliftcnua noti dicaiur in rciSo.icd iii obliquo. Dirparitas cft, quia,duni dico, hom» cerftai humanitait & fhoftfttntia, diuido hf>- itnnem, qiiatcnus eft fuppoCtum in duas partes.ad quod fiifficic , li vna ex illisdicacur in obliquo ; vnde: [ vcid obitcr obfciucw : ] faccor quoad huius vcritatnTi , non reqiiiri ,natur.)m dici in tc(ko, fcd propolltioncm futu- ram vcram, efto humanitas dicerccur pra:c)sc in obhquo, \ t niulci magis fi lam pcrfonalitas , qiikm nacura dice- rcntur in re^o. Longc alia ratio cll dc illa propoficione, quam a Jduxi pro mc, Homo conftat amtna & c»rp*rt ; in hac cnim nondccl.iro homincin, vt cft luppolitu diccns pcr(bnatitatcm,fedprxci$i vt diccns hununitaccm,ciitut immcdiata* partcs {unt & anima,& corpus:dcclaro cniiti homincm hatid alirer, quim ilhim decUrarcnt omncs Philofophi anciqui.Jlc cetcri,qui dc fnbliftcncia humani- raci (iiperaddita nihil prorfus lciunt ; vt igitur ca propo- /itio (it vcra , neccdario dcbcbitimport.ire in rctlo mi- manic.ttrm,non vcro fub(iftentiam;qU3: difp.tiic.ts mihi fufhciccilTtma vidctur pro hac acccpiioiic vocis.ll tamcn non placuencadhiiCiftadumprioriouf propofitionibus. Qtiardcvocc /^wiodixijincclligenda etiamfiintdc vo- ce Pirfina, fcilicct in aeatis folum diccrc in redo natu- ram , quia vcridimc affirmatur hfi/io tft Ptrfon.i hutnana: Ptrfena httmana viuit , moritur , &cc. Ex quibus oftcndi-> mus Lttmcdiatc antc, in voce hetno dici natiira in tedn. Obiicies : PauI6 poft diccmus, voccm Dtiu fc habc- re rcfprflii Dcitatis ficut vocem fcawwrcfpcdhi humani- laiis : t rf;o codc m modo vox Perfatu in Diuinis (!• habe- bit ficut in hnmanis c conirjrio. Atqtii Pcifonain Diuinis ligniticat in rcclonon Diuinitatcm,fcJ Perlona- litacem: trgo etiaminhumanis fignificabit in rcilo (b- lam Perlbnalirjtcm. Rcfpondco, cx paul6 poft diccndis rcddcndamdifparitatciTi,qiii.iin himianis,naturafi.mpec cftnobiliusquid,& fuftcntansPerfonalicatcm,ac proin- d<- fcmpcrilla diciitir iu redto : at in DiuinisipfT Perfo- njlicatcs (unt fiibftanna ,ac proindc cspaces , vt in tc- fJto poflinc figtiilicari ; fuit autcm cxpcdicns ita vfui parc voccm Perfena in Diiiiitis,vt Dcitaris vnitas non pra'iu- in re£ko folum fubieihtm. Rcfpondeocrgo , ta hotti* ita dicartt Pcrfon.iJitatum Trinitati , diciqtie jtolfet Vnus figni/icarc naturam , vr fimul fignificct in ohliqtio iiib- Deus, trjs Pcrfiinsc, fiftentiam. Vude bcnc dicitur , bomocenftat fubftftetiiii , 8j quia T» cenftat Co\iim fignificatre»i^»(f«r: homoaurcm componiturfubfiftcntii, eriaivifi cam dicat inobliqtio & fiinilicer fubieclum fubfiftiiitii, fcu nattira han<"i$ lubfiftentiam , procul dubio dii it (iibfifteniiam,etiamfi Dixi /i(/Tj,voccm homo in fuppofitis crcatis diccrein tiClo (olam rt.ituram;nam in Cnrifto Domino ahter vi- detur di(cuirendum,aliquaniIo (cilicct in illo vocc hem», (cii hic hotno,i\ctnif\c3tc in rc£h> lolamnactua humanam; aliqu.indo fol^m fuppBfiiumdiuinMm. Quod oftendo ex eam (bltimdicat in obliqiio ; & -«/^«w dicitii/f-fiiBrJii.^diiierfispropofiiionibnsiquacaFidcdoccntur^vcrbi gra- & duUede dulctdfHtm : ergo ex ci propufitionc non in- tii, hic bemt mortuHi tft : tunc enini non fignificat .ir in fcrrur , fubfiftentiam dici in teCto. icQo fuppofituni diuinHm,quia,nonj>oteft verc didtfup- KcoUcihis fitcite AicltM ,heme cenftat ptrfenalitatt, pefitim diuttum rnortUMm rft , \\\(k (itmmtlm j>cr com- ftu fiJtfiftetitik ct^qu&J hxc figniHcatUrinobliqtio, & miinicacioncmidiomatum , ( dc quaiam non a^imus : ) ly ciiftat fit idem,ac/:omponitur , fiuc autcm fubfifteti- propric etiam dicitur. hic hmucomtdit , non dicitur,/*^^ tia dicattir in rc£to ,fiuc in obIi<]tio, veriflimum fit, ho- pefitum comtdit ; crgo tunc vox hom» fis^nificat in refto minem conftarc , feu componi lubnftcnpi;proft-d6 co' folam n.ituram hunvinam. Idcm eft in his propoficioni- dem modo dicere poccrimus.vcriflimam clTc propofitio- bu$, hic htme conftat OKima & f#»^?,qnod de (iippofito ncm ilhmjxitnocenftat tmiina & cerpcre, etiamfi vox ho- non poteft dici. Alix vcro funt propoliciones, in quibuj w« dicac in re6h> Pctfonahtatem , quia in obliquo dicic c contrario in rcclo folum fignilicatur fuppoficum,vt aiiimam &C corpus ; ncquc cnim maior vlla racio cfte po- quando d\co,htc heme tft D«»J,non poteft in rc^lo Itgni- tcft.ciirbenc dicattir, fcimw««if4/ habtnt fuhfifttntiam ficari htimana natuca, qnia de ea nullo modo verum cft competiitHr fubfifttntii qiiam e contrario,fubfiftcntia ha- dicerc.ncquc partialitci ,tii D*««/,ergo ca neqiie paniali- bens hiimanitatem,ffl>np«»i7«r humanitatt. tcr tuitc fignificatur in rc^o.Itcm,quando dico,Chriftiu Refpondeo Prim6, fununiim hinc probari, cx ca pro- *ft ab tierne : nam dc natura non poteft vllo modo dici. pofitione horiK cenflat anima & corpert , non fuaderi fuf- tH ab attrn», vt pcr fc eft notum;ergo in aliquibus pro- licicnter nofttam dodrinam , quia Ucct.dum ali« pro- . pofitionibtis natitra dicitur in teSto, in aliquibus folum pofirioneiprofenintur,abf(>1utv fignificent folum fubie- fvippofitum.Ratio potcftefTc^quia nacura Chrifti non fu- 6tum > ex picdicatu tamcn, quod aliis apponitur , reddi ftetaiut ab alio fubieCto/icut ncc ipfiiin fuppofiiu:vnde B ; vtium Digitized by^ 1 8 Difputatio .1 In Summulas , &c J6 87 vcruinquc cft ajitum, vc (Ht fc & in iC(ilo fignificctur •, at in fuppolltionc purc niturali : quia natuta folapcr fc Aat, pcrlonalitas vori vcl fubfiftuitia fcmpcr adiacct : idco quandocumqiic nomine concicto vtc.iminit li- gnihcaciif , fcn^pcr ponitur in rcfto lola natiira, in obli- qiio veiti lubfiftcntia. Ciuod eciatn vccum cll in lioc nominc fuppefttum , vcl ptrfena : Jiticiir cnini bcnc , hometft perfon*. humMia,not\ autcmbcnc dicitui , *Ji perfeHAlttaj : atit mtttira htftnMHH tff perfenMitM : crgo homo & pcrfotn idcm ligniHcant in rcdo in cicatii. ln Dco aiiccm iionica, vc paulo ancc dixi. Diifcrcnttam ctiain pt>(r:in»us aflignarc candau , quam paulo aii- tc; qiiod in diuinis tim fiiblilUiitia c(l fubftantia pcr fe quim ipfa natura , idcoqtic qua;libct poldl diucrfis iiomimbus liL^iiificati inrcclo:atin Immanis lcmper (lib(iftcntia cfi modus rcccpcus in nattira , idcoquc fcm- pcrinomnibus coni rccis naturalibiis lij^iuficacui na- cura ii) iUU> , & f ib/KHntia in obliquo. Et(i cx imnic.iiatc didis ( qua: i.iccnt vt olini ; ] vi- dcatur (iiffiJcnccr prubaca dirtcrtncia (igniHcaiioiiiim vocis Um^Sc vocis Ferfetta in diuini<>,& in huiiunis.quia tamcn odhuc NniiniilJi connncur.todc modo cllc vtro- biq; lcHjiicndum.vifum tlt bicuiccrcam noltraindoctti- nam confirmaicEt quidem voccin//i?w»,/-c ,tquH!^<. non (ignificiirc in rcdofubdllcntiam, (vt vtui iu hi Au- thorcs^fcd naturam humanam,Lconinain,&;i .quaiido m crcitis laqiiimiir, vidccur omninoccrruin.Piimo, N.im, ficut vox Hemt f;. habct rcfpi^lu human,tacis, ita vox Dcus rcfpcdu Dcitatis , 8c c contrario,id quod cx cc nni- niscft notum i Arqiii vox dicic ni riAllo nac-.ir.im Diuinani,idc6quc non pofliiiuus i-,iccrc, trcs Dco>,qiiia diccrcinustrts NatutasDiuin.is,qiind tft li.ir;ticum:cr- \o\htme foliim dicit i:i riib) lUf.iram hiiinar,jm. Obi<,rtioncm,qu.TCX vbcc /'«•/»«4 limii poiUt,tcCigi fu- pr.i , $c fi)'»h Sccundojid ipfum probarnr rac!onc:[iI t.iincn in qua:- ftionibnsdc vocc racio purLrt habcr< Joct m : j quia Dci- la» habcc k- tcfpCiiu Pcrfonalitatis Diuin.c, quad fiiftin- tans ; & ptr modum rci Principalioris ; iurc trg > figni- Bcatur in rcfto,& pcr modum rubiciili.llaiio ha:c codcm modo habct locuin in humanis .quianstura humana cft perfcdior , quim {iibfiftcntia humana & cft iri'is Hibicclum : crgo iutc mcrito dicimus illam in rcclo , & quafi principaliiis (igiiificari, & ob hanc raiioncm hi ac- cidcntahbus concretis, wg.Ailntm, Nig'ttm &c, diciti.r in rcito fubicchim , forma vcro pncisc in obliquo,.<^< • hurtt efi duUt , id cft , Homa-s diciiii is, Em enii liccr fubiitbim vnionis ,& daiurvnioqux recipicur, fi- titAS Itd modum corcipimdi raiionc (blirm n< ftra ,di- gnificantur in icilo ambx partcs, vnio vcr6 in obliquo. «crilim 5 Nos autcui , qui ex iJlis myftcnis poficiuam in Scd diccs : Hjcc cft ycra , tiMtira hiit/un* difcnrrit , & non 9* Digitized by Google Difput. 1 1. De Orat.&: Propofit. Sed. 1. 1 9 non tft vcrum , tnMttrU dtfcutrit ; erco nomii^c natkrt patec : nam idc6 cMcveihet declinaturper c.-ifusyquia po- non (ignificacur in rc^lo tn*itrid. Rch>ondeo, eam pro- tcll poni cum Vcrbis cxige ntibiis varios cafiis ;fed (imi- pofitioncm in rigorc c/Icf.»llam,pcr nguram tamen ac- liicr potcftponii/»ffr» .•dicicurenim,*'»flr»"j/7i;»jf ; cc- dpiibicotumpropartc.id cft , naturam totain proaiii- ce hltiin m Noniinatiuo. Dcindc dicitur,/^(>^ri««ii»- maqux propric Ji/currit.Hinc autcm noninfertur.vcrc rorainc «miva non fignificati in rciJo ctiam matcriani primam:ncquccnimbcncdicitur, miiuTA htim4fi*eft ina- 4tri4fmb4rMMrMtionMli ,2ui c contr:^i(>,f/? ttmwnrtttio- lulii in nuteriM ; bcnc autcm dicitur , nMifr* hnfMnneff mMfriA,& tuiima ciimvnioiit inttr ft , vhi vtraque pats in KQtP, vnio veri dicicur in obliquo. His vidccurcx3iflccorado«arina dc icdo & obliquo, &demucua prc»iicacionc in gcncrc ,cxplicaca. Nam, quz fic pra:dicacio fbrmalis,quimatcriali$,dicetur alibi: proquo etiam hancdodrinamoportet bcnc percipcrc, ex ca enira cetcra facile intclligcntur. DISPVTATIO SECVNDA. De Oratione ^ Propojictone» Ri M A> clementa, quibus conflatur oratio fcu propo/itio, lunt Tcnnini, non lamcn ib- 1 li;rcquirunt cnim Vcrbaquibus coniuiigan- ' tur. Hi ccrmini fcrc fempcr fuiit Nomin.i : idco.vc faciliihquxde Orationc ic Propofitionc dicluri iiimus,percipiantur,noniiulla dc Nimune &: Verbo prx- nuicemui. S E C T I O PRlM A. 'De Nomine, Ferto, ^ Orntione. NO M £ N definitur ab Ariftocrle , v»x fifinifitAtiuA Md pUcitum fint ttmport,tuiiu nutU fan ftfaritiM fl- giupuu tfinit* & rtflA. Perri vtx cxcluduntur a larione McMnini»,tcrminimcntalcs,&: fciirti,qui non rutitvo- ccs:pcr pgnifetUO»* ndpUuitum excluduntur voccs noii- fignifkaciux ,vt 4/»5r»,icem voccs natnraliter lignifi- cantes j vt gcmicns aiiimalis , qui fignificac naturalitcr dolorem, Sintttmp«rt, idc{l,Noinen non (ignificat nritR,po/ftfi^nifict(rt,cccchlii}ri in Gcniriuo.Itcm crttio hliilritjft v<>cem ;cccc in Accufariuo, &iicdc aliiscafi- biis ; crgo ilHhi eft vox deciinata pcr cilus, non miniis qitimj^*/» ; ergo cft Nomcn.Qiii>vi vcriS & idcm fcijita- tur dc Vcrbis , fic probo : quia potcft Jici,<»M() ftgmficMt ' im.vt ; cccc amo in Nomii)auuo : crtdo , amo fi^nific-tre Atnart ; cccc in Accuratiuo : crgo Amo i ft cti.im Nointn. Ci2"d h dicas, has omnc* voccs elVc Nnmina, fiuc figni- fic.itiuxfinr,fiuc non iconiri , crgofupcrfluacftm de- finitioiie parucula illa ,Jtclinat4 ptr cafus. Patct , quia nulla cft vox , qux hoc mtnlo non dccli;Ktur pcr caiits. Proptrrcii addcndu diccrci quis huic definitioni.quid ^ fit vox fif^nificatikM, vt pcr hanc particubm cxduJantur Hillri, & alia iiihil figiiihc.mtij. Addcndum ctiam, fint tcmportdeclinata per cAfus, v: & Vcrba cxdudas.quar h- gnificant cumtcmporc. Adhuc t.imin mnnfC rota diffi- culcas fupra pofita;qiiia fcquitur,Adiicrbi.i Pr.vpofitio- ncs cire Nomina, lunc cnim voccs figiiini-itiu.v \- Jccli- natx pcr cafits codcmmodo quo fnfr^^ Jixi lc hliclrt Sc Jc Verbis ; ergo quiaaddicafuit ca partimla fi\-n:fic4ttuA Scfitie ttmpert, folum excludiintov Vcrba,& Voccs non- ligiitficatiua: a ntioncNominis ; cetcra: vcro voccs ma- nebunc, ficut in ea difinitionc , Non>*n efi wx dtdtnat* ptrcAfus. Nihilomtnus puto , caindffinitidtKm cx Nc- brilluifi bonam circ.Adubictfticnemauccm fupriicon- tra jllnmfi:^lam refpondco .^/jfln & aliasvoces non propric deciinai i pcr caiLis,Iictt poffic diri>/'f/ri tfi v»Xt tffintut hliEiri efi efefi.num , &:c. vbi iam vidctiirdccli- nari ; hoc enim cft impropric, & fccundiitn quiJ haberc cafiis : fcmpcr cnim llibimclligitur ibi aliud Nomen hoc mo6oJi4U v*x bliClri tfi fonus, huiiu vocit bUHripre' pritiM, &c. vbi non tam blnAri, qukm het vcx dcclinan- tiir. In cMcoiethts ^nxcMy, & in aliis, vtm , gtlu, fic, pro- pric , fi:ie vll.t vocc fubintclIefta,dicicur,|r/»< efi,m4gna tft vit f^etu , &c. non miniis ac dicittir , tietno eft, tnafnA eft vtJ htminii. trgo cft pri>ptic vox dtclinata ptc cafus, liccc omninofimilci;. Bcuc crgo eadcfinicio & comple- i^icuromnia Nomina,*: rtliqua excludit. Non crgo ne- cdfiim cftei addcrc easalias parriculiS figmficatinA , & fint tempert ; co cnim ipfo quod ptopric dcclinetur , dr- aOionem aliquam cxcrceri in ccmporc,quo differc a Vcr- bct a liquid fignificarc,& non iupponi pro fc:iccm dcbct ho. CuiusnuUMpArsptrftfi^mfitJtt , id cft , non compo- eirefinc ccmpore , auii cafijsnon figc.ihcanttcmpus. nitur ex pariibus adu fignihcaniibiis:yfmM,vt cxcludan- Scd contra hoc vltimum obiicics , aliqua ellc Nomi- tur tcnnini infinio,vt » <^re cx Antonio Ncbrillcnfi definic Nomina tffe vects declin«tAS ptr eafm. Quod fi illi obii- cias , aliqua elfc Nomina indeclinabilia , vc cAtoethtt ; Rcfpondcc ,Nomina hic habere omncs intcgros cafus, etfidefinentes codem raodo , ficuc^f /k&: frr* func No- mina declinabilia, criam in fmgulad, liccc non habcanc cKlfcrcntes terminationes : & apud Hifpanos Nomina in fingulari habcnt omncs cafus iimilcs,& (imiles cciam in plurali , ncc tameli idei funt indcclinabilia. Idcm di- dt de cAcetthtt, & fimilibu5. Haecdcfinitfononpariturdifficulcaccs quas Atiftote- Uoa ; nifi tamcn aliqua ilU addantur , videtur fuftincri non polTc. Dicct enim quis , ex ea fequi , bliiht & alios terminos non-fignificatiuos, imh Sc omncs voccs,cti.im Vcrba efle Nonuna, quod falfiimcft. Patct icqucla : qnia bliOri , verbi graria , cft vox dedinata pcr cafus , ergo & Nomcn.Patet Anteccdens;& in primis blinri ulc vo- cem , non dubium j deiiidc dcclin.icam pet cafus , indc Vno verbo dico dc AdicAiuis &: Subft3tiuis,tunc ^itTcc- rc,qu5do rcs (it;nificata,cft fpecie diufrfa,vt Petrui & aI- bui. quia «/^/w connotat albc Jineni,qUam non connotac Pitrut,\c\ qiundo habct di icrfum modu fignihcandi,vt home ScrasioHAtii,n3m Ucct idcmfigmficcnc,fupj>onunniC taincnpro dntcrfis fpecie conccptibus ; idtoque & ipGe voces in fc funt Jiucrfx.Exco autcm prxcisc, quod vnum fit S Jbftantii:iim, aUvid Adicctimim, non cft difFc- rcntia fpccifica ,vc ituer «i/iwm Vtriim auccm Parricipia linc propnf N(>min.i,Ttftc Hurtadus aflirmac, quia ahftrahunc a cempoic : nam liccc4ww«/ vidcatui: aliqutd dc prxfcnti fignificarc , nihil tamcn aftirmat abfoluti- , & potcft omni cempoti aptari , Pttrus fuit AmAts.Scc- Vcrbum d.finifur .ib Ariftotcle ,f/? wr fignificatiuA adplAtitnm cuin timport cutu* nutiApMiptr ftfigiificAt, finita & reQA.& eft terii ^ua dicMtur,neiA.Hxr dcfinitio difTcrtadchniiionc Nominis pctTl cumttmptrt \ quia B 4 Vibuni Dlgitized by Google 20 Difputado II. In Summulas Vt rbum dcbct con^ignificaic tempui , %-t ema pra.rtns, «mMiprxtciitum.Itcin dificTt pcr ■tli& tft itrHmtjua bt- cnt.tHr natM , hoc eft , tft topula& viiio , quia pci Vci- biim prxdicatum viiitiir fubictio. Hscc dcfinitio , quoad particulas in quibus coiiicidir cum dcfinttioncNominis , cafdcm patitur diff^caliatcsj ide6 ab aliquibus tx Ncbrillcnli dcfinitur Vcrbum (]fs vcx tcn:ugaftt ptr ttmfvr*. Qr6d li obiicias, hanc dtfini- tioncm poriusrirc Gr.imnuticam,qukiv. Logicam irei- pcndtnt bcnc jLogicam, vi agat dc tonftrucndisexctr- ni» aigi nicnti:., cgirc ni tiiia vocum,qux ad Gramina- ttt (■■s pcrtinirit \ vnde non ri^irum , li ab cis dcfinitioncs Noniinis & Vci bi accipiat. Adutrrc Pritn6,ctism (1 Vcrba non hahcant diffcrcn- tc s temninatroncs, \\ ramcn cum iifdcm fignificcnt varia tcmpora ,ab((ihitc cllc voccs coniugatas pcr tcmpon, ncui in fin'.ilidiximusdcNominibu:>. 7 Adticnc Stcimdo ditfcrcntiam intcr Nomina & Vcr- ba,qi'6d illa infinitantur;vt cunt dicnyi«n/i«Mro ; cxcludo cnim homin.. ni , & affirmo aliquid aliud. At Vcrba, c.t(i potuiHtnt infinitari , fi hominibus placuiltct , vt fcilicct, Pttrui mncuyTit , fignificjici idem ac [Mit cuncaliter,gitim intcllcxcrc alii, vlurpabit eam propofitiont m, & lcipfiim cxplicabit. Nos .lutcni locuci fuinus co fcnfu, quo loquuntut homines dc frdto, fme vlla vltcriori explicatior.c , & fine aicciius fignifi- cationis protcftariotte. Dices fi rtrcutn quibufdam Rccentioribus ( qvii pro fc cit.nni Banncz , ) Ariftotclcs ipfc dc fadto iiihiiitauit vciba;nam in illo f% llogilmo , qui |X)nitur orJinaric : Jh/Unon fiintiBMnttt [nnt prcff hfS , Plnnttt ren f.intil- lam , crg» PlMttttfHni propr net , ly nan finlHUnt dcbc t fi'mi infinitniitcr , nam fi purc nc^ariuc lumatur , pof- lc.1 dici dc chimiia , qux haud duoic non fcintiiiat , & tamcn malf infcrrctur : trgotUintra tjf frovinti.Wuc argumcnii m aliquibus fccit moleftiam. Rtlpondco ta- 9 rrcn, nullius c(T'c momenii. El in primis , fi loqucndum /itriporcsf , fvl]cgifinusiIlc,prout iacet,non eft bonus, q«ii.ifal(am Nl.iiorcm continct, ctcnimftclla-poflibilcs ni ndum exiffintcs in toto rigorc polliinr vor ari ftcllx ni>n fcintill.mtt s , &; Wmcn dc illis non porcft dici ,funi prcpt nos , vti in tibicdUonedicebatur, nonpolTcdc rhi- mxradici , »/? propc nos. Sccundi) , illcfyllogimus Ari- ftftflicus habct quatiior rcrminos in rigorc, nempc ftcllx non (cintillantrs. Sccundus , funt propc nos. Tcr- tiii,«,Planeta:nonfcintillar. Qiurtus.PIanctx funt ftcila;; ctciiim fi hoc non inicllig.itur , confeqiicntia cftnulla, non .i!itcrquam fi loco cius Miiioris diccrcm : 5ei,]y lantiti citrrit fit complcxus tcrniimi<. , & oratio ; ergo .idhuc non diftingiiitur oratio a tcrmino complexo. Relt>ondeo , hoc argiimcntum non cllc .rd rem ,quia ,quod oratio dcbcar ilccrmino coniplexo diffcrac , eft omnium fentcntia, hoc autem folum inr*- piignat inftantia hxc Ouiedi. Dcbct crqo 6v iplc , & alit omiicseirefpondcrcEtfanenon vidco.quonioaV' luxt.i difinitioncm orationis,qaam ip(c iudic:u bon.iin .i]Uod fcilicct iit vexjigmficatiua , fums pari>um ait^ua jigntji- citiuatfl fepm>tta, '\i oivod cotum habet tcrini:iu« com- plcxus kome iuftui , faluarc poflir c.im non cHc oratio- ncm, ncquc Oui; dus aflign.it vllam difp.iricatrin. Mcri- ro ergo dicimus , dcbcrc alitcr orationcm dtfiniri. Ad illam ergo obicdioncm propofiiionis hi ius htmocurru c/7^<5Po/(/.tf dicimus,ibily hemeatrrit non fup^ni pro rv (ignifiiata , fcd pro ipfis vocibus, pcrindc ac U diccre- nuis, ha vecti faciunt propofittencm,\h'\ ly ka vetti fuppo* mintiir matcrialitcr.Stat cigoadhuc difcurfusHurtadi, & mcus. Hrc Oratio alia cft impcrfeda,conftans vctbo impcrfcctc , fignificantc , vr ft tg» vtnirim : alia eft per- fcdta, vt fiic hcc , tgt veni , Scc. Or.itio pnfc»aa alia eft cminci.itiua ,id cft aftirnians vcl ncgahs aliquid , vt Pf trtu Itgit , loannis iiin tft iuftm : & hxc alio nomine diciiur iudiciuin fiue propofitio. Alia eft non enunciati- ua id cft nihii affirmans vel negans , vt/i obiicic ,& k»ltut , probo efticaciccr.Prinio quia niliil dcclarat, ciim (lutu Jicit,op}K>ilius cuiii alio acliiciici iJcui ooiccliim cjc diui. r(b modo cendcndi , non dcteTinindt , qnis lic illc aJiusaclus , cui Ht u^>po(iCUS i quaudo autcm illc non decl.iMCur , toia dchnitio manct xquc oL>(ntra,ac li «ihil pcnituscllct didum,vt li quis diccrct, »-4/» Non intcUiguntur onuics emim: rati,«]ui.ico fcnlu falfamdo^Wnam conrincrct ca dcfinirio, iuJiciuni cnim non opponitur apprchciilioni dc coJcm obiciSio , nonopponitur alij .ithii, liue (idci,li- Hc opinionis •, ci-^onon potcft incelligi alius a(fhis,quhm qui atfirmAt , li ppor fit ncgans ,aut ncgans, ll prtor artirmir , vnJciJem eHct , acdiccrc : ludicium efi dlim fppofitud cum alt9 iudicto eontrarit , hocaurcm nihil Jicir, ti:m , q;ii.i iain in f Np:icitionc rc|ietictir vox ludicium, dt (pto qu.crirur , rum qnia diccrc , cft acfV.is , qui oppo- nitur iuo contrari.i , nihil dcclarat ; opponi cnim luo contrario hibctomnis res capax contrarij , idcoquc iii- hil iiuellij^itur dctenninatr per eam definitioncm. Qu.e i. principalitcr impurtnntur quia inucniri pol^ funt duo itiJicia clrca idcm obica im aflfirmariua ; qm tamrii iiitcr ll' (Jut coiurai i.» , &c noii cx moJo tcndciHi, inJi pciulciUira iiCj;.uionc ,& .ifiirnvitionc , cx qiioiii- lo capite viJetur hic Audlnr dcfumcrc c.im t^ppolitio- ncm. Probatur antctfcdem : nam diccrc , bamo rft^ e^um, cltcontr.uius athii j htmteft rdtionalin , vbi nullus eft di- ucrrusmodiistcn-IenJi i quod li didtur non elfc idem oninino obic£him , quia pra^licata funt di-.icrfa ; f ontra i.qui.t hoc non explicatur in ea dLfinici 'iic , in qua at)ll>lucc linc vlloaJdito diciciir, circA idem «bieilHm , abU)Iutcautcmdicorvei(iri circaidemobicctum,ctiainfi dc coJem prjtdicem diucrfa. Coufirmatur : nam , cfto dir.imus , vcrain clTc comm fcntentiam , qui dicunt , non polVc rtmiilcllc fcicntiaiii; Sc fiJeinde eodcm obiet£lo,3ut fcicnti.im,& opinio- ncm.non proptcrcifdicendtim eirct, nonpolledcfiniti piopolitioiiem vt (ic ; cilm hidui quiftioncs fint inde- pctijcnccsintcr le , Sc tamcnin eocaiuachis fiJci,q'.ia taiis,cllcr iiicompoiribilis cnm altcro. Dixi ^ud i4lif, iiain dcfinitio rationis communis non dcbct elfc propria rationis dirtcrcnrialis ; ciVct autemin prcfcnti caUj ,dum qiiod dc iu Jicio in commimi trajicut ,conuciiiret aflui hdei non prarcisc, quatcnus habct rationem communem iiidicii i fcd ex proprio conccptu ratioMis dilFtrcntialisi pcrindc ac li dctiiutio animalis vt fic conucnirct hinnibi- litati qui t.ili ; haud dubir ciret viiiofi. Qmi Jqtii J vero dc hoc (ir : ar^mcntor vlrcriiks:quia non explic.ttur ,in cpio fit diiicrlus ille modus,obqucm diciturineadcfinitiorte oriri rcpopaantiam vnitis iudici) cum altcro aLluiac proinJc Jcfinitio manct arquc oblcu- ra fcrc , ac fi niliii cifet di«Sum- QuoJ li pro Jjclarationc dicat , illiun diuer{iim modum conlilterc in eo/]ii«!>d vna .propoiitioafErmct , altcravcuS ncgct .iam co ip(i>re- cutrct in ca detimtionc ad affirmationeiti , ?c ncg.itio- nem , qux (iint fpccies f •.•opolititiius vt fic ; iJ qiiodcllc vitiumdcfinitionis v.ildc vrgci hic Audlor proptcr quod rciccitmram. Vlti:ni ca dcfiiiitio reiicitur ; qtiia conucnit ctiam ^[''prrhc iiliom : uam ctiam apprchcuiio cuidcns alicuiiu f, 21 rcioppoiiiturcum apprchcnfionc cuidcini,& clani de coiitradiL^orio obiC(Sk).Vbi mitor, huic Autiori tanqcn- ticx paiteobiccilioncm hanc, fcilicct, qiu>d apprchcn- fio cuidens opponatur cum iudicio dc contrario,iion occurrilii: altcram apprchcnlionem cuidcntcm , cum ubie&io ha:c plinc fit obuia. Miror ctiam Sccundo qii6d •310 iclpdiiljoiic aJ lu.uii obiLilioium Jixcrit ,apptc- icnfioiicm ctitnn cuidcntcm clTc compolTibilcin cuni alialaftcm iiiciiidciiii de coiurario obicdo.fcu cum alio .itiii luigtiuri< ; Miror .inquam , id dixillc,cum in dc- fiiiiriont ab ipio tradiia iiihil fiicrit politum Jc- iucom- p\.>(nbilitatc cum omni alio atlu fui gtncris ,fcj pmu' inittr cuiii alio ; hanc autcm incompoiTibilicatcm iam lubcntdua: apptchcnlioncs ciiidcntes ,vt oftcndi ; crjrn. Addc , iicqiic [Ht cam nouam partictil.im additam dLti- nitioiii .ii.inc iiiftificari ,quia,qiiaiiJo rcpcticiir fu* ge- mtit , li JcclaKiur ca vox iJcm loiut , ac fi Jiccrctur, cum altcro iuJiVio ,c\\m\\fHi fentrit eft ^cnusiudicii; crit trjjotiiiK- iLiifiis euis ditinitionis linduium efl quod fn^»MCum dltero iudicte Jibi C9ntr,iri) ; qrx cll planc i !- dicu la dcfiiiitio. A 1 ia criio qu.xrL nda cll, Ego in piima imprcilifjiiE: rcin bretiitcr n .itt.iris, pro- pc>li(ioiu m dcHniui , vr lit , tr*tic ^if[irmar:t , vel net/ti t, tt licct vidcaiiir dcfinitio haxc.nntum cllc difiundliua} dixi tamCii , non idcorciiciendam , qiiia r.liqi-ando cogi- mur co niodo rcs dcfinircvti (xpe ctiam Jcfinimus vnam fpccicm pcr ncgatii>nem aitcrius. N:bilominusnunc pu- tartm ,polIc iiukpcnJi-ntcra difftrfntiis lic dthniri : nflHi , efuo iutelieSm fe fixe determinat circit ebteffum pro- pofitum, Q^d lit lc dcttrminarc ad viiam parrem potius, quiimaj artcr.iin vidttur cx rcrminis notum , rcliqua .iutcm (iitis funt ficilia. Diccs : ptrapprt htnfioncm cui- dcntcm tiiam (c Jtttnninat ad vnam partcm. Relpon- dco,ncgaiidoantcccdcns, quiae(torescl.trc propona- tur ,dum non acccdit iudicium , nuUa c(l detcrminatitn Nequc in his rcbus , quas nos ipli cxperimur , quxrcnda cft nwior dcclaratio , ne abeamus in infinirmn , quilibct auttm noftir, quiil lit fc vltimii pcr adhim intcllciLlus dc- itrmin.nc cist.i .tliijnoJ obi^c^uui. Su[>p(>lii.] (•nipolitioiiiidtfitiiciooc aJiiciro ,quatuor iiica pollc rcperiri,.\l.itcii.im .furmam, quaniicatcm, & qualiratcm. M itcria propnlitiunis tll fo««.x-/# cjumi habtt pr4idicutum cum fubied»: qu.ccutn tiiplcx lit ,tri- pliccm h.ibctpropoiitio matcriam.Aliacd «4;ii>^<«/i.<,njiu pridicatum necellario conucnit iubicao , vt , homotil Mi«Mi.-aIia impoffihUu ,qii:\ndo pra:Jicatum rcpmtnat fubie^hj , vt , hom» *l} irrMioitafit : alia fentitigenj , tum pr.TJicatum contingcntcr conucnit (ahkilo, sit^ttrui Ir - gii Hx m.rttri.e poifunt vlicrius fubdiuidiiquianJfi^^/a, alia clt ejjentulu vr, hotno eft rdtionMlit : alia eft mtre ntt- tMriilis,\x, hemo eft hnhtns intelUflum. ( poiio nuiic , iUuiu diftingui ) igniseft caltdw. Iccmalia cft conitugeiu natu- raliter,\t, hemo cknit : alia cfi ctntit.ge: i ■upirniitiirdiuer, vt , homo ftludbitur. FormiprL>pofitionis cft. Vtrbiim,lcii cop-.Ja prxdi- cati cum lubic(tli> : qiiia ciim propofitio fit qiioJJam ciis compoficum , cuius forma tft vnio , i Jto Virbum , quod Vnit pr.Tdicatum cum (ubitc^o ,ditiiur forma illius. In hac quxllione , qua: purc cft dc vocc , cui fcilicet, parti propofitionis fint applicanJa- voccs hx , AtnttriM, Formd ,\.\ldh laboratPatct Lynccua 7r(»ii. j . m^.i. vbiiialiim lubicAum vocatmatcriam,quiain conijiofi- tomaceriaeft lubie£liim. Vcrimfacilc rcfpondco,vocan MMteriM in praicnri non clfc acceptam cx voce fubitifli, fed cllc quafi arquiuocam ciimmateria, piovt lignificat fiibiethJm fomi.T ; quia logiti matcriam vocant ct>iitin- gcntcm , impoiribilem, naturalcm &c. fubic(Jlum atirtm noti vocatur impoflibilc , conringcns &:c. Et (anc dum /iimmuliftx Jicunt , hanc propofitioncm clfe dc matcria impoflibili Petrm tft irrdtienMlit . ncc per \Tnbram vo- Itierunr diccrc , Pcrrum cffc impctflibilcm , fed iirationa- licatem eirc impoflibilcm rcfpedJu Petri. Vidco , pofTc te- fponderi ,cti.im dici, Pctrtim elTe fubirihmi impoffibi- lc refpcdhi talis form». Nihilominus aJdo , huncipiiMii modum loqucndi cllii longc minus vfiiatum , quia vix vnqium 22 Diiputatio II. In Summulas .VbfBtia ibt^iiuis d|ceK,m npKgH ilU frrm^Scd poti^s icMtnrieoanmMiiiiter, ttm fiirmmibi rtpMriut; Non dicimus , Dem rtfugma mend*ti9 , fed mendwitm De» rtfkgiMt ictgocum Hmus, vtdixi,in puraputa qua:- ftione de voce , iinre aflcnii , rcpugnantiam roncac cum fubjc^ , aui c conrrarip , ordincm aot indiffercntiam ad illud,*lcberc in iwxfcnti vocarimateriam propofitio- nis , ciim hjcc dicatur contingcns , ncccdaria , &c. ncc P(ojooiitio«JinmriiMiUa eft, cupis prindpalis co» pdla m aifinnaiiiia «five habeac aliam conulam min^s princip.ilcmiiegatiliain»fiuc non, vt in ii.ic pro.ioil- lionc , «I» mKfttnmt , fsltuhuntiir , quac clt aftirjiiaiiua, Clbttnfi nabeat oopulam ncgatiuam , vcrbi gratii , iwff : i contrario vcro propofitio»«;f.!f;w.t ci c.T, cujus copuia principalis cft ncgatiua ; «i.iniii lial)c.it aliquam affifm.iriunm , vt in h.ic , ^m* i« feecM» dece- in oucfttooe hac de fola voce dcb« te vltetius ^£i- dmt , Dn$m nut vidtlmm , quz c ft ncgattua, etiamfi ha lllud tamcnaJurrto,ennclcm AnrornTi iiidicare ,me tcncri diccrc , furmam propoficionis cifc ^racdicatum, dc fubjcdiim.Rtfpondeo , i . etfi id dbiflanin hac quc- ftione dc voce,vbi i.im oftcnditbaavocesniaBeiiiAefaF- mam non accipi ex (imilitiidlneadcompoflnnnnaturate ex fi-bjtiflo, & roriiia,nihil dixiiritn .ibiurdi.Rcljiondco, lecund6,mccxprcfsedo(uiirc, Formatn cllc Vcrbuni, ieucopulam,provt alij fcrc ornncs , loquuntur. 4^ At objicies , me copnl.^m poiuinc yxo in.itcria , crgo non polTiim caoi ponerc prof^rmn. Ha:c objc^lioin- linuata ab hoc Autoie procedil ex eo, quod non ad- vetKricquid ego pofiierimptoinateiia propofitionis j nequeenim ego dixi , iplam copalam eflemateriam , led rcpugnanti.ini jfjrnm habct prxJicatum , auc ordinctn e contrario , qutm h.ibct ad fiibjcchiin , quod condpi- ,liic,antequam per copulam eft con|tiiigantur { boc ego -dbti matcriam , axm quo optime ftat, vt lociis mancat cupulx , rationc cujus p4,quandofabjedum vntuet- fittennllo affidnir figno, vr,hm» eft MtmuLfAfiiigidit' r/<,qiiatu!n ii.bjcdbitn efttcnnintis liimil.rris , vt, DeM tft bcniu , Ptiriu fdltmbitiir. Oblerua Ptitn^ , ad qoanti- * tatcm propofitionisnon at(cndiquantiiat vc in in.t\iicaincnto dc Cl>»alitatc di- cemus ; at rcg.ntio .5,. .ftuniatio eftip&cflcntia propo- ^ fitioris; trgo iir.proprie dlcttor ^mStiU frepefttitnir. hp^ Mchu'; Jicc tur cii s qiialir.- s vtritds & falfitM ; qiiia ha:c ,-,iK)n cftcllcntialispiopofitioni, VI infra oftcndam Dif- ^■^ftOM, t^. ,Lfgi€*, \ mn*. 10. In qno hic nonntilli rc- ' " ccntiores , non nttcrdcntcs quid pnth a diduri cflenr, f»robanc & apprcbant , Tcritatcni & f.tllit.itcni cflcqua- itarcni vti.iiii propofiiionis ; idqnc iicqant lic .ilTitina- tionc& ncgatione , quia hi (bcundi conccptus idcmti.. ficaniur ctim propofitionc : poftelk ver6 in liDiis de Ani- midr.i(i,r , T imeirccirentialcmpropofinoniTeriianiD» , quain afliniiation'''** * . . : tm ' atia» beat affirmationem illam In m.icrria ii;'.rii:.'.li oiv.nis prnpe|9^«iMMi.*inniateri'i impolC- biUomnisncgatiiiaeftveia>TC.,ilrMic luntniifis , Le9 moH eft e<}UHt,ominK ytth a(firmatiua,fal(a , Let tft tifHiu, hemo tfl .-in matcria cotitinr^tnci tam .'iflirmadna quam negatiua iam eft vcra , iam falla , vctbi , mcMl6 rft vcrom dioete me ledere , paulo p&i falfum. Vbi adncrcc , hic a noiinullis Jiicuti , vtriim appre- hcniio lit prupofitio ; quz difficultas ad folam vocem peninet;No$ cum dixciimns»p(opofitionein cOe fitmam adhcfionem^non poflumni appmienfioMm diccre pro- (Kilitioncin ; qnod ii ibUkm^velis tmeUigetc nomine propofiiionis rcprsefentationem identitaris, aut c con- tEatib non idcntitatis vnius cugi alio, lcu prxdicati cum fiibjedo tpotcfl apprchcnlio ct^mpofira voc.iri propo/I- tio,qttiaeriam pcr illam apprchcndiim idcntitas ,lcu lepugnaiitia. SECTIO IIL ALia cft Piopofitio fimplex , qiixfempereftcatejro- lica & abfoliita , in qua vnicum verbum conncifHe pncdicatum cum fubjcfto,vt Tttnu tft d»SHj.,P4Hlm fe- dtt, &c. Alia eft compofita , qu^ duobus vcrbis conliat, vt fi Petrmt vtntrit \ ttt tnm adib» ; Pttms & Pmnlm* cmr- nmtTyt fimplid niUl amplius occurrir dicendum. Circa dcfinitii:jiKni vcrtVproporicionis hypothrtic^ , c\- diiicrfi- tatemillius a Catcy;orica,mulca fusc dicic OtiicJns, qu^ vno vctboex fignincationc vocis hjtpoihejis dcciduntiir , vfiirpaturenimiPliilolibphus vcl pro iuppofitioncid eft , fi ibpptw a mus boc , quid deaide fiet; vndeea etfr idcin quod propofitio condicion.ili?. Ciccro vcrci iiiJi- cat , hypothclim apud Gi.ccos idcincHi:, qnod apitd Latinos Citw/iievdljblir» qndnionum gtfiert \ h.\ in 7«- ficii: iuxta hanc autem figuificationem dici poflc i hy- pothetica propofitio omnts caulalis- Vfiis tamcn obti- nuit , vt lol.i con.iition.ilis Jicattir propric hvpothctica inxta piimam acccp(ionein.(^id fit autcm coiidi(iona- lis propofirio/eseltctanexpaiticula TF.Adtierteramen, liccc in iii;orr,vr dixi,hyporhetica dibcrcr loliVniipni- ficire , iuxta di«ila , propoiitioncm condirionalcm , vel etiam canialem • niUlomimis eam etiam accipi VDtsfft lati pioqtttcunque coopoiitatideiqiie comninniter diciturefle quadniplex. Prima qiUT coni^at cx duabns Catcc;oi i, is viiitis con- juiidionc & , vt, Pttrni cnrnt, & PmiIiij enu. Ad hanc rcducitur}i«c, Pttrut & Pmibu t i »TMi ,quia habetfer- malitcr duo fiibic^a : hoc ver6 , nnttit btmt airrit, nor» cllform.tlitcrcompofita ,quia formaliicr loiam vnuin fiibjcAum habet , etfi virtualitcr fic compofita, quatc- nus a:^hialet hiSiAtrwr oirrif , & htmtitt rmTir.tVc. Alia eft canfiilis,vt,^«t ^«ratf cfirpj/,Mmmir. Alia prupofitso' compo(itacftf#« ditionalaim »1 De O rat.&: Propofit. Se<5t. III. 23 16 ditiorulium contingentium ; quam doihinam poftei, idctt fottc , quia ab Auiioribus Socictatis. illiilha- t.i c(l , accrrimc nonnulli infc^Uci lunt. Scd dc his abbi. Difficilius cft , an «i.unfit condirionalis propnfitio, quando mcrc (c habcr dilporatc conditio cnni clTciiVii, vt , Jt Pttrm dcrmit , ef9tgr«t9, Rcfpondco, in modo ck- reriori eH"; conJirionalcm .rcmpcr t.amcn clfc fallatn, licic vtrumqueitaconring.n; q-.iia pcr T>jrinnuitiir .ili- qua conncxio , qi.ii cum in hoc cJlu non lit , rcmper cll (Mx talis prnpomio. Aduertc tamen, hanc cfnncxio- nem non dcbcrc eflc c.incam ; vt nciclljtii & dctcrmi- natc infcrarur cx conJitionc altcr c(fc»Siis , vt paulrk an- tc dixi contr.T nonnullos cx Soto. Si tamcn,vr volunr nli- qni iitlum fignihcet concomitantiam vtriufquc ajlir- niationis.poterit elTt: ver.i ,'fi vrr.iquc pnrs c.xfiftar. Aliacft difiwicliuM ,qjM; conftat diubus propofitiy- liibu"! catc^oricis vnitis i^no difiunt^uo , vc , Petrtu ie- ^ii t vet euhnit, Aliam inucnio compofirani qua; in his quatuor non comprchcndirur , vt h.trc, ^ki ventrwtt hu', «ccifi fuHt ,t}iii legit libruvi ,tfl Fr^ncifcM. Hmc vo- carcm expofiroriam , quia pcr vnam propric cxprinlcur fijbicftum altcriiis , vc cilm dico , ijui Ir^/t.tfl Frttncifcw, «ccepcr h.uicfccundam cxplico quisfit qui lcgit ,affir- mandocumcllc Francifcum , (cd rcs nullius cl\ mo- nicnti. Mitcria pfopofirionis liypothctic.-t eft triplcx , ficut \" catcs^oricar , tiMwalu mfoffibilis , ^ contingtnj. M.nc- ri.i propofitionis hypothcticx non dcfiiinitur c\ m ire- ri.i cuiunibct propolitionis feorfiin , (Id cx co quod princip.iiitei .itfirm.itur vd negaturpiT piopofitionLin: quare hxc crir dc materia nccciraria , fi Pttrtu cunit nmetitr : cft ciiim nccciraria conncxio intcr curfiim Pe- tri .Jccius motum.etiamfi Pctrum curccre Sc Pctnini nioucri , fir coniingcns. Ric c admipropofiiio potcft .iHis tcrminis proponi, vc , iiemo albm f /? ratif/ialis . htmo cnrrenj fnoutiur , & dc hisq^.Uiimu. linr ncccll.ii '.c , nCxne. Parcv Lvncms lib 4 trat}.i..c.^. f ililfi.nc n^t dc his propofitionibiis , v.uu "quc in vtr.unqtic p;ivtcm r.itioius & obicv^iitncsponit , rcf,;rcqueoppofitas llntcntias.tt;L» r v.ncn , qiii ne.: qia:ftioncs dc no-ninc volo ttac>atc ,ac ficllcnttlc rc ,ntc,q«x funt pl.inc nullins niotnCMui, cxtollt rc , ac fi cllcnt gr.niifTiiTu: , ncc mulriplicarc cu- pioatgmncnta fineneccflit.ue.duobus verbis rcm locam dccido. ttcnim fi prxdicatuin illud enrrent $c idcm dc aliis Jchctintclligi ) comparctur cmn Uibicdo prxcisc fccundum id quod fubicifhim diciriii rcfto , v. i;. cum Petro , dum dico , Peirtu currem tniuemr • ccrciflimitm cft,dcrc ,Ron cin.' illi cflcntialc, qtiia Pctto non cft ellenrialismorus ,& CK hoc capitc ncgant Autorcs ali- qui , cas cin: nfcfllr.ri.is , quia nomtne , Ntcejfnrin ^opO' fiiifi , folum intclligunt , ratione fiibicdli fccundum le llimpti. F.iciiini eigo putam qi!.Tfti''>ncinde vocc.Econ- trario aute»fi , qui amrm.vnt , cos clfL neccfiarias , com- paranttotuinqiiod diciturcx p.irtt fubii-vJH tamin remmuniccr ccnfcatur falfv ; circa qitod fufifli nc difcurrit. Hgr> broiiifllmc dsco, fi ex par- lc prxdicati vox illa homo vfurpfftr pro vcio homine, illain elTc filiam, quia homini ch;nvjrico&; rcpugn.inri, qM ilis cx ^artc fubieiti ponitur ,non conuct.i: vcra ra- cio homijm ,ii c^uod bcue JoCet hic Au«^r, Sc confir- m.-itur ex atiis magis ordinariis propofitionlbus , vt he>M piQm ejl hDn,c\\o\ cnitn homo .ibloltitc prolata fi- giiificat homincin vetum,idquod non h.vbct pi^Ubj qtuKl i\ Iv ^i»m<» cx p.ine etiam iplins prxilicaii vnirpetnr iii (ij;!iihc,vtionc non magis prupvia , quam accipi.itur cx p.vrtc UibiiCri ,tunc ifdic» ,i!lam ellc vcr.vm , vt.fimt '\\\x ,chitn€r.tefl ciirt!4r.i , & hotne piEliu eft howjpiftin. Sccmi.lnm adfertidtm Aiitov , vt , cornum btit voUt, 17 qu.T fft fill.i , licetrnnm compctar volatus. Rclj tm- dt.*tquc , idfc) cim cllc fal(jm,c|uia,cum noii dcf.it conitis albiis , iioii potcft dcill'.) vctihcari volacus ; i:ntuc , qux cft quintiiplcx ,fi , & ,vel , ifuia , vcl <;<■» R.^cio eft ; n.-im pcr liasnt'ita5,fcucoptilas propt^ijtio lir h)pi)thcti- c:i,ciim p.r illas viiianturc.vtcgovicv pvojH)fitioncs:vnit» autem p.ivcium formalircr coiiftituir conijvtfitiim, C^iiantitis propofiriotiis hypothttic.v cft ,c|!tx iniic- nitiii in vtr.-iqiie c.vtcivirica : vndc li vtraquc fir vnincr- ialis , vt in hac ,omnit homo efl iinitnai , & oirnie animAl ffl ftnfitiuHm,yrcipofn\o hypothctica cric vniucTfilis : fi vcvo t coiicmrio vtiaque fit paniculavis , vt , rt//^*»» /jtf- inacHmt & alitjsiii f<^c»thc- tica crirmixt.1. Qu.ilitas propofirionis hypothcticx cft cius vcritas vel falfiras. AffinTiario autem & ncgatio , licer dicticur ^ Suminuliftis qualitas , re tamcn vcri eft ipfamet ciren- tia , vt fufra num.i 1. de fimplici propofitionc dixtmus. Propoiiii;) hypotliciica copulatiua cft vcra , qnando 18 \ tr.uiuc c.Kcgorita c(V vcv.i ; fdla vcvo , li vrl vivaqtic fic (jlla, vtl .iliquacx illis , vt cuuv Jui) tPetrui veitit ,& loanntt lcf_it .fiPttnisnoii v;.nit , pntpohiio crit fslfa, tii.vmli loanncs ligat. Ratio cft , q ita ciim vtnimqtic fi- nuiI.ilHrnururpcr copul.itiujtn ,& mahim iit cx qtio- ciimque dcfcdhi, botium cxinrcgra cau(a ,ad vtiit.ucm illius requiritur vcriras vtriufqut ,ad ("alfitatcn» vcr6 vtl vnius falfit.vs fufficit : licuc vc fjllatiirc|ui dicit qnatiior lioinincs curreie , fiifticit vnum txiilis qiiatuor non tiir- rcrc , ctiainll tris currant. Propoficio diliun^iiua iton lequirir, vt vern fit , vcri- tatcm vtriufqut/^uia non affirmatur vtrumqite copulati- uc/ed fufficic vniits vcric.is, vt fi d\co,PetrHi vel hannet legit , projKjfitio eint vcra lrg;-me Pttro, crfi loannes non Irgar. Difficultas cft ,aii li vtuq-.ic fir vt ra , difiun- tbiia ctiain vcra lit , v. g. an vcrum itt affirm.iri- Pctrum vcl loanncin vcnilft , cpiando vtcrtjtic vcnit. Ncgant nonnulli , ccnfcntcs , to vel , faccre*lcnlum txclufiuum, quafi diccrer , vn.is tantum, hic vcl illc. Non acquicico vIlomodo;i:|uia mulix propofitionts difiundiux (luit vtrx , ccian.vii vcraquc cacegoi ica vcta (ii , vr v.!». qu.in- do dicic Chriftus , 5/ liwfl f congre^atifnfrintin no- tnttiemeo , in medio eorum ftim , nondixic Chriftus, qutVH fi duo & rrcs clKnc congrcgari in nominc cius.non cllcc futtirusiiimcdiocorum. Itcm minanis cftDciis Leniti- ci 10. i^i malcdixerit pAiri gtit mairi ,tnorte moriatiir, 19 quis autem dicct , ci difiundioiiCrfi»/, Deum voluilU- fi- gnificarc curn , qui htiius ftntcntix pccnas incurfurut ctfct , foliim dcbcre vni tx illis malcdictre , fururum au- tcm ab liac coniminatione tiutim ,qui vtiiquemalcdi- xcrit. Dcinde fi qiundo iubciimr ab F.cclcfia , vt vno c quindccim dicbus Paichacis peccata confitcamur, bt» vd illo , li t5 vel faccre t Itnfum cxclufiuum , iubcrt- miir (anc lc mcl tantum confitcri , ar pvoinde qui in^ -b- nibusillis licbus confiterctui , pcctarct cwnrra rrxtc- ptum Ec(;lcfix.Patct,cjuiafi hxc propoiirio, tW idr Digitized by Google 24 Difputatio l}. In Summulas 3$taf»imrit,hathmc (en(iim»< hievel ille: ergo {inulkerpnBceptum idbens eonliceri jn hncvel illo Hie, iubebic in vno t.mtum confitai, hoc vel illo ; crgo qui bis duobus dicbus conficetur, fa- dccontn iUod pneceptuni. Tecd^ ,lpfi cenlenc cum coMinvjni , hanc propofittoncm , alitpns homo currit , muiuaictc huic , htc vtl tUt cmrit ; & cuncn vciuni eft dicere , «(MW(m ctcrrtrt , eciamfi omnes cunvint i ergo pcopofiiio oillunAiua erii ven , ctiaroi! vtriufque pto- polttionisfimplicisol>jefiiimexiftat,vt pcripiamennn» tialur. Quartu idem probatur ; quia contt adicloria propoli- donis copulatiuz ftffiimatiuz , v.g. Pttrmi & PMihU atmmt % cft di/iunftiua , negatiua v. g. Pttrm vti Pm' hii mn tummMn^e Ck argumentor : Dnc contradido- riae non ^ioiTiint cllc fim.il f.ili.t ( vt omncs mcrico .illir- nunt : ) lcd li difiundiua cllet faUa , quando vtruni<]uc ■objedum limnl eft,vt per eaniennnciatui^ ( provc bi dt- cunt) lcqucreair, c.ifii qiU) nrc Pi.trus ncr P.iiilus cur- tCTcnt, vtramquc fnprti poiuaan concijJii.tori.uu ellc fidlam ; primum quidiiem ,quiadictr , vnum cx iUis cur- im»nuUo cunence } Heciindttnattiecn «qniadicic vnum Tclakenim non cuueie , cibn nncn vterquc non cur- nc»qilodper fe facir propontioucm difiundinam fil- filQ } ergo voauuc contcadiiioria c(l folla , iuxu eara ddocaiam , quod c(l abiiudmn. Quate cenleoilifiunQi- nam pcopolitionein affirmare , vt niinini^« vnnm tx Uiis bbiedis ita elTe , ac per tplam enuntiatur ; vtiftnl ntcm vcnimc]uc hmul ita fit , iiec .ifHri-a.ircn!.c ncgare: ttiare liue vtcrquc cntn^ , fiuc vnus tauciun , eiit vraum fotv/ Hktmrit. Crrc.i .ifjirm.itioncm & nct;.it!oncm propontic iiis !i y- pothctica: aducTtc , cam cllc ncgatiuam vcl affirm.ui- vam»ciiiiBprincip.n!iscopu]a negttiniaot afliniiaiiua eft , y. g. m» fu^etruf dU^mtt » ttmmtt ftdet , cil propolttio negaciua , ctiamlf, fHM Pttnudi/pmm , /it affinn.uiui, 7o cniin ««n.ciJir fupr.i c.uiUlrm , c[\lv crat principalis copula Jlatio dl , quia hx- propohcvoncs con- ftituuntut in ratione compohta- , vt diximus , pcr copo- las : vnde,vc fint affinnatiui- vel nt natiua:, dcbet ne- gacioaut affiinutio (iipra copulam ,qU£ vcramquepro- pefici6acm cimneiStc , cadesr. S'E C T I O IV. jDe opfojtticfx frofofitiommt^ INicrmcdpiias logicaics propriecates propontionum» vna al oppofitb earuin imcr fc , dc qua nunc agea- dwn; .SVBSECTIOI. Definitto^ffojitionii. DEdcfinitionc oppofitionis Propofitionum cam in comniuiii , quam in paniculari , fusc valJciiou- nuUi* inccrqnos Pacer Lyncai$,qui mulu fupponit trjn.4. c, i. vc tandcm eam dcfinitionem cliciat. Mcam aucem , qux fiiit ConimbricenOum , ideo rcjicit , quia non complc^litur oppolitioucm fuhilternam. Verum mco iudicioclarc cgooftcndi, oppoiicionem fubalter- •amtantiNm nbciti: ab oppofidonc , vtporius vna pro^ pofitio induJ.utirin .ilrrr;',, ficnt ,inim,i incliiJitiu' in hou inc j cuin ncmo vnquam probabilitci dixcric, liommem o^ni animx cd qudd homo plus dicac » quam nnima ; ica , quia .hcc « MMfr Imm tttrit , dicir plus , quam , alK^mJhtmtturfit , nbn poteft ,nifi voci- hi;s .ihunnJo , vlici , c.is clfc intcr fc oppoficas , cum «lujtiu i.on niiniis incUiJatur in ly onnis , qoain aniina ih hoininc. Dtbcc crgo ca rcijci a nuinero oppofira- timi, iJcoijiic ego ill.tm nullomoJo comprchcndo in inta Jtfiuirinnfopjxjfiiionis propofitionum ; ac proin- dc vlic(i% rci]i;ici;r , hdii polfc iiKain dcfiniciouan leijci , ed quud ha:c oppoficio non includatuc , cuin cqwfifnolmi iltnnincuiJcce. Maiiebit cfgo adJinc II boaa,&:clara,acfineiniialucas. Rje^oadet Lyncenib eas propolicionesni vnnietfeiUate trpugnare , qoam» nus iioii polluut juilur clfc viiiucrfalc'> , nec aiiih.T par- ticularcs. Hxc ibluiio meo iudicio nulla pioitus cft.« quia hanc eandem tepngnanttam habent Jic duc» Ommt htm cmnt ^ Mttjuis komo dormil , r\:im tc lae duac non polfunt ambz ellc vniucrfaks , aut ambi par- ticul.'rcs , & t.-unen i ncminc dicumur oppofitx , fcJ dilpataiae ; habea^aivem hz viciniae* li eo modo vc- Imus loqiti , allam adhoc oppofitionem , quia nee quiJcni poifur.t conucirire in prxdicaro , cum vna ha- bcat cuiium , altcra lomnum , ac proindc inaioicm habeant inccr fc diftanciani , quam iila- Jua: , Omnis A«MW c4rr/r , tUiftii eianit. lUdo ii priori cft , nam qu6d dux aliqii.« ret non conucniant in przdicatis , Cii ncquc.mt conucnirc , vti pomiis , & pynis nou conucniunt in pizdicacis ; aiguit quiJcra , cas dle diueifas ; at .connaiiari inccr k. accepta voce cmir»- rim in figpificarione pcofria & i^poola aaUo.moda probat. . Scaindo. Ante dlam fiippono, eriam inrigote op- pofidonem,quamfid>contcariam vocaiic,non nifilo- lis cerminis eaceiniit lieu» vf fic dicam , quoad apparcn- tiim excetioRmcdieoppoficioi^m» vt oAendampanl6 ifijUrius. ^ . ' . * His f rgo pofitis , Oppofitlb vf fic,dcfiniter ab Hur- tado : e0 rtpmgMmis Juumtm pr^i^itimm^iusid veritm- tem , vel fMfiaiem. Ego hanc non iudico fufficicntem, Q.iu tr.u!itur inorJir.L .u' \ lit.ircn. , 5c falficatcro, quar uinc illiuv qualitatcs. Obijcit contia h.mc rarionem Lyilccus ; n.im fingularitas,& vnitterj&lita<>,piopofitio- nis fiiri: tn; t!i:;!its , f Lonjcc loqucnrfo } piopoiitionis , &: tamcn pcr hinc lluguiarit.ucm ego ipicdcfinio op- politioncm conrradiiStoriam in coramuni j crgo. ReA ponJco tamen, fidlumclleancecedeits. etenim , ficut propofirionirfteflhitHilerepnclennre ftunj obicaum, cti.!m Logicc loqucndo , ita cidim tfl cdcntijjc vcl multa , vcl vnum leprzlcncaie : VnJc , licct diuifio propofirionts invciam, & falfimlit acciJcntalis,!^ in accidcntia ,qiiia Tltitas( iuxu dicenda itijrii j c(l ac- cidcns , ac dluino propofiticmis in vniuerlalem,^ par- ticulaitm cll omnino ciTcntialis ; Ergo. Mcliiis rortc obijci potcd cx Ouiedo : cnam dcfinitiO deiccjptuu eft bona ; Lrgo. Relpondeo» me fi»Utaidiiiile , camnon eflc circntialtm ,quam quarrimiK. Obijci aJhuc potcfV : Etiam dcfinitio cllentialis tra- ditur , non quidcin pcr ipfa accidemia, led tamen per ordinem adilla, vt homo dcfinicttr potcns lentitc, ie dilcinicre, cftofenlatio fit acddent ; ^rgo definiri po- rcft oppofitio , non qui Jcni pcr vciitatcm ip(am , (Id tamcn pcr radicero , fcu pcr rcpi gn.inti.iin ad vcritatcro, &fatfitacem , illa aiira rcpugnjntia c(l clIcntialis,K» C^ipla vcricis non fit eflirncialis. RcfjKindco fortaflis exhoc capitc iJ poflc fu(Hncri; nihiloinimis , cum ca rrpiigr-;uuia non oriatur cx propqoe «aacddentt,inordincad quxdebct dl& repugnanria, ' non coarftcntiirnJ virit.itcm , \ f illlr.itcm , fcd pofloiC intcUigi vniucilalitas , & paiticulariias ,rationc cnius Iblius, e(loarabxpropofitioncsfintalGimariu.T, admir- tit oppofirionem hic Autor ; cdm,inquam , harc ita fint« ptOMiailweciitttoppoficxincerlieiiiixta hanc defini- tioncm . De Orat. Propofit. Se6l. IV. 25 tionem •.•OmKy homo chnit , loeHnts de>mit , hasaiitrin nullus dixic oppolicas clFc ; patci {cquila : qiiia lu: ha- bt>nr TCjnignatici.^in in ordinc ad accidcns vtium, ncmpe vniuerulicatciTi non miniis, quam illx : OtnHu bam» turrii : tilitfnu c»rn/. Quod fi propccrca iu dctinitionc addarur , dcbcrc cllc cuca idiin obic^iim , tunc phiis iaccndum cdi , pnmam difinicioncm fniflc mancara. Ei t. H.iscric oppofitam ,fi.d dittcrfam ; nonomnis a-jtcm diucrlicas (.11 pro-^^nc op- pofict'o,alioquin & hx etlenc propcie oppofiti. Pttriu cHrrit ,tijUM ftliM ; qiiia lontTC magis diucrla: f nc, Sitam hx di.iz : dtcem currHHt , atujMis cnrrit , hzc cnim iq:iid affirinat dcilia, ac pfoindc magisconuenic cum illa quam I dtixillac priorcs, qi'a; innullo conuenitinr. Scd dc hoc fnpri , peninctquc ad moditm loqucndi, cft cti.imp.irui momcnti. A.cc dcfinitio&: clarit.uc & brc- uitatc cft omnibus prxfcrcnda:ad.icnc t.imcn circa.illam quando dico ,qu6d negct vna ,quod alcera affiim.it, nc- cciriri'jm non cllc ad oppofitionem ,vt totum negcr, fcd aliquid ,iine totuin , fiuc pactcra. Ex h.-ic crgo aiffijnationc,& nc^a:ionc ciitfdem obic- &i lcquitur ,daii in propofitionitius rcpugnaniiam in ordirie aJ vcricitcm , aut falfitatcm. Hiiicctiam fit , ad hanc oppolitioncm rcqiiiri prim6 vt fubiciliim Sc pndicatum vtriufque profwlitioiiis idcm fit , .-ilias nulla crit oppolitio : ncc eitiin hx oppo- nuntiir , f'Mrofttli Chrifti non fnnt dnodicim . quia to vmWts in vni fupponitur co- pulaiiuc , in alil difliibutiur.Vno vcrbo rcm cxplico, a.igH. oppofitionem requinrur,vtramquc propofitionem quoad figmhcationemoraninoeirc eandcm . vnam t.imen clfc j6 aflcibm figno ncgatiuo non , aliam vcr6 illo caiciei SVBSECTIO IL DtHtJto Oppefittonii. HiEc oppofitio cft %um , vtl dHorHm ^uarum aliera fii pnri particularii . altira vniner- falis. Dm ,puri pmicut.trij ■,c{M3.^ro^(\uo contradi- tloriafolum icbctaffirmirc aut n.-garc ,qitr>d mcrr rc- quirirur ad filfifi -andam fuam oppoficam:vi aurcni propofitio vniucrfalis .-.ffir nans, v. g. omi.ts homitits c nrr ere ,fx[\3. rcldatur,{i)!um rc-q^iiritijrvnumnoncur- rerc, fiuc hunc fi le illum : & ob cain rationem non dc- bct cire fingularis ; quia vt (it falfnin oranes homincs currere , iion rcquiricur qiiod Pctrus in fingnlati non ciurar ; fuftidc enitn fi non currat Lianncs , q-.iaic non debcmusdctcr;nin.itc fignificnrc.indiiiidiiuraaliquod fi etficerc volumus propofidone c6traiidtoriani vniuttfili. Contra hanc dtfinitioncra obiicit Pac<.r Richardus lik.^ taii.^ n.i) H.i;prupolitionc's:«w«//c<)«/ ccir.rijm iPctr.mt tioD cf.rrcr.-.vc f.tirinctttir vniiietfi- lisaffirmatiua.icd fulficit, fi vnus,qiiicanqi:c iUefit, tion currac. S?cimdoobiicit:Hxc dcfiiiitio potitis diui ■ it in fnas fpcciesoppoficionfm ,q tamcam dtfitiijt.RcfpunJfo i. Propofitionem coniradictoriam paruciilarcm , W Ptirus itf}: 3c Petrus nen legit , rcfpeftu ad aliam COntradi(flQ- rutn ; emiis heme curtit , atiquij noncurrit non coniu ni- rcintjrfcinrationc contradii^ori.x oppofitionis, jigo- rosc loqucn.iu ,tiifi fo!a vocc; in racione q-.tidcm op- pofirionisvi lic hauJ dubiccontieniunt , at in pDptia cuntradic^ jriit-um non conucniunr ; non in co,qM6J j8 firfiimmi oppofirio, n.im , ( vc^j«»fj contradicloniiv. Vidcs , liuiic (.xi- gcre niiiiimam nfgationcm ,<]ii.t potcfttlU. Idimcft in hac : Pcirm & lcAnrtt csirruitt j fi Jif .v.n , Nintir tiirrit , non facio contiadijoriam , qfia plus , qnam nectiTiim cft , iiCi»o;itCm fi d icim : /w««f/ ««wri.r if, no:i facioconiradicCbjriam , q-iia , lic« non nili dc vno nri»cm dcttnnino tamcn illnm, polli in auicm minus n.-garc nulluin dctcrminando, i\ dixtio , rntu tx i/in ncit currit , fiue hic , fi«e illt , qii.a- propolitio i.nn ili piii)ri,sninti-.idiftoria.ViJt^ , ctiain in iii;j;iilaribns cam cift coiitradicloriam , qna: ininimum ncgat. Diccs:ti quisalfcrar, aliqucm currctc, 5: alccr c contr.irio di- caCi«fi^N" ImcutrHnt , altec dicat ; Ntuier cutut . magis luinc mihiopponi ,fcn m.-tgis mihi coiuradiccrc , quam li dicat ,t/«i./f.v ntn fwn» , cUnim dictndo , f^/,Mr, pcnnittit mcdiuir obicftum a mc .iflinnatiim tllc vu- nnn ; aft , li totum ncgct , nihil rilinquit ; eodcm no-' do Jiccns , mc in onuiibus mcniiri , magi» me infaniat, quam, li diccrct ,ine inttr rcs ccnnun, quas alHttnoa in vna tantum mcntiri. Non poccft crgo dubit.'.ride ca maiori oppufitionc inttr vniiicrlaUm iKg.aiuam , & al!ianattu.im. Q^iid vcrtS Lyncens addticit pmin- ft nuia ,fcilictt, eum, qiii minus rcquirit vt alccri op- ponacur, magisilli opjHini, mihi vidctur/«^rj luodun» ltpidi'm;non aliitr , quani fi qnis dictrtt , id niini- miim,qiiod fi.fficit,vt aliquis dtcatnr albus , conlli- tiiit matimt-album , cccnim, vt lunni» fii aJbiisablo- luii-,ft:flicicgradus vnicfS, non tnim tcquiiunturtcn- tiitn ,quisatitcm , qr.T((>]adt(> a vcricicr abcrrabic, vt Jic:it ,hoinincin habtnccm vnicutn tantinn gradura .nlb.dinis tilt inagis albun>, quani ht iltc,qiii lubct citiciiir ?EtK^!lo- ria , fiue ta fir priuaciira , vi iiitcrformain , &: [^riuacio- nem,qu,T fubjtvtnin dtnorac capax, fiuc iicgaciiia ,t;U2 incajiax,fiuc pra:cisc dicacur ptr carcntiam , qi ;i: abftra- hit a c.ipacit.uc,ilc incapacit;:tc fub)«.fti , dc qi'o alibi. Opp«ilitio»on".r.iria tfl ,quaiido du.irnni piopofitio- iriin MiiutiGiiiim alia cft affirinadua , alian:gatiua : vt cmnii htine cumt ; nHliHi hoiHO fKm/.Vtl q'.'ando vna tft VI iiticrfilis,&: altcra (iiigularis onuiiiio,vrl mixca rx par- ticiil in cominuiii , vt «mnis kemo ainit\Pttrui iien ckt' nt : \'cl omnt: Loutinet fuiit ftccMttteitslitjui no» fiint ftc catoret. P.tctrOuicdus piitat^has non cfle contrarias fcd con- tt.xdiilonas : OjnKtt /.cmiw ciirniKt : dliijui hcmiKet titm (yimu;riait<]UC , tfto vnus taiitum noncurrat, tlll: vcrum alitpos non currcrc , qn ia Iv altci in plurali,qf am in (ingulari.Vbi etiam noto aliiiir eco- ^ trarioabufum vofis in tcklem Aiitorc.dfm .'.it^hanc propolitiontni,Of«n// lictnc currit noii efit- candcm cum nac, tmtitj htmmti cnrritni ; ctrcc apud oinncs tam Latl- • nos,q'iam Phi!olo|'hos«ii9)»i/in fiv.gulari idem onudiH» eft , ac»»»«r/in plurali , nec capt re pofliim , in quo ille diir firopofitiones difFerant quidvc p!u$ auc aliudvna figniiicct, pnc «Itera. I9gacur in hgnificationCvocis Calepiiuis. Rauo ' Google De OratSc Propofit. Sed. 1 1 1. Itido diuci/icads inltf eas du3s voccs, ( ob qiiam, CObtcinjQ podAs modo ^feboillec ditcurrcrc hic Auchoc J t* |^ , quia iion da- tti^ plus vltra umuia : quis cnim homo pottll clll- Inpra eihnis homo ; Ergo idem ilgnitii. at omHu & mmei. Idcm nt«iemihem '& nullain nftifiBftk Ueovbx iWrMtitne *«rtt pIara!r,lKcta!ii$diiabasWfibusadmaiorem libcr liitCm loi|Uciidi cuncilIcriht£4iiDipluraicm.C^od ii c «eiitraiio vox iii liiig ilan noQ COOlpleiAaCur yniutifa (vti voxWif|»j*iuudJiibiciion cofiiBle£bcur)iiiam nAiffimum eft , ean in pluittlt debcte plos dfceie quim fingiil.irL VnJe non c.ipioquid Ouicdo vuictit iii tttcnccm,vc vocem «/«^mm dixuit tam multum ligniiica- f« t quim «/i^M/ , c contraiM VOticm OHnwf plus qiiam fcd dc vocc (atis. Subcoiuraria cfl , quando tt duabus pro^wfltionibus pntticul.uibus alia tlt i'.i.gatiiu , alia afiiiiii ::iL,.i , st, Miiqui* hm» tnrrsf ,^iqiuj hctm ncu CMTrit. Hxc propo- ilfid nuila eft in rigoie , quia ad opporirioncm rcquiri- lltfjVt fit idcm nibicCliiin vtiiiili|i;c, ir.i: .ith.r Al* particularcs non lubi.nc idcmrubKLLuai ; i.am ri ^licjuis iioii fupponiturpio codcm ilivnaacinalia ; qu!.i fi hoc eilet > comiadiAoci& opponeicomr { crgo non ka- benc idcm lubiednmy flcpcoinde vtraquc potcft efle *7 qucrccincteonicmtcfminos. At be>MMftr hmi» tnrrit, m» narit , non ciuni ovfoGat^^gnt non cft idem fiibieaum tmntt ecalifuii. Refpondeo »ia»8c alfas omi- ncs , dc quibus fuprijClfc oppofita.s e6 qiiibd in illis tan- dcm dcuaiiiur ad vnum fubicdura , de quo dctetminac i in vno affimiatur , iu aiteio negatur : qni enimdi- dt* mmii luis cxpiicace k pciodi Omnis oppolicio ( vc dud fiipra ) debec clfe inrc* Vfr.i : iV.it cnim bcnc.aliqucmcurrcrc , (cilicctPctrum, idcm fiibjcdhim pro eodem tcmporc Sc loco,pro quo & alium aliquemnon currcre, lcilicct loaniiem. Quod >dcmprzdicatutnlImula£Ennctuc&ncigctuc. Ciim au- 4 confinno Pijm6 » qoia arabx polTunc ellc fimul vene : Cuaai taeqneat habece. ic tum habcrc ideiil Vtxitas autem in omnium ienicntia non opponitur ncc > c»ditM i iM , ficivt pcopoificionet iflmDaiites illud ha- WpngnatvericatitcrgonccillxpropoiitioMcsopponun- Bcre,& negances habere flbi repngneflc i nec (ironl tur, Confiimn S(ciiiid6 , lii ct cnim c.Mtriii ttrminivi- poflint h.ibcic vcritatcin , quia fimul ncquic aliqiHt dMiitur o poritioncmpri fcfcrrc ,in rc tamcu dc vno rcs clle & non clTe. In hac ctgo icpugnanria om- fubjcil^u aflirmaiur cur{us,& de alteio negatur, v.g< "is opponcio fundatuc t contradiAeria quidem, qnii de Petro afBmucur curfus , de loannc ver6 ncgatnt : fi- ' wi eft ctcca iubjeAum fingulare i V. gxirca Pct nuTt , de COCinomnium fencenrii, quando dico, tntuer diligit <]uo fimnl affinnas tffi htmititM , Sc tiM ejfe hotiHnenr. quxcumnequcam fimul ciIl , ncquit criam fimul vtra- que pcopofirio cllc vera \ & , quia ncn cft mediuajl^Eat ^fcnonefte, necefte cft vnam cx illis vcntmm^M PniBde-iMqaepoceft vtraque cHc fiiri , !:.; ahcta de- betdle veca t&aitera (alia. Si vero iji^ioiitio contra-» di£briafic intci propofitioncm vniuerialem, 3c panicu-' Jatem> cikm ncqucant mnts httt>iiiet aerrtn .v* g. ^ «tifa^i ffMr eurrere , quia enim tn ttntti indiuiitiir iUcl Mliqnit, quiaunque fit , de illo fimul affirmarerur Aeiie' gareiurcurfus iexqno ruifus fit,vt ncqucac vtCai^ iimul cftc vcra : quia ver6 non eft mcdium intei tmHft tttrm» . & nlif m m »rt mmnr .iiide fit nccc^riA^vmi^ CK illic fonKtm vciim I alcetam Alfim Et JlinciMeU^eiiqnBIC hz non fint contradi^oriar, tmiutlltmeiKfii'tPtmu nut airritt fcu «/^«i ttuteiir- *«Mi.*quia liccc neqadaic fimul omnes iiomine* cai^» wcKttc aUqui vel Peirus noii cunete « daturcaliien mea Jilium , timtertmt eUligit filitm fi in vri pro vn: ■ hln' , in dtc rj pr>y .tlri.ro ilipponancur,iiullacft oppofitK),cciam-> 6 iii cx:aiiis ttnninis videatuc clTr,c6 quod repccantur» Ad iu^c R.ci^ondecunc nonnlli ; vnam vcriiaccm cum «tfaCircaidem 6bjfc£bm puqp.irc poil' , vtin hts pro- pofitionib.is patct : Pttrut inrit, Ptiru' inn (um it ,c^\.\x dux vcritaccs opponimtur , & fimui cllc ixquetint \ cieo ibniliter propofitioncs fubeontraticqusmvis ambc im( Vera:ciica idcm objt^m, potenmt ftriftc opponi. Vt vctiim fafcar , non capio , quo fcnfu hi Ai tiuts potiiciint diccre , has tire dms vciitatcs , Petrui omit, & Ptinu itM ctrrit , dim vna necellaii6 dcbeat cfle fai- lius , aUa veritas , fi de eodem tcmpoce loqnamar t namfidediuer(b,tunciuill3 rfjt"o^ftl^)iif) intrr fllu» ac proinde niiiil contra Nos. Sccund6,idem dicunt , obicQom iilius a^s, qao ^ «o Wf^idetn efie , fitie dicam« «wvVt.tEqf die«^ _ , „ «MrMmr,a<:pcoinifeiemi)er ibiedcofipofiti(Mliieirt.%e-> diinnintertioc,quodeft,«mn(i<*»i^,& pMmbnw^ fim & in hoc valdeht aa tcm noftram Ii.iiluciiiantdr, turrere . fcilicct irnicutrert iMnntm ; &intcr tt&rirtem» aliiHi cft cnim , qood omncs homincs rcipondcaiu *r'i&mnCTimr<4i{ifiw^in plurali,fcilicetnonciineTd difiunOiuc tunc itfeo «onccplairaliud qii6d verificen<- aUoaem ihfinenlacii ac proindc , ecfi neqoeantefiefia gt»^4fC.i feWfi aywr jpfiopoittioild in eodcm fubieao} mul vetc , poifunt camen i:ire fimul falfx. Et ob hand PHnHtl dftv«ratSt,iecimo^ nrionem exdoduncur hse i nuroero contradiiftoriarum^ voci *li^Hii rcfpondcant hoc iruido omncs hic VtltUt &rcducuncut ad contiariaC, quae (vt dixi) non pof- difiun^iuc , non cadic verificatio affirmadonis fupra iunt efiefimul vecv * pofiunt tunen cfte Cmnl cundeti^^llominem , itipra quem cadit falfificitio } cc vc)lcbte)eeonda oftoidi fiifri tjaattm daicdaBi proindcnon lubentillJc ptopofilioncs vllam propriim Contrarlx vniuerlales , vt, mnit htttut eurrit , tiuBn} oppufitionem inter Ic. Dico fr^riam, n.iin & olim no- htmocMrrit , ob eandem etiam rarionem nequcunt ellc tnui.cas habcrt vnampropricwtcmoppofirarum,qiiod fimul vet«,qntaneqait ^tati coiiiieAiK curius omni^ kihcct nequuunt clfc fimul fid^ Circa qnod ttndem bus bominitwis 9c ilMC^kHl cdaifl dniuenife catai^ «dbeRe , puri elTc qii.rftioifenr de voce an Ide^ d^ tia curTQs : polfbnc tamin efTc Ahnl 6I& , quia datui^ «cnde fint oppofitx , ntcnc, vndc valdc mitttc^Ali-' mcdium intcr otwtit currert . fntHlluin f»r«-» , fcijicew dgoc fuilTc adc6 folicitos , vt mc rt:i)ccrcnt , etiam p<*- Miiqnem , vcl r47i/Mi« currtrt \ vndc non cft n^» jWPidi xi , in illis propofirionibus atiqaid clTe de pfo- cefie , vt alccraillarum vera fit. Ratio Cft ; iiam 6pp6- oppofitionis } iam abfolutd obiiriec , ex (i pta- ficio conccaiia includit oppofitioncm contradlftorianl didis.Ad oppofitionem rcquirimr, vt vtTaqoepropofitio fingolatemi & vnioerialem : quia qui didt , ttiutit o- «m cmrir , quas eft cootiadiaDcia fingjdacii. SimiUteif Dl 5' 27 Difputatio IL In Summulas , qui Jidc tiutmm arra*^ fonion dkk tMlifum «m fivw mr , qi toii- tr.u-iz iii<:Licl ob cxccirum potlunt contran» finitil fatbm fitfiratem , quz rcpugiut contradido- riis , iiixt.i dxi-^- Sctliunf Piini.i \b! ollcndi , niajo- rctn 9ppo(|tiunciTi cilc intcr di.as contrarias,quam intcr dkMi contradiAorias. Vnenr.cc: i!i:ni i't vi ilicnnnil- JonnYi h ih^.int : qiir.i polTiTnt nor. cil<. proxinii , nrc t;*- mendi 1 1 vi.;i:u! 1. ■i..i5,i' .1 jd duodccim,>;elad odu, vid ad fex pjilU. Ita itmiliter in j^copoiilianibus conrrarii; , qtiia viia manriAm cocxidcntiam, altm mn- £;'i.-.ni Jiftatiti.im i'linvit , pot: ll: ivtir vtianniiiC d:iii iwdiUm'* poiluiuquc (imui ertc F.ilCv : ac coiitr:iv!i- 6tori« , quia minimim dillanc intcr fc , non h.ahcnt mcJl.jMa,i4|Nlk.liccfiaial«eccnec firoulfiUc podunt cir'. ^ ■ ■ . . E > his iiiftrfir , o] p('(icioncm fubconirariam piii r.c non cilc oppoficionem ( vt pfr» oftendi )quia cx illis nop. p.)i!iirt dux contradtdnriae ftngulam edud:eo cnini 'hr.uii , ii'iq'n' fitrrsr .altijinj n»» i-Mrit , ncn pot ftic alioin patlitul.ir;i:it. rr'.,/jif<:»i"j? m. :Jemmn Mrrff.nrovt rcquiritur ad omncni o| ;'oh. :Kir,.igoiIta non crt propric oppofiri^^r.tt.i um, .'i illc iubcontrarix el1cr.t dmui falfz ; cunc fcq>ierctur, daas oontndidorias (ngul.i.es efie fum 1 v.r.i>^ , vcl du.is conirarias llniul venis/cilicct /w^nm cmrtrttSc nnrwttxrrrr* \ auod pror- fiisrcpugnat.vtdixitTUis. UaumnAqiii pcooatunqtHa ficirtt f:!:"i .. (firmanj «//faww fwrrfrc , fcqucretur, ellc vcrAni,w«i2»» curntIidluktX\ eflet falliyt/j jwi/ twi ci.rrit, (efueieiuf eCe vtaaa»mmifkm0tHmt:q\ix dux, rMllm i$m m9nt*9t «wir contiariac, & con^ fiKncfiMc ineliijtuft ims oo mmlMfci t i at finpdtKf , fcjiictt, PtirHncnnii . & , Ftmummcmrit . qnx ciim non poffint cfTc llmul vcr« , ncque etiara ipijE vniuerfa- kteastncluekntet vcrc eft poirtint : ctgo neque fiib- contrarijr jTotfwnt cflc fimul ralfx , quia mk cas con- iradiiftorijs vcras iimul ,manifirftc fcquitnr , vt viJi- mus. Nequc tamcn idct* (abcontr.iri.T inter fc opp.odtz Sint : nam non po^- duas propofitioncs fiinul cilc falins, noQ dieh oppofttioncm } veritas CDira non opponkur verit.iii , vt pcr k pitct , 9c fufib fifii » oAeadi con- traLynccum & duicium. . S.YBSECTIO. IV. OVbfc(3ianefnKedcnti latr explictu pW^ofitiMel ' ^tTpjoiiTas, 9c oppofitknuMD pioptietates : mHic le* ftat al:qu.nj ol>iet5botiM ■foWiere , qo* fluread pfoi- ijancltim , poflc d.i.-.s coiur.id-dorias cirr fimul felfcs ' ^vetas^s ve indc tota hxc do&rina. cbiiut euadai : drea conc^aciat enini 9c ftbcasmariasnBlh «ft 0Bf eultas. Prim.1 obiertio fit,<)nia hx funt contradidl^ri» , f*lttt hom» cw4it , awt jMw hum mrrk , Sc canv n poAtint » elTe BixpiLbiim % eig»» ftc. ees cpnccadiAoiias» peobinirtcjiwvtiMivca.^fiipFa tocani pcopoficio> ncm , cam rcddii contradiitoriam aflfirmatiuar. Pofs- vc- to cijc Iimulf.i!fas,patct; quia fi nHUuscurr..t,faIfa eft qnat dicit ,f»lHt fcji»ewri/;quia nec (o1'i$ ncc afsodatus ciirrit:itcin/alCa cft f. cun ia,affirinans am (oltm limmimm ' «««T/yf.qixa.vt dixi.ntc Iblus ncc cum aliis cuirit , ereo dtut conira-^ifjtorix pofsunt crsr liinn! f.ilfc. Nnnnrlli ccn&ni, prcdidas pcoToficioncs efse concradidon.is. fi lanien cnciaiic «1(1 » npttG|C pofse dici vct^ /m« filiu /f. mircMTiCVti&mU AUmircs rogunt:ir conccdtrc , vt" tcnt cdi iit,ali(.[ua.s j-.i(.j)oriCiC-nti t.inqii.111: \ c i s.qu.^s taintn Iiur; cnt aurcs . v. g. mnf»lHi Dem tji ^Ujfktnuit, tunfeU hcMJ rpjefmt iti,.»nfjla : quia cikm contradidO'^ ria , falMj Ltus tfi hUf^Mmm , Gt faifa , debebit clse vc- ra h.vf , rton f»li j DtMJ tji kU^htnwt, Sed vidcamus, qi av. I: : 1 ;ri ci tribiiant , buuc nempe , i/W Letu nm leiifu propontioooaiUttn votani efie } hdnc tamen non c(sc illius {cnfum,eft ccno cc: tius cx coiiununi oimiiiin hoininuni atccptionca qua ptndci lcalui cimniura pro~ j^tlltiuv.iim. 0:.-.r.ts aucctnnonines iicgaeepcxdiAiiail lcnl i;n his ^iopoiitionibu» , tnde pacct : quii rogatus quicimKjue Uuc-ignaros liuejirudens, fine rcfticus fiue nobiii-; df knf.i iiniv i propciitionis.A».; PciTKJtur- r(/,rcipoudtbit lanc lonaic,/'. inm tmnire & aiiuro pra^' ^erillum ctiam cuircrc : idcm dc Senia hvins , mm /Mw DtHi*fikUjphtmMi , dictt f marc , T)ct:!n bhdphc- minn,& ahos tnani cisc M.iiphtmus , qi.a prcpolitio q':a;n ;-.ill.i lir , ivni--) noij vidci. Falsi6ctgo &fine (tm*' damcnto hi Audotcs pciniutant feitfiis piDpaifitioinn# contra communemeannn intelligentiain;(|uod hi qn»^ Iti-^Mibrs dc nomine crror c ll , pr.ri ipiii- t um id ficianr ca liilummotiiationcvtdcitikdant rcgulam Summuli' Aicani fortalse iaUara, nciape v* ntn prxpofitum eo*> ti propofitioni » earo seddeie comradi^iian pneee^ dtntis. ^ Fgoi in; rrpuco , prxdia.is propcfitionesnon fc ituclhgi i rovt ab ius intclliguntui}miarc ed ooio<^ ^Honera rc(pondeo , illas propofitiones , (•ht kmmm tmr** rit , naii \ 'iir ,du- plici propofirioni .rquiualet , rcilicci & huic , hmt* cmr- rf/,&illi,4/«itf«^Mmwm*(krm. Itcm«ltc»,M*ji> Imtbimmnt , tEqiuttslet his, lewi siBi f», 8c Miu htmuie cnrrit. Hx autciii non opponuntur contradiAo- rie ,lcdcontraricq<>iaad falfificandam Ulam ccpnlaii- gom ,hmicmrrii , & ttwOmt m&m tmrrit , non requiritut aegiuio inVanicttlasi iUius pcopoltiieni» » & ttuu ti b mi mtm mt .'fiiftdt enim fi TefhoflwiMn cncnt , v«l aliusab hominc <;urrat. Eriict.t fupAJ Iafciii K , has non dle coogadtftorias , fcd cuntraiias, Mnir hmm» tierrit, Pmm mmtmmtt qnia ad falfificandam fllam primani non leqttiietac , Petmm detemiinaie non currcrc ; fur- ficiteniei fi vd Petrus vcl loannes nnn currat : ita in prifjntiob tandcrn rati^mcm diccndi^m cil,caspro- pofiikuKs f<>lum contiatic opponi » vndc ooa.ininim^' poflSnt eiTe fuuul ^UW. Nonnnlli , qut beiie oftend n-r , h,is propoflrioncs, /»/«» Ptttmi currit . inm falttt Feirm currn , ijon ellc con- ccadidoriat', volcnics affignarc coniradidociam huius prapofitiaaist/iio/ ftitmt tmrrk , dicuM aliqDid pra^er Pctmm currit , quod neraturmiecnndipanc prr[,-<>firionfc. 9! vero t# fignincctipfuiii non PLtr.i n , ii . v: f^-.f . jit , ton Pttnu cmrrit & xtiil pttv. htr.ct^M PclrwtiCMrnixvnc non eft coniradiflnria prioris ; poffiintenim an>bxc(Ic ial&. Da cnim , Pcuum dc loaiincni coinfr,tunc &iik eftqnsedidt.yW»/ Afnrmsrtr quiarrtiwi lonnnf^ cnr- rit:falfa itrm (cc';iu!- , q '.!■ Jiri, , , -• Pr-'u< cir i- & nihtl Mliudpr*termt> PttrMm t|iii.t currit ip(i' Petrus, qui fftaliud anonPttno.lQu&d fi f ^n^dkamt rt mm p BgpO h fitumnomini non infinit:rc nf^ircnPcnn , 8c conictptenter non haberc extn propc/ItioneiT. vllom ck fcnlibus all.itis, fcd ilium divicrjijm: iii primi. doflti» na luec efliec contia cos > quia Tt iMi .cadens ^>p(t MRm fiipci Ycfbun' » Hlai iriiniBir ff Digitized by Google projiofirio nnllitin cx pr.iifiins fcnlibi s h.ihct ; dic.mt micm «Lum ? cgo enim nonbinc illiim pi rcipio. Di- CCfnnadhuc foncPrimd, hunccdc (<:n(mx\,n«n Pe- mut*.rrlt, & rihil preier Pttriam.-mrit tid cfi , non cft Tenimillud aggrcg.inim , Ptttiueiirru , {f^nthii fntcr Hhm. Sed contra , ij-tuh.fc ii.ni t..in cOt coiitiadic^nria frioris,qaarr. rcflcxa lupr.-i ilJ.im: tici-.c huius, Pttrut tnrnt, non r il pco^wi^ contradiduria li.rc ,mHeit vtrnm J hm m ctf' rere Diccrcm Secundo , (l-nlum iiliii', i tfi , it.i vtwmtw propuAtioni copulatiux prxpolltum , lugct iblam copiilaiu. Scd concri , ergo cquitialcb;t huic dlliuii^uz , Vtl Petrms n«n aartt , vil sli^d nlini tUf M Mmr a qtiia copula ncgatur pcr difion fli o n cni ; hicc -ucctti eftconiiadi^ria , c]i'.r a Siimmuliftis hipia adi- gnnt' r, Acqmm hivolcbanc fugerc ,polica vcro inci> duncin jUam, Sc tcnninis mult6oblcurioribu$: Junc aoBiSanHnultllicam ivicilcquis inceJi^t,at illam,»«'i Ptrrmttirrit , & a'iHi.. pr-or.s ,,i»do anobis txJcuo,y. tf, vet Pc.rM.»<,.c,nr„ vtl Mttkfturnl vbi «iam «iucne , non dcbcre dic. al,A in plurali : quia vt llc non fimt contradiao: ia: . fcd contrariac ; inicr mtM cnih &: -^-,u.cd,,u-/,W,nfi,iguIari. Scd hocpeninet iJdo. ftrmamdc Propgliuonibus contradiaoiiis.eti^noii exclufiui$,qKam& nipritradidi. iJ.m frt ,n Iku". Fctru. d,j}.,t ^ n», Pottu itm Jii»eu k , 4ua- piimi f.icicvidt-nti,r .ifc conciadiaatic . pof funt autcm cllc fimul falli : nam Chimaia nee diftat i mc,necnondiftat>quia«w d,j}.tre funa: effe proxi- timm i J,^evct6 ,tft^ih Ciumxra auiem ncc iux- ta mc , ncc prucul jbcft ik me. Aliqui potaitt, easfefle cuncradidurus ,q,,ia , rcbits exiflcndbiit » vna cx iliis dcbctcon..cnirc. Sedcontri PrimA , qiria ver.» contra- ^aorixctiamhabeiitlocun, inrcbus fictis,cW.vclr/4/Wlw«y/ ^i^Refpoii. diflicile aliqiiis pcrcipict , pixlLmm in lioc lcnlu difiun- dco cigo.cu non clfe pruprii; contiadiAMii^nain AkcI «aiuo , in qiio prxcisc cft vcra , vt oftcnlmn cft. commuhcm acccocionem fignificat vtraquc aiiquid Pio lolutione obfenia , quories vna propolmo eft poliriuum $ vna rdlicec figmficat vbicationcm proxi- copulariiia.vel f n-^ahur. vr . Petrui cinnt . le.w- in.iin ,.ilia vcro diftantcm,^i.r;i ,,uxdaturracdium,ii w/(Mrr/f ; vclvirtiulua ,\t , jiu* hornint/ cmrmt , ciws cU,iitutram habcrr. fotmand.i cigo cft conciadiduria contndiaoriam dciurc cllc diliundiuam , v. g. vel Pe- ex rcgulapraecedcnti pcr re vtl , hoc modo • Prima cft j£ trutmtmtmrrtt , vd Paulnt wm airrtt. Ratio cl\ ,auia vt ftotuiifim « mr . hzc conrinet in fc has Jims , PeirM opponatur aliqiia propofirio alteri copulathiK iorma. ^'«f t^*Mr«M«Mi, m« Mmra «nxmiw Jam cr liter, lequiriturvtncgetiir difiundiui,q'iod in priiiii collediuc aftirmatum cft. iIi>c(iippoiito,cum capro- ft&aOtJHiu Petnt/turtit , vcl liarc , tMtiim Pttms tumt, qux cft cadcm , iiabc^ biunc icnlum copula- rioiun , PetrMs tttrrit , & tmttmi tUtm* eutrit , concra- didoriadi-lKt cili. diruiiicliua , nuitata ncL;.ttionc, h^c modo , vel Peiriuntn currit , vel aliudt b cocnrrit . (i- cuq fupri exSummuliftis retult. Q_Mbus quidcm qooad Jiocallcncior , proprcr racioiicin tiidain ; (blum autcm ' ' abeis diflentio , co quod puccm , nun haberc hunc (cn- fum illara propofiaonCBMMw/i/*» Pttnu tmrrit, ptopcer caqiueiiupradbd. Obijcies,inluc propofitione vniueriali negarinl, J^tantiilitmmaarit.noa poteft contradidoria rormari modo k. me explicato,idcft,«v/ MMiir hmmt non eMrrit,vtt mlifmid Mtind tihtmiiiteiirrit liam fi iblus Petnis curre- ret,vtlaqi eflet ftlfe-n^Hii^ii^/^if n iTnrTn homincm cuime»cAm tlunehtoiiwFSinBcnrrat; iecuuda,quia dicit, vel r!ii!!„m hjrr.incrn turrere yVeltdimtHimt*»e tKr- rert : ncutrum autcm tll vcnim , quia currir Pctrus , &nihilaliud. Proptcr hoc argumcntum rcicc^cerere- ccndoies %vijl|[pipn^^ti^w£toinam Summulifticam de iliis contradifionb , )wm -iiNw airrit . non f»lm ka- m» cmrrit : & hinc pn ibarc conantiif , cas non clfc cou- tradi^rioj. Aipimenti m camcnlcnc cftifacikcnim idpQnddiam adiicr(ari|,n6nibrmandam przdidbino- do eam contradi ,Petrm mtm cmrit, quandrt veift roen poflImt'eirc fimul verx , fi l'ctras,;jr. &mpcr fit al« eft vniucrialis , non dcbet ooni ncgatio antc Vcrbum, busA Paulus non femper fir albu$Jle(^ndeo,has pro^ tmnu kento enrrit , tmmti bmt nm cnrrit fcd antc ri pofitioncs clTc fubcontrarias , quia tcrrainus cft comnHl- nis, & in materiaconringenriatqninalct parriculari , (H- licct,4/i^// horno femper tfl aHrus.ilKjMLt honu non fetnpe* ^ ^^lft fr ^"'""^ ^"ni> &imm di^a {i^s,f(£, SVB SECTPIO V. ' CHWS JRgUmltttis ixplieiU*. Fbi *n enJim flf^^ fojfttjimul tft vtr* &f4lpL. poilunc gratiinulloni habetec cquum albun^ FnndiaitonBies iiabcEcc aibosJ>rit9» 57 d c>i >! ia crit , vel Pttrmi t cAm iMhc tradittoria ^ ^ _ bus fi coniungatlir patdoiiavv/, £uwt knDi^eiioua concradiaoriam prinue^ Concca h.rc rcniicaefljiWas . mc l\ u. n doctfecon- 3S «feffbus prxdicaris con- ttarfiaotMs lemper vnnmdebttl; conucnirc fubjcdo, quo*fci,m,t ucrclfirium .Ai.cm huic tam procul in mcis lciiptis cxcunctc a S.:inmiilis ad Vktapiiyficaitt pro ca .mpugnationc ;docco rnim .criam has , hntmit V^i^0l»mttjtmttt nimtiifiMtime, non circ contn- difltorias;qniaiivene{Ict fentcntuhuius Authori$,quo>^.()mari eo modo, quo in obic&ione didtur, id dfc , twl M*»w imw mw c«r- rit, vet mliifMidMlittd ctirrit.Vt fic ciiiin .f.itcor , nou cf- fecontradi£fa)rias4.icdiiMTnandas hoc modo , *«i ma tmnis hema cHTrit , VttMlidd «liud cnrrii : quo ca& nec Doirui» clle fimulvcrsf ,ncx firoul faKicVndc apparet, iqnncrit^ huc argumcntum dcpraedicatum ab his rcccn- rioribus. ex fqrm: prionun, & iUas pofu: tis curedlSnnaione, \.g.fiimt Digitized by Googlc 20 Difputatio ILIn Summulas Vi rbiim dibit conngnificarc rcnipus , vt amo prxftiis, 4mMripra:li.iitiim.Itein dilTcit pcr Te.i^ tjl emtm tfmt di- mtjvncid , hot cft ,cft Lopula& viiio , quia pcr Va- biim prardicatum viiitur fubicLh). Hxc dcfinitioiquoad particulas in quibus coinddic ciim definitionc Nominis ,cafdem patitur diffcnltates; ideiab .iliquibuscx NcbrilVenfi definitur Verbum tjjc vtx comugata pn ftrnptr*. Q^6d li obiiciui, haiic dcfiiii- tioncm jKJtiiisfllc Gr.imnuticam,qiikir. Lt)j;icam ; rcf- pondcnt bcr.c ,Logic3in, vt agar dc conftcucndiscxter- nisatg- mciiti<., cj;trc nctitia vocum,qtu[: ad Grainma- t s pcniiunt \ vndc non ntiruni , ii ab eis dcfinicioncs Non^inis &i Vcibi accipiac. AdutrfcPriin6,cti.-mli Vcrba non habeaiudiffcrcn- tc4 tenninaiionts, fi t.imen cumiildem fignificcnt varia icmj tira .abfolutc cllc voccs coniugatas pcr cnnpora, (kvi in fimili diximusdeNoiniiiibus. 7 Advicrrc Scnindo dilFircntiain intcr Nomina & Ver- ba,qi>6dil!ainfinicantur;vt cumdicoywn/ioMo: cxdudo cnim homin.ui , & affirnio aliquid aliud. ArVcrba,ttli potuiltcnc infinirari i fi hominibus placuilTct , vt (cilicct, PtiTHt n«n currit , figiiific.uct idcm ac f»(ii ii/iijwJ.quoJ non cA rurrcrc ;de (ado t.tnun non infinicantiir , fed prxcisc fi ini niur iicgaiiijc«*«f»»rn/;negacurttiimcur- lus ,nihil vcr6 aiiud afHimatiir. Rationcn) liuius non video,nifi quia fic volucrc Maiorcs. Dicunt .iliqui id fa- flum.vt vit.ircturionfufio cim propofitioncpi;icncga- tiui, Std numquid atiunde hxc confu/io vitjri non po- tuit ?Siad purc iicgandiim vtcrcnturparticula».'e» , ad infinitandum vcr6 paniculi "r; vcl c concrario auc pr.c- ptmtndo vcl poHponcndo ncgatioium Vcrbo,ficcrcnc diftinftioncm. Sit ergo fola pro rationc voliintas. Nihilon-inus Ly»"'Ccus n^O. 58. docei , vtrba infini- tari,quia putat, xquiualcrc jKJlli iliam propolitiin c /'c irr/nfmtmai his dusbiis-.Peiru/ ne» tjt aman-i tuncU- ccttir non infinitari,aut huic Ptirns rjlnm amam.Si tunc g ai'iniccic infinicari. Vcriun dt biiilkt liic Aiithor oftrndc- icaliqu.ir.dopropofitiontstalcs co lccundolcnlu fumi dc fafto i poflc fumi, fi voUiillcnt Authorcs,omnino cft cemnn , ic ita cgo cum aliistradidi , at tcips&dc fa^o ita fumi , numquam odcndci , quia nulliis roortalinm , dum abfoluce loquitt» , & dicit : PttritJ n»» viuit ; han- nti n»n fatut ; (kmtrtnon exijiit , &;c. cij facit infini- tarionf s. Qi^')d li ^liquis voluerit iilas faccrc, aut rcipsi rcccrit, inin tiincn!itcr,qu^in intclicxerc alii, vlurpabic c.im propofiticntm, & /cipffm cxplicabic. Nos autcm locuti fi:iiws co fenfu, quo loquuntur homincs dc fn(ko, fine vlla vltciiori cxplicationc , & finc altciius fignifi- carionis prorcftationc. Diics ffrti'cum quibufciam Rcccntioribus (quipro fc cit.mt Ranncz , ) Ariftotcles ipfe dc fado inriniiauic vcrba; nSm in illo fyllogiflno.qui ponitnr orJinaric : JhBtnort fiinliBmitt funtprepfhtt ■, Pltuitttnon finiil- Unt , trg0 PUntttfHm propt »w , ly non finiilUnt dcb< t fi'mi infinit.Tntcr, iMm fi purc ncnarinc fumatut , pol- ftt dici dc rhimita , qui haud diitic ron fcintillar , & tamcn nialf inftrrctur : trgothimtrra eft proPe tio/.Hoc argmncnn in aliquibus fccit molcfliam. Rclpondeo ta- 9 mtn, nullius clTc raomcnti. Et in primis , fi loquendum fit riporosc , fy!Icgifmusillc,prout iacct, r.on cft bontis, qifia falfam Maiorfm continet , ctenim ftcll:c poflibilcs m-ndum exilfcntcs in roto rigorc polfunt vorari rtcllx non fdntillanccs , & t.imcn Jc illis non poCcH dici ,/itnt Jnope nos , vti inobicfUoncdiccbatur, non polTcde chi - iria:ra diri , tff propc nos. Sccundo , illefyllogimus Ari- ftotdicus habct quatiior crrminos in rigorc, ncmpc ftcllz non fcintiilancts. Sccundns ,funt ptopc nos. Tcr- tiu$ J>lanet.T non fcintilfar. Quartus,PIaiictx fuiit Aclla;; cccnim fi hoc non inrclligacur , confeqiitntia tdnulla, n- iKrccur, Sed Plantu puri ptjfibile/ ntn feifitilUr.t : [ qu r cft veriflima propofitio : ] & tamcii non poteft iiifcrri : ergo Platjtie rnere po^iltHej fnnt propt net ; Vltcrius Dico, ab Ariftotclc non foliim in Minori fubintcUcclam illani propofitioiu m,5f<' .ffi funtfieRa, fcd ctiam, & ijiii oHu exijlunt , & hoc ipfiim dcbuit in Maiori intclli- gi .afioquin illa vc i.tccc , cft vcriflima dc purc poflibili- ous ptoui fupra dixi , quia purc poflibilcs iurc mcrito vocari poirunt ftcll* non lcintillantes , & t.nmcn 11011 potrft vcre dici , illas cllc propc nos ; crgo Ariftatdcs (iipponit canim cxiftctiam in eo fylligifino t.im dc ftcl- lis in Maiori ,quim dc Plancris in Minori. Quo pofito , dico ly nen fciniitlaitt quod cft iii minori, eirc pure ncg:i ciutim , imo & ly No» fcintillant Maioris cft purc iicga tiuum, iJcoqucdici poccft dc purc [»oflibiiibus,crgo illc fyllogimus non habec pto pta:icnti matcria myllcriurn majiis, quam fi dicerem , mu.L homo nonfalians dorvtit, |o ftd Pttms non fakat , trgodatmit. In cjius fyllogifini Minorc, ly non faltat non infiaitami , lcd cft purc ncga- tiuum,quia iuxta rcgulas Lo^icas.iiccLlIiiiunoacft .Mi- notem ncgariuam (umi infiniiantcr. Oratio difiniiur a Nonnullis, eft vox fignificatina :>d placirum cuiuspartcs ciiani pcr (cfunt fignificatitii,'.Noii placct quia confundit orationcmcum ccmiino coin- piexo , homo ii«llits.£go aim Hnrtjdo,diccrtm , Oratio cft vox fignificatiua verbo&nomine intcr lc congrucii- tibus,vt »e«Mc/? a#t»»i^iiiir ;cfl *3w iiiuBcEiHSphj/ucCiimiiliocirc» iJem tbieilum t\- diuerji tciidtnUi m«do<>f>p»Jitui.]r\inc cgoinccr omiies alionira Autliorum iiidico niiiHis cl^.im > & nunu; bnnam.id jUuJ icli(fbsargiimciitis,qiu- Uic audoi lihi obiicit ^Sc oluit , probo cfticacitcr.Priiiio qiiia nilul dciiarat.tum cium ijidt,0|>jx)litiis ciim alio aclu circa ijcin oliic<:,^;im cx diuLT^b modo tendcndi , non d:rerniinai , qiiis iit illc alius acliis , cut Ht u^>po(itiis i qnaiido aiitcin illc non dccl.iratiix , rora dchnicio mancr xquc ob{cura,ac li nihii pcnituscllct didum,vt fi quis diccrct , rJ/ifl»do rendcMdi a propulitianc , k-u ik iiidicio: cognitio lidci diffirc cx modo tcndcndi a copnitionc in tLiitiua cti.im ciufdcni obieclt:coqnitio probabilis diffcrt ab cuidcnti cx mchio tcndcndi : iiidicium negatiuiini diifcrt cx modo rendcndi ab arttrmatiuo. lam roj^o hiitic Audl jrcm , <|uciti aclum incclligit pcr vocem ill.im alia, Liii divit opponi iudiciiim .' Noti intcllipuntur omncs cnuinrrati.qiiiaco fcnru falfamdoihin.xm concincrcc ca dcfinitio.iudiciiim cnim iion opponitur apprchcnfioni de codcin obiiilo , nonopponitut alij a^ti, riue lidei.fi- iic opinioiiis ; ci;^onon poteft iiitclligi alius ac a(firiiu:ionc ,cx qnofo- lo capiic videtur hic Audlor dcfumcic c.ini o|>tv>iitio- ncm. Probatiir antctfcdeiK : nam diccre , bomo e/r e<}uiu, cft coiur.tritis ai>ui \homoeft rAtionnlii , vbi nuUuscft Ji- uctYiismodtisten^enJi i quj«i li Jic.itur tion cllc idcm oniiiino obic^him , q^iia prasJicata funt diucrrT ; '-ontra i.qiiia hoc non cxplicacur in ea dcfiniti 'nc , i;i qtia ablolute linc vlloaJdico dicicur, circ* iiem obienum , abloliiteaiitcmdicor vet(kricircaidcmobicthim,ttiamri dc codcm prardiccm diucrfai Coiilirmatur : nam , cfto dicimus , veram c(le eorum fcntcnciam , qui dicunt , non pollc (imulcllc fcicntlami &c fidande codem obicifto.a-it {Iknriam,& opinio- ncm,non proprcrci-dicenditm cllcc, non polfc dcliniri propoHtioiiem vc (ic ; cim hat duac q'.i.Tftioncs finc indc- peiiJcntes inccr l'e , taiv.cn in eo calu acbis fidci ,qui taliSjCllct incompoinbilis cnm nltero. Dixi qu^ t»lui iiam difinicio rationis communis tvon dcbcc ellc propria racionis ditfercniialis j clfct .aiitcniin pr.tfcnti calii ,dum 2uod dciuJicio in commimi rraditur ,coniiciiiret athii dci non prjtcisi', quateiius habct rarionem communcm faxlicii * ^'^'^ proprio conccpcu r.itionis dif{lTcncialis} l?crindc ac li dcfimrioanimalis \t (ic conueiiiret hinnibi* Ltad qui lali ; haud diibir cflct viiiofi. (^ijquij vcro dc hoc fic : ar!»umcntor vlrcriiks:quia non cxpUcatnr , in cjuo fit diiierfus illc moJu.s,ob qnem didcurineadcfinition* oriri rcpjgnanciam vnius iudicij cum alcero a(!lit;ac proiiulc Jcnnicio mancc iquc oblcu- ra fere , ac fi nihil eifct ditfhint. ([^wJ li pro declarauonc dicat ,iUiun diuer{iim 'Ttodiira coniil^erc in eo,q«6d vna . propofirio affirmct , altcra vcro ncget; iam co ipforc- cutret in ca definirione ad affirmationcrti , &: iicgario- neni , qux fum fpccics yropoiitionis vt fic ; id quodcllc vitiinndcfinicionis valdc rrgci hic hnCkot ,& propter quod rciccitmcam. 1$ Vltim6 ea dcfinirio teiicitiir ; quia conuenic ctinm apprehc nfigni : nam ctiam apprchcnlio euidcos alicuius rcioppotunircuin apprchcnlionc euidcnti,& clara de coiinadiiiorio obictiio.Vbi iniror.huic Audori tangcn- ricx partc obicdioncm hanc, fcilicct, quodapprchcn- (io cuidcns opponatur ccun iudicio de contrario.non occurriilc aiterani apprchcnlioncm cuidcntcm , ciim obiediii) h.iv pl.inc (ic nbiiia. Miior etiam Stcundo qtiod pto ic(j>oiiIione ad (u.uti obicdiontm dixerit ,apprc- hcnfioncm ctiau» cuidcnrcm crti: comptiiribiltm cnm alia (alrcm inctiidciiu dc conrrario obicdo.fcii cuin alio ad 1 fuigcticris ; Miror,inquam , id dixillc.tum indc- fiiiitiunt ab iplo tradita nihil fucrit |x>(itum dt inconi- podibiliraccoim omni alio achi fui gtncris ,fed pfic tiirc cuin alio;hanc aiitim iiKi>mpoffibilit3tcm iam abcnt du.x apprchcti(iones cuidentcs , vt odendi ; crgo» Addc , ncquc pcream nouain particiilam addiram dt(i- niti|id (ii (c dettriTiinarc ad vnam partem pocius, quam.ad .-ilccrain vidttur ex teniiinis notiiin , rcliqtu autemficis funr facilia. Diccs : ptrapprt lunllontm tui- dcntem ttiam lc dcccnninac ad vnam partcm. Kclpoit- dco,negandoanccccdcns, quiacftoccscl.irc propona- nir ,dum non acccdic iuditium , nulla cft deccnniiiatii), Nequc in his rebus , quas nos ip(i cxperimur , qicrrcnda eftmaior dctlarario , ne abcamus in infinituin , quilibcr auttm nofcir.qiiiil lii fc vltimA per ai^lum intcllcchis de- ttritiiiiatc circa aiiqtiod obiiclum. Suppolitj |iii>poiitio(I(- lepcriri.Matciimi .formam, quanticaccm, & qualicitcm. M tteria oropo(itionis tft connexio tfuam babet prtdiciitum citm fubien»r quxcumtriplc x (it ,rri- plicem habct propofitio matcri.un.Aliaeft naturahntim pridicartnn ncceilariii conucnit ('ubic£lo , vt , homoefl anitnal : alia impojfibilu , qiiando prarJitarum rcpugitai lubiritn , vt , homo eff irratioitalu : alia c^tiugem , ciini f^r.TrdicaiumconlingcnrcrconuenitfubicvkOjVt./^ffr»! le- ^»/ H.c inatLri.e pollunt vltcriiis fubdiuidiiquia naiuriilu, alia cft ejftniialis vt, bomo tfi rationalit : alia eft mtri na- turalityi, hmo eji habtns imelttRiim. ( poiio niinc , illura diftingui ) ignistftcaiiAiu. Itcm nli i eft conitngetu natH' raJiter,vx, homo cunii ; alia cft eontiige; i fuptrnatnraliter, vt , homo faliudiitur. Formapropofiritinis cft. Vcrbmn , fcii copula prardi- cati cum fubiedo : quia ciim propoiitio (ir quodJam ens compofirum , cuius forma tft vnio , idco Vtrbum , quod vnit prardicatum cum fubitC;l<> , dicitur forma illius. In hac qtixftionc , qiix piirc cft dc vtHre , cui fciliccr, J>arripropofitionisfint applicaiiJ.c vtices hx , Aiattria, Sc Forma , valdc laborat Parct Lynccu* TraO. f . cap. i . vbilohim lubic^lttm vocatmattriam,qulain conipofi- to materia cft lubicditm. Vcriim facilc rcfpondco,vtK«n ig MmtiriM m pr.vt"enti non clfc acceptam cx vocc ful>ic£ti, (edelTc qua(i;cquiuocam cummatcria, piovt (ignificai (iibic(3um fomt.T ; cjiiia logici maceriam vocanc conun- gentcm , impolTibilem, nattiralem &c. fubic^him aticcin nonvocacur impoflibilc ,conrii>gen.s&c. £cGncdum fiimmiiHft.x dicnnc ,hanc pcopofitioncm cftc dc in;ueria impoffibili Pttrm tft irranonalit . ncc pcr vmbrain v«- luenint Jiccrc , Pernim tilc impoflibilcm , (cd irraciona- litaicm ellc impoflibilem refpedtu Pccri. Vidco , pofTc rc- fpondrma,nihil dixillcin abfurdi.Relpondco, fccundo ,mc cxpreiscdocuitre, Formam cilc Vetbum, lcu copulani , provt alij f<.rc omncs , loquiiniur, it 9 Ac ob|icics , mc copulam poluillc pro matcria , crgo non polliim eam poncrc profprina. H*c «bjcftioin- iinuacaabhoc Auturc proccditcx co, qu^d non ad- vcrtcrit , quid ci^o podicrim pro matcria propofitionis *, ncquc cnim cgo dixi , ipl.im coptilam elle matcviam , fcd rcpngnanti.in» ,qram nabct pridicatum , aut ordiiicm ccontrario , qutm h.i)a»(ia , aut afiiniias pizdicati cum fubjct^o coiilliti'it matcriam, con|tinciiointcllei5bialis illorum, lcu ccpula conrtitnitfatiram. Rcplicabrs: Vnio ncn diciiur fbrma hominis. Ob hanc ratioiicm hic Autor folum prxdicatum vocnt for- mam.Refpondco ,vnionem ctiani vocari formam com- politi in cllc compofiii i iain autcm agimus dc propofi- tioiic , vt cft qttoddam compofiturti l;ilrf m in cxtcriori loqucla. Qpantitas propofittonis dl coarft.itio vcl cxrcnlio principalis fubjcdi ; cflquc quadmplcx : vcl t Bi«iryi'i/, quantfo fiib)c^luin vniucrfilc .iflicitur figiio vniucrlali, \X temni/ hemo cmrit : vc\ patiiculttrit , (^undo fubjc- flum vniuetlale .nfficitur figno panicut.iri , vt , ali^Jiii lO hmtc currii ; vc\ cHtttdefinita, (^imu\ofi\b]i:Shim viiiucr- (alc luillo aflicifur ligno, vr,i;*»i* ejl anim,U;vc\ fiKgulS' r/>,quaiidofubjc(!iumcfttcriniiius liiigiil.iris , vt, Detu tj} bifiut , Ptiru4 faluabilur, Ohlcrua Priinu , adqiMnti- c.itira propofitionis non arccndi quantiiattm prxdicaci, lcd fub|(xb'. Vndc h.i-c cft vniucrialis ,omnes tre-t perfi aa tiinif;d funt Ptm ,ctiani|i tcimir.us Dtnj ,qui cft pra: li- catuni , fit fingul.aris. Itcm ,non attciidi quantitctn rci fii;nificat.rin t bliqi o cx partc fub)t^li , &- miiius prin- cipalitcr, vt , in,»tj fnhiiiti Regit funi CathoHii ; Rtgit intratiiiobliqi:o ex p;nc fi bj rti , ac proiiuic- cti.iinfi fit fingulaiis, prcpofitio tamcii ncn cll patTiculaiis , fed vniiicrfalis a fignificato in rcJlo cmnts. Obfcnia Sccundc\ , prop<'fitioium inJcfinitam in niatcri.i con- tingciiii .vqiiiualcrc p.miciilari , vt , hem» currit , id cft , 4i/ figiiificac accidcnsfubicfti I vt in pra'dicaincnto dc QiKilitatc di- ctmus ; at rcg.uio rffiiniatio cftipfa cllciitia propo- litioris ; crgo impropric dicitur ijitalitat propcfitionii. Mcbus dicc tur cii s qualitr s vtritoi Sc faljiias ; cjiiia h.TC iicin cftcllcntialiipropofitioni , vt infra oftcndain Dif- futat. i^.,I(fca, a r.krfi. ic. In quo luc nonnulli rc- ccnriorcs , ncii ;'tti.i dii tts quid pollca dichiri cllcnr, ptobaiit ^^- npj-rc h.inr , Tcritatcm & f.illit.itcni clTc qua- litattiii vcram propofiricnis ; idquc ncgant dc affirina- tionc & iict;utione , quia hi rcciuidi conccptiis idcniti- j,- ficancur cum propcfitionc : poftca vcrti iu libris dc Ani- ma dtKcnt , tam cill" circiitialcm propofitioni vcritatcm, quam aflirinationcni. Propofitio a§irmatwM illa cft , cujus prindpalis co- pula cU afiirmatiHa ,fiuc habcat aliam copulam minus principalcm negatiuam , fiuc non , vt in hac propofi- rionc , tjHitionptccant , faluabmtnr ,c[\ix cft affirmatiua, ctiamfi habcac copulam ncgatiuam , vcrbi gratia , tjui ntit peccant -.Q coniTinovcxt} propofitio /7C^4/;m4 ca eft, ai)us copula principalis cft ncgatiua ; «iamli habcat aliquam affirmariuam , vc in hac ,^ui in petcata elece- dunt, DeummnviAebMnt , quarcft ncgatiua, cri.imfi ha- bcat aflirmarioncm illam ,<7»» in peccatg d. ceduftt. In materii naturali omnis propolirio affirmariuaeft vcra , vt, hom» ejl animai , Leo efi rujribillj ; ncgatiua vcro falfa, vt,*)»!»*/»»//*/? animal :in marcrij impofli- bili omnis ncgatiua cft vcra , vt , henrc tion tfl l^tpii , Lto ftcn ejl etjuM^oamis vcro affinnatiua^falla , Ltc tjl tejum, hcmo tfl lapic : m materia contingcnti tam .-iffirmatiiia quim ncgatiua iam cft vcra , iam falla , vcrbi gratia, mod6 cft vcrum diccrc mc fcdtrc , paulo poll crit falfuin. Vbi aducrtc , hic a iiounullis difcuti , vtrtim apprc- hcnfio fit propofiiio ; quac difficulcas ad folam voccin pcrtinct;No$ cum dixcrimus, propofitioncin cllc- finnam adhifioncin,non pollumus apprcncnlioncm diccrc pro- politioncin ; qu6d li fc^linn- vclis intcllti/crc nomiiie propofitionis rcpixfcntationcm idcnticatis, aiit c con- trario min idcniicarisvnitis aitjialio, fcu pr.cdicati cuin ftibjctlo ,potcft apprehciifio c<'mpofita vocaripropofi- tio, quia ctiam pcr illam apprchendirur idcntiias , lcu rcpiign.rntia. S E C T I O III. Propojitio dmdititr. ALia cft Piopofirio fimplcx , qiia: fcmpcr cft catego- lica &: abfoluta , in qua vnicum vcrbum conncdbt prxdfcatuni cuin fubjciito^vt Tetruj tfi dolluj,PatiliiS fe- dtt, Scc. Alia cft compofica ,quq duobus vcrbis conftat, vt Ji Pttrus vtnerit \ tt» eum adibc ; Petruj & Paulus cvr- runt.De fimplici nihil amplius occurric dicendum. Circt dcfiniriiiiiem vcr6 ptopoficionis hypochctic^ , & diucrli- tatcmillius iCatcgoricajnulta fusc dicii Oiiicdi-s, qu^ rro vcrbo cx fignincationc vocis hjtpothejis dccidtinrur , vfurjiatur cniin a Philofopltus vel pro liippofirione , ici cft ,fi (iippcwamus hoc , quid dcindcfict; vndcea crir idcin quod propofitio conoliiio,rcs cft clara ex particula //. Aducrcc ramcn, licct in rigotc,vtdixi, hypotlictica dcbcrer lolumfigni- ficarc , iuxt.idi(Jta , nropofitioncm conditionaicm , vcL cfi.im caufalcm , ninilominus camciiam accipi magis latc pio qiiactinquc compofita , idcoqiic cominuniccr diciturcnc quadruplcx. Prima quat conftat cx duabus Catcgoi icis vnitis con- jiiniilioiic & , vf , Fetrui currit, & Paulus arat. Ad hanc rcducicur h.cc, Petrui & Pautut curruut ,c[\iix habet for- malitcr duo fiibicda : hxc vcr6 , omr.ij hemccurrit, non eft fijrmalitcr compofita ,quia fornialitcr lolilin vnuin fiibjc^uin habct , ctli virtualitcr fit compofita, quatc- nus xquinalcthisj/^r/r*' currit,?c /ocnnej currii ,8ic.A\i^ cft caulali$,vt,9«w Peirus currit,moueiHr.A\ii propofitio compofita (.kccndiiienalis , c\ux conftat thiabus propo- fitioiiibus catcgoricis vnitis figno conditionali,vt,y7 Pe- trus currit moueiur , hxc non rcquirir,vt conditio infcrat ncccllaiio ctFi ftum ; fi.fficit cnim, fi hic & nimc coniiin- ganmr , & liabcanc intcr fe aliqucm ordincm , vt verbi gf atii,^? ve/:erij ad me , dabo tibi librum qu.T non pctit vC iicccftaiio infcratur datio libti cx aduentualreriiis; iit , affir- niando cum clTc Francifcum , fcd rcs nullius cft mo- mcnri. Materia propofitionis hypothcticx eft triplcx , ficut categoricx , nMuratif mpejfihlif comingenj. Maic- ria propofirionis hypothi tici non defiiinirur cx matc- ria cuiunibct propolitionis (corlim , (cd cx co qnod prinLipalircr aHSrmatur vcl ncgarurpcr propofitionim: quarc harc crit dc materia ncccinuia , fi Pttnu currit mettttvr : cft enim ncccffaria connexio intcr curfum Pc- tri ,& cius moiiim , etiamfi Pctrum currcre & Pctrum moucri , fit contingens. Hxc cadcmpropofitio poteft aliis tcrminis proponi, • vt , h«mo albiM e/l rationalis , h»mo cHrrcns moueinr , & dc hisquxrimii- . lint ncccllai '.c , nci.iic. Patcr Lvncartis l>i 4 traSl.t c.^. f ililli.nc a^'t dc his propofuionibii$,v ii.u'qiie invtr.unqiic p:utem rationcs & obic^liones ponit , rt rirtque oppofitas fcntcnrias.Ego t;imcn , qui nc j qijEftioms dc noniinc volo traftatc , ac fiLllcnttlc rc ,ncc,qiix funt planc nuUius inomcnti, cxtolkrc , ac fi ciTcnt grauifnma; , ncc inultiphcarc cu- pio ari»umcnta (ine nccclHtatc,duobus verbis rem totam dccido.F.tcnimfi prxdicatumillud currtMiSz idcindc aliis JcbetintclligiJ comp.iretur cum fubicdto prxcise fecundum id quod fubicftum dicit iii rcilo , v. g. cum Pctro.dumdico , Petrut currens tnoueiur ; ccrtillimmn cft.dcrc ,non clfc illi cflenrialc , qiiia Pctto non cft cirentialismoiu$,&:cxhoccapitc ncgant Autore» aU- qui , C.1S elTc ncccllarins , quia nomine , NtceJfitri*fref>o- fitie , lolum intclligunt , ratione fubic^H fccundum (c liimpti. Faciunt crgo putam qn.irftioncradc vocc.E con- crarto autcm , qui aflirmaiu , cas edi- nccelfarias , com- paraiittotum quod dicitur cx partc fubieAi tam in rcijoj quim in obliquo , cum his , qiix ex partc pr,rdit.-ati j & , quia Petrus currcns includit cx jxirie obliqui curGim, qui finc duhio cllcntialiccr identihcatur cum motu j ideo ca$ vocant neceirii;i.i$. Eccc totam (Iibftantiam rci ad vocem (blam pcriincnt!.-m ,inqiu lon^e vidctur mclius loqui fccunda h.TC fcntentia j quam & ego olim breuifli- oic (uppo(iu finc maiori cxamiiic ,vbi rarioncmimmc- diacc aliatam ctiam tunc adduxi, qiix planc vidcrur elTc clarior , & verioc. xi Qui occafione fujc criam idf m Autor diiputat.vtrum hxc (Tt veia , h«mt kr.ttitndlu efi hotuo . ex vna cnim panc vidctur vera , ciiin vcrc de homine pr.rdicctur ho- ino , cx altcra partc cummunitcr ccn(catur falG j circa quod fufilli nc difcurrit.Ega brcuiflimc dico, fi ex par- tc pnedicati vox illa homo vfurpctnr pro vcio homine, illam eifc fallam, quia homini cninmico &: rcpugnanti, qu ilis ex ^nc fubicib ponitur ,non conueiiit vcra ra- . tio hominu , id quoJ bciie Jocet hic Auftw, 3c confir- •■'firi':'! }' ' . matur ex aliis magis ordinariis propofitionibus , vt hom» piQmtli hom»,\ox cnim hoino ablolutc prolata li- gnificat hominem verum,idquod non hahct piclusj qjiiNd li ly homo cx pane ctiam iplius prx-licati vfurpctur iii fignihcatione non imgis prot>ria , quam accipi.uur ex p.irtc (iibKdi.tunc iidico.illam eiVe vcr.im , vt.fiint illx , chimdm eff cLimdr.t , Sc homo pi[im etl homo piUui. Sccnii Jam aJfei t idcm Autor , vt , coruuiit'iHj voIat, qu.T c(t f.iifa , licet ronio compct.it volatiis. Rcf[-on- dctquc , idco cam cllc falfam,quia,cum non dctiir connis albus , noii potcft dc illo vctihcari volatus ; qiix dodri- naoptimacft,5«: communis aJ limiUs j-irivpolitioncs, quas ali) vocive lolcnt dc lubicdlo non lupponcntc, Jc quo non p(itioiics:vnio autcin p.ivtium fortnalitcrconftituit com|H>fitum. Qiiantitas jtopofirioiiis hyj>othcticx cft , qnx iniic- nitur in vtiaqiie c.itcgorica : vndc fi vtraquc fir vniiicr- falis , vt in hac , omni* homo eft ttnitiul , & oitmt animal tfi fenfitiuHm,yizo^olit\o hypothctica crit vniucrfilis ; ii vcro i' contr.irio vrraque fit particuhris , vt , aliquu tto- iw tttrrit & «liifvij etfuusefl alhuj, catcgorica crit parti- culaiis : (i ((eiiiquc vna fit particularis , t^V; ali.i viiiucrla- lis , vt , emttis honu currit , &alioiiti.) hyporhctica copulariua eft vcra , quando vtr.ique catcgoricA cft vir.i ; f.ilfi vcro , li vcl vtr.ujnc fic falla,vclaliqiiafx illis , vtcum dico ,Pcirm vemt ,& loanneslfgit , (i Pcrtus non vcnir, proj^olitio cric ftilfa, ttianili luannes legat. Ratio eft , qiiia cuin vrrumquc fi- muIatKnm turpcr copulariuam malum fit cx quo- cumquc dcfcdu, bonum cx intcgra caufa ,.ad vciitaicm iiliiis rcquiritur veritas vtriufquc ,ad falfitarcm vcrti vcl viiius fallitas fuflicir : ficut vt fallaturqui dicit qnatuor homincsnirrcrc, fuflicitvnumcxillisquatuor non cur- rcrt , ctiamfi tres curr.mt. Propolitio diliundliua non rcquirir, vt vera fit , vcri- tatem vTriufquc^quia non afiirmatur vtrumquc copulati- uc/cd furticit vnius vcrir.:s, vt fi A\co.,PetrMi vel loannet legit, propofitio crit vcra Icgtnte Pctro, ctfi loanncs non Icgat.Difficiiltas ift ,an )i vtraque fit vcra , difiun- cHua ctiain vcra (ii , v. g. an vcniin lit affirm.irc Pcrmm vel loannem vcnilfc ,qii.indo vtcrqiic venit. Ncgant iionnulli , ccnfcntcs, to f*/ , facere'lenfum exclufiiium, quafi diccrct , vnus tantum, hic vel illc. Non atquiefco vllo modo ; quia multx propofitionrs diliundiux funt » verx, ctiamii vtcaque catei»orica vcTa (it , vt v.g.quan- do dicit Chriftiis , $i duo vtljtres congregati futrint in no- mine ttuo . i» medio ttrum fum , non dixic Chriftus, quod li duo ic trcs circiit congrcgati in nominc cius.noii eflet futiirus inniedio eorum. Itcm minanis cft Deus Ltuiti* , ci 10. S^i maledixerit patri aut matri ,m«rte meriaiur, quis autem dicct , ca difiundionc**/, Deum voluiflc fi- gnificarc erim , qui hiiius fcntentix ptrnas incurfurus cllct , (<)l»>m dcberc viii tx illis malcdiccrc , fumrum au- tcin ab hac conuninationc tiitum ,qui vtrique maledi- xerir. Deinde fi qiundo iubctnurab Ecclcfia ,vt vnoe quindccim dicbus Poichaiis pctcara coiifiteamur , hot- vcl illo , (t vel faccrct fcnfinn cxclufiuum , iubete- mur (anc lc tncl tantum confiieri , ar proindc qui iiiom- nibusillis dicbus confitcrctur , pectarct contra prxce- ptuin Ecclefix.Patst ,quia fi hic prypoiitio, Ptitm tel * Joannet i8 19 ' 24 Difputatio 1 1. In Summulas ht wmtmrk » fatk )cmc knSam » «MW Hmdm tmit, bona, & cbra , ac fme inuolucris. ReTpontiet Ly itcoift hievdillc: fimil ft erp o e ce pt u m iabena confiteri eas 'propo(itiones in vniiierfalitate repugnare , qn«e- in hoCyeliHo dic,iubcbit in vno tintiim confiteii, nm non poirimt |:inba: 0(^0 vniutiiaks , ncc atnb.T par- |lOCTeliUo}ergoquibisduobusiiicbuscunrnctiu',fa- ticularcs. i-ixc ibluiio mcu iudicio nulla protius c(l, dt tontca illad pnecepiutn. TeniA , ipii cenfcnt cura quia lianc candem (cpu^aiitiam habent hx duar , coir.niuni , hanc propofitioncm , Mi^it home tnrrii , Omnii hm§ offit AwBt Jitrmt ,rmn & hx rtjuiualcrt huic , hie vtl ilU cmrit ; & tamcn vcrum ell imt non poflimt amhe wevuiKliides , ayt ambc par- dictic , Mnfuttn cMrcr» , etiamH omncs currant j crgo ' ocularcs , ^ t.imfn k iMauK ^CUDtur oppoHtx , (cJ pcimofitio diiiun^iiia edt ven»etiamh viriufqge pto< $0 pomioDis fimplicis ob)eAiimeziftat, vt pet ipfam ennn- tiutut. (^rio idcm prob.itur ; qui* coniradicloria propofi- tioius copuLitiuz affirmatiux , v. g. Ptmu & PMilm mftmt , eft diiiuna»» » negatiua v. o. /«rw vi f^k- mn nmwr.ViKle /ic argamenior : Doc oonnraftt Ao- ri,T non j^^oiTimt clfc fimul raliar ( vt onincs mcrito .itlii - manr : ) icd fi difiunOiua ellet faLGi , quando vtrumquc objeftum fimml efcvt per eam eminciaciir, ( provc hi di- cunr) lcqucrctur, cam quo ncc Pctrus ncc l^aulus cur- rcrctu, vtiamquc /M/Tjt poficam contradiclori.tm cllc ^llam i prim.ini quidcm , quki dicit , vnum cx illis cur- lecc » nullo cunente } fectnKlam autepi »guiabic£tis ita efle , ac per ipfam enuntiatur ; vtiikn! autcm vtnimquc lin^.ii ita (it , ntc .ifHrm.irc lux ncgarc: Suare {kie vtcrquc ciurac , Auc vuus tautum , edt verura icrre;ije«r/ i/bcarrcr. Circa nRinn.nl' >ncni 5c nc s^ationcm propoiltionis liy- pothccicx aducctc , cam ellc ncjpitiuam vcl affirmati- ticularcs diipar.itx ; habcni, aqcem hx vlttnox , fico modo ve-, limus loqui , aliam adhuc oppofitionem , quia nec quidcni poilunt coiiucnirc in prxdicato,cjhnvna ha« bcac cutfum , altcta fomnum , ac proinde maiorcm h.ihcant intcr fc diihmtiani , qiiam illx duar , OmMl hemt cArrit , dlifitij tmit, Ratio a priori cft » nain qu5d dux aliqux ref non conoenlanc rn piftdicatia » fcu ucqucanc conucnirc , vti pomus , & pyrus noi» conucniunt in pridicatis ; armiit quiicin , cas cflc diucrlas ; at contrariari inter ic acccj ta vocc ctnirm' rimja /i^tificatione piopiia flc dgocoia nuUo.modo probat. SicunJu. Antc illani fupjiof.o , ctiam w ri^orc oy- Eiicioncra , qufim itibconTrariam vocant , non nifi lo- cemiinisexcetnis, fcu, vt ficdicam ,quoad appaien- dam cxteriocemcllcoppofidoi^eni» vt oftendampatil& iuftriuj. ^ ■ His ergo pofitis , Oppolicio vt fic, dcfinitur ab Huc- cado itft rtpttffiMiMiimrmiifr^iifitimmmittivtrili^ tim , vtl f/UjitMm. Ego hanc non indico niiBdentem» quia tratlitiir in orJinc ad vcritatcm , & falfitatcm , qLx fiint illius q',iai!ratcs. Obijcit contra hanc ritioncm Lvilcciis i n im lir.gularitas ,flc vniitcrialitas,propofitio- nivfuntqualitatcs,(Logicc loquendoj propoiitionis , &: tamcn pcr hmc finpularit.ntcm cgo ipic dcfinio op- politicncin conrr.iv!;Llori..m in comtnuni ; cr^o. Rcf- ' vam»caillSpdndpaliscopulanegatiuaaut affinnatiiia eft ,v. g. mn ifMin^ttrks difpiHM » itmmt fitUt . cft ' pondco tamcn , falium cllc antcccdcas, etcnim, ficut piopofido ncgatiua , ctiamfi , «d* Pttnu ,'Rt propolirioni eft ednitiileitpndennce finnii obiedum» aflErmatiiu, Tccniin wJ.c.iJit fupra caufalcm, qua: crat «iim Loeicc loquendo , ita cidcm cft circntialc vcl J' principaiiscopula.Ratio clt,quiaha:Ptopofvtioncscon- multa,vt-l vnimi rcprxicntarc : Vndc , litct diuiilo ftituuntur in ratione compolita- , vt diicimus , pcr copu- propolitionis in vctam , &: fallaiii (it acti.ici;t.V.is , fcir las : vi^dc ,vc finc a£tmatiux vdnegatiux , debet ne- gatio aut af&rmatio &pca copulam »qaac vtnmque pro- pofiiidiicm conneAii » cadcce. S'ECTIO IV. De Opfofuioae frofofitimtm 1 Ntei pr.rcif Cft LiJ.^>. iiis logicales proprietatespiopontionum, .iicioeacoin htier(e»de qua nunc agcn- SVRSECTIO L Defnttto fiffofttionis. Edcfinitionc oppDfitionis Propofirioivm C.im in comnumi,quam in particulari , fusc valdcnon- trjiR 4- e. i. vt landemeam definitionem didat. Meam autcm , quar fiiic Conimbricenfiam , ideo rcjicit , quia non conipltdiciir uppofitioncm pli(f^iciir t)ppofitioncm riibalrcrnr.ni. Vcrum mcu iudicioclarc cgooftcndi , oppofitioncm lubaltcr- aam tantitm abclTc ab oppofitione , vt podus vna pro- pofirio iiicludaturin alrcra, ficut antraa includitiu' in nonincj&ciim ncmo vnquam probabiliter dixcrit, hominem opponi animx eo quod homo plus dicat , qiiam an ima ; ita , quia . haec » mnnii htnu tiarit , dirat plus , quam , 4/ itpnt hemt cHrrit , non poteft ,11^ voci- mis abutcndo , dici , cas circintcr fc oppofitas , cum •/i^i/ non miniis incluJatur in ly tmnif, qoam anima . in homine. Dibei ergo ca rcijci a numero <^>pofira- eaacciaenta»inordinc ad quxdcbct cllc rcpu^nanna, rum, idcique ego iluun nullomodo comprchcndo in non coarftcnturadvcritatcm , &.ia|^ta^em»rcdpo0iiic meadcfinftfoneoppofitionis prnpoficicnum ; ac proiti- intclligi vniuedalitas , parriralad^ »nckMie- cdIdi' dc vlteris fcnuitiir , non poife mcam dcfinitioncin fjlius, cftoaiaiKr prnpofitioncUint .iffiriTiatiliie,aAnit* jt rdjd , e6quud hxc oppofiuo non includatuc, cum tit oppolitioncmhic AutoriCum,inquam»liKcitafiiil« cxpRWiiolu iUiiaindiidae. ManeUt ffigp idltnc piDna61i«enBKoppofitiBi|imrfe,incuhanc defini- > tionem in accidcncia >quia vcricas( iuxta diccnda infra) eft ac- cidens,ai diuilio propofinonis in vniueffiilem.&par- cicnlaicn\ ctl omnino ciTcnci-ilis ; Frc;n. Mtlit'!s lorti obijcipoccftcx Ouiedo: ctiain dciinicio dclcnfdua cft bona i Ergo. Rd^NNMleD, me ibUtm dudde , eamixni cftc clTcnciaUm»quamqucciinni. Obijci adhitc poteft : Edam dcftlidp ellentraffs tta- dicitr , non qiiiJcmpcr ipfa acciJcntia , fcd rjtiun pcr onlincm .ulilla , vc homo dcfinitur jwicns icntirc, Sc difcurrcic, cftolcnfatin fit acddcnt ;ijtgodcfiniri po- teft oppofitio, non quidcm per vcritatcm iplam , fcd tanicn pcr radiccm , tcu pcr rcpiignantiim ad veritarem, & falfitatcm , ilia cnim rcpugnaiitia cft clTciuiali^, li- cet ipla yeritas non fit eilendalis. Refpondeo ibctaflis ei hoc capiie id poflc fiiiBncri; nihilominut » dkn ea repugnanria non tiriatur cx propr^fitior.c vt fic , (cd im- mediatc cx aliirmatione , Sc ncgationc , qux iunt Sc ^j^^^^ ^ .^—w..- ^ ^ ^..■v .V — n f _ « -|-— .m ^ liulli, intecqoot Pater Lynceus.qui nuiKa Itipponic cftentialia propafiiioni , & cauia tocius oppofitionis [nam difiirmaciux imer ie,&iieMda« tntcc (e pcopiii non opponunriir:] dcbemns nec^rift antecedenter aA vciitatctn & filiicaicm pcr raJiccm piimam , fcu per formalc pcoxinnim conftitutiuuni cam oppoiitioncm dclinirfjficut nun definimus homineminordiiie add- fitm , qiiia cft rccunJa proprictas. Lynctus nim. i £. di- cit , oppohtioncm cilc rcpuj^iiantiam logicam , & pcr fc acciJcntium propulitionis. Multa fibi obij- cit hic Authoc oontni banc dciinicionein;ca rgo omitto; iUnd&Kkmdico.dhn^ea propofitione nihil dicanir, qu6d Jcbc.int c (Tc ill.r propt ilitiones dc eodcni (tibicilo, nihil ,quod dcbcu.t clic de codcinprardicaio , ciimque jd by Google De Orat. Propofit. Sed. IV. 2 y oppofitioiicn, rcqui! itur,vtram.nic prnpo/Jrionm quoad rii^mhcatione-.nommnocirc caiidcm , vnam nmcn eiFc tionfm:«Ow«!» homo Cbnit , henntt dnmir , has aiitcm niillus dixit oppolicas circ ; patct {cquila : quia lu: ha- b«-nt rfpiignaiitiam in ordinc ad accidcns vnum, nempe vniuerulicatan non ininus , quam illx : Omnn hom» tnrrit ■• iltcfuu fiirr'!/ . Qu6d fi proptcrca in dctinitionc iddatur , dcberc cilc ciaa idiin obtc^Mm , tunc priiis Btendumcrii, primam dvfinicioncm fuilTc mancam. Ei 1. H is cllc oppoutas : yilitpu cnrtKm , /o. nnts ctrrit ; qiiia ambarh;;bcnt idcm prarJicatiim ,& vnacll vniucr- loijor aiccrj j has a'itcm ncmo dait contrarias . ncquc rcduci po 'imcad fabaltc mis , quas aliqiii dixcrc coii- fraria5,er.iumcxeo,'q 6d aiiqui cunant,ininimo (c- quitur , (D.iniiein currccc , vndc hxc finj^ulatis non fii- b-ilt: ciutijcilli^ , addcndum cric , in .iffirmaiioiic , nC[;ationc ctrcA idem omnirto obienkm , fcii , quod r; ci- 3J dit inidcm; li clariLis,& hi:cuiits : oppo/in» efi tvnnm prapafitionem a^rtture .ijuod alterj negat Dixcram in prima impTcnione in a^rtnati rcqiiirimr,vt in vtrique propofitione cadcm fint figna ^j^ Aduerbia : quare hx non oppoiuinnir , Pe- . triu tion fcribit bene , Peiri// fcrJtit Qjani reqiiirimr, vt tcitninus codcin inodo fipponat^ir in vtraquc propofi- tione: ex aiius dcfirchi hx non opponuntut , omties yipofloli Chrifli funt duodrtim , omreJ ytpofltli Chrifli nofi fnnt ditodtcim . qui.i ri rmlrj in viia fupponitur co- pulatiuc , in alii diftributiur.V-io vcrbo rcm cxplico, ad K. P. Kodric. di ArTi.i£M. affcdLim fignoncgatiuo»M,aliam vcr6 illo carcrcv SVBSECTIO II. Diuifio OppoJItiottif, H^c oppofitio cft qiiadrupIcx,c*/j/r4.fr/ii«/,»-i/ ;q,iiipropofitio coinradi- tljria foliiin iibLt affinnirc .lut n:-garc , qiiod mct:- rc- quiritur ad f.ilfifi.an.iam fiiam oppjlitam:vi autcni propofirio vniucrfalis affir nans, v. g. »m>.tt homintt fWTeftf,falla rc^datur ,ii)!uin rcq iiricur vnum noncur- rcrc, iiuc hunc li ic illuni : & ob cam rationcm non dc- betcHe fingularis; q-.iia vt lit falfuin «jmMC homincs curccrc , non rcqisiritur quod Petius in fingulati non ciu-rat; fiiffi.-ic cnim fi non currai Li.inncs , q-.iarc non dcbcmuvdcccr.ninate fignificarc.indi-.iiduumaliqiiod ft ctficerc volumuspropofitionc cStTaJidloriam vniutTfalf. Contra hanc dcfimtioiicm obiicit Pat<.r Richardiis tib.^eutt.A^ n.i) nrpr.)pyfitioncs:oiif«w/I»- dent : /lliqui non fiitdint .• non funt contr.i iidlocix , Sc t.iincn vnacft ^-niiicrfilis, attcraparticularis; Er;'o. Rc- fpondco ,hutic Autorcm non ^idcri lcgi»rc, quid co loco, vndcmcnfutat .dixerim , n.am & ras propofi- tioncs , qiiasobiicit , p')fai,& oftcndi non clFe contra- diclorias ,qiuacgocxprcfsc Jixi,co>Kndidoriain vni- UL-rfalisdcbcrc clfo purepartinilar.m, hxc autcm , Aii- tfui ninfludeHt, non cft puri particiilaris , qiiia fignificat plus,qiiain vuum non ciurcrc ; vnde vlrcrius adJidi ( qnnil & .ipprob.niit hic Autor ) cam pirticularetnnon Jcbcrc dk dctcinunatam , hoc cft, non dcb: CC aliqucm n )min.irj P.tium v. g, tuc L^.uinum.qiia nontftni'. c.lf riiim «Pctc.^m no-i currrr.- , v; fallkhcctut vui-icrfi- lisaffinnaciua , Cd lulfidt, fi vnus ,qiiicunqic illc fi:, non currar. Scciindoobiicit:Ha;c dcfinitio poiiiis diui 'it infuas /pccies oppoficioncm , q lamcam dcfinijt.Rcfpoiidfo i. Propolitionem rontradidoriam pariiciilarcm , w Peirut iepric Petrui non lefit , rcfpeau ad aliam contradi,.'lo- riam : omw homo cunit , atiquis noncurrit non comiini- rcintiricinrationc contridii^ri.T oppofitionis,jjigo- ros'-' loqucn io.nili fola vocc; inratioiie qiiidcm op- polltionisvt lic haud dubicconiieniunt , at in pDpria coiiciadi>i iriiniin noii conucniunr ; non in co,qHoJ (it lum'ni oppofitio , nim , ( vt panlt i iferiitJ dlc.'.m J cft luminc lolis f^rcnotius cxplicatis tcrminis , iDn poffc cin.- miuorcm opptifiiioncin ,qnim fit intcr has duas: Omnii hamocurrit . ^litfuit noncurrit . & long^ magis has oppoiii : Umnit currit , nmSutcu^rit crgo cx lioc ca- pite non conacnii cuin aliis contridicloriis hxc : Pe- truj currit , Ptirui non cunr t . nam hx vidcnrar fibi inaximr opponi Jc quo^rf«/e ^e/?. Non autcm conuc- niuntiii vniucrialitatc ptopofici inis, vt pcr fi;conft.at; crgo in ratione contraJiibonis non r onucninnt iiitcr le, nifi loia vDi-c. Q^'d crgo m-r sm , (i non poflint Uib hac racionc dcfiniri v.iica dofinicion^ ,ficut non polfinit cti.im qux funt xquiuoca. N-'q'ic dicas, ha^ conucnirc in gc n crc oppnficionis i Jeoqne non clfc iquiuocam conue- nicnciam. Rcfpondco cnim , propterca me conf ilc6 di- xillc , in ratiaiie oppvfitionit conrradiSlorit ; ccenim' Galliis homo,&: gallusg.illiiiaccus coinicninnt in ratione ani- malis ,fcd quia in vlrinvi ratione pcr voccm ^aUuj figni- ficata non conucniunt,idei abfolutc in ea (iint xquiuo- ci.Iu in prxfcnti inilla vlciina vocc concradidionif, di- co,casduas nnnconiienirc ,nifi voce. Sccundo cainen Refpondco,fi vclimus cxcogitarc all- qium ratioiiem cojnmiineraconucnientixoiTUiiuin con- C tradiAutia }7 1 Digitizet- .^le- 26 Dirputatio 11. In Summulas r<7 . vidciccur non ncgate plus qiiara qui dicit,4/»5w/,cum in vtroqiiecafii nuii ncgctiir, nili vnus , quia t.imcn , dmn dicitnr , lonnntj , iain dc- terminatur ncgatio ad ccnum indiuidunm , iJeo plus ci uc"an!r , quam li dicaiiir Mliejui/ , non d(.terminan- do .anhic fit Pctrus, aii loanncs. Eft crgo ihi mini- manrg.itio,qux pottfttirc. Qvbd fi accipiamiis con- rraJiiltirias rjngul.iics , habct rtiajn lociim mca ratio, nani , ti div:o , /ci*w cirrii , nihil miniis pollum ntga- re ,quam cmrit . viidc (i prnpofitio dicat ( Nota id pro hiuuMLi cxait.i intclli^cnria ) Iv^nnei firtner nmt , { <\\xx cft ctiam pariicuUris propcjficio ) dcbco , vt for- mem contraJiftoriam illius , ncgarc minimiim , q;iod p'jtcft; ficnimncgcm abfohire illumcmrere , iion fa- ciani propofiuoncm contradisSoriam , quia plus ncgo, quani pofTen! , ncgocnim implicit6dHo,& \\ fornter, & ly cmrtt \ fi aiitcm dico : nm ctrrii firiitcr , non negototmn , iism ly eurrit relinquo intt i;ri'in . il lum- nue ncgo ly /brti«r , q'io(o coiur.iJi>^loiian'. Vidcs , h.nic cxi- gcrc iniiiiiium ncgationtin , q'i.T pjitcfttHf. Idtmift 111 hac : Peirni & Imtnr.ts ciim,nt , (i tlir.ini , Nitiur cnriit , non facio contt.iJic^ovuim , ii'-iia p!us , qiiam ncc-clliim e(l , ntno;ircmfi dicain:/iw»«f/>.ffnf».r ir, non fadocontradidoriam , q'iia , licrt non nifi dr \ no nrnem dcrcnnino tatr.cn ilUim, poili in autcni nniirs n;garc nulliim dctecminando, fi 6'\%i:io , rmts tx iliu KcH cmrit , fiue hic , fint %IU , qiur propolitio i.iin cft pi iiiris conrr.idiaoria .ViJcs , ctiam in (ingularibus cam csll- contradiiloriam , qiia: ininimum ncgar, Diccs: fi qui^.idlrar, .diquctn currcrc, & altcr c conrrario di- cat ; 4/19»«/ ntu currit , non funt contrajiftorix pro- pofitioncs , & tamcn feamdus ncgat minimiim , qi:od nc;>are potcft , eigo icgula immcJiatc dat.i non cll bona. Refpondco, has duas propufitioncs , qiiarvo— c.inf.ir fiibcoiurarix , non cllc , vt fupra noiaui vcri: CHJtraii.is , nifi iblis vocibus cxtcriiis , cjnaccnus rcpc- lit.ir vox 4/ifwi/ invtraque , lecnim ipfa vna non af- firmat dcremiinati- curfum dc codcin aliqiio,dc qiio altttJ affimuc , ali.Hj.iin cifcnt contraJidi rii ; ;iftir- m.it cr^o iJ de diucrfi'< , idcoquc pollliiit ainb.T cllc (1- fi-n jf vcr.r , i.iin autcm dixi , vcritatcm lUMiquam clic verit.iTi contrariam i quia contr.iriaeo modo , quodint contraria .clll- fimul ncqiieunt ; voc.ire.-nif ;in easton- tr.iiias.coqii^d non poflTint cflc fiinul fall.r , fcu qui)d fjifiras vnius non pcrmiitac aliam c(lc faham , ( vti , tandcm loq'.'itiu Lynccus ) iion cft ad rcm. Ptimo , qnia iamdixi/i^i , prlmam raJiccm ,.nc vnicim op- j>ofiiionis dtberedefumi non cx falfitatc , aut vcritatc, fcd cxn.gatione, & affirmatione, vndc oritur fcnin- darii repugnantia in vericatc , auc falfitatc , cjua- vlti- A ' :n.i rcpugnantia prarfupponit aliquando opptilicionem, iiliquando non , vti in prifcnri .inrcccdcnccr nullacft icpiignartia. H confirmo m.iiiifi.ftc , nam fi quis dicat: lioma tfi M^tmmlratMtudt , & fiprahanc canJcm propo- licioncm fonnrt aliam rcflcxam, qujc dicat : itf-«/>re^«- yiVifl tffvfTM i dui luc piopofitioncs tales funr , vt vc- ritas vnius inferat ncce(lari«S veriraccm altcrius , lcu ( vt loquar Phr.ifi Lyncci , j verit.isvniiis non finit alccram clTcfalfam, non miniis , quim in fiibaltcriiis ,fiprima vniucrialis cft vcra, ftcnnda tft vcra; Lynccus aiKcni haseriamdicir circ proprii- contrarias. SccunJA. Qiiod viia prnpoficio falfa non pctmittat aliam circ falfam non acgiiit oppofidoncm , iiifi , vt di- ici ,;.l>'j:amiir nominibus. Obijcics tamcn adhuc cum Ouicdo:fi oppofitio con- uadi^otiacft minoii quain contraiia, noii eft ratio. ci;r rcpugnet diias coiuridiclorl.is cHc Jlmal vcras ,aii fimul falTas. Rcfpondco , me clin» fatisfccillc huic obie- d;oni ,oftcnJo,ex co jiotiiis , qucJ ininiina iii opjx>- lirio intcr ilbs , nccelkric) dcbcrc vn.iin clll vcmmj alttr.im f ilCim , qiiia. ex co , qiitid intcr lc mih :i".c di» ftcnt ,prouaut , non podl- inttr vtr ainqnc dai i mcdis.iu» ac prutndc vnamex illis dcbcrccllc vcram. Racione dcniquc a priori i J probatur maniftftiflin.c , cft cniii» hnninc nanira: notiliSnr.im ; fi cgo dico , Peirti/ & P-m- ^ iHscurtrHnt , & altcr dicat ; Ntnter currit , mapjs hunc iiulti Dppuni , lcu inflgis mihi contradictrc , quam il dicat ,vnts ex illif nan cufrit , ctcniin diccndo , ^MH/, ptnnitrit nudiiirr. obieftum a mc .ifiiimatiun cllc vc- nim; aft , fi lotum ncgct , nihil riliiiquii ;codcin mo- do diccns , mc in orunibus mcnciri , magis inc infamat» quam , fi Jiccrtc , mc inrcr rcs ccntum , qu.is atfirmo, in vna ranrum mcnliri. Non potcft crgo ilubitaridc ca m.nori oppofitione intcr vniucrlakm m y/aiuam, ik aftirmatiuain. Q^6d veriS Lynceus adJucir proiii- ft.uuia ,(ciliccrt, eum, qui tniniis rcqutrit vt ahcri op- ponatur, magisiUi oppoiu, mihi vidctury/«^ri nvodum kpiduii-, ; nax,fiuc pta:ci5» dic.uurptrcarcntiam , qi .v abflra- hit a c.'.patit.itr,&: iruM| acil.Ht fubjctti , dt qi o alibi. Opptifitioion:rari;i i(t .quatido duarum pro[ ofirio- niim vniutrljiium alia cft affinnariua , alia nrg.iiiiia : vt «mtiii hotna currit ; r.itliHS hotno tnmt W\ q-vmdo vna cfl viiiueifi!is,&: altet.i lingL larison\nino,vt l mixca rx par- ticilt iri & coininuiii , vt anmij hcrno c*irrit\Pttrut i.wcnr- rit : \ t ! emnti iou.ir.ts funt ptccalerei:*tiqMi n»i' ftmt fte- catvret. PatcrOuicdus piitac,has non tllc coiurarias tcd con- tr.'.didorias : Omnit Leminti ctiryur.t : Mtie^ui hvmina tMH f»irr«iw;aitquc , tfto vnus tantiini non cun at, cdir vctum nliquos non currr rc , qi'i;i ] y nliqui fignificat tunc idem, ac non ctmtet curMu,t Vt tiini hic cft piims abiifus vocis, nulhiscnim mortalium vnqiiam intcllcxic pcr aliquosin plurali idcra pi.Tcisi- ,quod pcr aliquiin in fii:guiari;vn- deciim quoad rcmipuinJocearidtin hic Autor ,quoropofitioncm,0«7/)r.r keinocurrit non cftt- candcm cum lac, omnts hrtr.niti CunHHi ; ctrte apud oinncs tam Latl- . nos,qiiam Philoiophos^wwi/in fii^gulari idcm omnino eft , ac«»«r/in pl«rali,ncccap£re pofltim^in quoilhe diia: propofirioiies difjeranfquidvc olus aut aliudvna ficjniiicrt, pra: altera. Llgatuc in fignilicationCvocjs CaJcpinus. Rari0 Google De OtaL& Propofit SeGt. III. *7 Rado «Uacrfitatis intcr cas duas voces, ( ob qiua^ querfrinctcofdcmtcrrninos. At hx,mnh hmtamit, CCAittano pooAs modo debuillct difcutrcrc hic Author ) «AijMx ttemt , noa ctunt oppoilu«quia non eft idem M ift , nam quando vox in lingulaxi complc^Hnir om* fiiUeftum mw»' Sc*li^. Relponiico * has '& alfos omf> Hia, nniipoc^ft iii plurali ligii.Hcarcphis , qnia tjon da- ncs, deqiiibus fupra,circ oppo(ita$,co q iicj in illisrui- hlr plus vltra oinuia : quis cmm homo potift dfc fupra dim dcuciiitur ad vnum fubicclum , dc quo dctciiiiiiiaC •Itinhhonw? Ergoidm%nificaCMMnf & mmm.hkm i in vnl» affimutut , in alccro ncgacur : qui cnim di- ^MnttaxiofivoxiiCgKOBniftWM^ cit, «mow i-wn/, ctiara deiiloaliquo affintut , de quod in qua SnUcaionel 4^ & ntilram niUreft. Meovox NtmioK quo poftea ncgatur aliquem cnttiete*, ^uod in quali- tiUm loqucndi conccllctilit Lacini pluraIcm.(^od fi c qucnti •-■ — — — — ' 1 i fy _ ^ # Circc pKiciIiihV cc aliis diiabus vocibui ad inaio: em liber bct oppofitiaoe ipcciacail IHOnihlbo Ceiitraiio vox in Angulati non coinpledatur vniucrfa Oppolicio fuhaUcnia felftreeltiatioheqiiinritaH>«iqpi» (Vfi vox d^i^Ku , haud Jubic oon comple^tur ) mani- vna c A vniucrialis, alia paiticii]aiicn«miw«/ knm tMnit ftAiQImum cit , cam in plurali dcberc plus dicerc quam Ih ringiilari. Vnde noncapioquid Ouicdo vcnciir i:i Rlcnccm,vt vocemn/ifMf qiicdctammultura Ijgnitica- It I quiim 4%M«/ , h ce miMtovooem Omntt plus quam tmtrtn Ccd dc vocc (atis. Subcuiuraria eft , quando ex duabus propofitionibus puticulatibus alia eftnegatiua, alia alBnnatine » vt« ' MttMOtkmmtank ttUipiu btmfiuttetiirit. HfKffOM»* filio iMlIIa eft bt rigore , quia ad oppofitionem teqinri* tUr,vt fir iJcm {Iibuclum vtriuiquc, vtdixilupra: atha Mit}t,it htma cnrrit , vtraque tatnen debet elle negariua» juc affi.inaciiia. Hx"c tantiim abcft ab oppofitionc , vj p9tiiu vna includat aliam de quo fitfius pcuilo ante. sVbs^cti6 iit D» fnfiUttnlm Opp»fliicnu Mm tB lt» i^ tmtriidiUtrt*. PRopofidones cortttadiifhirix nequcut cllc fimul ve* i-- r. I f-ir_ : /1? ,rv r ^ i e.tr . duc panicularcs non habcBt idemfiibicatim j nam t# i nc,ncc fimul falGr.Cotrarix pollunt tirc fimul fallki i(/ifxM/ non fiippanitur pioeodcn invHtaeibaUt } quia «on fimul vcrr.Subcontrariae fimul vcrx^on tamcn&i A bocelTctiContradidociiopponetemur} ergononha- nwlfalfc. Hiec oponetampUiisexflicarci ptiotii btnt idcm fubicdum , ac proinde vtraquc poteft cfle Omnis oppofitio ( vt dixi /ifr< ) dfebcc efle citai Wti : (lac cnim I^cnc, aliqucmcurrcrc , kilica Pcnum, W^f" fubjcaum pro eodcm tcmporc & loco , pro quo U alium ahqucm non currcre , fcilicct loannem. Quod «1"» prxdicacum limul afliimcturac nogecur- Ciim au- «MfimM wlmA i qota ambc p<^unc dle iimd vene : fittVtprapailCUOeS affiltnantes lUud hai fipugnatvcritatijcrgonccillipropofitioncsopponun- Dete,8c negantcs hAa»"fibi rcpugnent , tKc fimul tur. ConfirmoSccund6,liccicnim exccrni ccrroini vi- poflint habere vti t.uun , qnia linuil ncqult aliqua ^ttntiirci|ipoiuiODcmpcae&fientc,inCc tamcu de vno cllc & nunclic. In hac ctgo ccpuE;namia om- aiEnnatiir cor&s , & de aleeiD negatnt,V.^a ms oppofitio fundatiu; ) conttadidecia quidcm, qda it Pt tro jffirmacur curfus , dc lo.innc vcri nc^cut : fi- veles cinafiibjedum fingularc j v.g.circaPetnim , de 48 4« I nc^cuc : riic in omniiun fcntentii , quando dico , ftMttr diligit JiliHtn , ttkUeritw diiigit filittm fi in yna pro viu> filio , in alteiiprualEcfo rupponantur,nuilaeft oppofitio,etiam-* il iH cxtcmis terminis videatur e(rc,e6 qnod irpecaMor. Ad h{C Rcfpondcruiit nonnlli ; vnam vtriratrm cum aUa circa idcm objedura pugrare pofT^ , vt in hi» pro- poficionibus paiet : Pttrus lutrit, Ptiru. «i« tdim-i/, quar ihuivericatctopponunnu' »&itrouicllci:cqucuntt eieo Anilitcr pfopofinones iubcontt*ricqtt.-tmvis ambc nnC Vetzcirca idcm objiiiium, poterunt (iridi- opj oni. Vt Vcrum fatcat , non capio , quo lcnlu hi Anttacs pocucrinc dicac t'has e^ duas veritaics , Pttms ntrrit, 0 Pttinu ntm drfb rdkmvna necetfiti^ dcbcat efle fal- iSus , aita veritait , ii de dkim fntn hoc , qu od c (l , mmt tlin^ , & Perr «m mul fim Sc in hoc valdc hi ad rem m.rtram hallucinannir, curtcre . R ilii cc nvn Cfrrnt hannem , fi intrr ciirrert om' aliud cft cnim , quod omnes homincs rcfpondcant iw/ > & »«n rMrrrrf 4/ifaM/in plurali , fciiicet non currere ^ilnmCtiuc tunc meo eoocepioi *aliud qii6d vcrificen<- aliouem in fingolari { ac proindc , ctfi neqaeant eflc fia tur, & felfificcmur propofitiones in codcm fubicAo; mul vctx , poniint tamcn elfe fimul falfa. Et ob hand Prinuim cft vcrum , lccundumeftlalfum ; nam , cum ly mionem cxcludumur h« \ numcro contradi«2oriarum< voci «/tfN»/ reTpondeant hoc modo omnes ibtc vil lUt Sc rcducuntur ad contrarias , qu« ( vt dixi ) non pof> djfiundiH^jt Wj^^dit verificatio affitmationis fiipn iimt efic fimul vctc , poflimt tamen e^ fimnl £iUc« fundem ' iMraMl^iiiBta qucm cadir 'falitficatio j ae vc de hac Kcmida oftendi fn^M cdncia OniaduiS) proinde non hsbcnr illhr propcsfitioncs vllam propri.im C T.tr.irii vniuerfalcs , vt, tmnii htmt cMrrit , ntiM oppoficioncm incci ic. Dico/^«/>rMm, nam0cohmno- CNm/ , ob candcm eiiam racionem neqacuntelle tani,casliabctevnamproprietatemoppofitarum,quod fimul vcrje , quia nequit fimul conUeiiicecunosotnai^ igilicet ncqmant eflc fimulfidfie. Qccaqnod candcm biuboimintbus^&iUiseiiHetri edam «aiinen^ cduerte,' pim effc qiurftionem de voce tn ideft dl^ Hacinlbsipoflnnr ctmln unml (alfie , quiadani^ cenda; fint oppofitz , nccnc, vndc valdc miror , Ali- mcdium Intcr c Krrfrf . &:miifMw f*rr«rr , fci|icct» ^uos fiii(Ieaac6 fi>Ucttos , vt mc rcijccrcnt , ctiam poft' nli^nem , vcl nlitfntJ tiuititm cttrrtn \ vnde non cft ne-' ^namdiii « in iUis pcopofirionibii ficio contraria includit oppofitionrm contradiftonani dii^Ad oppoittiOiicm rcquirirar, vt vtraque propnfitio fingularcm i 6c vninerfalcm : quia qui dicir , tmntJ cin^ habcateadcmfigna,{blumquc diffrr.n inco, qu6d vna rit , 8c nnlliu citrrit , dc eodcm Pecro dicit ctirrit , 6,t attgftlitt^^ta ncgatiuaic cgo Ibt^m b« en'nt oppo- mm carrst » qoz eil cantiadiAotia finguiaiis. Sitoiltcei! $UhHiimt mmpj t .anHriilwiwwistnwscqiiiavtt» efjamilylr iwiwi mim , ^itowi msi t»m§i^ 4^ Digitized by Google 27 Difputatio TL In Summulas , qui dicit ^aHBttm ewTtrea (vtuuri duit ,Alie[Mtwi nta (ur- rert , qita; c(i oppodcio coiitrjdidloria vniucrialis. Et hiiicrir , contriri.is cum contradiclorlis conucnire ii\ eo , qvod noi» jiolliiit cllc iTmitl vcrx : qiiia vcro con- ir.iriic inclinl'.int aliquani maicwcm oppoutionciTi^uam lol« cojjttadiftorix , ob cxceirum polfunt Lomraru: fim il habcte falfitatcm , qux rcpugiiat contradiclo- riis > iuxtii dii5i.\ Scdionc Pnma vbi ofteiidi , majo- rcm oppofitionem circ intcr diias contrarias.quam intcr duas contradiclorias.Viidc ficut non eft mcdium intcrcf- fc piowmum,S«; cifc aliq'tantulum diftnns^ao^roinde ne- ctm- cft vt altcrum illorum vcmm fit;tft t.nncn medium irtCT effe fJ^-i.ximwn Sc t^* VtiUe diJfAfium,vigmu lcucas V. g.jul tr:c;intJ,nempc d:l\arc vnat.inii;m ;fit, vt licct n(.q icaiit d'.io cllc fimul dift.intcs intct ll- vij;inri lcucas, f: fimul proximi, non tai-nen r.ccclliim lit vt altcn-m :l- lon-m n-ihc.int : qiiia piiillrit non elll* ptoxinii , m c t.i- mrn dilt.irc .id vi;;iiiti k"JCJS,(<:d vcl ad duodccim.vclad od;> , vd ad lex pjlli;s. Ita Unulitcr in propofirionibus . conrranis , quia vna raagnam coctiftcnriam, altera ma- g'is;n diilantiam affirmat^potcft intcr vtramquc Jari mcdium.| poiruntque fimul cllc falllc : ac conttaJi- clorix , quia minim^m dillant inter (c , non h.ibcnt rocdi.im, idto nec fimiil veri ncc fimul falilf polIi:nt cir.'. E.x his inftrtnr , oppofitionem fiibcontrarijm pripric ron clfc oi>pofitionc:n ( vt fupra oftendi J quia cx illis nun pniUn-t dua: c.Dcindt,fi ellct falfa^/fii^wi/ ncnc%rrit, kqiicrctiir clfkf vi nw., «mnis hemo cMrrir-quz du», nkUm bamo currii , 8c ewrri/ c»rrit , funt contrarijc , & con- toticmcc includunt duas contradi.m ; vcritas tuim non opponitur \'»ric.\ti, vt per fc patet, Sc fafius fnfnii > oftcnJi con- tra Lyiiceimi & duiedum. S V B S E C T I O. IV. UmmlU ohuiJiones fo/uU. SVbfcilionc prat -cdcnri latc explicui propofitionf « opi.ofitAS,t^ oppofitionum proprietatcs: ininc rc- ftat aliqu.n obiiaioi-.es folmm , qua: fiunt ad pro- ban-Iiim , pofli: diias cwnradiftorias cife fimul fallas ^UkVcras, VI indc tota h.rc di drina clariiT cuadat : cirra coiitwrias enim & fubconttariasnulia eft cuitis. Prim.i obict^^io fit^qnia hac f int contradiaorijc hm» cto^tt , ntn ftliv hom» eurrit , Sc tami n pofrunl . eiri.- fiirulfalf* ;efgo, dtfc. cas cfTc contradiiftorias , probatut : quia *»n ca^cns fupra totam pr.;pofitio- nem , e.im reddit contradidoriam aflumatiuar. Pofs- vc- ro clsc fimul f.dias.pata ; quia fi nnUus curr.it.falfa eft qai dicit ,foitu hono ciirrit;qatti\^ec frti ts ncc .Tlsociatus ciirrit:itcm/a!fi cll r.cun:U,affir;Tians ain ■,olkm krmmtm *mrtre,r\\):3.,\t dixi,ncc folt« ncc cum aliis currit , ereo liiia: coiur.Tfifl:oriae pofsunt cfsc firaui fal(x. Nonnulli tcnlenr , prrdjftas pr'>"ofirionts efse contradiAorins, •ccpofte e^fimulfaJfas : quiaetfi Pcinis noncurnu. fi r.imcn currant alij , putant pofsc dici verc,«tfw filntPt' trm turrit. V.rum lii Atctjics coguntur conccdcre , vt &: conccdi nt,alit|uas prt pofitioiits tanquam vcr.is,quay tamtn lujrrent aurcs , v. g. nen fetm Vetu »/l ^Uffhfmnf, titnfeU htaij yi>iofuit in..mefla : quia cum ct^ttadido- tia , fotnt Deu4 tji iUfphemui , (it faift , debebit t:"sc vc- ra hjcc , nen foli t Dtut ejt bif^htmiii. Scd vidtanws, tjiicm fcnfijm ei tribuant , hujic ncmpe , vel Ltus nm tjl blMjl^hemiit veliUtiueJi hUfphtmuj.EgofiUot^nhoc fcnfu piopo/iiionemiliam vcram efsc ; hunc camcn non y J cfsc illius ftnlum,eft ccno ccrrius cx communi omniiim huminum .-icccprionc,a qu3 ptndct fcnliis omninm pro- pofitionum. Omnts autcm homines negarc prididum lcnfam his propofitionibus , inde pattt : qnia rogatus quicumquc liueignacus fiue^rudensjfii e ri ftitus fiue nobilis.dc fcnfu luuis propoliiionis,m/ry#/jM» Petriueiir- ri/,rtfpoiidtbit fant ronacc,f./r)rflic«irr>r( & alium prar- tcrillumctiamcuricrc : idcm de fcnfu hi ius , non f»lmt Deiu tft hlaJphemMt , dicet fonarc , Dcum efsc blafphc- mumA' alios ctiam elic blafphemos , qtur propofiiio q'i4in falla fir , ncmo non vidct. Falso crgo &: finc fiin- damcnto hi Audlorcs permutant (cnlus f ropofitianunn conira communcra carum imcUigcntiam;quod in qui- ftioiiibusdc nominecrrorcft, pratipuc cumid facianr ca folum moti ratione , vt dcfcndant rcgulam Summuli- fticam fortalse falfam , nf mpe to nm pra:pofit.:m to- li propofitioni , cam reddcrc comradi(5ori.im prace- d:nris. EgoLmc reputo , ptrdicl.is propofitiones non pof- fciiicclligi j.iovt ab his intclliguntur jquave ad obic- aioiicinrcfpondco , illas propolitioiics ,jolit hon.o ciT' rit , nati jului hoMo emrit , non cire coniradiftorias. Ratio eft , quia tlla propofitio , foluj hamo iurrit ,Aa- plici propodrit.nirrqiiiualcr , ftilicet & huic , homecMr- rit , &:iJli , 4'ius*biiemtnt ncncunit. Itcm aitera ,ntn fo- luthomocturit , ,-cqujU..ltt his, kcnmcMtrit n/cw homutt emrii. Hac autcm non opponuntur contradidlo- ric , fedcontraricqtiiaad falfificandam illam cop«lait- uam , homociirrii , & tnilim nlim emrii , non requirii-.ir ncgatioin partic ulaci illins pr >pofirionis , & olim *b homute currit . liifticit cnim fi vtl h mo non currat , vel aliiKab homine <;urrat. Et ficLt fiipradirimns ,h.i5 non cilc contiadi^rias, fcd conrtaiias , omnit hom» cutrit, PttriM uin cmrit , t)uia ad falfificandam iiljm priiranp iion rcquirctor , Pctrum dctcrminatc non currcrc ; fitr- 6cit cnim fi vci Pctrus ve! loannes n(^n currat : ira in prrfL.nriob candcm rarioncm dictndrm eft .e.ispro- pofirioncs (^>liim contt.arif oppoiii , vi:de non miiuin,!! poniiJt ellc llm .1 fallar. Nonni'Ui , qui boie oftcnd mt, has propofitiones, folfu Ptttiu ciirrit , ncn folui Ptiriucurrit , non clli: con- tradi£loria$ , volcntcs affignarc contradKftoriam huius propofitionis,/J/wJ Pttrus cnrrit , dicunt cam fic (vtr- inandam,n«ff Ftint cnrrii , & lihl fneitreim cttrrit. Cetcrvm harc propumcmrit.ume non eft conir,idi\fIr>ria pdoris ; pofRinr cnim an bareflc fi^fx. D.1 cnim , P.tmm &• loaiin.m currcfc,ri:iic fiilfii cft qiTX dicit , Peiruitirrit qtiijfciim loanne^ cur- riT:fal(3 irfmfcaind.i ,q'fa3 difi, , j.cm Perrui eir i' & mhil aiiuiiprettriinn Peirum cfiii.i cnrrii ipfi- Pcrrus, qiti eftaiiud anonPctro.Q,uid fi fmcdjc.tnc Tf rawpracpo- fimmiwmini /'#fr«i/ , n->n liifitiit*re nrrrtnPtrrfs , & confirqucntcr non haberc eam propcfirioner vllum cx fi-nfibus all.iris, fcd tliirm di'jcrfiim : in prir i . r!f.^ri- na hxc eflet contra eos , qnia 7» nen ca-jcn» 'i pr$ Nomcn, noo autem fupra Verbum , iiiud ir finitnr fcmpcr Digitized by Go'^ De Orat & Propofit. Sed. IV. lernpCT,.i(le& vt citm dico««wni»»»w faww nw riV . eciam ibi infinitcn:r re »mmJ : nam «MMnv / ilgiiificat ali^uid 29 qacxl Boa i It i-innis , fcd cft «li<^ 'i3. S«:ciindo , li ca propoticio iViilKim cx j rxhuis (tnlibnN lubi-t ; dicaur qaetn «Lum } cmcniia non b£n«, iitmn perdpio. Di- ttfRnaclhiic iortiPHin&,1ittiic^ taiSim,mm />«• thunrrit, dr r.ihif prttcr Pttium currit , ic^ cd , iioii cft ▼erumillud avtgrcgacun» ,/'rtri ^jam , in qno przdsc eft vcra , vc «Htenfum cft. Pbo (blutione oblenta , qoories vna propoiicio cfl COfNllatiua ,vcl f rmalirer. vr, Pttrut ctnnt , ^ lo^- MU$mrii j vel viniialircr ,vt , Jn» btmiiMt emrioit , eius ooMndiAonam dcbcrc clIediiiundiDam » v. g. vtt Pe- tnu ma tnmt , vtl Pamlm ntn rttrrtt. Rack> eft ,quia vt opponatur aliqua propollcij .tltcri copulatftic torma- licer, requiritur \ c ncgecur dirninc^iuc , qMCxI in pciroi colleaiui aftirmatum eft. Hocruppoiico,c&m eapto- poficb , JHm Ptmurmrit , vel hcc « tm^lmi Pttntt e»rrtt, qu.v ti\ cadcm , habcac huDC ^enliun copula- tiuum , ftirHj tkrtit , & rntUm mlim emrit , conura- diAotia debet cfte difiunaiua , mucati nagadone, hod < von^ nzc rcpiicac Ouicd modo , vtl Pttnu mn emrit , vtl mliiid *f et ttarit , fi- l^uenter, cihn auhi dixcrim, OlC luDri exSummuliAisrrnili'. Oi>ibus ouidnn niin.iil tradlAariic 6mnM- j.. ~ , — . , ~. — , „- fiut lupri exSummuliftisretuli. QiMbus quidem quoad hocancntior, proptcr rjtioiiciu lii, l.iin ; r,ilinnautem ab eis dillciicio , c6 quud puccni , nuu ii.il>cn.- hunc lcn- futn ilbra p ropoiliioineiiww* ptnt Petrm tMrrit, pcopter cmqiueiiipcadiiJ. - ' Obijdes , in iuc, p nopol C tMme vniuerfati negariui , JSJbr«rMw^i«xwma,quia(licit,omncm homincm .ailiete,c6m ramcnfblusPctniscurrati (ecmula , quia ,dictl^ Vtl nullum hominetn (mrcre , vtl nlui eii h«i>.*nt (wr- trt : nciitriim aiKcm eft verum > qida Qimt Pccrus , 9c nihil .iliud. Ptopcer hocargumcnnim ii^eclcereie.' .cencicucs fiipri impugnaci doftcinam Sunnnulifticam deillis roiitradi^oriis , ftliu h«me currit , ntn ftliu ho- tm etmi/ : & hinc ptobarc conantiir , cas non efle con» nadiAorias. AccUQiena m taincnleue eftifi|c£^enh9 idpondebunt aMeclari|, non ibrmandam piMii^tiio- do cam rontr.iilcl^^^riani , qu.indu piim.i hjbiicritli- Enum vniucciaU. Sicut eniin in non-cxduliiiis ,quan- «otcrminus eft pirridjaiis',verbigratii, Petnucmrit, .«o nira diQoria fetmatur polici taocum negadone iiixca ▼etbmn", I10C modo.^fmw ncn CMrrt/- ; quandd vcrb c/l vniLi.if.i!:'- , iiuii Ji lv, - ,[ x,».,:io ancc 'Vcrbuin, emnu kemo ewrtt , mitu hmu ntnciorit \ ied antc t« aMWir : ita m r rcfenri >,quan4o dicirur ,f^m emnit him enrrit, non dcbcFc contxadffioria infnim .ri co nndo, quo inobicdionc dicitur, id cft , vel «mnu h. vei tfi atlui,yelmnefi n ba R cflx>n- deoergo.ea$mme(repropriico«ttadiaorias;.iam iuxra COmmia»m acccpt.oncra fignific.it vtraquc ai o.iid poficnnim ; vn.i (ciliccr fignificac vbicaiioncm proxi- nu.n .alja vcrCi dillaiitcm , inccr qux- datur inediwAiidi cll,ncutramhaberr, foimanda crgo cfU-o.ur.idiaoria cx rcj;uIaiW!Kedenripcr Tiw/, hoc modo : Prima cft, PetrHsd.fl.it M rne . h.cc co.-.tu.cr i„ L hasduas. Petnu UbeitbicMHmtm , w« tawcn luxiu mejam etgo cootn- didona crit, fMtPetmi Mm hebtt ni^kpvhtsmSmm , vd »«wlM*rt«itt»<».iUisenimduabusprimishx fi.nt con- cradiftori» ,M« tem lubtt lUib, , & tam h^bu hie . qui- busfi ton.un-.ui.r pa.ticolavf/, fiKiec hypotheii^ contradiCloriam prima:. 1?^!^^ "R}^?^}. Oiucdos . »nc id non docCfc con- ,e\ duobiis prxdicatis coii- 55» tradiaonis (emper vnumdcbcrt cunucnirc (I.hie ^ quodciimquc illud fic, \t:ehirmct.i Utic dit„trg nsHtS^ qu.-isct.amuius Autho^,qii44 pollitl anncsv. g. catcre diuinitus omni vbi*SttiBdu« propofitionesefli;ntfimuJfalfr. Eftcrgo fundamentum iwaan ,qodd tllod verbum diftAt habct in communi ac- ccpcionc hanc fignificationcTi , ha:c r^ s habct vbi.illuJ- ra.ncn reinocurn a mc, ca vcr^,i9«nWfi?4r4«w.fiKnifiau« 69 habc.c vbi,& illud iuxta metdatoautem hocfenSfquerf tandem ipfir Ouiedus facctnr conucnirc ci propoi?:ioiii iotta vul^arem acccpcionem, vcicgodocucramjiplcmcc c. >iKcJit,nc>n (^'rcconctadiaociasieigo tanieti^ttneciA ipfum^quod cgodociii. . ■ . ~ Sccunda objcaio.Ha: propofiribrtes fimt ContliidiAo» vixthnncfenper eft albmjjorfw non femper tft eUbm;ic^ mcn potrunc clle fimui vcrx , fi Pccias.v.g.iequicx fita^ bns,& Paulus non fempcr fit ilhii R rfpnmliiiKMip^ pofiooncs c(Ie fubconcrarias , quia cemunus cft commu- nis, 8c ID nutcriaconcinccnti,TquiuaIec paniculari , fci- Ikct^litiu,/ htmeftmpn rff aihus, iHijmis hemi nen fempet |^^ f |^ ^jG tWcoottarij^iunt»fl^ SVB SECTIO V. ^^,0l^^!ieitttmete»flieiitt^^ ' * ' ' ' TErria objcOio. Cuiuft^hltiuit tiju* mniifunt nU H iHcmufiau heminitiUiffue^mittftiiUmMSiaat .fitnul faUicfi Paulus veibigrariitttillum habeiec mm •ikn-.^c^^r Be»habcKt*lbos.Prima C . I ' quidcm. ■C 5° Difputatio ILln Summulas quidcm ,quu afltrmai >omncs homincs habcrromncs cquds albos , cum CAmcn PouUis niiUum hjbeac nlbum. Stcunda ,qiiia anicu , has ptopoliciuncs non clle contt.ididiorias , lcd conirarias. Ratto cA , qnia in pri- mi propolitionc funt duo tcrnnni vniuerlalcs , aimjlibet htminit, & «m/tu tqHt, idco coiiCcidicloriA illa dcbcc iu- bcrc duas paciicuLires , fciiicct , ^dictAiu hcnnnu att^jHi-r e^tuu itontii nlim : nant It tcrnunus manct vniucrlalis , in fccunda ncgabit plus qiiim rcquiratur ad oppofiiio- ncmcum prima , ac proiiidc tioi^ erunt contraditioiix, fcd contrarir , & confcqutntcr potecutic crtc fiutul fal- fx. l^^d li alium modum faciliorcin inucnicndi con- iradittotias illius vohtcris , pr.Tponc parriculam ncgari- uatn noM coti proj>ohii<»ni, & cric co ipfo contradiclorij, habcbtcquc lcnliun a nobis prupofitum, hoc modo, noH ettf jliiet ttamiitij omnttcam fitntaiyi. Q^arta obiVdlio. H.-c lUnt contradiilori.T, Peirtutur- rit . non Pttrm (writ > & tamcn poiTiint cflc limul vcr» & f.ilfc i crgo. Rcrpondco , has non clfc oppolitas, quia \traquccftaflirmatiua,dixi cnim DifpuiM i.tJ »»flcuin cadit fupra Nomcn, illud infinitarc, «go illa propnficio, non Peirincumt f.icic hunc itnfum , ttli^nid tfitod ntntSl *i Ptirtti eurrit , qux non opponicur prim.i: alhrm.mti Pc- irum currcrc. Aducrtc prtm^ , qu.iiido propoiitio eft de infinitiuo pcr Verbumo-rJo , itttiBigt, Scc. contradidoriim dcbcrc ncgaic illud Vcrbum a qtio dcccrmmvr prnpolitio. Qiiorc /t dic & tamcn pctcft vtraquc cllc fal- ik vcl vcra flinul. Nam fi priina cft vcra , crgo fecundaj qua; ncqat illam cfH: falfatii ,crit ctiam vcra : (\ vcro pri- ma cft falfii , crgo ctiam {cc\ii>da ncgans illam clle fel- ^am , crit£iil/a \ crgo diiaf contradiAorix polTiint elTi: li- mul iAfx , vcl vcrx. Relpondeo has propoficioncs elle impiicacorias in tcrminis : implicac enim \ eamdnn pro- policionem dc fe afKrm.irc eire falfam j qiiia fequercnir cllcnmul vcramjlcfallam.qtiod omnino repugnac. H aatem fcqui , fic probatur ; quia H ipfa cft vcra , crgo cum dc fc affirmar clTc faifam, mcntictur ; crgo erit falfa fimul &:vera:(i vcro falfafit cum de fc affinnc-t fe elfc fal- fam, vcra erit, ergo (iinul crit vcra & falfa.Itcm illa pro- •4 ^ol(\\!vs,tfo feynftrmtntttr , fi etiam fciplam comprchrn- cft implicatoria i quia aftirmauit (c cflc falfam , non crgo i^j. proponttoncs admittcndx. Racio i pnori cft, vcl qiiia{ vc mulci cenfcnc ) nulla propodtio po- tcft fupra le rtfleacrc ; vcl qui» , ec(i id non rcpugnce abfoIucc(vt mcliusali)}rcpugnattamcn catudcm pro- policioncm llbi ipfi contcadiccrc , nihil cnim fibi op- |>oiiicur, iiec potcft intdlcihisei rci.quam cuidenter nokitclIefalfam.aHintiri; aftenrircttirautcm, fi habe- rci propofirionem , quam iudicat exprcfsc falfani cfle. Aliarfokntalfcrripropofitioncsfimiljorcs vcro, inqni- biis viditurcirccadcni difficiiltasqux in prxccdcntibuj. Si cniin Dciis v. g. promitcercc tnihi hoc modo ,/ipnmio profffttto, ^Hmnfrotnlerunbhocfnnilo fitrit vern,egotilbi infHndam ir«ti.\m , vel plnitm, &c.ego vcri diccrcm fta» tim , non infnndtt miht Dens rr*titm , vidccur h«c pro- poiitio fimul elfc vcra ScfaliL Vel cnim Deus inftmdcc gratiam , vcl noti. Si non infundct , crgo fiiit veta , quia dixerat non infundctidam ; jc infupcr crit falfa , quia fi fiiiilct vcra, Dcus tcncbatur vi paib initi infundcrc gra- tiam.&conlequcntcr Deus , qul ftat promiflis ,camin- fundct, & candcm hinc, propofitio cric falfa ,quia negat infiMidcndiivi , cum vctc fic infundenda. Qyod fi dicaj» peum infururumgraciatn.etiamfequicurcam cfTcfai- i.un , qiiia id negac ; *c vcram , quia iuxta promillioncm DciiuHi erat infiindenda gratia , nifidixiircm verum j crgo )i infundirur, verc locutus fum , crgo fimul eadcin propoJitiofuic falli, & vcra. Rcfpondebic forrcaliquis, cainm rcpugnarc , cii qii6d Dcusfc obligarctad dan- d am Sc iiftn d.mdi pluuiam vcl graiiam,quod omnino eft implicatorium. Scd poceft quis hanc foli.tioncm rciic«- ^c fnciii-.quia Dcuin fc ob 1 1 garc ad prarmiandum ali- qiifm , v.g. tum primumdixerit vctiim, nullam prorfus intlLidn rcpugnantiam : vtide oportct , hoc admijfo , aliundc r>ftrir.alirrr fic vcra, non camcn cfHcicutcr,quia ad nihil iTM>uere po- teft ciim fit idcntica. . SVBSECTIO VI. Noum eirca iiUm dt^eHl$«s. PAtCT Lynceus maximam ponit difficultatcm in alijs difabus , quamm vnt hic cft : fi homo ttfnm dtrtttsir m^^it rti, tjjti rMionntii ; h.TC enim in primis cft vcra , ci/in homodicac ratic>nalitatc:circt itcmfal(a,quia equus dicit carentianirarionalitatis,acproindt non clTctnmc ibi rationalitag; vnde conlcquentcr contraditloriaeftec fitr.ul vcra,fc f-lia,ac proindcdarentut duar contradi^to- riarfin.ul verx , falfx. Varias alioram loluciones ad- ducic, & rcijrit ibi fuse. Ego , vt vcnim fatcar , vix vi- dco vllam difficultatctv in ea propofitionc, cxplicatit terminis , cic im ill?. propt fitio ficit hunc fcnliim: fi irrationalitas equi cfTct fimul cum rarionalitatc homi- Digitizod by Google De Orac.& Propofit:. Se£t. V. * j i 68 dum enftn cliiiiMeetiiicludithirruni^indaditaegadonemcetiii,'^ duiu fiimil indudit ccruum , ifidtidit aficmadonemiU lius ,Sc ex eo capite indadit duo contnidi6toria { ac pcoinde tam affinnaTiua , qiiatn nri;atii:.i picpoiirio ciiis firxdicati.oponct vt lit vcra , & il>i non potclt habcrc ociim c i icgiib contradi&Miaruni ,qi;uJ vna fit veta, alia iAGu Solutiones erpp huias Au^is fundatx in co, qu&d ittbicdmn fit dunueticiim , non fiint iblidx. Sccimdo circa illud argumcntum dico , pro intenro iliius , vt lcilicct oftcndatur , «ju6d vna , eadcmque pro- politio poflit elU falfi , & vera, fimul & fcmcl reTpeAu ciuidcm obie^. non fakneccflarium furm a rc d uas con ttadiOorias.vnicaenimvideturtotam dirtiiult.itcm ha- bcrc , prima fciliccc illa , qui dicii , NtiUim tniKtellifji^ uis,ei&t ibicAtionalitas;& idemi c«ntrario dico'Je con^idoda neganie. Hxc propofitio vcriflima eft^ iiaud a]iter,ac fl quis dicercttfi ne^do fonnx cdl' t iimiil cuin fiiiina,circt ibi f nr.i.-i ; qi;.v propoiirio vcnflinia cft, r tfc q ui Jc m jpuiiifimc vcra.(^iundo autcm rrgctur ad pto- bandum edcs^diGwiiirft quud ibi eflct carentia rariondt- jrttta:fiauterocaJDemia'r.ir!OMalitausicrgofalfuin eft.qi oJ 'Tit rarionalttas , quia cllc carcntiam ratioiuiitatis , &i non cllc 1 .idonalinrem e(l idcm j fi , inquam , ita vigea- tur ,vm> verbo le^OBdcndumj' «o illa conditionaJi impoflibilinonie&Mbn cadnOiO^ cxp rcisc ponamr conir.irium , vt (cilicct coniun^atur c.ir(. nria cum i|ifi fonna. Dc i irto quidcmadraitto ,cacllc idcm , at,cum cooditioimpi irilnlis ponatur ,coniung.inrurque forma, ftcaicntia^liaud duoie pro eo ca(u non iu>.{ic.irur iJcm cilecamtfam ,&non clTc fijrmam.fid potiusin vr.um coniungiinrurfonna,&: ncgario,idci').]iic conditio crt impoflHbilis, cicamcnruppoittipropofiuoaffiimanscll l*p»tcfi Mi/ri)f<^»,illa cnim eadcm dk fcta>q[uia ^ , ommi]overa,qniailkeaa«d«Mfo P^eintelligi.eeefle inintelligibile,eld«m,0effaide tiimtlitM , & inMticruluM effint fimml , in homine , tftt ac fi quis diceret : chimtm tjf Jimn A , & qucd efl imj>^ MMnw)cc'.mda ly M««M#iigi'^ non negat eiim conceptum confiliim propofido ctiamvcra.&priinr oppofiu contmdiilloric, quo didmas tft ittiuitBifiitiU , quii hoc atfinnaic non e(l : j4!ijind i>ii/tttBigibUt ptttft iitrrftf » i eteitim idj^de ^ft rcin ill.im intclligcrc , fcd poiii^s diccre,qu6d Ih quoaliquidaffirmatutsCfteomibimieU^pbile»!!» CO- iuinreliigibilis , icu ^xiriiis cft negare dc illa imelliijlM- gtefebile>crpodBB C DMi « d iwdK feBtveflc,aec6nie- litttem.Qnandoergo dicitur', eoipfo , qu6d hoeallir- quentcrambxfalfx ; quia vna rontr.ididnria vcrarcd- memdeilla ,illam iiitcl!i<^n ncg.mi'.i cft h.rc projvjli - dit fuam oppolitam f.illain ; vndc ii amb;c funt vcfx,ant- do < quia hoc nnn cll illain iiitclliccrc. Vcruin quia in b.E luiu falfx. apprLlK-tiiMnie rcplicari poieftiij Hoc inodoptopofitio ^ Re&ondethicAutoc,eas (|aidem elle contradi^- fonnctur: quod cft iiinpniy||mB|j|y U|)^i^» poteft ap- tias,nibiiomiiMisveia3,tcgidamamem,qaxdidr/h]as pcehendi , quztendaeftam,^^wi0ii^iGk%m ptopcw- COntfadidKinVis non poilc clfc vcras , dcbctr intclligi, tio iimul ct> vcra , vr cx tcrmtnisipfis patct i quia , ciim ^uandofiint dc lubictio uon chimxrico ; qualc dl hoc, idcm lic prxdic.itum , 5c fubicdhim \ vcriflunc vnum de q|Uodindsponikar. alioaflirmatur.ex altcra vtr >Ti|$ebl»tiamenb^Mahi fchw tctamveram.Radonem^priorireddo :quiailla contra- liccr,quod non potcft ameapptehcd^non potcftappre- diQio,quxponiturinchinucra ,rationcauus cft rcpu- hcndi a mfirur crgoid pcrpropofirionrmbonam,& VO- gnanSinonindudit alias contiadicltoncsdifparacas cum ram non potcric aiHrmari;Rcfpondeo fi ly liiMr cadat fi^ prima , ide6gu8JKlinquit .eas aliaa tcpugnantias non jn ipiampcribnamidafinn^temjoptunjjw earti min&s dieMsl ch&nm , qu^ih \ ipiocttnqne fidileA» ^p Bli Bfi i iu iieitr IMBleif } KtHi^» i ai»«jdat fiipra ip&m rcali : cxplico iJ cl.irc chimira ronftintitur pr.Tci5c pcr propofitioncm, tunc h.ibctc ioc\imjqtix paul6 atiie hocquod fic hircus, & ceruus ,cum hircus negrt ctr- nura, &cctuus hircnn,non confticnitnrauiem pcr hoc, qu&dfineamusiILunIcgere,& non lcgcre; in ordine ergoad hxcprxdicataoppufica,quia fiint difparata cum ■^m , per q.ia: ( iuxtadi^U ) conrciiuirur.chimxramanct aoisminus incapax, quam cxccra cntia,idcbque ex pro- pofitionibus de illa afhrmantibus, feiii^mlbiit ea pnr- d:cata oppoilt.n , vna dcbct ctfc pnrc i^^dtaca ptltft Vfalfa. Qu6d li prupbiitioncs fiaiit circa iAaifMEl ^t«diea>- dixi,fi;ilicet , cam propoiitionem feipfafflialiificat^^d^ in aduexercicoobjcaumillud appreheiidir,qacRitMik dicit rcflcxc appiehcniibilc non eilc. ReplicabiscoMtraf^imam partem huhis &lutionii. Eftociiim ca propohtio non fit ttflcxa Cipra feipfam, fcif precisc fupra mc cogitofcenteni ,adhuc eric vera finuU Aifidia { vera «vtfiipponimus ; fiUla auiem ,a , c]Uod rcfpti^ vnius objccli fit vcra , ri.ljirdii altc riu;, fa Ib. Quxftio hj:c ef^o ab aliquibus valde fiise tra illi pr.tponatut nfM , hoc tnodo, alitjuis htmonon tft Mtnal ,xqitiualet contr.idiAo- tix,otnttuhomoeft Mnimal. Siveto poiTponatur Tonon, iqiiiualet contrariar , \tyOmnit hotno curtit : fi ponatur fiM poft «nMif htmo , hoc modo , omttit Ltmo tten (Mtv, aequiualetbuic iTKiStM hatno currit ,(^ux crar contraria illius priuix , omitit hotno eurrit : fi vcro ponarur tJ tion ajite & poft fignpm vniuerialc , hoc modu , non trtmit hemo noti ctirrit .xquiualct H b.iltcm3c , lcilicct, aliijuit bomo citrrit, Proprictatcs huiiis particulx iton in ordinc ad xquipollcntiam inclu Juntur his vcrfibus : Omnu nm , fo>i«t tm&M ; neo emnit , oliijhit tton ; Nonotnnii ntn , fotfiti ijindjtn. Hxc Gint myftcriaomniadc xqui^ll.nria propofitio- mim,qu.T prolixc faiisamultis difputantur,inutilitec tamcn , vt dicam /mm.4. . Altera proprietas propofirionum eft cotmtrfto , id eft tr*nftniii4tttxHiM4 inttUam .niurando fubitcluin iii prx- dicatum , &pridicatum in iubiet[hun,vt , homo tjt ani" mal .nmmaltft hemo. Hrc coniicrfio fit (riplicitcr : Pri- mo pcr lolam itnTtinorum tranlmutationcm , fcrtiata cadem qu.inritatc & qualiratc ,& h.tc dicitur ycenMerfto fimplicitcr , vt , tmltiu hoir.o tft Upis^ nuSlHf titptt tft hotno ccce ibi in vtraque lcruatnr tcrminus vniutrlalis ttuRttt. In his benc valct cond quf ntin ab vno ad aliud negati- uc , v. g. tft lnpiti trgo tioti tft hotne .■ item , eft haino , trgo tten eft Upis. Ratio a priori tft , quia in propofitionibus 7j aflirm.itiuis vt-ris dcbct pr.rdicatiiin idcmtilicari realiccr cum fiibic^to ,5c c contf.trio ; vndc fi luiUum animal idcmuHcaturcum lapidc^neccHiiin eft vt ncc vlluj la- pi* poflir eilc fubicihiin ,cumqu i- tnal, Qon\K(C.\,Alion:o tfl anmal , trfo otime nen anitiud tR nen hemo ; itcin, ali^uod anitnAl non tft mn hstno, et^o ali^uedat.imaX tft hotna. 1*. Hutt.ido SiR 4. cxplicans tcrtiant hanc conutrfiuncin,dicit,illain ncga- lioncinM» dcbcrc funii infinit.uncr,fignific.ando aliquid quod non lit homo : vndc .iddir , dcbeic addi conftan- ri>m, id eft, dcbcre poni exiftentiam rci, v. g. tnnnis hotr.o tft trt, fi conucrtatiir pei lianc, trfo emnt non tns,tft nem hoiMo cft falfa.quia tiontni, id cft ChimdrM, qiiamuis non fit homo,non tamcn cft iton hoino. Hxc do^rina difpli- cet,quia non cftnccclUim ad hancconucrfioiiem,vc prx- ditatum iiifinitctiir,fcd (isiumipfum (libic^u,hac modo, e/nnis hoinotft ins,trfe omne non tns.non tft ;b«iiM;tiinc aut? fiue addaiuifiue non caconft.aniia,fcmper conaerfiocd bnna.Imc^ ciim ipfc docerc vidcaiur.hanc coniicrfionem ficri pcrpropoliiionem negariiiam rcfpcdhi affirmatiux» non dcbct poiii negatio cum ipfo nominc:tunc enim non fierct propofitio ncgatiua.proutipfc requirii,fcd aifimia- tiua ,qua]is eft omnisinfiniians. Raiioapriori cft ma- nifcfta : nam quod cgo dicnn , emttis hnne tft ms, folum infcrtur inde , trgotjuodnon tft tus nen tft homo , non ve- ii> inf<:nni \\\o modo ftrgoquodnen tft tnt , eft MlitfitH lUittd , non tttnttn homo. Ncquc ad hoc video quid dejfer- iiiat addere , vel non addereconftantiam. Magis adhuc difpliccr conucrfio , quam ft.^tim eotlrm^. 17. ponit, jlntichifttu ntn tft honttt , tTOt Mixtpiod tten henian tft noH AnttihriflM \ hxc enim lccunda , non cft xquiua- lens primx vllo modo , quia in prima fenfus t^,jin- tichriilttmnen tjfe benitm , vt pcr fc fonat-, (ecunda \n6 jy lonnt , aliejuid ijued tten Jit jintithriftiu tjft no» ktnitm, quxtaineftdifparata cum prima,vt putauenm fuiftc errofcm rypi:fcd eam ita inuenio & in antiqua Sc in nouft iinprcflione.Subdit radoncmpdci illam non elle veram, quia mod^ funt aliqua iiQn bona ,quz non funt Anti- chriftus. De Orat.&: Propofit. Seft. V I. 3 ^ chrmiis.Secl hxc ratio potius probat, cara f.cimdain efTc pct xato/cd in ftnfu diiiifoialiian(iiis eft, idcA propoiJcio vcramiqau li Junt aJiqua non Iwna.qui noii fuiit Anti- arfifinans , poffikile tft ftKutorttn falnAri . dicinirfitcere cluifii»,ergo verumcft,*/i^«i^»#;ii.«„ww eft nan /Imi- ffiifiim diuifuin : alius vcro icnfiis clK-ompofitus.vrcum dico, Htcefe eFl petcmt) e». Csi.deinnofi ; qtiia tunc affinno cutn coiidcmnandum vt peccatorcm , id eft ,fimiil cura pcccato. St-d lixc do6trin.i in pmptifito iinpciTinrns cft, & miror cain a Si nunuliftis applicari propfitioni mo« , « . . , „ • - A 7 ' 'r^'=» indcpcndcns cft i modis , & codcm modo oamtm ejt AMtubruliu ; tuuc cnJm negatiitar .xqiiiu.iU t non - inodalibus rtpcritur , v. g. ptifMer /'jUmhinr , aftirrnatiua : & tunc bcnc intcllij^itur.quomodo ca pro- '"'>' cvtfdtvmabiiiiTAc q.iibus . gimu<: iam fupra,du)n pohtio pcndcat ab ciiftentii Auticlirifti , quia co & dcRt(tiiai ^nc terminorumnobisfcrmofuic. niillum aho non bono cxiftiiur ,cft vcrum diccrc . Aduercc Stcimdu circa afflrination. m & neg.itioncm g tuhrjjfnf non ejl b,nm ; noii tamcn cft venim dicere,^/;- inodaliiim , cat dlc affinnatiius , qujc moduin h.ibcnt ehrffinj haienimdiu; fctc fLmtarquipolicntet.Ncquc hu- iiis vcrit.is pcndct ab co.quoi cxift.it vel non Anrichri- ftus,fedab co.quidaliaab Annchrifto non bona cxi- ftanr. Dcbcrcnr crgo clfc ill^ propc^ntioucs nt-ariu* hoc modo , ^mchnnm n»n efi bo/im , trga nJiquodnen ncgjrioncin ,Ct altcra fucrit aflinnarii a , auf.rcndan» vcr6, fucrat nc^aciua.nifi ctiam multipiicando nc- . . ._ vv.v.- gationcm vellcin facere xquiualintcm , hoc modo, j4n- minans iirfinitiiium ctiamfi ipitim infinitiuum ncMtiuttrt alia: orationcs dc infinitiuo fiinc sffimiatiM.T vd ncgati ua? , (T ncg itio aut affinnatio cad.u fupra vcrbum dctcr tiihrtft-M non efi bonne , ergoali^Hod nen bomim non efi nan ^ntichriftui dtix enim iicj^ationcs ft inuiccm dcftruunc, & tcrtiamanctiii vic;orc,'vr arqiiiualcac illi priori iic- gariuar , ^ii cijnfiuj nonej} baniex. HkC ttrria conucrlio omnin6 cft impcrtinens , &: confiindcns potiVtsingcnia, qukm id alic|uid dctruicns ( vt cxdiiUs conftat :'j pri- nia: du.r fimt aliqiianrulum vciliorcs & clariiKcs. Non- nullia^r runr hlc q -x Jam carmina ad has conucT^ioncs dipiiofccndas ; ai Jilficili..$ cft ipla cannina pcrcipcrc Sc rcnnerc mcnurii ,qiiam conucrfioncs in ft;idc6 ci$ fupcrfedco , prjfcip'ic ciim rcs fic omnino iic auc affiriiutimiin;vt,f(JM;* noncHrrtre , tft afEr- m^atiiia , non te videe currere . efl nctjatiua. Aducrte Tctti6,circaquantit.mm , cas propofitione3 haberc i'«o(rcdupliccmciuanrit.ncm,&: ex partcdifti.Sc cx partemodi. Propofitio qiia- vttamquc habiurit viii- ucr!.:Icm ablblucc , & fimpliciicr vniiictfalis crit ; qu;t vcio vcl fuliim cx partc intKfi , vcl fojuni cx parcc prx- dicsti vniuerj.iUm halnicriijmixta crir. Proquoohfcr- iia, modcs viiji t ifalcs dki necejfe & impefitle, particula- rcs vcio 'c»ntineent Sc feffhih. Vndc hxc cric vniuerfaJis pcrftfte , Kecejje esl amnem he.ntnetn effe ttmmal , quia & inucilis : quis . _ ^ ., cnim vnquain , vt affirinarct aliqucm honunem clfc ani- niodus, (cilicct «rrjyf , cft vtiiutrfilis \Sc diftum, i^ciiicet in.il,.i(rumplit h.mc piopofiuoncm emnit hemoen '^»"»kmHf/emeJ[eaniir>al,c(icium\niacxCa\<: :hxc ve- ttontnimal > a it qnis ncg ms aliqiiem homincm cllc ani- ro cft merc panicularis eentirgtni tfi '»liquem htmintm nviljConiiiYhis cftad id a(l<,rcndiim pcr hanc propofitio- t\i:rn, nrn tmoe nHim il fji neu hante,<.yi3.m licc iiit^ lli-^crs ftcilc qiiis potcft? Non cigoiiccc (Tum cft in ci laborarc. Si quis citriofitaris causl ca volucrit vidcrc , confuhi Summuiiftas. 79 tuitj ad opjHJdcii iKTn ir.odalium , nihil .implius diccn- dum tft.quam quod iiipri , ftillcct vt opponantut con- trtdiaoiic , ncgationcm dcbcrc cadcrc lupra modiim , VCibi gracii ntttjfe efi te cnnert , mn tfi mCtfe tt CMrrere Si cnim ncsjacio iion ciJat f ipra modum , fti liipra dicliim , crunrVontrar:.T ; vc, » ecilf efi le meri , ne- cefceH tciianmeri : ficuc in aliis prqpoilrioribus dc in- finitiuo , V. g. cenfee ie maetunm , vt cbnftiru»tur huius tiirrtre: bxc vcro mixta .wrc*^ «i? st.^Hem e^Htm eft »ntmai y \c\ , cominf^trt efi emmm komiuem currere. Hz popoJicitnics inoilalc-; h.tbciii ctijm ali.i$ (^bi aqiiiua- lciiccs , alias t^ppofitas vtl conrraric vcl contradi- (konv , qitod cri.iiu conuir.it non-modalibns. Quan- S E C T I O VI. - " ' DefrBpojitiofiibus modalibun. Mlrumcft, qiiinn long.im iiinrilcmqae dilpurario- nem tcx.inc iionnulli Sun;mi:lirt.x de his proptj- fitionibus modaiibits : rcs cftcl.irior , quam tanto cxa- minedif^ficidcobrciiilTimc ilbmcxplanabo.initifc- ^ ^ , re illam lotain oinictcrcm , qio cnim inrcr ilLai purc tft rir.ini- Mmen fibi in iccm pcradditiontm nrji.ifom m.- 1 v.g. inatica. Aducne Primodrca fcnfiun harum pion' fiun, n.-n rfi nuefe le emrere ; uiem c(iacp'lf b:te tfi it n ti ttr- nom, pofTe cis cfE:e tr r:ta currae , idcm ftn.nt at ftccAteitem(iilmtrt \c^\\x\n h.ic rroiv fitiorc non affir- " niamns , fimul ciim neoc.^ro noirc ial i.ui , ^c\ cnm ,qui habct mod»i pc^c.icum , p-itfc Gli-ari , qnia po'cft cxirc expricamlis im^^onri PHi'cat. Q_ia; \ pcccaco i & quia pcccaccr nou iu fcnUi coinpofico curo pfo incelligcnci propofitiooiim roodlKcm prr ■nn m conucric^ niodalis , qu^ ab aliqi o nuiJo vcl , dc impofRbili , vcl dcconringcnti , vcl de ncctfriria dtccn:-.inati:r ad infit.hiuum , vt vcibi gr.it-i , /Vi»»» nentxifiere , efi im- DigitizcL. l ., •^i 54 Difputatio 1 1. In Summulas conuerCone : Semcl enlm intellcdo carum fenCi ,nuIlo negotio & eainnixquiualcntia Sc conucrfio intcUigeiiu:. Qui pln» ddidgnBCPtjContiUt Hunadum Di^pmMt.^. 9. nki lattdebac le ,«pma in figuii rublcqucnti MnninO explicacam habctis. DiAiones auicm aliquz , td eft ,UtnttM»firfmumt ihc .ohimibraiu nxagis quim illuminant ,& difBciliore» fimt ipfa; didHoncs , quaro propofitionts pto quiboide* dac«iili»iuinuooK,£cui iiipck dixi d: carminibutpo enim omnla con« fida ab his , mii annUnBimegtuni in folis SummulilH- cis nuus tianbgete deaeoett , ncc cnm uugni • ne di^ i P mimm k't mvm nm tfi ftjfku. Pttnm mn tmrtri $mif tft untitigttu Pttrnm nen currcrt tft imtejfihit. fttnmanrnn tfi mttgtM Contrariac. Pttrttm cHrrert nen eft pt0ihllt. PttTHm tnrrtTt nt» ift cPtttiitgtiu, Purmm emtrttt tfi imftffMt. Pnmmam mrtn ^ mm^ Pitntmtmtrt eftp^iHlt. PHnmtcurrere eft cerjiifigenj. Ptffmm oBrtrt mta tft imftffMt. Pttrmmnmtmmm mm ^ift mmf^* SitbcomnirisB. Petrum cttrrtrt nen eft rontmfttif. Ptimm emrttt tft im^iktU. tiytnttge. DISPVTATIO TERTIA. Z)t DepmUom <, Diuijione ^ ^ yirgumentatione, OoTS iciendi,quieftgenusaddefi- nitionein, dioifioncm , & argumenta- " tionem , dcfinirur clTc wAiio xf^non tna- niftRtuiu» Qnia enim obicdum pcc oradonem cxpricatnr , ilb dicbnc ^m- ti rmtnifefldttua , idcoquc modiis (cicndi. Obfcrua , ad rationcm modi iciendi non requiri, vta£hiali(]uidmanifi:{letaudicndbus:nam iuecdefini- tio > 4 waM/ rtumnU , eoim pnolata cocwn cuftico , cft ocatioinioft nnnlftftacfaia ttiina habet apffandincinvc manifcftctPhjlofcpho cflentiam hominis .etiamfi cam non manifcftec niitico i in dcfiuitionibus autcm , ( vt in CroilidixitnutJettiBfei^lBtwwiptequititqcaan^^ tpcitudo. Obiicks : Cdnceptus intemus , quo quis concipic. hminem ejft tmnml T4titn*U , cft modus fricndi , & larocn non eft ontio , quia oraiio includit voces i ergu non eft de latione modi fdendi,efle Oflnionem. Kt* (pondco , orationcm in hac dcfim"tionc accipi provt abAiahit ab oiaiione mentali U exceinii , im6 magis ptopriiacd(• tft tTAti» txPiictminmitrdm m.E{l dupicx,alia ntmiau, «Ua re»,Definino nominis tft trmU tKplicSjJigitifittmk mmmk, VtiidicM »tmm mm jff^k m mm naimalis- Dcfinitio rc i eft erttti* m/mifefftnf ipfiut rti r4tHrtim.):\xciaiiui, cft duplcx , alia ejftntidiu, cxpliouv naturaiQceiper pocdicata infi reielIcntialia,Tt,jkiw 4ft mm m i m imi uf faiif^ eft ir/ir^aw^cxpii^Eaitt sam- Hinnreipetacciiiaicfefl)! pi^ia,vc,lMa» rjf ammI kiptf , reSnm , 6cc. Definitio circntialis eft duplcx , alia /'^yic4,cxpiicans icm pei panes Phyficas ,vt , htm» tjt ctmf^mmatmamM & ttrptn : alia Mtt«phjific4 , ex- plicans rem per panes Meuphyficas, vt , Imm tft miimMt rtuitndU. Pfo quo adueitc , eas dici pancs Mctaphyfi- cas, fjti.T apartc rci non ilint diftiniliE inier fc , cniifi- dciantui tamen noftto intelledu , ac fi verc eficnt di* 8evniiennirinterle ad conftituendum tocun% nuniiUTi \ iia dii irur^fmw , quiaeft commanis pluribus} iiudiLitur (ii/?irw/M,quia pci c«ji rcsdiftinguitur ab ornni aho, Met»h]rficadcfiratb debet coaftane jKnece^di^ tentia;Pb7ficaver&qaafigenere fir d ife cntit Phyfi» cis , vr V. c- hcmo efl xerpus & dnimd ratiov^lis vnitd inttr ft. 70 arpm cftquafi gcnus ,qui3 conucnic ctiam aliis aniiaiaaciDuss t) vcio nmmM rMtimtilii eft diflerenciaf S[uia peccamdiftineuiaviumioaboniiubutal&ciilptip^ itis puri materialibus. Scd obiicics: 'li cfTct alfquod compofitum conftan» mateii&ornninodctenninatlad vnicam fbrmam,tunc «feEnfcio Ph^rfica pcr e«m materiam & fbimam non conftarct ccncrc & diffcremii cdamPhyfic3,quiancc matcriacncc capax plurium formaruro , ncc forma poi^ (ct in pluribusmaccriis Tcdpi: crgo non ef^ de efteniii definitionts Phyficx > conftace g^ete ic diifttendl. 9,e> feondeo ,o bicB H c i K m comuuceie iiimiWim»StH u i iw i h» ftas vcro roium loaitosdcdcfinitionibus Phyficiscom- pofitouim fubdanriaiium, quc AehfXo dantui,^ in ^ibiis matcria cft indiAeicns ad plurcs fbrmas. Hic poifct aliquis obiiccre : Quandoquideindcfiniti» eft oranoijxplicans naiuiam iri , & de efientiShominif v.g. non miiius fint gcncra fiipeiiora , tnt , fHbffMh' tin» fmputScc quam latio 4miM/i/,quc conftitui( gam vhinBnni ) cB»'iit dkfinliFuiie noa debent pp» il Mvrift gtnemyytl 0» miSsgtm imNriiatiim , De Dcfin icione,Diuifione,§^c Sed. L . 35 qii4naliuuco cj:tiia iiu iii- daqtur.Sc4cCMKC^,<)uia hoc inoJo rufficcri.tibladifIe- rentUin concreto, v. g. htnmkdtjia c&enlmomnia pra;- dicata fiperion includuntut , ipdim ctiam inuDcdiacinti gciuis. RatioiKvcrcS impiigiuciir: quiadifiiiitio cftdt- ciaratio e^Ieuiup % \v¥i auiem non fui^cic . £ dicat oinnuqus Ginc in eilenti|',fiea,dicircoiiiw(e fiise autetn Mnmti onini,t i i.vJii.'.it.i fiipcrior.i , C|uam homo dicat iplnm *nutuU, m rtnwtie ; crgu ijcuc btmf non ed conceptus de^azans jlc,7fi:iu:im , r^tufHiU, Vc! alitct adhuc cl.aiiils , cjltti pt- nni exiflnc prr (e .imptMtrdtilu pariirncitmre jMnlti , fmim Biiwr^dit » fuiiu fiJtintti vfeee mtneri, ftn- 'tftm $iti & JLftmnH. Sed hse fiifficianc , vt icias quomcxto dcfinitio AriftoMticaAe .communis Ht oraiio explicans liatuMin rci. Aofrunt : liccl Atiilfotelcs' apad.P. H irt.iilii Dirput. yc. Lo£Ticjr lc^k. z. viJiac-ir tioctic , quancicatcs,^ualitacc^iiodos,& cacccr.), nuii pollc lun • ptiden' de&uri. Sedluct&ibinon tam docct ,quantica. cem &accidM^ nonpoffL' Jcfriiri^qLiiini iioii clll j!i- quid fimpliclter.' Sedquidquid ArilcorJcs volucnc p:r ■ri /implieiter,ccTtuxt\ cli, 5caccidentia& inodoscirccn- cia (unpliciterA abfblutc,poi«^ue£inpiiciccc dcliniri. SedqiudeDco} Xduene, nonnflDail»putantcs dcfini- tioneni efle quc (erminos prxfcribit rci , dixilTc ,Dcum non podedenniti : qno J benc impugnac Hurtado fuprji ; ^^V^definitio non ahterpiaBlccibic tenninas tci >^niilia quiaeft proprius & quidditatiiius r Di fpuui. I » . Loj^ics , a tntm.\ 5. Dcindc & conib- qiicii[t.i i il maia ; quia dchnitio non rcquirit pn^rioge' nas, (cd prardicatum aliquod ,quod fiac fupcriusftue vniuoci-, (luc analoopce :ini6 adhuc nequt hoc 1 tcj- iri- tnr ,i];ii.i cns poteftdefiniri, ftnon habctrupri k pix- <^K,if ir.i iKC vr:iiiocum,anaIogiciiin, icJ jv.m,- .vij iiuo- ciuu , comnium i< ilu ctcnn&Chinuia.-,^, Iccmcxmo- clocdncipicndi,ii' i t n, n cxparteobicdi.VnJece^l^de- iinicurtrtf eH id ijucd pottft exifitri.ttid liabtt qu.iii r.i- tioncni <;cncj ib. Si autcinrogcs ,an ruriiij iliuci id ^iollit dcfiniii , Rtlpor.cicd , non ampltus podc : dcbeilMlSeniW candcm vcnircaii viium coiicepium exrcclacOiB« vpi. ampli^ks non polEt per dnos alios cxplicai i. " * ' Rngihis,An gcnus polTic dcfiniri. Valdc viiicnttir 7 rtciiuiorcs aliqiii hscrcrc in ii.ic q ixilionc, qua: , expli- caris tcrroinis, nulla eft : polliinv» enim dubitaie, an iltudpiaedicatum 4iwM(,pcout puedium rati< nc nofiVi a tarionali poffit dcfiniri ; & fn hoc (enlii quis potcrit id ncc;uc?iain cnim .uiim.il pr.ccifum a raticmali potcft dt liniri , quam homo pr.xciliis a Pctro vcl Paulo} dic^ tiirquc ^iiiaal eft vtMiiu /tHftiUt , etiiinCi tuncaniaial ' nondcfiniatiir fccundum tocumqu6d habet a p.irtc rci j licut nec quandodcfinitur honio,dcfiniuniurindiuidua- tioni s quas habtt a paitc rci , quod non bene nucarunt hi Aiidorcs. Polliimus prstcrci di^bitarc ,an gcnusie- cuiidtjiii i J quod dicit cx partc obieAi , poilic dcfiniii; Dicani infra,;.;cnus c\ p.irtc ol-i.cli diccrc dir.ncs (jiccicS . .-minwli im : tunc aiitan ,faicoi, gciuis, vt lic ncn pollc M ii. j ab vno ad aliud rautuaoebet efte confcquciitia.Vbio^ icnn . f, cqucntcrmultos impingcrc , & diTin auiiicntcS di-hnitioiKin ahquam,& aJucncntcs ,pcr e.im cxpar- teobiedi tdem ugnificari ac pcrdcfinicum, diainc eam eilS;yitiolam , quta eicplicai idem pctidenk Hiceft;»^-.» autem in vii eum conccptvOn deDto habece noii poffi- 'd^ cValttis enoc : qi!ua , i! definitionon explicarerlderH mns, U: 11: niii^n illum habcnt in c{*'o. AJcIocg»Pri in6,fDne ctiam in vii tainnon polle definiri fubllaiitiam ^INiunis , quam' Deum : iUam enim tn Ic ipsi non vide- niiu; , f; d ab!lra(fb'uc eain cx operaQonibus dcfinimns , q 10 ni j.io cciam Dcum definite poflitmus , »W «/ ife mfifiifum , ommtaji oenttBrnnmi frincipium. ciir hi-c non qiiod fignific.it dcfinitum , iam noii cflcc dcfinitici illius, fcd illius quod fignificarct : tunc crgo foliim viuo- ia cft cxplicaiio eiuIHem peridcm ,non quanddex parte obicdi idcm didtur , fed quando dicituf Conceptibus «quc clatis,{ni& & dldem loli vocedhler/istdcbct enira dcfinitioclaiior cill- fuo definito, vt Ixpc- i-Ic rcpctinnil um propria dcfiiiitio Dd , (ieac 4Mmm( nttwiudi eft ^ft. Tertta , ne ilt fupeifliu ncc diminuta , ideft , liequc 44Mk$obominilli^i(;ilito^kdi(^ ..... Adaerrinjdiccbant ) gnfcrihetct tcn-ninum f.io dcfiiii- tOiadhnc ramen polTc dari dc finit ioncm dc* D^o : quia It- cit in (e Deis fit iiifinitus, cognitio t.imtn r.otcft totum iU||^^|Dniofi:ere, vt iam nihil ampliikc in Dco ceftet ^o- giiOKiinWira ; & mininnnn hoc ipftrtfeos (eiplum co- gnofcendo pr;eft.it, & a Bcatis diuinitus ptx-ftari potlc , cognicis SMimibu* quic fimc finrmalicer &>eminentcc in Deo di(jaiiiliM»'duce,inl>^ lear aliqtifd dcionmwncque aliquid iltl de/it ad expti* cand:im rci naniram. Hic folcr difput.ui, vtiiim ikhnitio ivicncalii cc nfi- (hu in apprrhcnfione , an in indit io : id cft , anina^, qoo ap^ichendoSninMiUtatem&iatkKialinitem.siiie.^ qadm eam praedicemde hominc',an ve^^ ih ipfe iudi» ci-i , qu.) affimio hominem habecesnitnaludtcm & r.T- cionaii{aiem.Raci0 dnbiiuidi «A^qula ex voapatic fo- 56 Difp. 1 1 L In Summulas icnrii(namia«iicium in communiorifenteniia eftindiui- tiaiirer,quia gcnus in fuo conccptu ao^ cas dicic adu,fi:4 fi{kfle)eTgo fblaapptchcniio potcd cHc dcfinitio : ex alii apticudincjpii non coi.ting^ «e^panc (blum iuiii^wn vidctuc edc (gnoti tnanifc- in paaibusaduaHbiis:hoinoenimiionibUkai.p«xeftha;-' * ftiitlnumjquia,dumnona£itnan]rvelncgaturaUqui- coniponitiirj^miiluplidtatcparTium,multiplicesetiam ~ ' ptcr difta : ad argamenca veid.^uatenns nobis videnttir efle poHc diaiitaiies.Qaia crgo ali x partcs funt intcgran- ■ icpugnarc jfacilius ctiam rcfpoudctnr. Ad Primrni di- tes,'Vtmaoi»,pt>.bracluiiin, r; fptclu ^uiinialisiinxc & il- co ,ctiatuli iudicium (it indimilbile ( de quu alibij con- la aqu« gnira refpedu tot us .aqi'z ; idc6 diuiilo m ius Aace tatnfrn gcncrc virtualitec , St diiF^rentii , quatcnus part^s dicitur megrtiltf D.iiide , quia totxm alfqnaiMlo tplicic^ cognofcit pixdicatum communc , quod eft ge- cft accidcntak.idcftex fubftantia & accidenti.vt album, nigrum;ide6 di:iifioin haspartcs dici:ur4<.>./mo0l$m0fisltm,al$Mmffr^ft!em , gmta8c dfflbrntia ; quod ficri opdmc poteft , criamd miUkmki»fiiiiia*i*t/iAmdUKdeflfMpirm , tiiuik»' •iudicirm /Tt indiuiiibilr. Iir.6 hoc vltimnm ncctlT.irio :ib omnibus conccdi di bct : licct enim conccd.uitcr duo a^s , quoaanTntis reprxfentet animal , altcr vero ra- tiiinakiiianaiBeiiaiAusipli funtgcnus & diffcrcntia: tffimie enlm honio componimr aflu ipfo , quo dico Mi- IWi/ , aut quo dico r4f»V*f/f. Ergo dtfii)itio non aliccr ma atiuii crf^ntu , &.'c.ltcm diuifio4f« altiidfri£id$im , flcc HacumdjuiiioDuin le^tnei ilmt. Prima , ne habcac tt tnulca membfsi diuideniia ,vitandae confufionis rausl. Sccunda , nc vnum ir.cn lMum in a'io includatur : quarc 1 prxftat pcra£lum indiuifibilcm a^qvc a liubilcm , arquc vnus acaitcrcrit difini^ acperaiAumdi- io, id uilibilcm , arqu Adfecundum argumintum pro aitera partcrcfpon detur, ad rationcm dcfinitionis lolum rci|uiri , cllc co- «litionemclariorcmtei , /iue. fit .idu affirmatiua , fiiic K»IAmvi(tDte,qaatenus detcniiinat nd afBrmacionem iHius cognitionis clarioris dc fuo fubicifto poftca pt.r- 10 conftat gcncrc& ditfcrcntia, quiim cxplicando ; crgo fi hxc diaifio non cfl bom^.i/ruil Aliitdefi rsittnalt, nlnU u n. n. — j.-...<:l.i , -a — j:^ iwiw»vquia Wwincludit r4/i0M/«.Tenia,vcmcmbra diul« dentia ad^qucnt diui(iim:qu3re hzc non c(l bon3,W*- ms alia f^rs eftMimM, hHm i/«»«quia pnctr has clt ctiain .^lia pars , ctrfiu fcilicct. Mfxli atgiuncntandi tn diuiiione qpatuoc ail^;nantur c o mmunitfrJrimoseit,vt cd abibltm conoenit aliqood mcmbium Juiidcns , abfiilutc conucniat diuifum, vt , //? ftandam| cr iudicim-n. Falfumauttm cft , (Inc affitivia- *r»nud , er^t vmens ; quia animaleftmembrumdiuidcns tionc achiali non poiTc cfle darioicm propofitioncm viucns vi ficHicmodus argumentandi txmcftabiblut^ obic^ , vt patct in ienfuum cognitionc , vbi ibe vUi vecns in onmi diuiiionc : nam in diniiione phyfica noa aiGrmatione cft clacior propofitio, & ignori maniie- ▼aletabvnomembiodiddentead dhiiiiim, y.g.tftmi- ilati. . tturatien.ilii erge hotm:htmncc[ucya]ct,eft iillitd»,er^t & 1 u'.iiicpo(Tctc(lcdifGcultas,qiiomodo ilic concc- tUbitm. Tint^iincrgo inttllic;cnduscft illc modus argu- I tiis , qno dico hmo , Sc vocatur dcliidtum , (quando- mcntaudi in dr.iiiicnc nutaphyfici totius potendalis in ouidcm diftingtut homincm k quolibct alio , qui non eft inicriora:bcnc cnim valet ao infeiiori ad Cviipedas,eft h»- Mim,}non (it ctiam cognitio cbri hominis ; & quo dif- «m trg» MtmtiUtft tijnM irga «riKM/.Secimdusmodus ar- fcrata defiriitionis coiiccpt i.Difficult.i- obiii.ioininbus, gum.ntandi cft a ncgationc diuifi ad ncgationcm om- iicut & felutio , icilicet , in conceptu hminit concipi nium partium diuidcntiiun,vt,ff«* tfi tumuU , trg» lUfH» pneds^liominem,biocdinead]ueeaccidcntiacxtein^ pJki»nale,nttjMtirrtitinMl*. Hictamenmedusargumen* fomiam corporis, farici.m.inuuin , 5>:c. in dtfiiiitione tandi (tjlum cft intcl!i;:;fndiis in diuifione totiiis potcn- vct6 cognolci in oidincadconnotatapropriiirun.i*illius, tialis;naminaliis diuiflonibus non valn:ncque cnim cit ldlicecadim&ikMn&iOiicut{tun,& non folum co- bonacon{cquentia,M«c0iMm*,(i2«ffrfi«rMiM« r«*«- gnoicicaanocata^fcd&eiciUitvinuiem ipfam difcur- ««/r/.Siciitcnim ccontcatio paul&antidixittionvalet, tendi & icnticndi ; quod fert^ non rognofctiur, quando ^ «mM t^f^o tft hem»i}XSi ntty»\tx^imtfimnmt^9mm dicit.irhomo , tunccnim f )lum vi Itt r .ippn ht iu^i ftT- rffhon o. Tt nni> niodits atgumentandi communisomni- ina Jnccxttrior.Idcm tft dc .il is .mimaniibus, & icbus biis diuiiionibus tft.vt cui conucnit ratio totius ,conue- omnibus ,qiliBanteiqnam dcfini.uitnr, a|>f rthcnduntt^r niat aliquod cx mcmbris diuidcntibus , vcl difiunfiiutii! quidemconceptnaliquD proprio , fcd val ie imperfeAo. totumfuerit potendalc } vel coUcAiu^ , fuerit rotum /»i^prii*dioD*q|Diadi(lingiiuimir abomnieoqood non aCbat^c ,v.^.eft Mntmil,trg»vtthmi»wl #fviw'.diuifiue eill^Q yjdficOQOpoilcntdcfiniCi» Vtnir.iqiic p 'tcW di illo ;>fIirni.ui.At vcro fi dic\is,efthe- $m/ii:bn ii^n\\!i[ico\lcQiac^g»tft M»im4& ctrfiuvm- S E C*Tr I O II» ' * t^ifftrfe. Vclc contracioetiam k negarione omnium la parrium valct confcqucntia ad ncgarioncm diuifi , v. g. nen eft rat iennle ne^t irrittien4lt,erge tr»n tft miitmil.kcin, uen eTi Mnim* itec etrpm vnita iaier fe , erge mijiu hem», Ratio cft,qutatotum non diftinguitut ab uroiiibus itlil J patribas collc^uc fiimptis,quarc a ncgatione eaium be- nc valct cnnfcqucntin ad ncgationcm tociusA ab nffir- mationc illarum ad a£rmationcm totius. Quamis mo- diis argumcntaiMfi cil»vcdcquoaffirmarur vnum menJ- bcum diuidens,ncgetur aliud,v.^.ri?«iirimM/r4ti«Mir,i*2|i «MO M irriaieiMttitft 4mma,ergo ncntftcerpm. Hicmo- drs areumciit.ini^i non vidciur habfir locum i-i dirifio- nc totius mctaphyficiin pancs:nequc cnim vctf dicituc, tft MdmMl^trgeuum tff nitimuile,im i conrrario,ri7 rjfM» nale,erge nenelf (Mrimj/.Timcn, fi rcs bcne confidcrcrur, locum habct ctiam hscc rt i;ul.i,qui.a t o modoquo<»w/ww/ & rMtietult funt partfs hominij ,id eft mctaphyficc ,co De Dinifione. DluiCioefiarMtie, teittmm ftuuPmitsdiHribuent , vt, iniM$di4p4ritftcerfmtmi*i Homo,qui diuiditur , diciturdiuifum ; partcs vLr6 diiiidcnrcs , Ji- cunturmCmbradiuidcr.tia.Diuifio cft duplex , ficut Sc de6nitio ; aliaxmwm ,a]iarrt. Nominis , vt ,ftgmp(»- HmiommtilUi0fifmmmmm,t^ tmimtU Lurnktt, Diirffio cei ei( , qtts diflribnir lem in €os paitcs , vt patct in diuifionc p.jfiia homiiiis. Diuifiorrt alu cft phjf- fic* , id cftin partcs ph)fica$ ,vt hominis in corpus& anim.ini : aliaiiMr<^M/!!M,id eftinpartcsmetaphyficas, vt bcn-iinis in animal & rationalc. Vtraque h«c diuifio dicirur t[tiuUs, quia diindit totum in paites quibiis 2jQax con/lat. Alia cft diuifio pctentialii ,dioifiophvaca.RcrpondcPtiioiBd artc$ , qius lcp.irat d:ui(i<) , quod ric pcr illatn pardca- atnyi/M pMtt tji Hnim^tt , aU* rAtianalt, i Contr.i h.inc do.lriiumbKncinfurgit Hiirt.iJo Dif- pm*t.\o. L^^t^iees^. ie>.c.imes;o fic impngno^rognenim, in qiio coiilJrtat ilb lcparatiopartium.qiwr fir pcr dini- iioneiD , & non pci dcfinitioncm. Nc<)uc cnim cond- flitjneoqu6d cognod-aturvtiapars fineatil^vtTamqiic cnim fiinul cognolciin is,q:;\iKlo c^i lii! i^ts tonuii:iK-q; confillitin coquud co<4noU4tuf vna vt diftinciaab alia, qiiia hoc ctiam cot;nj)K iuitjKr dcfinirioncm.Ncc video, iiaRtmt cepentur,qnaa confiindic vnam cumalia : at hxc cognicio cxplicica vttiuriinc parciscft Mimndelinitio^rgir» dikiifio Sc definirio non diftinguiitur. Pai^r Otiicdiis r.itetitr (|iii !cm, J: finitioiivtn cllcdiiii- fiMiem;adiiit ciincn tis f um.ilitcr ditfcnc, qu.itcnus di- uifio connotattotum/^iiotl pricclfit,{ fltiitlonem , ncqiicanimatiSil|ijx1iioMmb>uitcq'ii,quii neq ic «rirnttl li^iinir-.iv pcr hmnnem ain (•,^jnJiro, Jiuifionem a Jcfinitioncdi- ilingui faltcm rcfpccUi toiius potLi.tialis , -.t proxinic oftcuJi. Cim autcminfcicntiisfaEpiflRmc tt idamurdi- nifioncscociuspotentialiSt lieagpieniminrpecics, quac dinifiones cdmpant» cum generejiion fimt definlrioncs» ' ncceiTii.li fuit .ibfolucc , Jirtinj»ucrc Jiuitlonem a dcfini- tionc j quia pcr Jchnicionem non polfcr t^niudiuidi in (otatSfVX fic pcr Ji'iifioncnu Echoc fufticicns ftdtfim* • annentnm, aJ difUngucndos ties mo Jus fcicndi. . Vetim qnia (tib pcncre,«»i»Mi'i/ v. 5;. Jiio funt, & h»- WM & eifMui.i] x- lic iiirLir Ipccicsi^C.if.uTrf/ir & Wnwiii- 'r.qua; funr Jiti'cicntiz-,dubtnm cft an 4^>m/ Jiuid itui in ipecies. an in ditfetentia^Dooent atiqai.in Iblas (pedes, ri!» q ift,^ JiScrcnti.T non fint mrtcs gcncris-.pirtcs cnim gcneris iunc poccft,!tiua:,iJ cft^funt partcs Jc quibus ptx- diciri poreft i»cnu5:hiOca«item non ptaJicitiir dired^ de dillcrentia^lied tie (peci: ; n*qn? mim teiac didiur rmU- mtee^tninul,M hemtejittnimat.Zpt taincn puto >tam - fgedts q 1 1 a 11 ^if nemias elc (virtea poceftacinss^ «{aas li otcft ditiiJi genus.Bt oftcnJoiJ ciiiucntfr:iiam non (o- iim rc<^c Jictcur, snimnl tdindcH e. t!tiain,vt iplccoiiccptas gLiicricus rcpct.iturin diuiiion^ lcdfuthcit fi aJdatuc conce^tusipfcdifrctenti^, roodoi me cxplicito : cam dar^ emm cgnolcitiir animal , ii df< (:.\m,itiii'.ti cjr rtt:ionale mHwI hinmhHe , c\inm (i Jicam, an1m.1l iduid Cji animai raiionMle , aiind eft tutimMl hiMni- Hle , crgo ca rcpetitio4ffiiMMli/non eftneceOacia. Vi^cbis fbne adhuc »ni»jiMwnoneffi piDptii diffe- rentiam ,{ed concretumexdi^etemii ex fubiedo^ hoc antem coiHrrctumfoncfateberis jpolTc: Ji ii.^i gcnus immeJiacc , Jilfcrcirias aucem propnc cHc ratianMitti- tem . in qu.im non poreftdiuidi Mnimdl , quia iion poceft did , ttmmMl Mlind eji rMtuoiAlittii i ^tiUitd hiimibilitMt. Sed contrk PriraA , quia etiain rstiamii eft Jiffi.Tciiria, alioqiiin animal rationalc non cllcr dcfinicum conftans gcneic &c ditfetentiiLConcr» Scqw^d^^nuiain hpc ictriS% hcut non poceft did , «rinMf lAm 4 rMii^nAkiav , 1M nec de Ipede in abffa-a£lo potcft pczdicati dmmMl , hoc moAoJmtmMHitMt ifl .tnimal, vcliMniiiuit tditid eft Mnimali- tMs rMtienaUj. Ci^nlt: 1 1 1 -1 , dilferenciani deberc fumi in concrcco vc lic aiirc:ii , iain conftat clfe pancm dioi- fiuam gcneris , qux re^ de iUo paedlcin poteft , non niin&s quknlpedesiplgB. SECTIO IIL ARgmneiiUtie efl orMti», i» efua vnum ex mHo inftrtiJfi vt, OmnitbemeefiMnimMl , PitrMefl hemo^rgpMi- irm eSi miimi. Ecce te fttrm eii miimid fequitur ex eoj tpiAiemmihemeitt ttdmd, & fetrmtft beme. Argu- incntatio dicit in rcclo tam conf qurr.s ;I!.uum , qitim antcccdcns cxquo infcrtur, dc quo vcdibic lcrmo in Le- gicM Di(piihlt.xt^ Hxc arfjumentacio cft raultiptex : alia SjfBogijmui, 2ui conftar tribus ptopofirtonibi» , primi pro maiori, cunJi pro minori , ccrtiapro confcqucntc : & hic cft peifiaQiluroaatgumentatio , ad quam omnes alije aigu- incntationiRn (pecte9>vt vhn habcsnt > reduci debenc)de qiio f iliiis infri. SccunJ.i ari^imcnt.itionis fpccics cft EMhymtmtl , quod Jicitur Syl\i>gilmustruncatus , quia loco anteoedentis (bl^m habetvnicam propofidoncmi vt V. pPetrtueSliUHmdttrH «Muiw.Tcttta tBiJmbi8i$, qtiz ex partiailaribiis fiiflSaenter ennrfietatis ad vtiiuer« filc arpiimcnt.uido progreditur, vt , hic & Hh c.ile- fieittergi emuit ignitetit*fticil.QaxniL ci\ Exenwlum,qiio eh vnovddnabas fingpbu^s ad aliud flngulate argu- m'mtamur,vt,P##nitfv.g. & quod vU ^Miir» Mw imtmgtiiK t Hi trcs modiaigpBncntandi vlci- timum affimiatur abfolurc- dr Pctro, vndc nfi^ conim- min in fnn con.liftinai ab Emhymematc & Syllogif- g^tucittCOnr«]uentiiab(blutc l'itnis ctmi nionu Hon mo: txciTi.'l im cnim & lnducum'inniaioricuilusfucritidiuificatusciimiiM^ mttttirtit ««ImMffr/i ,ideft,*qnandodaoaliqu^^ ra,&Peimiiimtnori remoueatnrimotn , mnoumir V. g. intcUcdus &: volunt.is , idcntitic.-intur rum alii rc, cri.un l.-qitimein conchifionc a cvrfi:. Nrc dari potcrit fcjlicec cum awmk co ipfo dcberc idc-ntihciri etiatn iii- vllus lyllogilinus , in quo non fit nccclfari6 ad talc me- tCT(e.faiSyllogi(rno crgo,quxinfcruntur vnitaintcr fe dium rccurrcndum , pioindeMlde videtiir hic AntOff in confeqiienci', dch.nt in antecedenri vniri cum aliqno Ojbiicr tem oanderiife « ac tam paaem. oenfiicam in tcrdo : v.g. contcndo cgo ttmtm-vnri tum tdifi» *ti- rincem ipnm lultAe. Nm/i : vt id probcm aiViimcrc Jcb >> ju > mc Ji;) rem .ili- Hxc , qtix dc hypothcrico dix) , debcnt ctiamapptt» qaam»cumquavniantut & . nctnnc bo. - ' i ':—-'^ - n « .. « ^ . swi&exeoqa&d Piinit Sc^ftt vnimturcum hond- ne , infcro cti.im vniri int . r lc , hoc modo btm» tli jnimal , Petruj til hnao , e/go fttrui tH aninul.ccce ia prcmiifis vniunrur Peir^t 8c tfii«el irmdttmmd carcerti. Eccc in maion propofidone cum ly4^r«rr<»JMrM,qnod eft mcdium , coniungibr vcl caiccr , velmon i in minod vec6 Petio cribuitnr a£E- cere ininril loannem ; vnde te£Ufltm^ in conclufione c t;-! fnJ: :,)!\rn) couiungitur , vcl quod fit occiJtndus, vel ijuod iit ad carccrcs dc tnidendus. Eft crgo icmper verum, fundari (yllogilmtim omnem in co prindpio.y fitmttmdtmvmi ttriii, fnnt t»dim , ioe» Obfeflioautcm.qu.r }x>terat ficri ef^eo , qu6d tx pn- ris negaiiuis i>on lcquatur vlla conclulio, qii;uii^o ivlk»- qoibus coiu^uifiitpi mcdiiun , non dcbcrc rcpcti in prx- g|finus niticur ei principio,iam eft (bJutapaulo ancc^um iid{Bs«^iedini1^%Riel pontvnmninprinia propolitio- oftendi,vnatncx illispiopofitkmibascilemplickiallitw ncjilium in (ecnndo ; in conlT<] icrti vcro vtmmquc dc- nutiu.im ; idcoqiic in co nihil inteniCliiieoolKniliega* bctrv-pcti.Ec hinc patet,arg'.i'nciuiim conftans qn.ttuor Jas Ihhu Ivllogifmi. terminis, clTcviriofiim omuino, firut& conftans nii- S:\iiii.i.ui|-.icrtiopolTctdcfiimi,quidintaIi(yllogit n&s quii ^ipirfiltecnr ) nr qnit auccm contincri , nili radonc ali- quia ipf im condiiioncm non ailajt fimiiam » dtcatUT -^CUBia madij ot iins propoiitionibus. Miror autem, hunc pn^luio (bldm conditionaiis. .^ntDiem non ibrim medinm tnaera'f1e tn alfaris fyll»- Dixi ; alEtmarionem condirionaiam cnrsilf Petrf non v§^''s,q',ii,i il in Hco fi cirrritmouentr. reJcurrie,er^»int- c(Tc ncccifariam ad illam confeqnenti.im, n.im cflo nora ^iiii^,zquiiialcc iiuic ab^blnto fyUogi(mo4MrC«in-«r aw- nominando Petxum^ dixilTet fiat cmtrit rniMutnr illata 'Dlgitized by Google De Definit.&: Deuirione,&c.Se:.^M/Ml uatmvnttcriivtfiMtMdnHititerle ^ Replicabk ctnwn : In hoc fylloginno hypothedco: SfPttrtu xwauuj fiierit ctm , rejptrdehit , ftd VMohtnr^ trgtrtJpMdtbit ; niilla c(t coiincxio , qux itt racdiuiii, iiam vocatio ( vt fupponiinus nos ni:gantc$ phyficam pcxdetcnniaacionein ) jton-habct conncxiouen cum quo lyuogumo ettrui quidem ponitur tcr noh tame njfi » In obliquo , co auteni modo non fon itur nuioncmnrc» dicati aut fubic£li ,qaia prxdicatum & fiititi (llftffM vtcsti» & irt^fa^ cum cxiOeiwktbiphita , ac ptoirtdfe ea tepetitio non eft contta rn^as fyllogifniorutri \ vtinhnc : r.itisK.^lu.u Pcir, e(},dtm cttm PetTtAttimM' tate. Scd amni^ilit.u rctrt cit crcAta , <>-^9 0- rtttimHh UiM Pe&ttficrtMA. Eccely Petri non minus ponftnt ji."*^"*^ ^Uogifmo cjuim jnaltcrode vocarionc;ccr- j - p j — — ■ - — -r--r- ' -y--— -.j.^.— ... «■--M^vAWk*^ TWwaiM rapoAAOfie) & tamoi codem modoCtoncludit faicfyl> tWMiom ftncem eft , fyllogilmum hunc niii ili logiGnus , fiait aiij hypcxhcrici , crgi). Rcfj>ondco, coti- pio-, tfmt funt e.tdctn vn tcrtio.Scc. creo ea rcpctii ncxioncmpio ptzlenti, dupliccin cilc, vnam nccclla- riam , & hancconccdonoaeflc in hoc lyUogifmo^quia hmc Cail^ Bcqiiirinir* vtpiopolidoilU condicioBalis fitnecedarii vera , & conm|uenter , vt iri omnibrs ca- flbuspollit ex eaforman' liniilis l^/Il. gilnuis. Ali.icon- nexioeftcafiiaU^U dcfado ,quia ca diio dc fji^cnint iun^,hccantem Aifiicit , vt dc Bdluijlc iyllogiiinus lit bonas, vt patct criam in aliis no» hypotneticis,vt li dicam : hie^hmo firtbit, Petnu tfi htc fciw» , trgt ft- trmfcrihit\ccit.k intnaiori non ni(i accidentaliadctlO^ tatur coniun^lio huiu^ honiiuis cum icnb;.-n(e^ Adhucnonacqiiie^s. Namtnhoc ip(b oondhiondi fvllogifi-no necclTario dcbct tcr rcpcti tcniiinus id auccm eft contva rcgulas fyilogilmi nitv iitis illo prui- I princi- . . crgoearcpctitiovnius obliqui im innibiiscnbLis prapolitionibus nont^Hcddir illum conditionalcm nen niti co prindpitiL ' AJhuc tamen obijci potcft ci indii ttiam innifi m rrlndpio hanc argumcntan"onetn,reiideo,meiain^auIi antc diiillc.iaui rcpc ririoiu ni iion obclle ri^orolo lyliogiimoi iJcoenim ihi rrpcciturtcr Pctrus , quia Jc co bis .itHr- nutur coriuetiio i lctnel pro ft icu conditionato , femcl proabibhKQ. 6t vcr^etfam^indcpcdcntcrab hisiyUo- ' gifinis condicionalibiis d ui p ccft fimilisrcpetitio ,vt in hoc : Ul^idiiu jlntonj ejt tibi donMiu, ftd fjtuiiHi yin- iMif efi mnta , irgtgladiitj tatreni eft tibi dmtMHt. tcce IjX^Mbivtepejipir JiionHtibus ttibus pcoforuiooibusi acCamence njflmiiitdeft/yllogiiinm ri pritv- dpio : Qu4. funt raAnn vni tertio. Diccs fortc , in con- lequcnti non rcpeti ^UtUm cum ly AntBHt} lub duo lo- l&m cenilfaiarfiKrat fnbiee^tim in Vt|a4|ue p£4pninai iion , gis;. mam fyllcginni loquar ) facer? iciunium , infcrtur in cor.(c(]ucr,Ti ; crgo &: tu dcbcs iciunare ; c]uia vtraqfte prxmilia tctigit in obliquo iciunium , declaiando r'fa>' qua ttoaceHa ddMatfiiitiorfaccie^iiod itefaffiW.S^^ ' ti'50 omnis .ir'"ir.ic nt.irio, fi v< rc t.ilis fir , dcbct reduci adillud pnnci^uiin, dc quo adhuc nomiihil fi^one lequciltii itltfiMtinesnmtxMifii/ ■ PRinium iu , txvero rmnqiis erqo om- ttii hamiefi tviimdl, vtraque pra-miira cft f.illa , 4- taracn conlcqiiens vcrum , & confcqutntia boiia , quia licct etmiiuiutj^&fak idcm fubicAam iit oinni^uSi propo- idcnatas homiuis,& aiumalts cum bpide ^Ua ilt,< ^donlbns. S«tontri,qma co fcnfu neqi in lyllogifmo, « adinffla , nece|]ati6 debet adhiitri idc 4; de <]uo cft obici£Ho, /'//Kw m.iiun cum c.tJcin latioiic fubiedi , nam ta conicqiiciui ponitur folus PctruSpro fiible^o» ^cutDi hec altevo ponitur fnlu.4 gladius , in ■ naiaRitem poniturPetms Cinn diucrf) obliquo , dici- tnr cnfrn : Petmj , lion abfblutc , fcd , fi voctinr , fcmn- iiim cnim hoc obliquum cft fubie n^mMit. Skacgi4idiiitio (ylloeihno i me ailato prat- cneeft^bjeAanimaidiiscom addfto Autmiii, hoeaiH tcm non obftat bnno fvllo..:iinio. Eodcni pof- funt ficri alij fyllogiimi. Vt (i dicercm , Peirus eccidit lonanemfieltm Pttms occidit Antmium , erto Petrns occi- ditduot. Nc ver6dicas,in hoc fyUosjfmo defideran , . umvn^nepaffMcdicftumUhki adhuc vnam propofitioncra , ncmpc,/W & An. de 'aliqub tcriio , in aKa dEnnecur Meriticas liibicui ii iTnr vlUre* <^w:u c\ dic>is fequitiir,«^«irtf4rri'ni/4y/^ *»W perioone j^ikDC modo:/; w«f <«» PitnexifiM,ex^& . iitfirri.\.v.4iitjmiimnacMrrit ,ati^itii hii- «m/ rationmle ift hen.o . ci fv etnnt ai tmal rAticJiaU currit: Ratiodl ,qi:i.iiiiptxmiAis .iirirMMtur idcutiias tluaium vniucrfalii'iii ^um alii^o tirtio , vndc in confcquctui di bt r inftrti caruin icrum vniucrf.iiiiiniidtntii.is intcr le : cx puri vcro fing^jlaribus , vd cx mi.xta cx viiau rlali & fingulari , ftmpcT dcbtt infLrri conckifio (ingrl.iris, ittm cx vniticriali & particulari fcmpcr debct iiifi.rri ronclufio p.iniciil.nris , vt v. z,- oittif homo curiit . aiiifHit h motfi aibus , trf^» aliquod album citrrit.c^ euidciis con- fcquentia , particuLuis tanun , vt patct, 17 Hicaducrtc, nonnullos vim tct.imfyllogiftic.im rc- duccrc iion ad prindpium , tfut fuiit endtmvm teriio, fuHl idtm inttr fe ; kd ad dnoill.i, dici dcon.iii^ dici de de Hitlie, id cft , qnokl-ffinnaturdf onini hc)miiK-,.itHt- maiurdchoc& illo. C.Ticrum hi Aticbnts vcl dcbtnt rcciirrcrc jd noftriiin | rincipium , vcl cx his nihilcon- chidciit. QiuJ ciiini nua iiitcrd^ .oinncni hoinincm airrcrc , vt piobcm IVrrmn C!iritrc ,' li non probo IV- intm c(U- homincm, & cmilcq;ifntcr (i non c«>niiini;o ciim honiinf , PLrniin &: ctitliiir: ? Idtm cfl in ahcio principio dtci demille. Quid cnim , li iicgas,oinnon ho- rainem clfc l.ipidcm , vt indc infcras loanntin non dfc l3pidcm,nifiprobts loaniicm clTc homincm, & conlc- quentcr.dum riegcs curf.tm dehominc, cum qno idcn-^ tific-isloanncm , ctiam ncgas curfum dc lo.unic : qna: tam clara funt , vt tcrminis c.vplicatis tucj^iitant ncgari. Diccs, Si dico , emais hemo citrrit , fndc lcquitiir , erfo hiccurrit , vtl tili^nii cmrit Fatvor , lcd quialLibintclli- gituribi propofitio /.lia , q^M probttiit hicSciliquit in- cludi in emni , fcniptr crgo toca fotmaad illuJ princi- pium rtdutitur. Confirm.itur Priino : In pyris p.irticul.iribiis non ha- bct lon m illud dici ds ernni t^; citcra , vt pcr ff notum cft;& h.ibct locum ptrfcda fomi' argutn-^i, non minus 3iiain in vniucrfatibus ; vTjio visfvIK giftica iionad du-i t amr.i fed ad illud , ijud fiun ttuitm vnitertit . &iC. dc- btt rcduci.Confcqiict iia & maior f intcnid. nt s. Minor probatur in huc fyllogiilro : /'ttrts tirit , qui t ll in rri- *^ mafii:ir.i,&: talcs polVunt cxco^itari ir!n-.im. ri ryllo- gifini. ConfirnuturSrcnncii): In l>ll''gifmis j-u i- vni- utrfalibns ctirimnon hsbet Iocum<^'fiio iici de emni , i.im crgo oportc t, vt tu ii(pondca$,cur hxc fit bonn .irg 'tn:rrario, Ptirtet tfi Ptx ,fcd bie tfi Ptrrm . erfi> l cf utiitiiHe j L»gica,ik n. 5».dc hacdiflinftioncnobisftrmo rcdibii S E C T I O V. De mAteria formst , (jr fignra Syllogifmt. Atcria fvllogifmi duplcx cft , alia remetM, vi ter- MAtcria fvllogifmi duplcx cft , atia remetM, vi ter- mini,quibi:s confiriunturpropt-litioncs : ali.i fre xiina , vt ipla; propofitionCs , ex quibus iinmtJiitc lyl- logifmus componitur. Forma fyllogiimi cft coorJinaiio piojofitionum ipfanim.Figura cft coordin.itio & difpo- iitiomcdij,quarcft\ripIcx : prima,|]uandomediumin i!i.'.iori eft iuoic£kum,& in Minori prxdicatui-n, vt, emnit hvme tft anitnai , Petriu eft heme , erf^e Petrus cfi anttnal. Hcce te hmne,c[w\ cft mcdiun^in \\oc fyllogilrno,in inaio- ri cft liibitftum ; in minori vcrii prxdicarum. S.cunda figura cft ,in qva mediiTm in vtraquc propofitione cft prxdicatiitT», vt, itnRits Upis eft animai Pttrui eSl animal, erfo Petrusnen eil /4/>i/.Tcrtia,qnando inedium in maio- ri & in minori cft f 'bicfluin , vt , em' ii hcme tfl atiimiil, emnit home eff fenfihHis . ergo aliquod ammal cfl fenfihilt. Hic aJJi li)l;tquart.a figi"ra,q:'x dicitut Gitltni . in qtia mci^i-im prxdic.-mir in ivaiori , &: in minori fubijcitur, vt , fetruj eii l)tmo,ernnit heme tft animal, erfe Pttrtts tSi animal.Hxc figi r.i in rc no 1 Jiftinguitur a prima, lciIiJin cnim ab ca diff. it in Co , qiiod prima habct pro maiori propolitiontm , quam hic habet pro Minori ; & c con- trario ha:c pro inaiori , quam prinu» pro Minori.O^tn- d.-)ai'tcm,in intclltdhinon clfc maiorcin & Minortm proprlitioncm : qi:ia cftc maiortm vtl Minorcm , cft dc- nomiiutiocxtrinlcca,cxcoqui!>d priiis vt 1 p^ftt rius pro- ' J(icanti>r;in intellcihi ai tcm vtr.iquc propofitio , quan- do infin-iur conclufio , fimul tcm|M3rc dcbcnt cxiftcTc,ac proindcnoncft vna poiiijs qiiamalia maior aut Minor^ crgoin intcHccl.i non diftincuitur quarta rigura aprima. Et fortalfc obh nc cautim non fiiii Ariftotelt-sde figurahac quarta (olicitus,Sf reverares eftparuimo- mci:ti , ncc vlloino/o Jigna cis longis difpuiationibus, quas contc^-^ntN innulli. Hac occafinnc brcuitcr obfcniandum cft4*atrcm Lyn- jo ccfm fili 5 . niat tii.^ e.x .mcam hanc dockrinam , qu6cl fi ilitct illa fit maior , qu.r piinio profcrtur, fuse rcij- cerc, variasfciiirntias adJuctrc circa h« punib.uTi, <]i'a" 'cilicct fit maior , qux miiior,iiUs autcmrrioihs i]'Ca il!?m voc.-ii mairrcm, in qua maius cxtrcmum rcptriniri M:ij is autern cxtrcmum vficatillud, qiiod in prymifla pra-^^^i.-atur; minus ,quod f ibi)citur ; Addit.xr/ certe iBm fratr.ijfaerit maiar cidute.xtr itcii cft vmuciiali$.Ecidem cllct,ii (crtniiucticnc vniuctialcSjlcdsquclatepatcntes- *vt|^/iMi»,ir«,MMrifM//. aimntnjAileVn kmt». trg»mneri/ili!e ef: .^mm»lr.incnale , c(\. concltiho Jirc- (nina,& taiiKii non Ijtius p.uct prxdicatum confe- quiin liibiciihim. Obfcru.! Q^into , cx ilJis «jm- (;uiiitis,< niodurorcffondcndiaiiiiiuLCumcrgoomncsomiiiiioin bus inodis qttaniortantj^c.itciur c.umiiia, quibus omnes ilU comprchcndanior. '«iwng , CtlMm tj>mi $ Ferit , St^»lipten , CAmatJUkitis ^FMftfim» , Friftftmtrnm. Cefdri.CMtKefirej , Fcfltn» Bsroc» . D-trafti » Ftltipitn , Difgmt , DmiCi , Bi diciUK.ir, (iuiajta cl.iic difpoliti funt, vt ftatiin ap-, parcat botiic.u c cin(cvjuein;x,impcrfccli vcio qui ob&ur rius infcrunr conclulioin.m,idc6que ad pcifcdoBlRlbl* ccndiUwt,vc ^cfiMmyiftiiMf videbtmus. • S E C T I O V I. Je Kei§ffwie SyB^ifmerMHti SYllogi(miimpetfcdti rcducunturad pcrfciios.vtco- nini \ K clariusinniitcfcat. H.vc rccJutHo non mul- tiim nccctfaiia , rac6 vtilis , oliquando .fortc in ict^ptis ■conducct pro comunceodis ingcniis tcnacibus,quxn:fi ciarifllunc intucantur bonitatcm conicqucntix, ci aftcii- tire rcfugiunt. Eam cgo tcado , magis coniiietudini cc- dcns , qaam vtOicaKtn agno&eos ; te i^iaatdlem ap^ pcllo. Rcdu^io duplex cft , alia ftr cfltnfimtm , ptr itn^ /itJfilfiU alu.Hxc difficiHor , ill.i clatior. rc-itis hiciliD- liorcm , pofterius difliciliorcm , cxplicabo. Rcdodio ptr cffenjuntm cft , quando vcl per traniinuiationem Maiorisiu Minor m , aut i cuntrario , vel pcr conucr- fionem aliaiiiis propafitionis , lyllpgifinus impcrfcidioaMtcm conftans cti- but vocalifcas «, vt BmrtmmAeimtat fvllogifmum , con- ftantcmtribus protwfiiiynibus vniiicrf.libus affinn.iri- ui$,vt,Mn»f/ iicmc Cjl *nif>t*l , crrm rifibitt tH homo , trgo fnfi^iifitmmiU. DiAio ver6 conftans vna 4 , & I" _f ■ _• ^^tL. S' It.!>:t'ip>o': Bji .rd -, ^ 'S :rrCo, dcbcnt Tcduci ad Bdwlmrtif Ctliinict CeJiire,CMiuihtt ad CWtirfMj^e aliis idnn,pro- ponlone (t.-niata. A htrrtcfccLindojintraquamhbcttlicliDncm cifc t|^tJA- tuor ali.is conioiuntcs,^^,», c : cx qtiibus/, fignihcai propcilitioncm fibi anccccdcntcin cc)nucrtcnd.im fiin- dupUa j, dtaiout pfopofitionan dcbcre clle . plic^cr , id cft , luutato pncdidto in fubie^him » Si Vnincr(alemaftmariuam,renn\(lam&cerriamparticQ- 'utbieAo in prxdicati larcs .iftiriTiinii.i';, vt, im>i! ■ Ix-iro cfl a»'m.i!,l'cirMi efl ho rac,crj^o PtlrnJ tfi aninul Proponi;>i»e lcru.it,'. idem in- lelliec de cctecis diftlonibos. Obfcrua Tcrtio , cx his uin,fenunaeantmic|aanricAe. Hoe niodo rcduciiut Ctfare Ct!.vcnt , v. g. tiuSus Upii A>.i-aal , omnis home tH atnmal , trfo nnUm htme tft Itipu, Eccc in Ctfiure httcra(,dcnutat rcdiicatdum huiicfyllo- iyltogiitnorum modis noucm primos, i i pi-irao jc fccun- gilinti ad Cr/4>'m,Iittcca/,quxcft poft f in Ctf»e,ia\o do carniinc contcntos , ad pr.nuin figtiiam pcrrinerc , ' quacuoi Icquentcs .iJ. fcciinda;n,tcli(]Uo$ ad tciti.im.Ob- ietua Qiurt6,expcx ii^is fyiiogifmis altquos coodudc- te diicdic , indireA^ «tiqws. lUi direA^condudnnt , m j^.quibusfubieftum maioris eft prx lic.ntum in minori , vt , mms bmt» tfi tmiwud, Pttrm tfl hami ; ^ 111 confcqucnti MUIltf pco fubieQo filbieAum minoris , vt li cx prxdv- ckkfiaani(&SUlfenitUt>4t2' PttruJ til ttaimal. Quodli 'tiriftnetnr ejt , hocmodo ,alijufd anttml '■ tfl home \ rrcuiida , nHfltH iaf^s tft l.emo , conut ititur iiii:- ylkKi. i,tiiilitti hcmo tfl ittpif , fi lixc ponitur pro m.uori, illj pro Minori^r/K/iM homotft iApis,a(i tamcn niodo a ctteris prima.- fipura: , vt il.itiin cUcani ; Cxtcriaiitcm rcdiiccndi (uiu hoc niodo. Alfuinatur contraditlorium prnpolitionis ncg.itx, &: ponatur pru nuiori , maior vcio primi fvllo^i^ini pro Minori , & lic infiracur contrariumMinoris prius ad- millaw.g.ownf atiitnal efi fenfitnle , owKis homo efl anitnal, trfit tltijnodfenjfbile cfl Ww.Hic cft in fiaralipioit ,^h- piiificatur pcr piiminn t nefiiebaiis .yndc debct rcduci ad • Cttartnt : ^ qui.i conclulio ncgat.tcrat liic, er^oalttfued fenfibite tft liomo, contradiftoriimi htiius ^lcilici t nHtlnm feitfihile efl homo , df bcr poni pto maiori , pro Myiori vero ,inaior ptimi fyllo^ilmi , fciliccc , tmne animal eft fenjibite . pro cotichiiionc vcro conrrarium Minorisan- tea concc(fa",q(i.T crat , omitis t.vitiorfl «J«iB»4/.-contrariinn '40 .ixitem vf\.,nnUu4 htmeefl animal,hoc modn, nulitim fenfi- hite efl tjomo , otntie anhnal e(l ftnfibile, erfio tiuUnm animal tfl home. Eccc; fyllogilnniin pcrkc^uni in Celttrent, qiio cogitur refpondcns admincrc limid, «mnem hominem efft mntmal , quod priiis concclftrat^ & ttiitiimt hemintm efft smimal , quod pollca cogitiu fateii pcr ryllogifmum cla- rum in Ctlartnt. 41 Ceijntc: rcdiicitiir per irapoflibilc .id Darij hoc moJoi vt locomaitMis ponatiir pnma Minor,& proMuiori contradtiiori'tnt concltjlioiiisntgatx , pio toncli lione vcio coiuracliif1orii;n) primx nviicris, v. g.»/«//«/ tapts t^ an mai , nfmis hurr.e tfl aiitnal , rr(^ii nnLni Ijfiicfl httnt. Minor t(V lucc ,tmr,ii hoiro efl untrKjl , h.nic pxu' pro nwiori.Contlufiocrit ,fr^«/xirf/>f/ t.ip sefl lio)nriiim tonlftiucn- ris r.tg:iti ponatiir loco minoris , & in tonftqiicmi inh-r.uiir ci>nct.idi£lorinn minoris antta conccll.v ; vt Ce/are qui cft primus (ccuiidx figur.t , fignificatus pcr 0, SiHUjtmedtehant , rcdutitur ad Ftrie ,v.». nnllum nmmat tsl /t):e^clv.s,'-rnnes Tlitaiifunt Ar.^cli.cr^o itlttlns ThronuS fi?«//;Mv(/.Pi iina maiorcrat, ntilinM ai,iin.it efl Arnrius, qr.cdtbct tuantrt. CouclL liu iicg.u.icrac , rgotiullis J t.roMSctl ammal. Huius contr.idicloriuiT» cli , aliqkit T}>rcs:i,s tfl i:ntmai qu.r dtbct poni pro minori.Minor vc- 1 0 CDMc cJlil c xAK.fiir.nit 71 rertiis esl e/«/,cilius contfa- ditloriiim , k ilittt atiijuit Ti.ror.iis ii0)i efl yiiigelus dc bct i:;{iir: pvo cnntluliiinc hoc modo , nultim a).irn,tl eft -lii otius. aliijiiit Ji.riint tf} animal ,fr^e aliejuisTl.^a- Ki:s m» tfl j^i.f^etui , qiii ly Uogiliniis t(t in Ferio. I)i.nitp.it niuiii ttni.v fi.;iirx rvdutuntiii litiit pr.Tce- diiiits , cu:« hoc diltiiniiiiL- , quod in pr.i-ccdcmibns c or.r.adichirirni conclu(ioiiis ncg.ira- pt>iiitnr pro mi- Muii , rttviit.nii.titirf ,vtdiCluint(V : iu liiiv».ro rctinc- turt.uKmminor, & ItKO maioris piniitur coniradiflo- 4* i luni confcquentis nc^ati , & infcrtur contradiitoriiiin pi ima- ni.\ioris,v.g.M»//i/ homttft animal ,aliifitis heme tjk »ib.'is,tr^o atiejHodaJbum eft animat. Contradich>ritiin ' Iiuius ecnclrlionis cn , itutlum nlbtim eft animat : h.,tic ponc pro maiori cum prima miiu)ri,qua: erat , ati.-jiiis Lt- rr.o ejt albiit ; 5; infcr pro ctwclulionc coiui.idicto- rium prim.v minoris ,hoc modo , niiiiitm albtim e/fani- nutl , dtiijHts horr.o tft albut , trfo atteftiis liame nen tft ani- mal , qui fyllogifmus cll in Feria , cum piimus cllct in Dattji. Ab h.icrcgiiia cxcipitiiv Ff /4 conjudit , &ffat fynoyiyma. • • ExpLicato di^utationis fuh\dio^ (juatmrde illu quMenda fu/itjuxta Jlr/fhtc!';;/; t.Pof.c.i. trcommnnemDo^ornmJententiamMmmt ejl,€xijientiaifecmdum^epntta, i tertmm , caufe^ ^nartnm , froprietates & efeffnr. Cirea cxiftendam dtjpiaatnr frimo de fe^il^aterti^ ne b/s de re Chimer/cd crgoma/:cnt de Lo^icd d/fj/titanda: priwun/ ejl clTenria, alterum pioprtetatcs i dequihttsinjcrftifntibiis D/J]>utat/ m/b/is, De laud/b/a , antiquitate , 6"" /nuentorilus Diale. titc£latK Conimiricenjes JoletHsVroxrnio Logica ,HMhius , ip' Sotus ^uaji . i.proatmiali:eot rridete yji plaateritimsadfe^wrd^^iamns. LIBER PRI M V S. * PROOEMIALIBVS LOGIC-^ ■ " agendum nobi« ctit : Ced quia ad cognicionem fpecfch ' DISPVTATIO PRIMA. ■ ttTr*SOAj±SCl,'£L*S , • , . <:'I>Li>i'"ti%aiuur,pidib«ttiipoBccnoimM|ladei<«l»# DeobiettozsrciCientia in comrnunt. & yciM/i« tn coimnunL' I D V O B V S capitibut Sdentia dignoii^rac > & , exobkfiD, lleejt iDOibteiidediU Milliki!i(le& 4 ' &ECTIO 44 Difputatiol. Logica. S E C T I O I. Dtfinitio dr dinijio ohieai vt jic. OBic^m ^ vcrboc^j.ci^dcducitur , qiiod propnc lignificat alicui opponi ; hiiic nanfl.uum clf ad fignificandum tctminum alicuius potcntix : «/«r , vcr- bi gracii , dicitnt obicdum vifHt i fmtu , ol-iic^m au- ditm ; crtsiur* , dicuntiit obicilhun liiiund omt.ipttentid: fcd ftri£liori fignificarionc rumitiir rto tcrmino potcntix vitalistam cognofcitiita: quam voliiin : quo lenfiii/*- rum dicitur ohiedtuin inic/lt£lm honntn , z olHniatis , (o- Itr , fottntid vijiiu, 8cc, Quia vcro pottnti.c vitalts non attinguni fua ohicfla , nid mcdii» a^bus ; ohicUa po- , tcntiarutn, funt ctiiim & aftiium ab tis clicibiliiiin, quando crgo di(putamus dc obiccio alictuiis Scicn- tia: , inqu/i imys quoJ iit obicilun) omnium actiium illius. 1 Obifclum ergo in hac acccption^ confundi foltt cimm fi-huiio ; licct in rigore fntuUMm ptopric lit id dc quo aliqaid cognofciinus , ohitnum vcro ,qiiod dc iiloco- gnofcimus, quod alio iiominc frtdicaiim d:citin :(cd quia pr.vdicatum & fubitclum, vt propofttio (ic vcra, dcbcr cilcidem rcalittr , idto vtnimqut tam obiccti quam fubiciSi nonvnc fignificJtur. , Obicchim Pnmt) diuiditur in materialt ^ formnlt. F»tn»ltc^ , qaod primo pei fc .ictingitur a p< rcntia; vt v.g. q":ai.Jo .Tgcrintcndcns (aluttin , amat propt.r 11- " lam vtna: fciflloncm, ianit.is tft obiic>;iin fiUiiiAlc.quia ptr Ic primo .imarur, & rati.nc illiiis vcn.c (cilTio , qva; idc6 dicitur obiedum mattrialv.ldcm clt: in inttll< dn:in iyllogifiTio , vtrbi gratid alkniior iouchili^^ni prc)pCi.r prxinillasprin^iinciutobicch'! forina!f,qi!ia in inispro- ptcr(c, 5c propti.ri^>l"isaiK nciorconclii(ioiir. .A.liit;rt , I1011 ci[cdcrat)v.iK i>bitdi fotni.ilis,vt pHi| ttiilJud alit- ri obiccto adcnriar , vcl aliud boniim amcm ; qiiia po- tcfl dari obiLt.him fotmale , quod non diicat in alteriiis cogniiioncm ,vcl aiuorcm,vi quando .-imoPctrum pro- ptet ipfum , qiiin proptei illum amcn aliud boiium j & qiiaiido aiTcntior alicui vcrirati proptcr ipfam , quiii cx c> adaliam vcritacrm progrcdiar : iii quibifs c.ilibus Pctrus cftob tiitum foi;malcmti amoiis ,& M.iitas co- gnita m;i int lltC^bis, & tamcn mc non Jtrcrminantad alcccius ubitc^ti aihorcin vcl cognitioiicm. Vndc malc docctur a nonnullis .obicctim formalc ncccllari6 cflc cau(am propicrqMatn matcriilc ametut vcl cognolcatur; • oflcndi tnim iam obi'ihun foimalc dari fine .ili^; obic- ^lo matcri.ili airuto vcl cognito : iolum ctgo cft dc ra- tioncobiciliformalis , pcrlc immcdi.itc,&: non rationc altcriu.s,acciiigi a poteinia : i^uod vcro cornmunitcr nd- ditur, fcilicct & tropttr ijuod c^tteta atiiri(.intar , non cft ncccllanu rcquifitum ad omnia obic£h fonnaiii , ctfi in . ^ multisrepcriarur. i Cnm hxc difiiiitio a nobis tradita fit omniuin ftrt- Au- thorum,non {cio cur opcrosc. P.Lynceus Lib.y.Airuph. »rt. lo.M^.? conctur oftcndcrccam fcicclVeRip.ild^r Gabriclis,vtindeilli» addat pondus aliquod cx difioicio- ne obicftiformalisfacilcquid fit obicchun matttialc iji- tclligitur , in cuius amorrm vcl coonitionrm 'fnciinur a formali,vc v.g. mcdia^qua: am.intiirpropter fiiicm; ob- iedhtm conclufionis , cui propter pra-millas artcncior. NonnuUi rccentiorcs h.TC cxcmpla tion admiriontjcon- tcnduutcfiim, Sc mcdia & conclufioncs circ obic^b for- iTuiia, qtiia in fc formalirtr tcrtv.iiiaiiradtum &:inccllc- Aus «fc voluncaiis: mcdia cnim ,ctfi proptcr fincm, vcri tanicn amantur; & obic^o conclufionis , cciiprupccr pramillas, vcrtt.-uncnaircntimur,Obicdumcrgo inatc- riale (inquiunc hi Auttores ) taiitum cft illud,qiiod ciim in Cc neqiie amctur ncquc cognolcatur , dicituc tamcn cognitum, quia aliquid illi inhxrcns cognolcitur , vt pO' naf,qiii diciruc vifus,unn quia ipfc vidcatur, (ed quia co- lor illi inhxrcns vidcrur. Hxc quxftio cft dc iolo nomi- 'kc.dc fignificarionc tcilicct «hieni ?>uittrialt>;in d ramcn . ftandura communi modo loqucndiPhilo(ophorum , vo- cantium obicfia iraieriaJia omnia.qux proptot aliud at- * tiiiguntur,ctiamfi ipfa iii fc vcrc attingantur : idco cnira diuidi iit obicikcm niaccriale in proxmnm & remttum, /^«/iwrf/j vocant iiliid quod hi rcctiuiorcs conttndunt eflc formale ; rtmttim vcro , quoil folutn denoininaciu^ cognofcicur , & quod ab his rccencioribi's foluin agnof- cituf vt matecialc :& nihil cftficqucnrius,quiin diccre, mtdia cilc obic^iim m,-vtcrialc , fintm vcio focmalc , ctiamfi mtdia vcrc ccrmintnt adum volunucis. Obiitics concra haiic diuifioncm.aliquando cflc idem rc & ratiunc obiediun macerialc & formalc,ergo diuifio non cft bona. Conltqucniia patei ; quia ( vt dixi in Sum- mulis. vnuinmcmbnim diuifionisnondcbcr inalio con- 4 tincri. Antcccdcns vero probacur,ciuiaquandoin fyllo- gifmo oitcndinir dcfinitio ncr dcnniti-.m , vt in hoc, oir.r.is hcmo eif ai imal rattenale , omne rijibile f i? homo ergo «m>it ri/,btl. esi animal ruiionale , mcdium fcu obu Aum tonnalc c{[ iitmo, & fitiimal rutionale eft obicfttim mate- rijlc : !cJ hotr.o & aamal rjii^inaie noc dillinguunt(;r, nec r.ntioncquia dcfijiitio nullo modo diffi.rt a dcfiiiiro ; trjio obicdum fonr.ale & ro.ucri.ile non diftin^uuiitur. Rtlpondto, dcfiiiitioncm ncn diftingui ^ Jtfinito ex paicr ui , (iiie ex parcc obiccii > JiPiingiii vcio cx parte moiii concipitndiiquiadtfinicum co!;nolt iciu a^lu toii- {■ulojdcfiititio vcro cft cognitioclara &: txpttll.i rci : po- rcft aiitcm cadem rcs confusi.- cognita cllc mtdium.vt ip- ficlarius cognofcatur.Viidc nigo, non circ fiifticitntcra diiliticriovitm intcr prxtniiris conclulioncm,vc illx di- c.-.ntur tvriviin.iii ad obicvtum formak, hic vc» o ad ma- ttri.iL-; liuf vt c.idtm rcs , ptovt ttrmitwt pra-iniiri>,,di- catiit obiv£tum/c!)'»*i/f , provc vtio rcrminac conclufio- jscin,dic.itui matiriatf^ ficui idcm /wwocum albcdine dicicui albiti ,cum calorc , acc.Ncquc hic roaiiis .■jl.qiio.l l.ita iv.ylUriuni. Vi j^cbis : Obitaum mitcrialc & formalc non diftin- giiuiictit inttr lc , nifi por folos atkus ; crgo pr.cmiirx , t.im tcrminantur ad obitthiin iiutcriale quam conclu- (10. I1XC r.^mad fotmalc quamprxmilfx ,quod vide- tiir abfurtlum. Scqucla probatur ; quia prxinifla: nvm t^Tininancur .id obicftum vt fubcft ipfis priTiniilis , lcci ad illud tccundum fc ; ncquc concluiio tcnnin.itut .rti uliicftum vt fiibcftipfi conclufioni , (cd aJ illud flcun- dum (e;', rgoncquc conclufio ncqucpra-iiiilfx rtrminan- tur ad cbitftum formalc & m.itcrialc ; quia obicdlum ic- cundiim f^ , ncqtic cft matcriale ntquc form.ilc ; vt fic enim ,includit ip(us aftu^j; tigo cum acbisnon tcrmi- nentur.id fc iplos , itd ad rcm ipfim nudam,non potc- % runt tctirinari ad obicdum forniale aut matcrialc. Ref- ponJct), qiiando dicimuspr.Tmilliistcnniiiari ad obic- ' chimfonnalc, tantiimnus vcllccastcrminariadobic- dum.limul illud conftituciido in r3tioncformaIis(idcm cft dc concIuiiDiic rcfpCiil:u obicth matcrialis : ) ficur cnim amor {anicacisdiciturill.im rclpicerc vr obic^lum formalc , ctfi indepcndentcr ab illo amorc fanitas in k ncc fit obitt^htmmaterialc nec formalc ( nam in rationc obicdi coiiftitiiitur per ipliiin amorein ; ) ita fimiliter conclufiodiciturtcnninari ad obicftutii niattrialc, qiiia ip(^t illudconftituit in rarioncmatcria]is;6c pr.vmiflxdi- cunturfcrriad obicchun fonnalc, quia iplxillud conlti- tuunt in rationc formalis. Aliqui difputaiu. in prxlciiri ,an antcadtum intcllc- dbis res ip(x lint in (c obieclum form.ilc & inarcriaJcjan verci id habeant formalircr pcr ipios aCkus : & tandcin dtcuiit cfll- obicifhim radicilitcr i fc ipfis,cllc vei 6 obic- fium proximcab adtibus. Sed quxftio eft dc modo lo- - qucndi , in qua hi ubutuntur lenninis : iiain poilc clTc obicdhim, non dicicur obictfhim ; ficut homo potcns clTc albus , non vocatur albus radicalitcr : ncquc rcs ex (e pliis habciu rcfpedii cognit ioius,quain homo cx fe ref- pcdlu albcdinis. Addc, hoc modo rcs cx fc ipfis noii ha- berc magisclfc obie«ihim formalc,quim matcrialt:quia quxlibct ex fe cft apta , vt amctur vei cot^iofi; atur pro- pter aliam , &fic>t conftiiuatur in elTt obitili mate- rialis ; vel vt amcturaut cognolcatur |>ropccr fc , & fic fiac obiei(rno oAenditur difiiiiTio pcr dcfiuicum , in hoc, fiat oDicdli.nn form.ile : crgo rcs i fc ipfis ncquc radicali- tcr habsnc magis eirc obicit;mi f-onnalc, qiiam mAttria- le.Nctitrrm auccm propric babencfcd cajvicitaic vtriuf- qnnaii(Iimum. Patet confcqucntia , c]uia obicdhmi co inodo cft obicdii qiio ab adu refpicitur;lcd pcr hos pro- ximii rcfpicicurformaliflimc^ergo eftobiedKi fonnalilli- mcn huius Authoris vidcnturfacercquaftionemde re, mc.Rcfpondcbi5,circquidcmfbrmaliirimum,ficompare- fiint autcm parui moineiiti. Prima quidem , nam vt cgo tur cum p.iricte,qiii cft obicdhim matcrialc.n vcr^ com- proptcrlciffioncm vcna: amcm vocationem chirurgi,non parctur cum lnce,elTc obiciShmi materiale,quia color vi- vidco,cur fit necciraniim amarc fciflSoncm vcnx proptcr dctur pcr liie:led contri(vt rtfi^ Huaadus ad aliild pro- fc; amarc qiiiJcm iliam neccfrariiimcft, at/T^/^/w/fjnon pofitc.m Z>i^.i7.<^«yfnf»M$.ij.licctluxfoIcatdicio{>ie- Icio , vndc colligatur. Dixiautem ( quod & hic Auihor ftum fotmalc^i»* visiisjion tamcnpropric,(cdmctapho^ lcntitjnon vocanduni obiccliun fomialc id.proptcr qiiod rice:ncq;cnim Kix priiis vifa ducit nos in vifionc coloris; aliquid aJn.itur, fcd quod pioptcr cdinis de lcd formalc. I>cindc qui^ ex eorum (cntcnriJ fcquitur j improprio n-.odo loqucndi.Quidquid crgo fit,.-in ca obic- obicihim .-itttibutionis elfe obicdhim matcrialc , djni ii» StA intcrmcdia dicenda fint form:ilia ,aut ctiam finis in- omnium fcfntentiaobicdum attributionis fit non foliim tcimcdius, rationes hscJdlatarnihilprobant^&de rc cer- formalc, fed pricipuum intcr forroalia,vt dicam.Tan- tum eft, ron amari propter fc folum : Woc nota in oroni dem,quia fi rcfpe^hi audirionis muficx vcrbi graria vo- clcifbone nece(Tari6 foturii aliquod obiedhim itamatc- catur materialc obiefhim piopinquum , & fonus vt fic rialc,vt nullo modo polTtt did fbrmale : quia cum necef- vocatur etiam matcriale , licct proxtmum ; dicas quxlb lario inc ipiendum fit ab aliquo, ptopter quod non ame- mihi , quod illi ithii relinquis obicdlum fbntulc ; neque lurabud, (cd ipfum proptcralia ,ncccfllim cft illud cilc cnim inucnies ibialiquamluccmficutincolore,quam" nlcr^ marcrialc;ita criam e contrario fi>lurum aliud roe- voccs obicdlnm formalc. Scd vidcamcis, quoniodo illi fcrinalc;fdlicet illud,qnod pcr (e intcnditiir vltimi &c eipliccnt obic^n formalc,vt fic. non prnptcralini.FusidirputatLynccus, ihifiiprin j. Dicunt ergo,obiei!hrm formalc dluidi etiam in (puiitquc id cflc valde ncccfrariuoi ad oxa^iUro notitiam iittim,pr«ximm , 6c mttiMttm. Propnnputm vocanc illuJ, to Dlgitized by Google 46 Difputatio quodnos fubiciftum in profitionibus : preximHmvcift vccaCMr obicftum conclnrtonis : M»r»»«*w» v.ro , obic- Ctam prjimiHarum. Hicdiuilin lolis ctiam vocibus nc- iia.non j>l.icct:quia ( vt Soiftionci. olhndijobitdhtm conclufioiiis cft matcriale , non fonnalc. Hi autcm rc- ccntiorcs dum volunt diccrc aliquid noui , lanrani pa- liunt confufionem, vt vix pcrcipi polTu quid vclint. Quis mim,& quomodo , in vno fyIloc;i1mo , vbi omnia iilaobicaadcbcnt rcpcriri,imicmct lcx obieda , tiia matcrinlia , $( tria f.)rnialia ? quomodo ibi m.ncrialc proximum diftinguituv a formali propinquo.vil proxi- mo r Pncwci , propinquum & proximum idt m cl>. Curcrgo hi doifbiiiam communcm nouiN;^ male ap- pltcAtis vocibus confiinduni , tradtinfs inutilitcr Sc obfcurc pei plura , qur pcr paucillima tlai c dia ntur^ His crpo diui(ionibus rcictlis obicclum t.mi matct ia- lc qiiimformalcdiiiiditiir iii addtfnMumSc t/tadtqftaium. Jldtc^uMHm tft totum illud , quod potcniia vtl lcicnria potcft cognolcux ptr omnes 1;«« •iv.liw: tn^Uitit , vt nihil aliud rcfpiciat jncqucad eius variatioiicin alrcrius rciv.irinciofufficint. Inddt^nate fpctilicatur nb aliqiio, l| quod iiaab eo .accipit fiiain clfcntiam, vt (iinul tiiam cnmaccipiat iiiordinc .id aliud , cx cuiits vari.ttionc 5c ipliimv.iriccur.Excsnpliini (it in horaine.qiii (i coinp*» rctiit rcfpcdlu corjxiris , rpccificatiir ab illo in.idxqiiaic, qiiia ctinm Ipccificatur .ib anima , ^c ab vnionc : vude < ii.-in.(i mantnf idcm cjjrpus , (i r.uncn aufcratur anima, noii m.uici homo , t^iJla ad dcftaiii^iontm alicuiii$ rei fudicic vnum cx fpccihcaiiuii in.idxqtiniis dcftrui. Aifi idctn homo compJtctur rtlpcdln corporis, animx,^* . vnionis iimul, ad.tquntc ab illis Ipccificatiir ; quia ita ab tis ftium cin.- accipit , vl cis immutatis , quantumvis cas- tira varicntur , pcrmatKac idcni homo.Hxc pr.c oculis hnbcnda (imr pro Dilputationibus fcqucntibu?. Adiicrte fccundo,qu.indo dicimus,.-iflum fpccificari ab obic^lo,non id ita cllcinieUigcndumjVtobicdbim iiitrin*. fccc&cHcniialittrcompon.na£him:adluscnim cft rca- lirer & adxquatc- diftindliisab obiedlo ; aftus cft in mco inccIkclu,obicftumvcro Romxv.g.vclConftamintiPo- li,&c.non crgo obicftomeft p;us inrrinfcca ipfius actu* liuc cogniiionis.Solilm crgointcndiinusdiccrc,aftui c(le idcnrificntHiu & enentialon ordintm ad obic<^iun^ , ned poirccde ftnc illo. (^ia vcrt) rcfpedus ("xpe cxplicatur per tenninum.idcoidem cftdicerc , aftum fpecihcari ab obic£lis,ac dicecc fpccific.iri ii rcfpcftu ail obiedum , qui rcfpc^kus iiitrinlccus cft athii , ctiamfi obicflum ficcx- ttisilccum. Aduerte icmh , adlus non ^ Qis obicflis fpccificari fcd aliquando eciam ii principiisdiucrfis , a tpiibus prt>- cedunt. Vndc vifio albcdinis f.ii3a nb hominc , di- ucrfa eft in Ipccic a vifionc ciufdcm fa rcibllitas, qua.u ipla enritas obie- fti dcnominata cxtiinlccc .ib ipsa lcicntia.pvr quamco- lubitiMn ab alto ina^ iplam fcicniiam , cllc mcdia ncr gnofciiur, vt in icrtio argumcnto oftcndi. His cigu tcr qu.Y in llnguiisdcmonftratHinibascognolcimus conclii- minitickifkia^laciliiks rein expLco. Qiotaot enumeraui {apra Q>ccics obicdi, duas obic£U formalis^cluas obteAi materiafis ; iuxta quas funt quatuoi conclullotics. PrimacosclvsIo. Scicntia fpccificatur ab obiedo lormali attributionis iol^in tnadxquatc. Duo alfeloin c>:is h.ic coiKli'luiiH : :i!rri nri , rrccific.ivi lcicntiam ab obic- cto accnbuctoius \ aUcium, Ipt cificaci lantum inadxqua.* lioncm. Calitatcra>iu quodlibci foitiale h;ibct fiam (cibilitatem : ficut relpeAii fioren- fix vi(i i.T V. g. d.ui:r vifibi!;c.is , it.i rcfpcclu t ili'. .u>ms in pariicul.n i,. pio vi.Jco albcdincm,datur t.ilis viiibiluas albcdin's . liuc qiu calis ad is in ipccic non pafficefie* te.Primapan Ctcilc [fiobatur cx iU£|;is > quiafcieniiadi ' 7 eciamli pollct clli alius adlos diilinaus ciuldem poccn- dt te^eAume(foiiialiem ad obicdura andlMnionis » vt ricilte lcilicn qui ad alios colorcs tefminatur : crgo ad (tiam tcttmnam feimalcm & primarium sled aAot ■mIc ponunt pro diiTirichuo cori is fd.ntix f ibilita- fpccific.itur f vt dixinum. ix } ub obitclo fcii tirn-iiiio , iem»& id ncg.antpro dilUnciiuo habituumpartialium aid qutmdicitordinem clfcntiaUiniCigo & ftitntiafpc- Btterlc. ciHcicnrab obie&)anriburionis, Secuiid6 ijdem reijciuniunQuia obicchim fcicndx to- Diccs , Non omnes afius Identic dicuiit ordincm iA. talis non ei^ aliud , quamobicflvim omniuin a^luura il- lolum obii£kum nttributionis, quia non (olillm tUud rO' liuslcienti,i-:crgo,Jiobiffta fomalia aduum funtmedia. 'gnofcitur iKt adus fcientiar ; etgo fcientia, qu.v confl.ic obicchiro totalc enint oronia ea media , iiroul iiiroMa : umnibus illis a^bus > non^ecilicatur ab obicdo attri- vd, fioblefttimcotalc eftlci1iiIitas,obie^parricuUria butionis. Hxc obieftio pRmat fccundam plttcm mese eniiit h.TC&c illa f ibilitas in parricul iri, N:r t'otc!> cile conciuiianis, lcilicct, (cicntiim fpecific.Ti i ; ; in :.h .;1 is vna UibiJic.is procb!;.do tucili ,li luliuiis iciciutx iia- obiciilis,quiadanturin Icicciaalia obieilJ,qi'a: .ib ca co- bcaiit diucrla incdia;qi'ia fcicnria cil aggtegailim qpod- gnofc.mtur j hoc .uitcm cft fpcciHcari foliiin inadacquat^ damcx omnibiis liabiiibuspropriis. • ab obicdoattribuiionis» vt in conclulionc contttMlo» TerTi6, eos itc irapugno. Quu illa rcibititas eft dcno- Secvnoa eONCLVttO > qn« eft etpliratio (ecimdc tninatio ,'rouc nicns .ib iplis adibiis , fic.it vifibilltas eft partis in pncccdcnti contcnta: : Etiam fpccificatut (cicn* ^ denominatioproucnicns avilioncjxjlfibili dc illoobic- tia ab obiedi<> formali aciiibuto. Probatur obicdione ft ^: crgo llctit malcdiccrrtirr ,ide»e»l*r eft ebttElum p». fjcla contra primam conclufionem : quia lcicntia non tcitid fMn hahrt vifibiliiiitem -, id cn im e llct idcm, ac dt- ibl^ cognoicii & relpicic obic Aum atcdbuiionis , fci ccrc, ideo eff vifibtle qui-t ejl vifilnleScu ijitix poiefi vidtrit qiiod c{l .liccrc idcni ptr idtni :ica fimilicci ni.ilc dicct , q .i idcodicit hxc clfLobicCLicalisicitnti,v,quialiabcnc lcfbiliiacero in ordinc ad itlam ; k\ ci im lon.it , idto ftuit ttieB», fHM ftffiuit fcri ,(tm ^tuMftffiuttfe JkttQM hmtu (citmiii ; quod procul dubio, qipa nimv venim eft > fcrc & (1 Ir.m. nihil Jcclar.:t,cadcmmodociiilibei par- riili obictlj applicari potcft. iS H.ic argumcnto rciicinir alia eoctindcm Conimbri- rcnfitim dodlrina apiid ciMv.km Hurtaduin fett. 7. vbi vidtrtttrdiftingiicrc- obicch.im fonnalcyii' & obic- €t :in forma Ic cjno: hoc dicunt efleipftm cnritaccm obic- Oa t vcrbi gratia in Mcuphylici Deitm ; & ia potcn- tii vifiu^ eetirtm, bieem, 8cc. 6atm xXcfiA^ dicnnt cfle fcibiliratcm , vt in ThcoIo(;ia reucl.ihtU , vijihile hi po- tentii viliua,&c. Scd h^c dochina rciicicur ccnio no- ftioaigttmcnto , quta hxc lcibilitas cft piua vox > qi>4 nihil cxplicatuc» lied tedditut pre cadone eadem goQ'» dnfio. Dtces , Cur f rgo in.ii;is color & lux poifunt vidcri , qnam color & lux ,iiiii qiiia hibcnt vitibilicttcm ean- dcm ? F,:;regia piincipljpMilio : ego a tc jwto hoc ipliim ctir habcant vifibilic.itcmeandem,q:»iade hoccft tota difficulcis. Si dicu, id habent cx (iSc cx fui lutura, F-i- tcori fcdli ad narur.iin coriJin rccuni<.,q'iid facit vifibi- litas eadem } Vnde , quanvlo interrogabctis , cut podus tw ad noiitiam illius obie^^ed de hoc ftiUius paulo ii>>. fauca; color -vMcanmr , quam lux 8e calor ; rdpondcas,. (cri&s; eriam flloSqaoddacnnMiBirjdti^fiKmaleiincibtituffl; ergo criam {]>ccificacur ab obiedDfiHmalilloti accdbo» tionis, fvd .ntrib! to. ' Ohiicics contraltas duas conctuliones : Durnmod^ obicaumaccnbutianis idcm fit^etiamli obicdaattri- bota fincdiderfa , (cienriacamen manet cadem in fpccic; crgo a folo obicdo atcributionis fpecificatur adaqji- tc. Dupliciccr potcft occut ri hnic obic£lioni:Vcl ticgan- do aiiteccdens ; quia fi ( vt infr^ dicant ) ctiam ab obie- iko matcriali fcicntia Ipccificatur.a fortiori id vcrum cric in obi.fto formali.ctiamii non iit .itti ibutionis. Ncc nc- carc vllus poccft , f. tiiros diucricjs fprcic adlJs in duabuf lcicndis oabcntibtis dioeila obicda attribcta , criamfi obieijhrai attribacionisidem fic : aAus cntm , qni vetla- rcntnr circa iraobieila arrribnta diucrfi iiircr (c , ne- cc ifari^ fiituri crant dlncrfi proprct fuotum obicdurum fbnnalium diucrliiatem. SccuiidorcQiondeOirepagna'* te , in duabus lciendis e(& idem obie^um atci^donl^ ^ non efle cadem obieOa attiibota ! qfilk dm (cientift neceifiriii a<;.ic dc omnibus obicilis ,quonim cognitio dcfcmit ad obiccVi attribuuonis notitiam , indclit , vc $ Ci hoc (it idem in vcraque (cicnria , & obie£b attribuc* dcbcniu eti.im ad vnam eanil^mquc (cicnciam pcrtine- rc.qiizdc omnibiis illis obic^sattributis inordiiKad iliud vnicnm acrributionis agitjquia ea omnia ordinan- i9 quiaid habcnt cx n.itarifia, ,?c r.linquc ili i ld.- calf 111 lcibilitatc ;quiaadh ic d.iiailiadcbcs citidcm rccuticic od natnnm illomm obicdbuium. Sec)ind6 hawdodMn*feiicitur>quiailU IfiiblliBaSf Tcrtia conclulin. <>:!cnn'n fjircifii-titur ctiam .ib obie- £to inar.riaU proxiinn. IVi.ii.nio luiius concUitioniS propri^ adlibtos dc Aniri i puirict ; in przfenti tamcii tucuiter hac taiionc fuadetucAbfai» e(Ienti«liietic(piciv ptm xh oh ■ Digitized by GoogI( 4X fuum obicdum materiale proximiini,clcdio verbi grattt eHcncialiter re/jpicit mcdu ; allclus caocluiionis e&n- tialiter rcfpicit obicihimeiuf"dem condaftonls, in vtfal- tcm numcrorautttura£bus promutaiioneobicfti mate- nalis proximi ( dt vel quia vna tendtt probabilirct , alia fdcn- wleraliocapitc ; ctgoailaequAtt m(pecflicaciunn, lcientiBiKm ioitt (olaobiodaenaineiatii. (ed etiam ino- dus ca cognofondi. Reipondaiec tbtii aliqtiis,non polTc duos fy llogilnios, akenim eulicntem, altcrum probabikm» niti omnino ciQera prindpiis ; quia (yllogifnius eDidensnftitnr fm- pofirionibii.s pcr fc notis , proh.ibilis vtnN Itilum -tppa- (cotibus ; crgo non polTunt iili duo fyllo^mi ditkiTc penes (blummorob.ibilc , Li alccro cr.i 'cns : crt^opollunt cllc duo fy!- ogi(iiii dc codcin cmnino obicclo , vnus tanicn pro- baoilis,.iItcrvcro cuidons; ergo t \ Inc patTcpoilctcllc dioetlitas in (cicndis cx folo modo icnJcn Ji, cti.in.n obieAa elli nt eadem. Vrgco cuidcntcr impngnationcm, Se arfjomc-uiun (Ijpra fidum ; cp.ii.i dc cildcmoumino "bWHt agit Mccaphylica, dcquibusomncs alijcfcien- ticf eoenimipfo quod Metaphylicaconlidcratratio* nem cnris.tanjiit cti.mi c\ parrc obiccti «'irfV.i i-.rias om- nes entis vfquc ad vicimain intliuiiiu.ituiicni, &: quidcm taro clarc vnam ac alrcram , vt oftciidcmus infri, duni pnisifioncs obicdiaas teiicicmiis Difft. f. .i mm. . ) ■ ei^Metaphylica habetidem omntno obieAqmqood ; alix (cicntiac; hxcnim non polTunt habcic nillcliffc- tent^sellentialcs cntis,qt'as. vt dixi , ctiam tangit Mc- taphyuca. Gbnfiiinatux vltcdus : cognitio, qua dico,/**- trm ^ffw fhabetomnino idcm obic^ro cum hac, %i qua dico, Ptmu tft mmuil rdtionalt , & tamen illx (uni intcrfc valdcdi icrfc cx maiori &: miiiori c!.intatc,&: cx hac partc (ufficei$ttfj|^co:i(Urucndas diucrias (cicn- tias. Idcm poilet in tmlraalBs exemplisapertioilendi, '■ fedh.ifc fifficijnt. - Proptci hxc addo qvintam cosclvsionem iuxta 4ifta StS. i. tmijH^i. Icicnrix vitra (pccificarionem» tfflfa^ babentfs.partec4iie£ti> ^edficantur ctiam ex , ' ^ m^Catendendi drca idm obieftmn,non quidcm ciu6d . ' vna probaSilircr , altcia euidcnc;r rnular:;i.nm lici-t du^ cpgniapncs intcr fe ex probahilitatc &: cuidcntii < M | ff hyy^ pauld aiitc oftcnfnm cft) illx tamen dux »mfr.T:fcnti ( liuc fit obieftiua ,vtaliqni vohuit , liuc folum fbrmalis , vt nos Infri oftendcmasj triplcx alTit^nirur k Thomiftis; vcl 4#i«/)*iJiMf»ff»f,non t.inicna icniibili materiijvr quan- do.ib:lrah j homincm a Pcrro & P.cjIo, quia honw ptr fe e(i fcnlibilis» non abilraluiut tunc ^ matcrii fcnlibili, Uett fic ab indinidua Alia cft, qnando abAtahitnr mn- ttridfenjlhiti, tnmwiiwiMtriitinttHlgihiti; vt cum con- cipio ipfam matttiam iecnndum fc ,ahnraho a matcrii len(!bili,qina illa Acund&ni fc non cft fcndbilis ; non camen abilxaho amaicria , quia ipfa cft materia. Tcrtia, qoando abftmho mmi nutirii ftnfibili,& iitttlliiibilif cor.cipio v. ^.ciis ["ihfl aniiam vt fic>to.y poiliini noii oblcruarc, quaro iropropric dicant , quando abftrahirur ab indiuiduo , non abftrahi a fcndbili ma- tv ria. Rogo cnim hos Awioics, vbi potucrunt fcntirc *^ laateriamin conuniuii* velcolorein» vd bominemin commoni} ergpetiamies matctialis abftta^ ab indiui- djarioiic,nonmanet fcnfibilis ,cti.im(im.mt.i: cognof- cibilisab intelle^i, qubd longcaliud eft : irulccrgodi- cunt, qiMndoabftrahitur ab indiuiduationc,non abftia- hilimateriiicnnbili. Sed qiiid inde infctant, vidcamus. luxta hanc partirioncm abftradUonis ,tres aifignan- nirab cii fticntia: : y^/f/.i^^^yTf*, t.uiqu.im abftrahcns abomnimateria, quia dc cntc vt (Ic,& icbusfpiriiuali- busagit. /'J^M^tanqu.nn abftrahci:5 ab indiuiduis, non autcm archirs f: •iiibiiihus fccundiin! fc ; .igit eniin dc h<<.ninc,dc aninuiibus .dcccrlo ,&:c.Tcrtia MAtht- nutuca, cja.v confidciat quidcm restmlcrialcs , numctos iigura$,&c. (ed non curat dccoloribtts,quibus lutfigtt- ra: feiiibiles fint. Ad hancMathemariram tedudt non> null.is i1/«y7c-47w.- non viiico t imcn quoir.odo Muflca , coiilidcrans !onfjs,.ibftraliat a lcnlibiiimitcria, ptiindc ac fi diccrc:, hicutiam agciitcm decoloribusabftrahcie i fcnfibili iiuteria. Mcliusergoadmixtamex PhyficS propter fonum fcnfibilcin.&cxMathcnriaticaproptcx iiunnnur. .VcoiKciuiimdcbemcediici*ledkmnon cft tempus aecndi dc caiuu. OAendo autem mal^ «fiiddiicieticbsper hanc abftn- ftioncm , quia in abftraAione tria cftc poirunt , & a£his ip(c intclledhis abftrahens , & obiecbim ipfum abft«- Aum, & dcnomin:!tiu qiwdam rationis |»0lieiuensab a^in obictfbtm ipfiim. Quo poiito fic argn m cntor t Q_vindo dids , fdcnHas diSingiii per abftradionem \ rriAtcria, vcl loqucris dc {■'fis -i^bhns.ihiV.ihcntihiis ; mnc idcni eft diccrc , hQms fdtniu , feu fnentia aQtMUt (quod idcm eft ; diSIinguitiarftrtAllreditMtm ftmdtm^ aqikttt fdhitftitMm dffiiigfmiimftrfi ^ ; qood Digitized by Gou^lc De obie£to Ldgica Se£b 111. 49 4{d(kin verilfimum eft .dldltlmen iKxrniodo ratur.nihil iii rc tiicitur .fc.l pricis!' nonis tcmtini? obfcucantiir qu«ftione$, vt paulo antt dixi m i'rr:i.iui ' fictj.*Si Ver6 loquahtitrde abftraaione ex Daritf obiccti, & de obiedlo abflra^^to , veruin quidcm cft «'fciaitiam (pecificari a fuis obic£Us , ( fcd »d noc qtai^ cft neceflimi recurtcicul hos t. rmiii KS cuiihitus: ) lcJ diccrc clarir lcientias l]K<.ificaria l'iiis obicftls ,provt cgo oftcndi Sitfillione i.Tandein fi loquanmr dc cntc mtionis fiiic denominatione illa abftra£ti ,in priitus ii^ic denomintu rio ex! rinfeca , non diftinguicur ab ipsi abftra,dionc fbr- ni.i!i , Lii .\t\a ipfo ,dequo iam diftum cft. Si v cro dicant cUc cns tigotoruia ntionis , pcimo malc Jicuni, qtria.^^oftenddm DtffntM. 1 1 . miM.if. hxdcnomina- rio:ics::bftridicogr.iti ,5: finiilcs , noii liint cmi.i r.i- *7 tionis. Sccundo, cjuia ctli fmt , 110:1 .oiili,krant!u rc- flexiifcientiis, & conli|alncer no!i poiUint fpecificare icientias : nam MathemiStt:- 110)1. curat entu catioois, neque rHIedHt fupii exs denaAimdbntt , ttd diltde confidcrat fiiosnumcros , &figuras. •sim litci Phyiic.i confiderat corpus , non co^itanclo dc fiitionibus , vel dc abftraOionibus : &dc foli Lo'^:ci dici pollet rcflexi cogitarcdc his abftra&ionibus,e6 cft fciencia reflexa fupra aQas aliararn fcierttiiHlni , Ve- rum njn cas confidcrat vt ciui.i ritionit ; crgo pcr hanc aUbLa^oncm ^ matecja non Ipccihc uuur icicn- tiaB. • * Scamdo cos 'rmpugno ; quia dc rcbus lpi! if i.i!ib'is poifunr clfc diucrfe fcicncix . q'iia cti im rcs fpincuaics lunr capaccs tcrmiiwndi diu; rl"i', Iricntias , licuc 5c rcs itiatciiaies : ied ibinon poieftaingturi diftinctio catum lclentiammper abftra^Donem ^ matctia , quia in hec omnia obirfta fpiritiulia conu.^niutit ; crgo ablohice non proucnit di^t ni^tio fcicntiarum ab ca diuerfitatc abifttadtionis. Confirmatur ; quia dc Deo agunc dux lciMtis diuaik , lcilicet Mstaphylica Sc ThcotmEiay^k camen be dtic fiiendi^ habenccflilkiWibftta^ iflionctii k inaierii i vnaque cnim ilfi ibfttaliit ; crgn. H li; i lcmconfirraaturi r.o in illis , ciS q«6d fincn- tiadc coelononabibahicab indiuiduacione.quia agic de hisnumero ccetis. Sed fbrti Thomift«dicetenc,eam .* lcicntiam agcrc quidcm d c his numcro coclis , fc^tmdiim ^ Runcn taciotlcm coinmuncm , dum agit de incorruptibi- liiaie > con^&ione . tec. qux omnia abftrahunt ab Jipcnamao4c in quibus nuliaeft bftra^o i materift, dicenr Th(nnMK. non pmiilert pt r f;- .1.^ fci?ntii<. , rjiii.i j - i itii-iii-liiis non datur fcicncia; lutiicianc crgopro impugiiatioiic ,c] ur nuscontra hanc fiBten dw pd&cireuSt • Videamufaittetai{uidpio(eaflcranc:0tqd(iem Act' ftoteletit ,necdn»im Thomam vnqtiam id fbtnniade. ben^oftendiT H irrado a §.ioi. A riirionc vcri fic tjbii- ciunt ; A^s Ipecificatur non ab obicdlo matcriaii , vt . ^tet in vifione albcdinis ,qtue non rpccificitur ii niud «1 chacci uk qoi cftalbedo i eqeo ab obiedo formali: tei obieAdffl fbimale dfdc abftra£Bonrm ; crgo ab abflraL^lioncrpccificantiit (cicittia:. Subd-ctonc prrcc- denti oftendi ,ab obic^matcttali remOto nonipccifi- cariicientiam;&hoclbIumprobant MAdAoies ejKin.> plu albcdinis : poteft auiem cire obici!him materiale pnv ximum , i quo fpeciikeniur , vc ibi dixi , q'.io comiit ar- gumenti machina. Addidi ibi , cugnitioncm vcl anno- cem non feni ad obiedum .focmale n cale ) quia , wa.> le , eortftitoitor pef ipfiima6faim; aAdSMKAi non feC'' %f tur ad feipfum reflexJ^ , amor crgo direfii fieitnt wl cnti- t^cm obicdi in fe : ex modo autcm quo iUam aflus n* lfndt»eamdenonn«ac vel obiefhwn iMterialevelfbr pnlc ; (uut viiio non fcrtur ad albcdin: in \ t vifim , (cd ad tain in lc ; dtnominat auccm illam vilam ; crgo ctiatMfi omnes a^s icicnciarum ctknt abftra^ioncs» ^percttC(mftitueieturob)ei^Bm fermalejadhucnDtir (eqoetetor , obleAnm rdenttB eile Jc propiia materialic.itc ohiccliiu , narc finc dubio non auKrrut pet abikadioncm , quia lcmpet les cognita tnanct ma- terialis: & afiimamus elte maceiialem > 8c de matctia» licacc vt taii habctiii fcirii:i.i. hii^ nos n,)n polHimuS etiam rcs Ipiritualcs ;ni)i pcr limilituJincm ati niateria-i lcs cogpolccre :.i>uamitr ergo, non vcro impcdirout pe^gaatjeddjblinn obie^ ad cognofcendura. Tciti6, IIMuiei ifcl Bro r.;Weft aans quo abfttaho,eft aOus fcientix , & non terminarur ad obicdfaun iam abftra- (^hiin.lld illcmcr al>(lrahic; crgo bcnd poflunt aAus fcifiiri.L tiiininiri.adobicftum non abfti"a£bim. Tan-^ » dcm,fundituscotahxcdo^ina cucrT.nur ,dum oAen- dam infri DifputMunt 5 ii mmr. 1 5 .c x parte obicAi nnl- lam dari.abftra^onem ,&quamlibet cOgnitionerc r.tti- Ere iplamformaliflunam rationem indiuidualem^quani niacecialem vocant ; abftradlionem vcr6 lbI6m efle co^tionem cotiftiiam pbuium non diftinguentem illa interrc : quia q'j6 nitn&s de abftcaftione , magis cft de cl '.rit. ul' , ',iii!l-.o ',i;-rfcdlior cft fcicncia,qu6niiiiLi'. .ili- fttahit, Hi vcro forte fdcntiam fine abftradtionc 11011 admttcunt , quia nolunt habete (cienciam nifi conful.iin, &iprimconfufirvncmdicunMieferuirc ad fcicnriam. In rc id iliqui prxft.inc tot vcrbis obfcuris ,& inintclligt- bilibus Licntiis fcrc omnibus tenebras ofFundcntcs. SeJ hxC ia^ nobis pco explicatione terminorum itiffida|^ '. * ' ,S V B SE C T I O IV. EXplicdio fdentiK Ifedficatino, de eins vnirate la^tn- ^ i lum cft.ThotnMhedmncs mordicills ruenrur, fcicn- tiam cflc iimplicerti qualicatcm ; non quia neganc in IBeiltiimuttoscircadhtsdiuerfosincei fc,fcd quia pu- tant,abeisomnibus a^bus vnicum tanciim habitinii produd i am flc ridlicas ad otrines aAuS diis (Hendc; cuniquc habitus abfolutc Jicatur fcirntia,ab(bhite ctiam Sroptct iubitns ilmplicitatem , icicnnam dicunt e(a niplicem. Ugc opinid probi^ »<}uii Jcientia & habi- - tus funt idem ; et go fi fdentia eft viia , & habitus vnuS erit ; alias non crit vna , fcd plures fdencix , tot fdlicet quot (uerunt habitus , provt dix^rc Nominales. Coii- umatur : Ide6 niifeiicocdia , iuftitia Iic de aliis «iitntllni ( cft tiu trioai •qnia «nos b^iitiis j CEgjO ' vt fciencia fic viin«vnn tiocim habitiiB ineldebee icpetin« ( - 1-). i^ud by GoogU: 50 Difputatio! ' SiTCr^ ilHsob;-!cin5,vniciiin kabitum enetidi non .pofleadtota^hisiliiifrlbsjquoi (»ni in rdciitiajRc- lj>ondcbunt,iti fjlfuin elfc ,qiuiulo actas oiuiciiiuiit tiuetiieinobicdoyarjii4/ifv«, vc patct iii bjbitu Edci fitpemaniraUs , qoiciknf ntTinis ,elidt tanen ditxrlot .^(diis .vcibi qrjcia , qMib-.iscrcilomyfl^iiinn Triiiirari";, $C quibus Incainacijiicm ,&:quilius fucurum Uuiicii nn, &c.quiaomncsiUi aftus idcm habciu obicdkam ,for- male am» , (cUicet leuelatioaein & vctadutcm D(;ii crgocumquxlibdfcienriatendax ctiam ad omraa (iu obi..dUf-ib vni.a r.i:;oiic forniali ,vcl qtiia omnia di- cuniotdinexnatiobiethimatnibutionis, vtl quia con- uenimittael^lcilNUab cafcicntia ,( vc inquit Caiecar- nus I . F^ru , /f. I arr. ? . ftnitus ibl D.Thomaiii.J at&gfa/t- t ri taiuum (.kiv t viiiciis habicas in qualibct lcicntiS, qoi •■ fit faciiitas ad rnimcs liiius .idtus. XX ■ Oppoilum C:ucc|ic|am dcfcadnntomnes Scociftx, & omncs a»noftMfSocietatB,&i»lIdali) , quos reri.ii 5c * fc<]uit;ir P. Su.irtz MtUfhyfK* , fe[h. 1 1. «ww. j6.c>- 60 H>An!iiimJX^ilM.i.Metjph/fic*fe{l.7. docAliquc nulla^-iicicntiam totalcin cllc llinplictm qiialit.-Kem , fi^^icompolifsm cx pkitibiui habidbus,. cciam fpecie dioerfis. Hans omntno veram puto , eam- ijuc probo a priori ,qiiia habitns clTcntiaiiiec ioliitn cfl facilit.'.s ad .idus limilcs iis a quibus prodii6l;.ls eft; trgo 6 in lciciicia luiic plutts adhis fpccic diuedi , neceirum eftab eis plurcshabitusrpecicdiuerfosgeticrari. Conle- quciuia ell bona. Antcccdensprobaturprimicxpcricn- tii : iiamcx co quod quis fit facilis circ.i co!;nitioiicm tcrminorum , ex tepetitionc a^uum circa illos , non ceddcciirfidUldiOlOOgnirioncm cqui,vel lcunis :eft cnimhabitns quafi qooddam rtmen , quod lu n .ili -, pcoJutit huc^iSjiiiu flmiles illis quotum fcmcn cik , liuc a quibiis clt produckiis. Scctuidik a poftetiori ,quia lutUusaOus poteft datc &ciiitattmaeindinationem ad objsftntn , qood ah ifS» a&a millo modo cognoicttur, ncq;R poccli pnJticcre ficilit.itcm , qu.ira infcaliijuo inodonon prxcuatinc:j: : faciiicas auccm circ.i vnum 6b/e^um j non eft (adlitas circa aliud diiierfum : ■ 4iekliK ortnn ttaxic coimnunis dcfinitiohabitus,(ci- IktX tfi fatilitatm «itttHi /i,t.ilu iu 4 ^bm eji pn- ikRm. Di'.;cs , hoc argunicnto cuinci ,ptimum habicum, fi - nihil ci nddanir pncicr id quod accepit ll pitmoaAii,non pollc iiiclin.irc nili ad afVits Gmiles primis : non ver6 }J probavi , tuiii mii polk- iticliiurc .id .tiiosactusdiuct- lb$aprimu,iiper(iib!cquciitcs.'.^is ci addatur nouus ' niDdus , ctianiU iion pccducatut nouus iubitus , ied tan> t&mpetficiacnrprinius. Srd contrk.quia dle modtu, • qucm tii Jicis ,iroiliK i rct rccuiiJns aftus , nccciririti cll fiiturus habittis pcifccl.is diiUnchis a pjdmo. Qncji lic probo,Priin6 ,qtiiaillc moJus cllct fadlitas ad adlus fimiles his a q:iib:is c(l produchis j ergo circrpcrftrdus ■ ltabittis,& exaliapanediucrfiis a prinio , quia inclina- rct .id Jiu^rlosatUis ;cri;otl!tnc duo habitus .nd Juos a^is diucrfos. Sccund6probo ,cuin modum futiirum habitum , quta illa fadltias , qtnm dicis inodum , eft in- tfi pciHlLiis 1 jMimo h.ibitu,potuitcnimlincillo produ- ci (S: coiikuiari .c.ilutjiio prius tcinporcelicuiflem illos aftus , quos dc fafto poftcriiis clicuiicrgo illafacilitas ueqoitelle modusprimi habicus.ciim iine iJlo po(Et con(cniari;eKoefttatn pei(t.dus lMbitaa,ac ptinnis, cum vtiaqucfacilitufitincexfeindependeos inDeri,Se ia conlcnuri. Adueice , Etfnnullos recentioccs voluide iii hoc pnn- Oto iiocare Tliomiftas , quafi oon couleqaqiMC k>cutos, eu qut^dipfi duceont ,dica idem ol^cdum non pofle vnicuin habitum clfc ciiDiicmn & (cictitificutn : cuiiis coiurarium videtur lcqui,(i lcicntia lit vntis habirus lu^cx : pofluin enim cgo acquireic habituin fcientili- CUin de dcfinttione ,in Logici v. g. poftci circa dcmon- llcationem crr.ire ergo iam idcin habitus inclinans adioinncscos aclus.eritetcoiicus & fcienciHcus. Scd $4 hi Audoces non aduertenint , aliud clle , cundein habi- nav ede eccoiwum 9i (ckntificnm, leipedu dinedo- [. Logica. com ob)e^>nim , (quod Thomifta- mn negant,natrt qiii dilcit fcicntiam , non i'n oranibus .idibus "tanizic ve- ritatcm.^c ln-c !<)!mii probatm obicclionc fac^ta : / aliud vcto , iUum cllc crroiieuro & fcientilicum refpeau eiuOemobjedi ,qiiod mdlomodo ex Thoidttict ien- tcrtia fc-quiriir. Cjun cnini dcfinitio & demonftiacio fuit diftiiicta obiccti,ii.alc infcnur,^ feienttficm Ur kMim eirt* dejiniiionem trrmtm eirm dem^afJrs» ■ tinum } «rpfdtiuifem & ttrmnm art* itlem tbitBkm, Male eigo contxa Tluftmftas conddeiunc ,fecie ouia 11011 aducrtcrintadabjaAnuni diftin£Uancna,ftdad'lia- bitus vniutcm. SVBSECTIO. y. Arpmtm «HMMrji filmamr. AD primum de vnitate (eJentic teTpondcbo StHf- fcHionte. Ad c o;if rm;:ri(.rcm dc miftricordial & aliisvimitibus rclp jiiuco: ii kimo fitdc acquiliiis, falfum ellc,cas edc (implices qualitatcs;pto diuetfis cnim difficuluribos , qua: in diuecfisobiedis illius vic- turisteperimttur,diuenbs cenieo conlHtuendos hal>i- ttts p.irtialcs , cx quibus vjrttis intcgra conflatiff.de quo ftiiiiis Tiicologi. Si vcro fcrtno fit dc virtutibus infulis.fatcorvnicum habitum extcndi ad phiraobjc- dama(ciialia,&ad plurcs adus diuctfos lpccic,quift illi habitus (e habciit vt potcniiar , ncc l{mit.-intur cx partiefiiiprincipij.qnodcftiolus Dciis;qiii, ciim cmi- aciucr contincat omniuni crcaturaium peifi;^oacs» poieft illi habittu commimicate ▼ittutem ad dinetlb* }j adas,quodHeri ncquit ;'b :i casintiuiiecaoorainoni's, dus (iipciadditus ccit pcrfcdus habitus diflinclus k priino,ac prainde hoc argumentum son inultiimnos Tig^bic. f fcU enin cdpondetem , egere qes dinecfii Digitized by Google De obiedo & Scientia, &c. Se£l:* 111. 51 habicibusad cicdcndata diuedis diclis Petri}llaitipii dicanccgctenouisinodis (apcraddids primo dli haU^ tui ,qiioJ valJe pnbabilc puto: cxpcrientia cnim do- cct , iios ixpc clle facilcs aJ crcdcndum Pctro iti «U- qtlAw i|iediaiK»ido e&facilem ad cicdendum E^tso inom- ' nilitisiiiis diftis, quia iudico cum if^ vttum ninvx ianiUtatis , nctiuc vnqii.im [nol.ituriim mciul.uiiun ; <]iio caIu non cgco nouo habitu ad cicdcndum lUi iii liac vdHIanMiaia «quia eo iplb qut^d perruaius nimi illujn minquam mentin* , non hxhca noiiam difficiilr.i- iem,im«>potiusncccflitatusriim ai d.tnJiira illi ailcn- lnin in omnilvis fuis di£bj : in kirntiis autcm nullum ell obicAjinjiexoitiumeuitipiie facilitetuc quis drca omniaobiieida &e ft pe nn oiie* noaonm adunnA ttpi noiios ctiamgendlnc hahitiis, vt intuehti paiebic»& cxanplis fuprapofitis manifcftc-oftenditur. 17 £icplicaturtanMR#lteriiU:ftd«(Icnlwn coadb&inis dedu^ euideniec;ex pnEmiflk i)on->reduintur nouus habims diftinfins ab nnbttibos pnemiflanim , ( quod ftifius infra nfttnil.ini; ; k 1] c\ co.qnod P, mis ,ibio- lutcinomnibus fuis didis lltvciax-,& cx co ,q'i6ddi- ctt hoc vel illud , ncrclfariiS fcquitur pcr cuidentcin confcqucntiam.hocvcl illnd vrr imc rr. F.rjiocijincgo fim f.Kilis adcrcdcndum ,illiim .ihi ilutc cllc vcr.iccm in omnibus luisdiftis ,& cx alii p.iicc aiidiam ipfum hoc vcl illud airerencem , no:\ cgeo nouo habitu ad ' prtebendom illi aftenfam hic 8c iitlnc t im6 ad hoc ne- ceflicatus fiim ex praniiHis , quamm vna eft coj^nita pcr icnlus , altcra vcio cllcognit.i pcr ali.t principia cxtrin- &ca. Atyctb in tirienttis nun d.aur vna pr.Tmil1acom- numttpioonmibns conclullonibus »^ aiteta icniibas nota ,exquibusomnesconclufioj)eli lclentiar dedncan^ tur. Sicnim hoccil.c , libi ntilT! 'ic cor.ixdrrcni , Idliuii rcquiri vnicumhabitumciica illam ptimiilam. Kltau- tem ferc fcmper pro qualibet conclufionc ncccirarium nouas & diucrlas prxmilTas vcl vnam faltcm airumere. ptoquibus & diucrfus criam habitus tcquiritur ,ctrt non requiiatur pri) i c)nclii(io:;ib;is cx illis dc dMclis:cr'.;o abfolucclcientia indigci mulcis habitibus,quidquid lit de habitu ,qiio credo Pctridiftas. Vclim tamen hicoblctues pro complemcnto hiiius dilTicultatis , pode aliquando vnuin h.ibitum facilitaic ad plurcs a^s diuerlbs conuenicntcs intcr fc in ca Jcin rationeioRiiali»quan^incis a^bm non eft diucrla 4BC&dtastS^h«MmiB(titiz,ciui%^ ad ifen- dcndum vinum iufto prctio , & ad vcndcnJiim olcum, j8 criticum,&c.Quia licxtai^us ifti,fciiicct vcn litinn s, iint ditierlic in Ipccic pro diuerfituc icrnm qu.i v^u- duntnri^e^fijte^ndem in omnibus diificultas ,quaE tftncAmMi|ifRp%6il1kdpiendri plus pecuniz , qtiam valcat rcs vcndita. Eadcin auicin cft difliLultas in iion accipicndis quatuor numniis vlcra iuftum prcciurtipro vino ,qux in non etsacd|ijetidis pro oieo : ouia cmsvA cft res,cuiccdoin vtraque vcn litionc , fcilicec inim- miqui eodera moJo attrahunr. tirc dcntur pro vino, liuc pro oleo vnJc caJcmcft diiH^ ulcas aJ ccJenJiim ci s in hac tnaieril , ac in alia diucrla. At ii lo^uaris dc cis obie^qucdineriamin ie habeiicdifficoltacem,etiantf lint intra ean Jcm virruccni , diuc-rfus habitus rcq;iirif.ir ad vnum ubjcchim ab ca qux ad aliud: verbi gratii, intempaanGttdidecfiishabitnscft neccflarius n abfti' Jieam ab efiipcrdicis ,quinn vt «bftineam i panc hor- deaceo,quia ma(^'i attrahit & rapit ad (c appencum pcrJix .quam panis liordcaccus: vn lc pro diiieihtatc diihcultatum, Jiuerii funt poncnJi habicus adeasvin- «endas. Ciim crgo in fdenrift diuerik diffiednyrliMB'' vno illius ubioAo ac in alio , vt pacec in Logica , in qna ftaiido vcro cationc pollc dici omncs faccre vnaro totn- lcin ,(icut(bndotaCione ,'omnesparT.sinundt.lici |^of- iimtfacerevnumregnura. Verim hoc totum adqux-' ftionemdenominc pcrtiner ,dummodo conccdatur , vt ipfc conccdit, nliqius intcr fc cllc ind>.pcndciucs, \ c Medicina cft independcns ab Arichmetia &: Thcologia vt ergo communias (cienric connexionem oftendamus. Adi;. : t , rriplicicrr rcinaliquam polTc Jici vii.im.Vcl inJi'iiiibiliccr,qiiia i.aiet omnino partibus, vt Dcus, Angchis ,anima ration^is. In hac accqtdope ceRtun 4^. omninocft «fcicnriasndidnoQpolIevnamiqiiialicoa- ftatplnribns habiribi» ditierfis inter(e ,eam non elle iiidi:!iriSiLni ncjcirini t ll , iS: i". hoc (tnfu coiuiindc aicumcntum fatl im pro Thumilbs , lcitntiam non polle ellc vnam , ponto au6d non (it limpkx qualitas. Imi neqtie in iplbcumThomiibrumiententt^ etiara eft vni inhoc lenni ,quia laltcm habetnouos modos fupecad- ditos ,vcl noiiam intcnfioncm. Alio modo rcs dicitut vna,quia licot habcacpartcs ,illx camcn intct lc phy- iici vniuncur. lloc modo didturhcmio vnns ,etli com- ponatur ex animi& corporc : iccin aqna qn.v tft in v.i- Ic ,didcur vna,ecH coalclc.u cx plunbu'! |Miiibiis aqi-xj 2uia tam in liominequim in aquapartcs vni ii.rurphy- ce inccr fc. In hac acceptionc vnitatis lub Ucc adhuc eft»vcriimlrientialic vna,dcqiu> i'./ri. Tectioniodo res didtur vna magis lat^ , cb qi;6d partcs , qaibus con- ftat , non lunt vnitx intcr (c , (ed quaii coacetuatr 8t co.iduiurxad confVicuen.iura totum #<<|ft|Mtet inaceruo lapidum , in exerciiu , in doino , &:c. quK onmia dictm-' tor vnnm in (iio gencre , eti.tin(i paitcs ,ex quibus conw poiuiiiriir, imn vniaimir interfe. Hispofitis. Prima conchiflo. Eclt non (ic omnino improbabsle^ habitnrdufJem fcicntix tot.tlis rniri incer fe.ablcilat^ tamenomnisphylica vnio intcr illos rciicicnd i i ft. Dc hac re (iitisfuse reccntiorcs nonnulli.qui uiuhriicon- chidaiu i non c lll ali v.n rationem pro nac coik ItiiiiJiie^ nilt quia non Hint mulciplicandas enritate^ ^c ngccf*^ &aie] ndla eftadtemneeelEnsadibiiendf MncimHV nem h ibinnim interfe ,quia (ineiUi vnionc iqiic pcr- licicnt intcUcclum, ac com ilht)non cft crgo admic- cenda. Qu6d & obiicias jgradnsimenfioiiisciaClcm «{aalica- tis vntrihiterle , ttS non videatur fkeceflaffla Mla vnio, (inc ilia cnini polliinr pctficcre codcm modn fi.bicclum; ergo ctiam vniimnir h.ihitus ciuidcm lcieotiz : Rcipon' ^flent,eos gradus clie hoinogcneos,ne({nepofleiliibsom* nino(iinilcsin|eodem fubjcclo rcperiri , qniii pi.rflrnt dincrios tffcifhis ; quia acddcnria (blo nunicro diltincti, iKin poirunt (iinul in codem fubic^ reperiri. Ex qtio • iofetunt , eos debcfe efle vqicasincer ie , vt pnefteni; diuerfi» efteaai. "^^BiM lll^XliS^i ncquaquan»4&t* plicani.quem cfTdnm prxftent i!li gradus viiiti intcr,lc 4 1 queinnonprxiUrcnt fmc vnione ; fbrtal]'e,quia illum " Ociade,duo scddavta/blo namea» Digitized by Coogle 5i ^ftinaa > non pofle elfemcodem fiibkAo ( in quo em diSiciiltas ) fiipponunc , non probant ;quod tamcn vi- dcnir £Llium : (|uia aadm hoinogenei, q uancum v is vni- ci , adiac (am aocioentia Iblo nwneio (filHnd» i & dns ci )gnitifwcs , vna de Petro , altcra de loanne , folo nu- meto dillinguuntur , Sc tamcn mancnt fimul in intelle- da fine vnione , ergo ex iMCCipite non infenur , dus Intenfionis vniendos ; crgo eortim vnio ponitur iine nece(Ecate,crgo pari raiione cain tcnentuc admictece incer lubicut laenttx. Ob hoc arg^imtnttBti^dixi , non effe omnin^ imptobabilem eam vnionan,qaiat nuU» apparec efficax ratb qul iinpugnctur. ^Kmiomiilikii| Yt dixi , ncgatiua pars a nobis cicft iulcnda cft, caamiunior inicholis : quampcobo a llntili , quia nuU h» dixk^tCabrem , ftigOB , tc alias qualicaccs , cx qui- biis conflatiu faiiitas animalis , vniri intcr fc. Idcm c im alteii-.ts ) pcqiso cirLT 41 continiiatiua,qiiia cft in eadci^ partc fubiccti i ncquc cxtcnfiua ,ob candcm rationem ; neque intcnliua , quia haecfitpcrparresciufdcinquaiicarisieiga ea ellctnoaa vnio ancea incognita , inucntaquc fiiie vUo pcors&s fiin- damcnto. Adcxcmplum de vnionegraduum intenfionis ccipon- deo , eos vnni iucec , vel qata GinT omnfn6- iccc quod fit objeSbim anribucionis ilUus icicndc % qtria i« ea cognoU:ec oidinem , qaem didc namri fiift adohjcOum ittiibutionis. Q^i^^d /i hic ordo aufcrre- tur ab illa cognitionc , nuitoretur cius ellentia , cllcc- que tuncdiueria cogniiio abct qu«niinceft:&at(fi 44 nonctlet poITibilis albcdo,non edct eadem potentia vifiua qua; nimc eft ,quiaillideficerct ordo eHentialis ad albcdincm, quem raod6 habet} dc quomc videDl{|^< M.j.J^h/fietnmtkaKm.t,: V^uerL7nceas/ii.t.iW«r«^ Mwff.f .mediamvidetat tenere viam , nobil^nm ci.im fjtct(ir,omnin6dcbcrc e(Ic aliquam conncxioncmintct ca obicdU ob caciones alla- tas. Addit prKtcraa nobilcdm, in logica , 8e (aexaS» pradbcis obie^m attributionis omnino circ cx natura rci , & nunad placitiim ; in fciendis vcto Ipcculatiuis* fuppolita ea conncxionc iara di£kl »docct a lolo placico Philofophonnnpendcrc. Ego ramen non faciiecapio, cur li cx natura rci eft comicxb huius cognitionis A , v.g.aJ infcrrndam cognitiaincm non ad aliam , de-* beai did , iUam elig;i vokinttiii po bac. 51 nolint Phi- lolbphi formare vlum (cteniiam , hand do^e noo eriC nectllarium illis vlluro obic^him attributionis,eligcrc. Nequc eo fcniti locutus fiim : At»fi^ (emcl ioentiani fennanc , inclpere debent abobieflilt» ^fm ianam ai^ aliiid , M in co fi fucrit vltimum , /iftcrcNcque vocan^ dum eft obicdiim attribuiionis id,cuius nocitianonrup.* ponic aliam , (ed porius ordinatur ad (eciindam aliam* Ef rcncis oro.ad hoc , non fuisfac it frnhi onininii difpa- ritas LyiKt.1 intci objciUvunattribuiioiiis lcicntix Ipccu- Ijtiusc , & obiei^i pradticc ; Nam ficuc , qai inccndit, v.g.calccosiaccrc, eaallunut,qaar ex nacura fiuad eosfitdendosruntncccilaria^&vciUa.ita qui intendic pcrf.aam cognitiunem , alicnius oUefti«adillllit Cas co0udoncs,quxadidfimtvi|ilcs. 4J ' OiceKhacijpfiimeftliberam,quiapote(lpracfigecepfb finc fibinon iflamcognitionc.fcd aIiam.Scd. conrraitjuia eo caliiettain dcbebit airuincre aliaobicttaactribuia,flc« (aciendiam (cicotiam,vti poteftquis in logica,c(lo cA^fi^' praftica,non intciidcrc facerc demon(bratio«em,(ed prc- ■ cisc dcfinitioncm, crgo non eft magis arbiaarium obie- ^m attributiomsinrcienria (peculaciiu,quS in pia^a* Rcplicabfs : oofputio v. g. rarionaUucis poceft difcr- idte ad cOgniri6nem tifibiUtaiis, & i concrario huius co- gnitioad iUam, crgo non magis illacftubicihimattri- binonishiuus,quam e contctdo b«c iUius. £t cadem oB w ll bliaKetJocumincania&ejfleao ,namftcogiil> tio tgnisinuat adcognitioncm fiimi,&: viciinm cognitii» fumi ad cognirioncm ignis. HancobieAiontm cgo pca;- occiipaui«*w.44.&d lb'sifiMirfhci;NpUe qac paulAin^ fcriiis dicain. Argumciu.i (] .t adicruntur St neoccricis , ad pro- bandunt hanc i ncxioncm habitoum cilc arbitia» riam, carent difiiciiltatc ; quia fupponum»edam dc- ftnida polfibiUtate obicdi attribucionts , non de- ftrucndam aliam cognidonem ob|c£U attributi ; quod quidemnonpiobani ,(ed fiipponunt. Vnde qu& nci^ Btateabeis aidtor,cidem & nc^ negatur;ad quod ctiam moucmur arin.n ciuis fiiprii f.idis. Ad cxcm- 4^ plum vct6 quod pro lc adfcnint de lapidibus» Ugnis» caloe,&e. exquftms componitur domus ,cim tamai intcr fc onmin ca nullum naruralcm dicnnt ordintm, ac proir.dc ctiamll non eiret polTtbilis lapis , adhuc cflct pofnhilc ligniim;ad hoc inquam (xcmplum tO- (pondco Ptim6 , eo (olum probari , pofTc conftinii to- . tumaliquodartificialecx panibtis intci fe non ordina* ris : quod licct verum fit , non tamen cft oonttanos , qui pGsdkhim oidinemocigniiionumiiitei (^onexeopiv- cis^ qoAd confthoanrvnam (cienriaro ,fed aUaiide pn- b.inuis.vt patcccx « 4^ Rcfpondco fccund6,aptitudincm ad conlticucndam domumjquaeieperitur in buaidibus>li« golsAcxfleillii eflenrialemmeqne enim polliint hoiai- nes qualibrt cx rc domum confti icrc , vcrbi graria cx aeicautignfi iquiailU a^titudo fuadacui ia denfiuce jd by Google De obiedo & Scientia, &€. Se£t. IV. 55 auc diinric lapiJum & ligtioniin , c^iu: c(i intrinfcca & naciiraiis lapiJibtis ac ligiiis «dcficic aiitcm acri &: igni. Vnde (altc tn illa apcirudo cft OTcnrialis , licct vna pars nun du M ordincm ad aliani : crgo non foic in jiotcfta- tc P]jjlol<)|ihorumin vium coaccruarc fcicntiam qiiaT- cumquc vcllcnr cognitioncs, fcd hoc dcbuic fundari in aptitndinc canim cognitionum j quod tu malc ncgas, ctiamn illx coqnitioncs dfcnt inicr fc non conncxar. Rcccnriorcs alij adhuc acritcr inuchuntur in hanc noftram fcnrcntiamj qiiia , inquiunt , nulium pi\>r(us fundaincntiimcft , adallcrcndumjintcr fc diccrc ordi- ncmclKucialcmcognitioncs hasvnam adaltcram. Oii enini, flrep'ignarctdcmonftratio,non pofTct cllcdefi- 47 nitiov 1 dr.iifiolVtenimCQopoinm habcrc hiinc accrc , intcllcihjm ad,omnes adlns poflibilts & fic dc cartrris.lam autcm in przfenti id ncgant dc cognitio- iiibus , in quibus cadcm prorius cft ratio : fiait cnim ig- nise[lproHu(£liuu$caloris,& hoc non habet lapis j ita definitio , vcrbi gratiJ , de hominc , cft illatiua , iS.: cau- fati ua fonnalitcr dcmonftrarionis dc hominci& hoc non habct dcfinitio dc murc vcl dc aqu3 , ncc cnim auilibct cogniiio cft ill.itiua cuiiiicumqucconclufionis ; ficut n adhuc caincn ea cognitio prima de homine rcnninatur ad obie^^imaitributioius ,quta cafccuiida deintcllcdu, & omnes alixordinaniurad exa^Um horainis cognitio- ncm ; hxc autem rurfiis non ordinatur ad aliam in fcicntia. Ex hi* infcro ( c^uod & Hurtadus DifpMtgt.%. Meta- ph^ficcs j.f4 bcnc docuit contra Mirandulanumj noi» ellc fundameniiim ad componendam vnam fciciiiianj cxomnibus. Probatur: quia cognitiodc Angclo , vctbi gratii , nullam habct conncxjonem cum cognitionc miiris y ergo hx dni cognitiones ncqueunt componcte vn.tm fcicnti.im dc quo punfto ad folum modum lo- qiicnJi pcnincncc , aliqua dixi (iipta conita Bo- nam - fpcm. Diccs. Ordin.intuf omnes ad cognitioncm cnds vc /ic. Sed contri , quia cns vt fic, potius ordinatiir ad co- giiitioncin cntium parricularium :cognitio cnim partis* ( vtrccleibi idera Hurtadus , ) ordinatur ad cognitio- ncm torius , iion c contrario : &ob cara rationcm dixit ibidcm , cognitioncm cnris vt fic , Cllc cx attributis in M.:i.iphyfica in Phyfic3,quia vtraque cam ordinat ad cognitionemfuiobicdKattributionis.Phyfica vcrbi giatia ad cognirioncm hominis , Mctaphyficaad cogni- tioncm Angcli , quia viriulqiie obitcli cft pars, cns vt /ic. Ex his conftat , quamlibct fcicntiam cotalem clTe vnam ipeciticc : qiiia ratio fcicntix totalis , vcrbi gratii Logicx auc Mctaphyfici ,non cft prxdicabilis dc plii- ribiis Logicis fpccic diuctfis : licct enira fit commiinis ad Logicam Petri , loannis , 3£C. illz tamcn Logicx non dilFeruni fpccic , fed numcro. R.adoncm vero habitus Logicx vt fic , cllc gcnus ad plures habitus Logicos $ t^ fpccic diuctfos : ctfi cnimin quolibei habitu non repc- riitiir ratio fcicntix totalb , rcpcritur taracn rario habi- tus;qiiia nomine fcitntU ablolutc didx^intcUigimus ' omncs habitus fimul furaptos diccntes inter fe ordincm ad vnum obicchim attributionis : at nominc/)4iir«#,in- rclligimus quemlibci habitum ctiam partialcm, ficuc nomiiK exercttfu intclligiraus aggrcgatum plurium mi- litum fiib vno Ducc ; nominc autcm v»itt , quemlibct militcra fcorfim. SECTIO IV. DefeientiA frtUlUA nis. E quibus infi:runt,aihis intcUc^his non clTc praxtm, & conrequcntcT,fcicntiara,quz habct pro obictSto a^us i^Kclle6his,non clfc pradticarTuRatio qua mouentur , eft; quiatntcUe^s exienfioncfit pra£hcu$:at pcr aftus pro- prios non exilditur inuUedus^rgo 3£bu intcUe^hu non £ ) fanc Cc 54 DifputatioL Logica. fiinc Y^s.y.h. Confirmant ex D. ThomA i. i.^w^/?. jy. fimt intcllc^hiales , vtfidci ,prudciui« , {cc.crgo adh»s. ur/.i^ I. J^cciitc,pradicimlLimi.ib opcrc cxtcriori. incellcctui dici poilunt praxis. Quod auccm obiidtuf», Taikkin .quia omini adus iwellcdus cll fpeculadab i.ntcIlc£himextcnfiotiehcri dcbert pradiaim -, vcl <0W ergo nuUuseftpiaxiSi pcazUeiliin ^ecuU u oni op^' fuAdamcnto dicirrr .1 Scorn , vd liu cndum , ita euC' nitur, iiire,<|uandoiiucllcdhis cx vno dclu prujHio ad dliutn iJcm Scotas alibi docct , ad cognirionem pr.-iaicam criam propriiya eynrpdif ac Im6 per adus aliaiuin po-, rufficere , vt ex ^lapoflit rc<|uiopus , criamn obicdum tentiarum pcoprie non eztenditnr intcUcdbis , quia noti ipiiuscogmtionislaftibilrnonnt per ipfim :quare n- Cini cius iStas ; ficut ncc pcrficiiur , nifi propriis, UonemDcidictt elTc- pr.vfltc un ; quia licrt Dcus, qui cfl adibus. dbiei£himvifionis,radlibilisnonlIt,cxilUtanunvilio- Ncc D.Thoraaspet^mmMi intcUexit qfiodib-. iieteqatnirafflOrtM. ^ nat,al]bneca^sv(rfnnntiselfcnt piaxb:felaaietgp; Grcj^oriiis dc Arimino ^wi? j. Prologi<»'/ i. docet, intclicxit obicilriiva;ciuia dum Caprcotus finti?. z. Prologi, Utioncm , h lioc fcnu 1 adniuckur , tc^i infcicut , nui- COW/.4 Gr.-gorius^wi^^ vkimaPDlogiyarM.SoiicinasS, Kim cifc praxim tqi-ia Ci aliquis adus eAecpcaxis»CCgO» Mctaphyficxf«MA-t &CX noftrisMoIina^M^/?. i.«rr.4. ^oirefie^t fupra hunc , cHcc pradicus ,ac proindennn. tliffiilM. i.Suarcz fiprii mm.t4- 8c ali) , cxigunt ad omnes ellcnt Ipeculaiiu ; cuius contrarium docctur in . (cicnriampndicani ,vt fitcirca opuslibcruin, vidcntur anccccdcnti. N.quit crgoadmitd Scdto capropofitio fancdoccic,eo iplb (juod ootcntia lir incapax ertoris vniueiiilis , quia ,cx iUa icquituc euideocct iplius in- propterdetennin.ationAn ad operandum ,efle incap. tentum. ccm cofrnitionis jTaflic.r. Et cx luc doiVrina inf.nint, Sccitnda conelulio- Dc ratIonea£lus pra£Uctcft,vt' amoccm boniincommuni,non elle obicdhiin lcicmix ci isubicdumficci poffic cx vi cius cuenitiouis. Haec II pra£tic«>fiaepraxim.Idemeftdecogiiirioinevecivciu^ ctiam cftcontta Scotum,& probaiur nic3Mkst<)aiafi, qniainhisiionpoccfteflecrcioi; . ad ratiomm njlus praiflu i fnlhcuet", vt cx co qiiorao- ' documquc kqucrctur opus,milU cllct cognitio quc i SVBSBCTIO IL ■ lt(meflecpr.u:lica,qiijanullacirc-t,cx c,uivjelaniQKvdt ' odium oW4iti.jVcl Ipccies imprella caincogiurioaeiA ytr^ftnttntUpdrtfrimM, repr^lhicans, vll habiciis , quidquid ille fit , fcqui nott * ponit :hocautciii apcrtc fallum cft contra ipfiun •- ADoertefqiwftioncm hanc cifc dciblo nomina: Scocuui ,adftnicnicm tnulcas cognicioiK-s mcrc fpccu»; negarcenim nuflus potcft, dari atiam cognttiioiMm latinas ; ergo neccllum eft, vt obicdum ipfius cognirio- opciis a nnbis faenim,ali.-iin Tcrcia conclulto. Obicdum notitia: pr.^cz dcbcc, circa optis r.cccllarium ,5c has coj^nitiont s dle diucrfts. clTc opcrabilc ab iplo cognoicciuc , cx vi tius cogniiio- • Anautcmomncs har ,an aliqu.»; qu.c diccndx fint nis. Hxccil contia Ga;.;orii'.ni , & piobatjiir apcrtc ex ^raftici.qiixftioeftpurcdeiblonomine. Scdquianc- onuiium conlciifu , qudd cll vnicum aigumeiuum in cel£iriaelladca,qp« deLogicadidhui finnus ,&qnx qucftionibusde.vocc. Dcmdc «quiaicquactur, omues in matcrii de ^ientii Dd , ac in aliis locis (zoe occnr- {cienrias ( vnl except^ qu« dc Dco agit ) efle pi^icas, runr ; ojvinc c cx.-iclc cxjvicarcnon tam i .ui;>in'b'.is qtiim q^iiaomnes agunt dc rcbus abf ilutc f wUbilibus lcu |'ro- au^huitatibusinnitctitcs , qtiod & in .xJiis quxftinnibus ducibilibus :im6 ctiam cognitio,quam cgo habco de denomineeonringct : cftcnimin eu vuicum argumcn- prodti6Hone Filij &c Spiritus lan^, ellcc cogidoo pca- . ■ tum .cornimn.isuuitliisloqucndr. clica , qnia cft .L rc abliiliitr producibili ; qucwl ramcn Prima couclulio. Conrra Scotum : Achis- inrcllcdus nequc ipfc Crcgorius conccdct. Sccundo ,tiuia cogni- dici p •lllint praxisJ^xcnuideturauAoriutc tcuius fcho^ rio pr.iclica cll ,qtix ocdinacut ad opus : fcd li res non.- la- iiuiscontraScotum. Vidc Snaicz fnpra num.i ^.Fa- fit fathbilis acognofccntc , cx vi illius cognitionis ,ca u-c nobis Arili jccles i. Mctaphylicic c4p.y.& i.doccns, cognitiononpotcritordinari ad opus, quia nonordina-» [pdiiUtiviem^t^fiiittinftlattr.temflMtcmtktiRi, tur .id impolTtbile libi ^ crgo non cft pra^ca ,quamo- IndcYurfusargumentor: Q^andorcflex^intciicausco- biem docuit Ariftotdcs » frnQitmmoSt frimiptm gnolcit.iliq;»cmpxfiiisaftibiis,animoilliimprodncen- tfms. di , non fiftit in fola Cdiucmpl uion» illiu:. ; crgn illa co- Circa hoc tamcn dubitari pcucft, An cognitio,quam gniiiorcfl.xa,nr7n cft ipeailatiiu ,'iuxta Ariftocclcm; e2ohabcodeiapidCiCirct|u:adica,ri Dcus daia naihi crgo pradica ; crgo obicften eius»qaieft aAoBiatdle* vOQttcm acaripr3iHcas.Contr3,ha:c eft q>i;crtio dc (olonominc : fi ergoomncs Audorducbioiic crca- tur.irum,im6 implicar , voluncaccm aiiqium ( quan- n.irnuis ci.fct potcntia nccclfaria) antcccdcnccr ad cognt- tionemcin) cx fc diroAam a>i o{)ci:andum , quia cuin vo- luntas qu.rjibet fit potcntia cxca,ctiarnfi non fit libc-^ rj,adlnic indigcc cugiiitionc qui dirigatur. Laborant crgo hi zquiuocationc , duin cx neccHitatc potentix , & determinationc ad vnum po(iti cognitionc , intulcrunt, voluncarcmc(lccin:ntialitcrex fc ancc cognitioncm di- rectain,&: incapaccm ci>gnicionis pua^cx: ficut fi,quia appeiitus cft potciiria nccciraria , infcrrct , illum non cgerc cognicionc qua dirigcretur iuo modo ad iiios .idus, 6» malc argucret. Imo ipii docent , fcientiam Dci idco eftc pradicam , quia (incilla non poifct Dcus opcrari,quan- tumuis , iam ca pofi:a , crrarc ncqucar : crgo pcr hos ftat bcnc , cognitioncm aliquam dirigcre & cdoccrc potcn- ri.iin ad opt'r.mdum , &qu6d,pofitaca J Diccs i Ergo opcr.itiones btutorum crunt praxis , fi- qiiidcmadr.ationcniptaxisnoarcquiritur jopus ellc li- bcrum. Rcfpondco ,non clll; pcoptic praxim ;quia no- tninc^xvt^ folumintcUigunt Auibotcs tc$ fadlascxdi- redionc intcllcclus ,cuin autem brutae.tm dircilioncm iiitcllcchis non habeant , confcquenttr ncc corumope- racioncs prAxii diccnd;t funt. ' Atij rcccntiorcs limitant prxccdentcm (ciiffnriara, docciitquc , fi antccedenccf ad cognitionem ptacbcam voluntasfic dcterminataaJ vnuin , cx vi alicuius altc- rius cognicionis, cam (ccunJam cogiiicioncm non poftc ciTc praclic."un , quia ncqnir dcfcruirc ad opus. Si verci illisobiicias ,diL-iamcn ChriftiDomini , quo cognofcit, hic & nunc moricndum cllc pro iinplctionc prxccpti k Patrc il^ofiri , c(Ic didamcn pradicum , &t.-imen an- cc illud Chriftuin fiiiilc dcrcrininatumadmoricndum^6 qucid , fi non mocerctur , pcccarct , quod itli rcpugnabat cx vi vnionis ad Vcrbiim.Si,inqu.im, hoc obiicias hi$ Autloribus, rclpondcnt , diiflamcn illud ChrifU idc6 cflc priifHcum ,quia rcfpicic nacuram humanain Ciiriftj feciinJum fe , qiix vr fic porcrat crrare. Hxc dotlrina difplicct Pumo, quia ipfi dicunt,a^lum quo Bcatus cognofcit Dcum clli; amandum , non e\Te ptaibicum , q-.iia ante illum dctcrminatur Bcacus pcr vi- iiojiem Dei ad amort m. Quo pofitd , fic argiimcnron Voluntas Bcari lccundiim (c , id c(t , fi vtfionc carcar, non minus cft capax crrandi , quam vohintas cicat* ChriftiDominicarensvnioncad Vabuniicrgo dcbcs diccrc, illuddirt.imen Chri(K Domini non cflc pfac^Vi- cum , quo J cft contra oiniics , ficuc docts dc dictaminc Bcacorum : vcl dcbcs liipra pofit un dodlrinam rttradli- te. Eius nuior impugnario , cx diccndis ftarim c«n- ftabir. Id..6 ccnlco dicendum , etiamfi cognirio iupponat voluntatrni dctcnninatam ad opcrondum , fi tamcn de facloca lci unJa cognicio concurrat ad opcracioiiem, adhuc fucin am pra^cani. Pro quo aJue^xe, cuciiirc pof- fc, vt vtu caula ex fe fit fu^cicntor potens ad vnum cfTc- E 4 ftum. Digitized by S6 Difputatio 1. Logica. Ctaai,8c camcn quod aduenicns ninul cum ca con- pofllc ea explicacio canqvum communis addi 6c vtcun- currat ad eom eftcitmTu Et in voluntaic res cft clarior: qiic dcfcndi. aliquando cnim dctcrminatus fum , v. g. ad dcambubn- Sccundo obferuo non debcre hic rccurri ad aliqucm dum proptcr rccreationem > & adiicnicntc poftcanoiii (j>ccialemmodum influcndi,qui rcpcriatur,quandoco- cognitionc dc vtilitate qtix in dcambnlationc rcperitur gnitio concunit mcdio aiihi voluntacis ad clfcdlioncm ad ianitatem, moucor at> vtroquc finc ; in quo cafii non objcdli, qui c contrario non interueniat dum finc co a^ dubium , quin vtraquc illa cognit io fic pradica •, & hxc idem intcllcAus influcrct Jn quo punfto videntur miniks fit impugnatio a priori,& iccunda fentcntixcorum re- bcne aliqui recentiorcs difcurrcrc. Etcnim intelleifhis centiomm. Diilamencrgo Chrifti , licct eum fupponat rcfpc(5u voluntaiis ei (blum ratione concurrit , quod dctcmiinatum ad non pcccandum ,tamcn vcrc influit cam illuminac circa objcdki bonitatem dicendo illi :h*c 1n mortem Chrifti , ipmm dirigendo vt cam acccprct : ^ie{lHm tft Iftnum , poft quam illuminationem ca produ- ini6 manifcrtando illi , (c dcbcrc eam niortem accepta- cit acfkum amoris ; vndc vltim6 dctcmvnatur ipfe iniei- re ,ob quam rationcm eft prafticuin. Si vero cognitio leAus ad cfFcciioncmobjcifli cogniti ,fblum crgo 'con- ' fiiperucnicns, nullo modo conducat ad opcratioiicm, curritilluminando. Acqui ctiam quando fcipfum dctcr- fatcor non poire eflc pr.T^cam ; quia non dei*eruit ad minac ad eflScicndum illum aAvtm,concurrit , primi Opus , & hoc lantum probat difcuruis reccndorum. SVBSECTIO 11 1. Jtefpondetur obie{iiomhi4S. Ixi paulbanteex Patribus Molitia,& Suario.obie- dum cognitionis pradica: , fieri dc failo nicdio D aftu volumaris , iam aliquis inccrrogabit , an id fit dc intcllcaus,atqui nos folumagimus de modo.quo m (eipfum illuminando , & dcindc vi illius illuminationis cfficit (uum a^him eodem oranino modo , quo illum •fftcic .quando inccrucnic vulitio , vcrobique cnim illum producit cfficientcr , qubd autcm ad cam efIc£Konem dcterminetui i volitione vt condirione, vcl a fe fine vo- litionc , non caufac vllam prorfus diuerritatcm , ncque inilliiminationc praruia, nequc in cffcftione vltinia,etgo ncquc in minimo immuiat modum concurrendi iplius cflcnria omnis omnino propofirionis piailica:. P. Ouie dus controutrjid i. Log.nMm. 5 f.affinnai .idditquc cam eflc inconcuftam vcritatem apud omncs. Ego tamcn id nonputo elTe vcTiim. Nam fi fteinus ( vt ft.ire debemus) definitioni cognitionis praiiticx , quam ipfc Ouicdus dc- fendit , contrarium conftat , omnis cnim ea cognicio cft tcllex^s cauCii objc6him fuum, rarione cuiiis caufalita- tis debct dici pradticus j quid cnim voluntas ipia in vno ca(u conciirrat ,noninatio, cdplanc pcr accidens ad concurfum ipliusintcllcClus , dc quo folo ; vt dixi ,nos aginius. Vci ii potlquam habco artem fcribendi ,falt.in- di vt (incvlloiinpcrio voluntaris polfem fcribcrc «(alca- praaica , qu.T cft fa£hua fui obiciai , crgo (i incclledus, rc vt non alitcrmc dirigcret ea cognitio ati faltum , ne- cognitiorcflcx^ aliquo alioa^hi , dccciminarttur cx ca cognirione .idilhim faciendiim, etiamindepciidcnrcrab omni impcrio voluntaris , ad eum modum , quo cx prarniiflts dctcrminatur ad allcnfum coiiclufiunis , line intcmicdio inipcno voluntaris , ellct profcdiN aQus illc ptadicus. Vndecti.im infercur,minu»bencipfum docc- f e , cognirionem praiUcam ellcndalirer eirc reptxlcnta- tionem ob jc^H , quod po(Et i qogaorcente fieii medio a^i voluntatis. <]uealiccr ipCiinillum illuminando concurrerei , quain cadcm arsconcurrat , qiiando calc impcriom intecucnir, u»6vidccurlongcmclius|in primo cafu iiiflucrc ,qiiia magis immcdiatc \ ccrtum cft auccm , quo magis aliqua n.simmcdiatcinfliiit , comagis ci cribuicfFcdum ,quia & mclius in illum influit. Concludo crgo j li rcquirendus tft voluntacis .i£his , non camcn quia propcerillummc- liori modo auc fpccialiori concurrac ipfa intellcftio, qua dcbct dcnominari praaica , fcd , vt fijpra dixi ,ob Au- Scdquianonnullircccnrioresadhuc quafi obftinatc thoritatcm Do^lonimquam hi putant nro fc ftare,ad- conantur oftendcrc cum adhim voluntatis non (olum dc fa£h>,fena cft.vidcnrur oblcurarc Thomifta: non- cachcdrz iam fath; , non defcruit ad fui obiect efFcdbo- nnlli varionmi tcrminorum vcl obfciirarum vocum mul- nem , fcd altcrius (imilis , qux non cognofcitur pcrcam 'iplicarionc:dcfiniunt inim fcitntinm fpti hUiiuicAm cllc, intiiicioncinaut cognitioncmdc cathedra exiftcntc. qu* proctdit mode refilutiuo , pntHica \cio,ej$ta medo com- Pro complcmcnto huius difficultatis reftat explican- po/iiiuorid cft,pradi(.am t ircqux componit formam cuin Am , an cognitio tei facicndx, an vcr6 cognitio modi m.ucria ; fpeculaciuam vero, qus docct,i"cu qua: rcfoluit quo cfficicn^ a cft , fic pra£bc.t. Dchoc nonnullifiucdi- cocUifiancsin principi.i.Sed hxc3cobrcura&: falfa funt. Iputant -y fed immetito, rcs cnim cft fiicillima. Dico crgo Oblcura , vt per lc apparct : nam qiiid cft , fcientiam brcuitcr , vtramque cognitioncm circ pradicam. Ratio praiticain componcrc formam cum matcria i & quid cfti cft ,quia non folum m )dus , lcd eriam rcs ipfacfficitut; rcfQhicreconclulionts • Fal(a vcro cdc , Prim6 patct } crgo vTriufque cognitio progrcdicur ad opus , ^ cft quiaquando dicitur fcicntia pradica componerc for- principium (ui obicdi ; ergo cft pradic.i. Ex quo infcr- mam cum matcriii , non ica dt bct inrcUigi , vi ipfamct m,coj^mfci rem optrahilem moao operatili , nihil aliud phyfuc catn compofitioncm prxftct , fcd vt c jm cogtio- elVe yC^witmcogitofciremfsEiilftlem ,it«vt t* cogiti io tU- (0.11 : hoc a'itcm ttiam fic a fcicntii ipeculariud,fticntia ferfure ptJfitadobitnifuiejfeiHonem, vcrbi gratia dwca;lo, cti.wi cognofcic viiioncm formr Vbi obfcruaPrimo , fiuftra aliquos dc(iid.\rc , dum, cccli cum tnatcria. Idem f.icit Philofopliia tota , qux ta- vt cognodant qtix fit fcicnria pra^ca , inquirunr, an ca mcii cft lcientia fpcculatiua, Prxtcrca lcienria fimplicis taidatinob)edum,&modutnopcrabilcin. Fiuftra ,in- intclllgciiti.r in Dco ( qtijc in fcntcnria Thoniiftanitn quam ; quia modus ille operabilis non dcbct fc rcncrc piac^ica cft , & mcrito ) qttomodo quxfo componic for- ex partcobiecVi, fcdcx partc ipfius fdenti,i-: illa cnim mam cum materia , quando cognofcit produclioncm rcfpicit modo operabili , qux cft faoli-.ta fui ob|c«^i 1 illa Angcli J qu.im maccriam , & qu.iin formam ibi coinpo- ver6 , qux non eft fadiua , non rcfpicit inodo opcrabili, nit :- Similircr q-.iando Augc lu:; cogiiofcit , qualicer .id:iis etiamd vcraquc hab:~tidcm otnnino obicvliim , qtiod amorisdcbcat produccrc,ibinihilcftdcmaceria&formai clariiiscx diccndis 5«t/*fli"if conft.ibit , Sc intucnri Cantin^it h.i:c applicatio pra-cisc inorcibus mccha- tatis clatc cx toia hac SubfcclioiM? patcbit. nicis , quo fcilicct paclo ftatux forma debcat applicari Aiidiui aliquos rcccniiorcs ,qui non voKint vocarc hgno, vcl lapidi. Srd id non cft vniucrfalircr verum in 70 fcicnciamptad:ic.im,ni(iillam,qux dicic : Wweiis^if- onmi obicdo fcicncix prafticx , vt oftcnfum eft : & ^t facerev.^. fyUogifnnm vel drfi jitontm ,uci.\ne funt pixterca cft etinm caininunc fpcculaciux fcicntix, vt contcnri , li c>igiiiiio cxpliccc piici-s , quibus conftat dixi. Tan Jcm , qiiia ( vt bcnc Hun.idui D/i^«/4M 1 . dc ob)-(lhtm. Vtriim hic eft jilane .ibulas vocis: .id r.itio- Aitinia ,/^^7. 5 . /ctiam iVicntia pradica h.ibct fu.is rcfb- iKnncnimcognitionis ptafticx nullus atnplius rcquili- lution(.s. RcdJitqtic rationcm fiiatum conclufionum t uit , quam vt ea fit fa^iua fui obj"(£b,co autctn ipfo, iticiHccscnimnon u)Iiun dicunt hoc& hoc faciciidum quod aliqiia cot^iiitio cxplicct paitcs, qitibvis conft.it clll-,fi;d rcddunt i.itioncm vltimam , vcl cbpuithritu- objrdk^tm , &: ipic cognofccns poffit cas poncrc , luffi- dincm , vci ob folidir.itcm , vcl ob vtilitatcm , in qu.t cicnriflime oftcndit ,qui ficri dcbe.it illud objrd.im, tamquam in priucipia pcr fcnota rcfoluuncuc corutn ciim ad eiiis cfTcclioncm nihil aliud fic nccclTarinm qtiam conclufioncs. poncre easpartcj ,qie cum alceri (cienni , cuius fubicdum c con- mutariohominismoitni inviuam (blum proiieniat ex trario ratione (uge (pectei non (it operaciuum j& has «dJiri II1C vnionis intcr anim.iin &: airpiis ( ponamus duas diximus fpecicdiffcrrc. In obic^Honc autcra poni» lianc iblam tuoc pcoduci ) niiulomtuus ijpia denomina- cut caTus » in quo fic compatjicio i ntcr duo fubie^ (blo tao hominis Yiui non k Ibla pronenit vnione , (ed eriam nume ro iKftinaa , qooram vni rcpugnat qu idem imcere ab anima corpore. Raiio cft , qiiia non quod fuffi- afhis altcrius , non tamcn id habct cx fpccic fiia , fcd cit ad facicndam mutationem locius , fiifficii ad con(U- ex indiuidu.icione : h'cet enim non iiios coidem numcro, 7 1 tuendum totum , ctim mucatio fiac etiam per Tnius par" alios tamcn omnino nmiles faccte pocefl^ Ex tfto nibil tis .iblationcm ,aut addicioncm, tornm .lutcm confi- contra condufioncm fupra pontam. ftac in omnibusparribus. In hoc lcnlu diccndum om- Sccundi:) potcfV cogniiio pra^bca i Ipecnlafiui in nino cfl , fpcculaciuain cam (cientiam non k fula obie- eadem potentii dififerre , quia illA idpicit cera fadibi> ■Oi impoilibiUtatc , (cd maximc kCc ip(a denominan- icm a (c , hxc vcr6 non j etiarofi vttiqoe fit in eodc-m 71 dam, quia fi ip(a non noiceret objeclum. non eflet intellechi:&ha:cdi((ccentiaproaenk ex pancobicdi, fcicntia , multominus fpcculariua. Id quod (.-xphcatis cftque fcmpcr Ipecifica in codem fenfii conclunonis tcxminisa neDiincpotc(lnegaii»&ad voces CfoSbu, pnecedentis. Racioeft ,quia res>quae pcc lecft (a£d- DilitabvniMitentiltdiimt ipede abei,qox neque ip(a nequc aii.-i (iinilis ab eadcm potencia prodnci potcft; crgo(cicnciapnidica& fpcculadua , ii iinc in cadcm poBentil , dilttfam (pccic. i Wces ;Cognitiocircini.T , vt .tbfVr.iliit ab cxirtentii, cftoognido pia^ca ; (.adc-m viru cognitio , vc ccrmina- W ad cxiftenciam , e(t (pcculaciua , cciarod fit in eadem 1 pocentii , & tamcn cilentia & cxiftenna non difTcrnnt 7S 7i SVBSECTIO IV. Ot Ofp«Jtti»>H fdmtU pntUu COgnirio pradica poteft ^ rpccuiathii difFirrc vcJ exfubicdo(qiiodetiaro luDCnt cogniriones (pC' eftpraiflici; fpcculatiua vcrcN , quam de eodcm Angc- (amcfTc in(pccic a cognitionc cxiflencii ratione modf lo nabctMichaci. lixc ditfcrcntia videiur (empcr mi- cogno(ccndi {dequoalibi) etiamil fintineodcm (iilNe- niipum fpcci^ica; quia illi dno incellcdus neceflaiiJk Ao;quodnobitwfficicaddelendeiidamnoflraro co»*- ditfci unc Ipc cie : ncqnc cnim potcfl cffi- vna potcnria clufioncm ; fciliccc , fcicntiam prafHcam a fpcculnriua fa»Ltiua pcr fc aiicuius ctFcthis, cuius , \ cl altcrins tinn- diflR rrc Ipccic , ctfi objcdbi non differanc. Sccundo re- Jis,nonondco,rae in pricedenci dofbina non negaflc ipe- deiciim illi , viidc , vna non poceft pcr i'c , pord^ vc- culariuam a pradlica pofTc aliundc diffcrrc , (cd pr zcisc, ift alia , neceflarium eft fpecilic^ difterarft lia: dua:co- quando vnum obiedlura cft (a6bbile apoccncia per(e, gnitioncs. aliud veronon ,cunc cognitioncs dc iiiis cilc diueifi» Scdvt iuccradovim babcat ad concludcndura»eas (pecifs £c vnam pra^cam,aliam verb (peculariuaai; daascogoitionetiin dineriis potenriis refidentes , etiam qoorfifon impugnatur pnecedeiirf obiefiioine boc ibljkm intcr fc diffcrre^rtatuendum cft,ca^ coi'iiitioncs cflc probantc pollectiamcirca idem obicdum incadcmpo- dcterminatas ,quamlibct ad diaeriam (x>tcntuin: diiU, centia duasc(Ii;cognitiones,vnampfa^caiiHaliam^c- n quzlibct , quantum eft cx (c, cft indiftercns ,vc in boc oibKiuam,(!ur^>eciottlecanc fioe non, quod i^wlk ne^ velinillo altcro intcllctflti iprcic diflin poteiir cfle pra^ca: nec tunc arguccur, ra terrotnariob)eda.Namn idncgcs,con(cqucncerdc- 77 cas duas in diucrlis intcllc^ibus rciidcntcs ctn; diuer- bcs negare ,polIc vnum a^m (imul cflc praiSUcam 9c iasipccie* iicot noo aiguituc calorcma (ble produ^ fiwcubtiuumimnavnumobjcdumncqoitiimul poli*' ^bm^iecie diHme ^prodoAo abtgnc,vcl econtra- Beri,8cnon poflelieri abvna potentia,ez vieiuUeni: rio.. Vndefi in .'\noclQ & in hominc clTl-t eadcmcogni- cognitionis. Hoc autcm non rcpugnac rcfpc£lu plu- tio dc motu liotninis , illa in Angclo cllec ipecolatiua, num obicdonun ; ^cft enini vnum cllc producibilc^ quia Angelus non caofitc iUam mMum } in homtne ve» non ver& alkid ,etiamfi vtturoqoe eadem cognitione ro elHt praclica. • ah cat^tm poCcnti.T attintjamr. R.itio cfl , quia omiiis Obiicics , in fcntctuia indiuidante a£htt vitalcs cx oppulitio ( vt .ililn dixi j dcbct ellc de eodcm , rcfpcdu indiuidnacionc principiorum , ita vt aAos intcllcLhis, elinilcm. Vtuic ,vt pradicus&fpeculatiuus nonoppo- aut voluntaris , qui fiunt ^ Pctro , non pofllnt ab alio nantur «fuflicii li vel potentix , vel objcAa , vcl cogni- huminc (icri : Imu in comrouni omnium (cntcnti^, riones noii fint cxdero. Exemplum fit in aflcniu & dii^ afletence adtioncs indiuiduari cffcnrialitcr cx indiui- (enfu , qui licct intcr fc opponantur , (i lint rcfpc^ d«uionecaufa-,fiPctcus&Ioannescog^ioliantrcflexd ciulHem obic^ , pocentic 9c temjporis { vnde idem afflocemqni poccft iieriiPetio,& iKmitoanne,eo- aAusneqoit efle aDeniiis 8c dideimis, fi ad vntcmn gnirioPct:; vlc liio amore cric pra^ica , cognitio vcrti obicchim tcmiinctur; ac (i attingat duo obicda ,rc6Ii rmloanncshabcbil de eodcm aroorc, cric fpccula- poteftallcndri vni,&diflentire altcri Idcmcftinpra- > tt Ibli difiientii indiokhiali inter Pctnim 6c aico&rpeculariuo. loanncm ; ex qui non (cquinir cognirionum ipfarum diuerfitas fpcci(ica , ergo poceft clTe cognitio vna pra- €6ci , alia vero ciufdem fpccieiipeciilaiiita»caiiisoppo* ikom vidcmur docutfle. Rc^ndco , conccdenclo tottim incentum , ncgan- do tamen , nos op(K>fimin docuilil : Ibi cnim locuti fu- Hincinfcrcs jdinifioncmaftus in praifHcnm & fpe- ctilariuum , non ellc adxqu.icain , lcd debcic addi, in tmtHim tit/ptcmhuino & frnRico. Deindc infcrcs , eiuidem habitum, qui eirec prind- piimiaAas pradici Sc fpeculattui , fumrum prahicum & (pcculariuum formaliccr , non (cciis ac rorm.ilicer AMis de lciemia bun^i, provt ab^hit ab boc vcl eiletMa^ticus,fiiblikmadadumpica^cum indinarct: «b iOo indMiidooln quo lecipiatur , & cdam piwt ab- qpilautnnce^lbcnaliiecjpcaAiaiB»e6qaddbtclin«« fl»l^$bhocTelillooUe4D»niimen> iMcamdifiiDi- lec^ piaAIaanic(|p>fi mcfioac ad vcniinqiie,ibr- malicec Digitized by Googli S9 • De obiedlo Logics Sed. I. . maL'tecdk^caa?cu$&(peculitiutis. Quod notaiii pro- cieato , dc codcm obi;ito , id fort^ argiierct contra- 77 pierC«rfenuiuin,contcnilcnteni,vnum iuibitum folum dirtioncm. Dico ,er;4i«.-quia iit tiiainiSj {»n>ptcr di* emincnter jiollc llmu! dici prat^icum & rpcculatiuum: ftincl:ioi)cm vrnulem cjujc ibi rejicritur f dc qi'a .ilibi j qaodliccr fortc ad quxftionem de iiomiiie pcttincar, rcaJicclidcntjfitantur fcicnti.! vilionis,&: lciciui.t fim- , cft tamen apcrt c fal funt , ncquc vMa tdtio poteft afligna- plidsilueUi^eude j & vna cft rpecubiiua , alten pca- ' ritaic»o!tciioriir.taii rci]votu ti.ifdeni ceie aliuin fpeculaiiuuro ,non eum ceddit miaus elici- obicfti , nou poteil habcre idem^clusacacui , cui non diiinipra6Hd,<{BknfiIioc(otiim lialMcet,autecotv> potfimt duo conccajiftoria pwdkau » qw^^» illaeifoiii^ Qcuio* Rogabis fccundo , .iti rcfpcclu ciuiclcm objcfti dnae cognitiones pofllnt clfc , quanim vna ilr fpcculatiu.1, alia pca^ca. Hutcadus Difput 1 1 . dt Anima , $ 1 6. negat ; qda, fi vtcrquc adus habct idem ubjedum , vtcrque poteft eodcm modo dirigcrc porcntLim. Con- firmaciuDeo «qiiinon habet duoa aftus Iiniplicis in* ^tdligenrix de Petio , vnom Qiecaktimim , altetum pn* fiicum rRcfpondcndum rmicn cft , nullatcnus rcpu- giucetalcsduos adus. Quod ofteiidp cuidcnccr. Nam ciuando cgo confidero objeAnm in efle poffibili , fcu abftraljcndo ab cxiftcntii ,ill.-i coi^iicio f fuppono oh)c- ckum a mc cifc fK^ibilc ) cll pratiica , iuxt.t diiJbi in luc Sedione : fi verc> ali.Am habeamcognitioncm dc eodem obiedo ,quailludiam faduniconfidercm vcl intuear, 7t illacognitio ,quai)doquidcm tani natura ilii lupponit obicfhim fadbuin , non poteft otdinari pcr fe ael cfE- ciendura ule obicdum } euo non potcft eHe cognioo pradUca ,(ed neoriIari6 dcbniit eflc ipeculatiua: poidunc «rgo d;ix cognitiones fmvil cllc in codcm tntcllcdu de «fklemobie^lo.quacum vnailt ifpecuUciua , altcia pra- ftica. Pr. Oaiediis Mc niodo ccfpiciant obicdum, vc finentia viilonis & /im- P&dslacelligentix poflciid4dniictiiijali^ nonlioci|!(um eodem exemplovinsdocucram ,iMni etgo nwdiamce- dit vi.i ,quidquiJ vcro dc lioc (It, Hinc patct , malc ab aducrfariis fupppni , ll dux co- gdciones habeanc idem obieAum , vtramquc pollc «qu.iliter dirigcre. Sccundo conftat , m.a!c cxnnplum conneiiir^. D IS j? V T A T 1 O II, . ^ De Ohjfedo LogicM, ^ : ^ IsPVTATioKs pf.x'ccdenti icctnius I fiuidamenta cx principiis conunttnibiiv obiLLli &: fcicntiA",vt fic .id c.a,quje dc Logica di&uri fumus , dcucniauipsi ^«.T caotxMtei pcae pcufis Jiab«e pR>. Dii^aiaKionibus ieqocntibtts. ^ ^ ■ . . ^ i,- Dllput.itionc i.««»».i.dixi Logicam efTc fcicnriara, (jij.r vcrfitur ciica dirc£Honcni .iJluum intcllc- ctus , vt cu% lincciTorerxccccamus : c quibus duo infc- runtur.Primum cft,prindpaleobiedum Logicc eflnaftus incdledhis i Sccundiim j rea qos: per illos (i£l:u$ cogno^' leuncac , aliquo modoefle oMeftaLogicx : qux dao ez-' plic.mda nobis funt h; li.ic Scclione. Tolctus qiuft.j. preeemiali , K.ubius giuft. f, cum DialedUds communitec docenc ,tes efle obicflnmma^ tcriale Logicz. Pcrrr/ intelligo ea omnia , nua: funt X SVBSBCTIO dc Dco ab iplls udfctt i : nam licet Dcus nequcat habe- obiciU aduuiu iiuellc^his ; & confcqucnter iplos ctiam ttflecoilemobiedoduasicientias fimplids inMlligqi-. a^htttquacenus&ipntcflcxccognofcipoilunt. Vet&m i^»viiampra£ticam,& altccam fpeculatiuam,poceft nita c(l [U)l]i!)il;.s. Eccc iani cadcmmct cxiilcntia dantur dux cognitiones , vna abllradiua, quz eftpra&ica ; alcecaverd ,intaitiaa , quz $ quia tam iup- poiiit fu.im obic^lum cxiftens , cll fpeciil.itiua. Diccsfccundo .implicarc , idcui obicdum ab cadcm ' pocentii(Imulcirefadibile,& non fadibile ; ergo re- p^gnar , fiinul ellc de enna.n , i;!. o re- i'icft,quiaeo ipfo quod bt comp.iratio ad diftindas Ipc^u vilionislol.illa cft invciflo obi-.ctum : iino ma- lceaUiercogntci<]ues ,iatn cellat on\'iis contradidacia terianequetnte^nequc inobliqno eft obiefhim vi- oppoficio , qitt fcmpct cft ciufdcm dc codcm , pro • fionis , nifi dcnominatiuc. Pcr hoc .mtcm non impedi- «odon loco» &c. Lu eodun quidcm adu indiuiidoili tur.«ne vox »ab huroiiubus ad /igaificandum concie' • tum Rts pmt ttklhimmmtritltfrmtbmm Lif^ HVuicdiffIculiatircfpondco,res attingi a Logica vt obicdum macct ialc proxinium , quia vcrc in le aitineuncuc>lalceminobliquOb Nam edhi diucr- hoscflcobiedbimlbnilAle LogicK. Hcc contn ncen- fbrqmolvrklorutn. Hoc 00(1(0, quandodiootWWfffm* ti;^rcsnonnuilo&. ^--^^ ^ tmhkm j nm fH ufliimi , in cefl» pono iifimtU' Alij ver^ c^n iu rc vidcaiitur \ vcri rcntenna , aott t»tmi:tr*ti»ntfn erplicmttm \t\Atwx:i autcm rci ponin r difccJcrc , inodo tamcu loqiicndi aliqualiccr quaftio- > in oblitpio. Eodem modo in exctnplo fupri poiito , ncmhancinincant.Concli!diint cnim^idxqiiatiun obic- mt m d ^ priuiipatm ftnfttmk^ mumMl ic priieipiim ibm fbmiale elle nodum kicndi fnmuiem ,& ohii^ cognoicuntur in rc^o , quia ponunrut in Nomniatiuc^ ^uum. M jdus (ciendi fbrmalis cft tpia dcfinicio, diuifio, /r(ubjc^um,in obliquo tio vel argumen(a(io ii[ circa homincm , an circa ico- Vcr6 fbnnam , (juandoaUbiuti ponontur ; quando ta- ■Bm ,an dica Angelom : cqoaliter enim oadic reetilas men tedtip]icaciaivfitt]paiiciir,Tetbi giarii, mhm a« «I* ad definicndiim in hacv^lin illi matcria ; digntjfccrc wwjryr^/^ilf*, non rcduplicarclupra fubiciftum ( quia autentin patticuiaridcfinitiones, diuiitoncs,&c.pcrti- fubicdum femper eil idem)fcd (blum fupri formam} net aidparcicatuea(cientiaB,vtinftnifiasptaecepcisLo- fleidemefl ac diccre,«ttcd» «/t dUm<*:fiinilitec gicis. quando dico , alhmnvt *lhtm Jifgrt^Mt vifum , feu tcr- 4 Vcl , fi vis , aliccr refpondc, Logicam habcrc pro mxnat immcducc vilionem , idcm cft ac diccre , «/ir- obie^ definitionem omnium rerum,neque vnum adum d» difgregai & tmuiim vifkm, ldc6inillis rcduplica- atttiubitamLo«cceiIe,quiag3tdcde&iitioiiebomi- tionibus. ibiro» • mm- dubjeiftitm ponitut m ceOoi ms , altam de definhkme leonis , &c. Vnde ex>arietate ergo quamdodko »f«r vt iifmu twi i fibrfi mitLtptt » rerum non piffunt habicus Logid inter (c diiliiigui, quandoquidcm qui lii>et habet pco obie£b> macedaliora- aes teskQuando cnim datiit dodrina dc dcfiiutimie vetbl gratii.diciciirquc ej{ eratiotxplic4njH4turamrti, perinde cil , ac fi diccrccur , explicai» naturam rei , quaxumque illa fiCffine Dcns , fioe iU^do* 1 fioe hoino . fioe Ciumcfa. svbs e cti o il Mammfluit tHtBiim fmmtd» togk*, ANtequam vltcriiksjpergam , volo notarc, nonnul- losreccnrioiwsdeRildere,(blas res efle obiedhim fbrmale ^nctl [.ogirx , &: qnod nb ipsa iiuf n Jitnr , diri- gi & ordinari. Audiui cgo ipfc eos id propiignantcs non (cmel aut bis ,(ed ftmper cum iMr\ fnrmalc alinnus a^tus: ficui quaniiu hiniu) .iin.u iibi laiiicaccm,& ianicas & ipfiim (ubicdum liinc obiccbim formalefltillS aAus»VinBnVK finu ^ui , altcrum vt finii fn» ,ergo ex cognitione,&ex re cognita , reliilubit etiam vnum intcgrum objeAum fbrmale. Rcfpondoo,itine non probacum ,ccs non ciTe obie&imforma]eLogicc,e^ quod non poiSt vnum obieOam conflariexMnni&ex(ubie£bo,vndefniilrii dcfuJ.ir.t iii pioli.i:ula ca rrflpofitionc. Egoindc mcara Conclufioncm p(obo,quia rcs pec ^ acddcns & impercinencer & habcnt ad Logicam , quse non curat nifi drfinicioncni homini^ ,non hominem,nifi adfiimmum vt dchnitum,quod ,vtdixilolum cft cura- sedduitioncm illius. Et miror , hos noo CtCOldad «Uc i iie contra P. Rubium bcnc obfeiuatum , a^nam agit .quomodointellc^hu debcat dirigi ad cmciendam aQoam diredbonem , i qui dcnominanmr obieda, per dcfinicioncm , vcl diuifionem , de homine , leonc , &c. ie prim& fpeftarc ad Logicain ; (luia idcb volumus rctn i icd quomodo debcac dicigi in ie aiinus , vd mulus» nobis eflie (cicam, vt fit io nobis lcientia dc tali te : ouod ^ raasi deboefe nolentes volences coneedere confe- cnim vohmias , eft , intdleAaro peifice r e DiaieeUds qaentiam, qui fijli oftcndicur , illos Auc^barcs non pnrccptis ,ne crrct , fiuc vt fic fcicns.quod pcr (blos confideralTcquiddixiircnt. Ecfiepcin calibus fauentiis aAus przftatur ,non pcr obieda illorum. Flinc autem non eftiieceflatia alia impiigiutio , nifi teitninonmcx- conicqucnter Logicavult , vt obiedum fit fecumdumra- plicatio. Et vccl.iriiis ,qnam fic ridicula , appar»at,non tioncni cognitum : vndcpotius a^lir.i dircLogicam ellc tcnam- cem dc hi$, qiix ad Philofophiam fpcdant , ad Philolb- phiamautcm fpctlint rcs > crgo. Confirmat cx Platonc I Sccntc, Di4iUlht4mtJit^virjMkrcire0id,f)udtfij& mireefi, & fmptr ttdtmimdf fi h»ht, Kthonieot his nihil probari, qiiia Ariftotc K"; rxqn.ic^iuin eiiilque vifione , ReTpnndco , me illud propofuille olim,finraue cdlpondifle eo modoyquo f(.irim imrio lequenris (nbloftionis. Vkinium^quod idco rcs pcrtincant .id L M^icam, qwh dubicamus, an ad illam pcrtincant,nuhicil vifuin mira- bile } non aliter , quam fi qim dfceret. itl^mmr , «r vi- t:mt Citfur.tr^ii Vfnit : di bitatuT, itn hoc ^Mwn fit mtum; grgteil m:u?n. Rcipo;t(i^o crgo, l.ogic.im quidcm ea de le difputarc , non tamcn pcr cot;ititioncm Loqicam , (cd peraliam diftind.im^nita dilquiri;, qui.l fit obie^um Lo- gicar. Ec faiii,- dc quacunqnc rc quis incipiat dubiiare, vtri^m ad Logictm pcitincat.dcbcrethoc argtimenco «cobat^ eampcctincrc ad Logicaroiquod plane abfiitd^ aicnctor. Addo cifca hocngiinieotiinuhiiiic AtKorem, liccr olifciiic , l"it'i t.iiiicii infilMMre otp. j. cnsrationis obicdiuum computaiidum non efle intcr obie<^ fonra- lia Logiae , alitet cidm de eo diicurrit , quam hic de te- bns , &tamcn hoc argumcntnm ficri coJon modo po- teft dc cntc rntionis ,ac dc rcbus rcalibus ; v«dc non ca- pio, quomodo hic ilio vtatiurjinfrk vcr& in ordine ad Cil- J O tia racionis illud rciiciat.Scd qiiidquid de hac conlequen- tia fit , fufficiam ,quje diximus occafione ipfius pco no- ftra (enietuia. SVBSECT10 IIL ReffmuUnir tbitUiembMi. PRimA, ad illam , qua; ex Lyncco tadbcfl: , & fiicrat iam pridem multorum Rcc^ntiumm cx Dco , & vi- £one fpnot, qnc fiicinnt vnum , obifcihim totalc. Ref- pondeo eyn nllb inniri priiKipio , ic coiKlufionem in- tut ablu(dam:qaisenimvnquamdixity finem-iiKen- tum a l'liilica cftc afinum ,vel mulum , .wt murctn >auc ltcrcus(patcant honcftx aures,ponncnim taliacxcni» pU»qBiaalias non nofcicor lentcniiar fal (icas ) criamfi per le inccndat cogntrionemde his obicckis > Similiiet in Thcoloji i , ijuis Jicct tincm Thcologia: cflc pcccatunv & cogmtioi)ciuiiliu$,quantaiiuiis ccffinido de peccaco ' appctatur ■, Vnde adnette , ex vlfionc beatii tc Dco ide6 confl.n i vniim fincm.non praxisc quia Dmi!. t \\ obie6lura vtcumquc viiionisbcatx ( alias qui amat odiumde pcc- cato,veI cognititionem de illo , (acetct fibi vniim finem totalem cx p< ccun , oJitcft caufarcdcle£Litionem. Sic amatuc cognitto Jcalino vcl ftcrcorc, jlc non ama^c afiiuis vcl ftcrciis. iJcnt in pcccato, 8cc Et in vniiicr* fumidin totafcicntia Philolophi.r piito vcinm:&in Logica codcm modo , qux appctic fcirc modos defi- nicndi afiniun>iion aocem cppetit* nec eft de aiino iA* lidta. Et mihi hcc res tam dara videtnr.vt mirer, poftquam tcrmini cxplicantiu, .ib aliquo ncs»ari.Iinnio hiipli Au- (hoces ducci)t,cx viiione albcdinis, & albedinc,uon fic- ri vnum obie^ro ( nec albedinem did vi(u>iiem obie> c£lu harom cognitionum fliru obieitum foimale ces ipfie. Idcm atgumcntum fic in his pra:dicaris,j«*M*j^Mar,&e. qnx confiderantdC Eerfe i Logicl,nonnitemconucniunt a£Hbtis , fcd rc- us ipfis. R.clpondco , Logicaiat noa conlidcrarc dire- Qk ic imme«liaci idcntit.itcm dcfinitionis obic^iic, & definiti obiTtftiui, fed folAm hoc modo , defimtU hon» dtbet figiifictir^ iJem prorfm , ^Hod pgHific4U definitim » clf*rifri lainer. moiio. Hx'C cft propria cognitio Logica , qua: dirc^ic , fomulitcc , & imrocdiatc iolikm kwu ad adus tpiiM definitionis &definM;matecialiteraacem, & in obliquo f vt dixi liinrit] ad res ipfis : illa autcm cognitio ,quidircclcconuJcratui & immcJiatii idcn- titas obicdtidcfinitionis 8c dcfinici , inlc noit cft ptoptj^ gica , licct nos , qtiia ad intcncum Logicx harc co- gnirio xquiualcc illi piiori , eam vfurparc cjniiieuetir mns. Ex hac antero dfaicrfitate fit,vtin vni co|piidiNie obieAom (mmale fir (blas afiiis definitionis ,bi alil ve- to rcs ipla; qUL>d v.tiac immut.it ftatuni n;)fl;x qii.cflio- nis. Ad exciuplum fccuudum dc pixdicatis,j(«vrM, j^e- €i*i , ftceciani ftdK relpondeo «Ueic ea pccdicatalb^ lum conuentanc rcbus iplis, formam tamcn \ cjui proue- niunt^cftc cognirioncm intcllcdhis,& hanc lolam con- - fidetui pet fc Logici : ficuc lichdcnoininado vifi noo comienit vifioni, fcd obiedo , vi pcr fc notum cft : ajje- rc taroen dt- obiedto vt vifo ,idem eft, ac agcrc dc vilio- j j itc ipsi : (imiKtcr qui agit dc pcilpiciliis , quibus viden- tnrcokxes,nonMit(aanautetdecoloribusvifis,ne- ' quehi vUo mododidpoiKntflbieAiim (bcmale Uiias. In forma autcm rclpondco , provt pauio ancc J xi de dcfinicionc , Logicam fcilicct dircclc hibcrc hunc aSomiOiieeptmsgviiriiiudtkttrtfri^ittrepiwMfptaf Jimrfa, (ftuuenns en ittter fe lenMmmnt, Sc(\c proportione feTu.ita dc aliis conccptibtis : hxc autcn» cognitio ha- bet pro obicAo formali foli^ iplam cognirioncm , plo matericli vcro , licit proximo ( iuxta di^a fiipca ) tes ij^f ficui quando fieatus cognolcit Dcuin eilc pco- F po d i iftfcww Digitized by Google 6 2 Difputatio 11. Logica ^ufiiaiiin CTearnraram hmm 8c iltaniin> tee. obie£hiin cnris renm qux przAcatirar ; firhfncoRnm cnidrcom- formalc cfKoliJS ipfc Detis , Crcanjrar aurciTi, licir Ji- nunc [nii ni, faWcct ,vnuierft!e / ogicum eiVc vni" 6in&t co^noicantur ( vc & aduerfan j doccnt ) fulum turfAlt in prtdscMde, Aitt^tfhyjiaim vcro »» tjfende ■• quia ionr maceftale obtoAiirol^ec vidco, quo dif&rancquoad Mcuphyhca agit de ipfis rebos , Logica ver«S de modo fioc,h.T dtiT cognitioncs.T^f ejl f>r»mtQiMu heminir,de- cas co^nofcendi & pidicandi in t?r ft ,11011 vcro dc rcbus fmtie de hmint tft refrdfenttttie ewtnti* iMminu ; in vtra- iplis prxdicatis, imm^ ctium fi Ux liabcant apcitudincm qaeenimaequalitcThomoeo^ioicinirmobljqaoyden vcpiKdoenciir/feiUlciinennona{^cpn(eLqgpca«1ed termtnnsobieftiformalis. inobliqaoi. Vncntadhucaliqui, Prim6,gcnusdicitin redores, f n t 1 r\ iilobOqnovcroco^nitioncm jcrgoiuxtameamfcntcn- SECTIO IL non confidcrari gcnus,rcd t^cncrcit.itrm ; ficiit fciciuia T^Nsrationis accipi potfftvcl pr.) afTii.iIi imcllftVio- 17 Itteiu dc coloribus ,non habct pro obicdo album , fcd JJinc,{euctMEnitionc.Cumcnimiiitclledu$lblcatvo- albedinem : potcH aurcra contingcrc, vc rcfpedhi vnius cari comnnui£erMrw,meric&dusaAnsdicancor cmm tftiis, vna rcs fit obicctuin funn.ilc , matctialc vcr6 reC- rMie/Ai , id cll , cntia intcllcilus. Scaiii Jo potift ac cipf pcdu alcecius.Supra ctianiollcndi ,cognitionem Logi- pro re non habcntc clle ^ pane rci , fcd qua* hngicur iu~ cam non diccre,^««Mt rts ce^nitM cmKiftm fifi^e, bcrc ab inceHe A n t vt fi ego con cip crem ceelnm «uMBn, bic cnim ponitur tn re^o rei , k d c^j^nith gmmtm efi . & lunam argemeam > ccelum aurcum & luna argentea f^rtCtmHH tmfi^* flttrinm dtjfimtiimm , &c. Hxc cdcnt cntia rationis ; quia c^m vcrc non habcant clTc a . cognitiononcailgpC KS iaiBfio,8c ibnnaUcer ied in paite rci , h.ibcnt illud ex fidionc mci intcllcdhis : qci obliqno. tationeoroniamcndadapofluntquodammodddiclcn- Vrgebis (ecnnd6 : Logica tradlcregaks de maceril cia nrionis.Item.qliando incelle^s cenebras, roottcm» ptobanili-, crgo rcs forraaliccr pciTincnt .id Loj^icam. ca;ciractin,&: aliasnccacioncs&prinntioiusconcipitpc- Oqualisconfcqucncia ! Nunquid probabilitas c{\ in rc- iiulcic fi vcrc cflciit cntia rcalia , fingit cmia racionisy basipiuyan in ioli cognicionc > crgo Logica , non qiua quia tribuitetlc cts rcbus , qtwporiiKumcrarnuia elle. , agat dc probabilicace , agit de rcbiis , fcd pocius dcco- H.rc c ti.i < cnfii.'!.! func , qii.r iam coi-nirmrius vocmrur gnicionc probabili. Quod fi aiiquandovidcturagctc dc ititcr rccci)nar>.s tntiirAtienit \ &: dc his prailns difpu- oonnexioneeflentiali«autconriqgente,ccncnteieexpar- catio mftinucur. tc obieAi » canc eodem modo dicendum eft, earo non De cncibus eniin rationis , provt In primi acccpcione agcrc nifi de aftibtu rcprse(entantibas eam conncxKt- fignilicanc a^ts intclleaus, nulla cft difficulcas , quin • ncm,.nucconcin^cntiniTi; q io 1 in limilifnpra <\\x\ dc i!- fincobieftum fixm^ilc Logicx:Ncc criam difpucamus , li cogtudone tii*fittiii»cmMffiMiir ciimfiie dtfitite ,Scde vcrinnentianniainisiintobio^mnutaialcLagiccJioc fnuntic^^i^ySee. enim cettum eft cx SeAionc pnecedenri;qtiiac^en- TcrriiN : Hoc complcriiiT) dcfiniri, tliiiifi , ^c. cftcon- ci.t rationisdcfiniri, diuiJi , & dcmonrtrari que.int , { c b il bi ibile pcr lc , & pcrrincc adaliqsiam fcicnriani, non quamlblam racioncindiximus,cnt)arealiaencobicdum a la!iain,qit9tanadLogicami ergoad ill.tm. Rclpor t matciiale Logicx ) idcmetiamdicendamvidecnTdeen- , Prinio, non omnia qux dc fafto polfimt cognoici, • i- tiTjus rarionis fiiftis, & fupri cti.im i\y.': , qiiando dc dcfi- ncrc adaliquam fcientiam :dicantcnim mihi i- ,ad nicione dicicur , tfi erttie ixfUt^t natnrianrei , rtm <|aam (cienciatii pettineac hoc complcxum , odu aabitym ibi accipi pro re fiue vcrl ,iiue fab!* fiuc nrgaciui^te |. -vtlinfmm » 4cc;Secinid6 dko« cst hac obicdione ime pnaariui , (lue 6&i (lue ceali tinquiiiRMis ttao pxx- itm no(hx (^ntentie coninrniatTonem nunt^eftam ; tpiia cisi de ente«t{onis , an fir obie^m (tmnale Logica; , in hoc ciUTipIc xo cfl rcs ipfi Jcfinir.i fccnn.lnin h- : li.rc ncc iic. ( pct tc } non confidetatui a Logica , (cd dcfinido ipfa ; Sotus , Tolctiis , & Thomiibe commuiiiccr apud P. i S qoam (ateor dbi ad Logicaro pettinere fimnaliter. Sed Hnftadom DiffntMi.t. %. 4;. cenicnc , adcqttatum Lo- tum infiipcr |Y)f1f 3 inucftit^andum , in quo confiftat ea cic.x obicdluin cflc cns rarionis , non f|iiidcin in tota (uil dcnominatio, an fit cxtrinlcca , an intrinleca ; an fiat pcr latitudinc ( ncquc cnim tcncbr.T, c.rcitas, alixoue iicga- . -poduaionem, auc«e(u]canciam alicoins teladonis realis ciones ,& Chimarae ; qux fimt cntia rattonis ab inceue- vcl rarioni»;. I l.vc atucm omnia funt extra confideratio- 6t\x conficfct,confidcrantur i Logica,) fcd cantiimea cn- ncin Logicim in omnium fcnccnriancque cnim Logica tia rarionis, quae rcfultant in rcbus, c6 qubd ab inccUc- c6fidcrac,qiiid fic dcnominatiocxtrinfcca,quid intrinleca 6t^ dcfiniancur,diiiiilaimir,&c. tc (imilij^id enim ad Met^hyficum (pedar.Vnde LMi- Ibidcm idem Huicadus beni oikendic , Toletom ^So- ca (btom cotdMer a cdcfinitionerri,(ine cxel refiiltec ob- com ,5ca&oscointmmiBer,nomtne«»f»rn«Mr«/intelIi« ieftamdicidcfinirum fiac non.Vndc li pcr imrofllbiic ea gcrc lion qiiidcm ens fiih»m, fci.! dciionMii.irioncs Jcfiiii- denominatio non tciultaret, iii obic^to eodcm modo il- t<> diuJfi, gcnetis, fpeciei,& fimilcs, qu.x func cxtrinfccx k ageict oe dcfinitione iHinstcffo ad eam non ^edac rebns ; proueniunt cnim illis (bnnis extiin(cds,id eft difipiircrcin quo confiftar cn i!?romiiintio. Nibil autcm ab acHbtis inccllciiiis , vocnri (olcnt fecurde irttentie- aliud cl\ in co complcxo dcfitntmn confidcrabilc , vc pet ff«/,quiaptuis e(l rctn in ic ctlc,quimdcnomiiuri cogni- (ep.itct ; crgoillud , vt tale, nonpefdnec AdLt^cam, cam:0etiasdenominarianesdicnmliie(le Logiczob- tnu /yia pj^rtf iBdqdit df(mirio!lt"t'""^'* ^ wnMagx- ieftum jnequeillis in mentem vnqiiam venic,rigoro(a plicato. entia rarionis & fi£H adftruere pro obiedo Logicx. Vn- Dicendiimergo»otnnibtis ablacis confufionibus , & dcmiror, a nonnullis rccencioribus Tolccum citari pro teraunit. niodiiqae Joqncndi > k Logica Iblum io tt&o (cntciuii dc entc tationis 6/Bbo qoam ip(i fingunt quc- ftira^iter & bnme^ati eoniidetan a6hB tnfelledas ; (Hone enim j .pt ooe mia li daii&s nactn te lt)quitar,qu^ rcs.Turcn' in ol>ii(.'uo , Sc vt obic rc hcU,a nct>atiu3, &poficiui ; quod vtfeextcndic ad cnstationis.quani ad cns rcalc, aucnc- cx didbs fiuis clar^ conft.it , ^dque commanis antiquo- gaciaum»non enim d^amit intcr hxc. Vndc cadem ra- tma (aifus/ciamfi nowinili teccntioce»cecmiiii> abutcn- tione»qniieiedinuiiesT.ilicct int( lk..^ti«: , cxplit nntc!. dinidi:n - l^liqtienaturas tirnm, viuinu|-.ic- c s: .ilio int.r.ntcs f (jnis Cnimncgct hos tllL- .iibjs rcalcs :• ( Vndc miror , [niti ide aii^iaosa|^cicrc\ adA-qu.ituin Logica; obic^Umdlc cns tationis ^uia licct iliis darcmus •t'"otninaiionesdcfini- ti, diuiii , «!s; liniilcs , cllc entia t.)tioi is , & contidcrari a Logici i qaottiodo ncgarcpollunt ,delinirioncm , diui- fionem, arguinentationeni»qaKfintt enria ivalia, vr ipli, vclint nolint , fatcri dcbcnc ) clfc f:ilrcin p.mialc obic- £bua Losica; iS-d age iam odcndamus, ncc dL-noinfna' tiones illas cflc ens rarionis : qoia rcm did ede vi&m > amat2ni, 5.: cop^niram , cfl, lici t cxtriiiflca , vir.i r:inif n & rtalis dcnoniinatio, proucnicns ab addbus vilKniis , •moriii , & cognitionistflelicQt me vidcrc paricccm , noncft quid fiiUrinm»itanec paiKcem k mc vidcrijidan enitn eft pcnes dinerlas voces, adnum Sc paifiuam : crgo &; p.uivUni ilic) viluin,inin i.rir cns liditi;ini i alias Dcus conlingcret cntia rationi.s , dirni cognoicit me ab illo Omari Tcl cognolci } iittc"» bnita ^ ti.im ca fingcrciit , quia linn:i rciKl int ttiam oblcdVa vila ,audita ,coj»nica,&c, lo Qux uninm apcric falla funt,& contra DoC^orcs qiiibuC. cum pugn.imus. Rem crgo clTc dcfinitamaut diuilam j cllc gcnus aut G)ecicm eft den<»i^rio cxtrinieca realis , protieniens i formarcalicxtdiircci, ililicct .ib aiftu intcflictu?. Sedlicct datcinus , has dcnominationcsclk cntia ra- tionis, adhnc nihil infcrrctuccontranosiquiaLogica hon conlidcrat pcr ll- iias dciiomin.rtioni s , lcd aiflus ex quibiisotiuniiir ,iuxra did.t /mm.ii. Ratio cll , quia hx dcnominationcs nun illi fcruiunt ad modum fcicndi : li enim fcmcl cognofcit dcfinitioncm rei,ticct noii cOgnof- cat (pet pollibilc vcl imjMjflibilc) indc rcfultarc dcnomi- nationcm rcbus ipfis f ojjw^ \ . 1 r/f^//i/it .ailliuc Logic.t obqnuit fuuin finem,qut cft, tradcrc inodum difinicndii diuidendi ces,&argumcntaiviide illtst Vbi adutrtr,i]UJmiiiconCqucnCcrnonnulIi rctcntio- tesdilcunant.Cuiu cnimhxc ratioin pr2.tliui illis pla- cuiflct ,cx rique contra enria rauoiits.irgumcntcntur; (apratamcn,vt pr(»b.ircnt ri.5 cfTcobioSlumformalc Lo- pici , argumcntantut cx co tjuod Logica pcr lc coj;itat dc (o complexodUEiiffllte. dimfum,!ll in cadcnoroinatio- ne vcl complexo includitnr ens tadonis, Logica agct dc ciut rationis , quod taincn hlc ncgaiu. Viiilc lupra dixi , tcncri cos qui cntia rcalia lcu rcs dicunt obici^n partia- ' leLogicT^idemalleretedeencenuionis. Diccs Piinio : Loc;ica conliderat has dcnominationcs Vlfonnatnintriiifccararcriini ; crgo facit cns r.ntionis. Hcgp anceccdcns : quia ( li vt proxinu- dixi / ipfi» dcno* ininBtionCS , rcalcs lolumindirw-di- fc« inadxquatc con- iidefar Logica, quatcmiis dcfinitioncs conlidcrat> multo miniis cas conlidctabit vt forn>.nn intriniecam: im6 iioc vitiiqmn.nuUo ropdo coniidcrattquiaiiiliiielfo- feft de&nite cognitip hxc fnlfa & fingens eam fiMrm«ii jbtcbtfecamiquandoquidcm Logicaa^tdc modofiaen.- ktdrie. «r Arr 't«g*l II di,quidcbct dlc vcrus &: rcalis.Niimquid melii^SjcIariusi auc facilius tradct Logica rcgulas bona: dcfinirionisy fi oonfidcicc denominarionem definiri elTe in obicdo» fai rc d^firiiri , a"i.:piid i:uriiikLA iiili.r.cns , cim- quc jicriicjins , quain li coniidcrcc cllc quid piuri cxcrinfccum? Certcnifi adconfundendarua priccpUi . &. L ' j^ifonmi in-cnia ,non vidco eam conlidtrationcin dt .iKc conrictois: (Jtnominationc intiinftci dclcruitC pclic. Dices SccundA : Apcttc probari hoc argumcnro , hK denomituitioncs non cllccntia rarionis ; vcruin non pro- b.ui ,<.;tnrs & Ij tciLtn , li li.mt pcr .;bllrac>ionein ,non dU cittia rationi> : quia coiicipcrc aiiqoam natucam ab- ftra^im k (pecicbtis vel indiuidnis, apettc eft fingcte cn- tia rarioiiA , quia .i partc rci noii J.iturtalis hatura ab- ftraiaa ; fcd Logica agit dc hac ablhattionc, & dc gcnc- rc , & fpocic , c rgo Logica , faltem quoad hanc p.mem r r.|.;it dc tntib is lationis. } { :r j; imcnto coniiinciintur nonintlli iccnuiorts.atl alitrtndum , obicduiu l.A>gka: (onflari cx cntc rcali , & tarionis. Scd Inpriiius argti- nvntiim non liabet vim contira adcrentet»vniuctulc njjii ticri per abftraflionem , fcd pcr a£his confufos & iir.pcrfcth''- in 'iiii tiioriMn i in qua lcntcntiai nihil fin- gitiir ad cfHcicndtim vniucrlalet vt dicaro DiffHUUk. . ^ S./effln t.cr^o&nos.quieamfentenrimnfecntnrifii-- miis, hoc .-^1 .^"mcnto lu.ti ]Mcniinn:r. Si ' ;-.:cji:v' !i liiis argnmcnti aiiclotcspicmuiuur jqui.i,nobilciiinalia5bc- nt drtccnt , gcnus & fpccics , iec.Htnt vH4 abftradiooe fu ri: <]iio ri.odo ci"<^o in !!!;> iT,niic tuiir .id puncndllsnt^ aLqu-i rationis inttr (.L>iir.n forir .il . Lo;.;icx cft cns rcalc , licct obicftum uiatctialc polfu dlccns rationis : licut ctiam,licct Logi- ca tradat rcgulas {^todcfinieiulo cntc ration?s,non habcc iiludpcoobic&oformn!i,lcd dcfinitioncmillius, v: ipfi- mcttccentiocesncgaiuti, rt* clll- obict^lum fonnalc Lo- gicT, cenencitc doccrc. Ad atguinencaoppofita rerp opdccur. Ad Arifloteleini ncquaquam ipiirni memintfle eo in loco entiimi ratkmis, n.iindictic,';wi«/4 eniia ,vt fhlifiiMt fecunJis imemiMihut, ejfe LofjctchidtHm , nihil aliudcll ,quain diccre , res vt dchnicis , ilinilas ,&c. per adus&itelkiaus,qui(unc{^ ciin.':r intc iitit.ncs ,tl!f ohiccTum Logic.r ; in qii6 po* tiijs nobis fuMt , q.iam .iducrfiiiis. D:lliriliiis loquitur. D.Thomas^niliiloniini^istamcninbbis ftat : quiadinrt •• docet«^Mi«m Lfffc^efteiurMiuritt loquiturapcrtcde a£Hbus intcncifh)s',qnem vocar rMttt$em ; ac proindc cius .idus , rAtioKii , vt dixi man. i4.vocari a pliitibus. (\ doccat , lioc cns rationis non eflc in ccbus« lcd inueniri ab uiceUeatt \ non idejb fentit el^ ens nriom*s • fidhtm, fcd iModudiim ab inrcIIccli:,cuiufmodi funt om- ncs aclus intcllcillus, qui ctiamliproducanturab intcllc- £ht , ftmt t.tmen eotia realia. Vide P. Huttadum a §. vbi pr...l->it,D.Thomam 5w' ArilloreIcmkllobiBibie.Sc4 nt(]uc adliuc toca lis dircmpt.'. cft. Nonnulli cnim rcccntiorcs , ctiamfi nobilcuni con* ucniant, Logicsr obic^im elll- dcfinitioncm,diuifionemi &c. qux fiint enda tcalia ; ne tuncn ens tationis omni- ~' no priuarctur pollcffione & turCjquod in Logtcam vidc* batuiacquifiuifleex aliqnorum Tndmiftacum confcnfu, dit^ , ne^ri non poilc , partiale obieAum I.o^icx tlTl' cns ratioiiis , lcilicrt ,dcfiiiitioncm , vcl diui/io- ncm ii^iam ; ^ in vniucrlum omne ensrationis oppo- ficum et enti reali , quod nos poniroDS pro obi^o Logicx , ilU dicunc etiani ai Logicam pehincte.K>Co malifcr. Muutntur autcm ad hocthimo , Quia cdntrariomni eadcm cft difcipUna ; crgo Logica agcns dc dcfini-' cj^ic ccali , dcbct & agcre de ti(f\a , qux ccali oppo- tucur^ • • F X Cenfic Digrtized by Google 64 Difputatio II. Logica Confirmatur : iiA Metaphyiica agitdc encc radonis vc ftc , quia agit de ence Kali vt fic, cni ens rarionts vr fic ojY<>nitur. SimiliterTli -ologi;i ; qnii .-(gir d': \ irtiiti- bus^agit ctiam dc vitiisillis op^ oiicis. Eodctn crgo modo Logica habcliitcciamptoolMedDfemuili definttionetn bonam veram. ItctTi 3c dcfinitioncm fi^t-im .qrx cft *4 tnsrationis. Sccundii idcm probant , (piacognitio de difinitioneiiiMlacl aliqium ^cicntiam pcrrinct,vt petfc eftnotum ; n^ n id NK tii.iphy(icam , quiahscnon agit dc patticuUribus uitfcrcntii!. cntis rationis ; ergo ad Lo> ^kam , ijpoM nulla alia fciflntia eft «d quam paffit pet- tiocfie. Hxc eft (umma nouifltmc hnit.'nr,;m argumcnca infriguntur : li cnim , quia dcHnitiu hcta up- ponitur deiim'ciom tfedi , vtraque pcrtinct ad candcm icicnti.ur! , cr^o qiii.i efjiim filur , vc! antmalfclum^xiA eerlKmfiCintn opponitut iljIi , ad caiidcm proriuslticn- tiam debent coeuim iiiftum & reaic petdncrcjdem cft de Phyfica , idcm dc omnibus aliis (cientiis , quod tamcn ab his ncgatur. Idcm ctiam c (camdo ipforum argu- mctuo dcdiicitur; quia cogiiitio fidc caele pcrtiiut .ij aliqu.iin lciciuiain , ficuc dcfiaiitio ii^ i non ad Mcta- phy/Tcam , ergo ad (ctentiam de coelo.Wde crgo qui coiifcqntntia vtrumquc doccas ,vcl an dcbcas diccrc, onincs tcicntias, Mcdicinam v.g. agcic dc medicamenris fidHs perioce|]e6bmi > 8c de encibusntionis , quid emm hocadMedicnm? Reipondco crgo primci ad argnmciuum , ubicdum Loeicaeperle inccncum e(Te dcfinicioncroanoii quidem teaicm vtcumque , (cd bonam : huic aiitcm opponi non dcfinitioncm fidlain, (cd dcfinitioncm malam , & hocelle cxircmiiin oppofitimi , dc quo Logica tra£bit, vt vicctur, 6e fiat iocoiiiius bptu dcfinitio. Sicut in Thcologii agi- wr de vfrtucibas: qoideft ,rogo, qnod virtuti oppont- tur? virtus fidlaab intcllci.lu? ccrtt uon ,ffd a(itus ma- li& pcccaminoli,quiL'unt aparic rciveia&tcaliacntia» & vitcocikus oppofira. Shnilicct (artor intendit bonat vcftos faccrc ; his non oppontintnrcntia , aiit vcftetra- tionis , (cd vcllcs realcs malx , vcl nimium iongx aut niiniiim breucs , laxa: , aut llriftx , fine correiponden- tia , proportione , pulchritudliic f.i(fV.r , &:c. Conrraria autcin ,qux .id c.inJcm fcicntiam pcrtiiicnt , vci arccm, iimcluecenti.) uaiiaafl^nataiinquo vJd^eratQDCie' centiorcs confundcntes contraiia tealia cum contrariis pcrratiunem, (cu fidUs, qua- proprii contnirianon funt. Ratio autcm huius a priori m.inifcftifltma cft , quia Logica vcrbi grarii , dura intctidic bonam deiinitio- nem ,idcA agtr de oonctarii Sea Ide mall definicione , vc harc pricaucatiir iV: vitetnr , fciirqiu intellcdus quid debeac fagcre , qnid .implc^ti. At diun cgo volo facere deiinitionemde hondne , non eft pcriculom ertandi ,(a- ciendo deiinitioncm rntinnis ; qnia dcfinitio rationis, liuc firta, nihil cll, &i conlcqucntcr iicc cft .idus intcUe- atf Qus : cft aiitcni pcriculum nc producam vnum a^um tealcm inrcilcdus , qui fit mala dcfinirio , qui dicam verbi gratia , hemo efi nuuiMij, difcitrfiiau, vel, homo efi 'MMtM innmbile , vbi eriorcftin ipfis adtibusrcalibus, iKininobicdoiUocum,edamiihoc£cfiAum:ncc eft periculmn, ne tecem' fatioicnlus fickt veftem tacionis \ c-iT; autem valdc probabilc ,illura fa^hirum vcftcm rc.a- lcm ,fcd raalam & malc coniiitam. Haecibla cgcnt cx- plicicione. Adinftantiani c Mctaphyfica rcfpondco , ibi quidcm lubcK locuni atgumentum prxccdms { cum cnim Mc- taplwlicaagatdc cntcvt fic ,cique nihilopponatiirnifi cnsfiiftum, dc sniir eriam aocre dc ficto , fcu rationis ) at Logica non iiitenciit pcriedefinitioncmvt fic,fcd dc- iinitioiK-m bonam ; huic a«ein (bla defiiiitio malaop- Cnicac Adde , Metaplijrtcani eile icienciam , quc non becpto ^opo diceAioiiem, finlipficdationem{id6& fMcft itefid c&QHCOK fiaMmtLogiaiiiiiiem poectti intcndit diiigcrc intclicdum ad benc difcurrcndum,deA finiendum , &c. ad hoc aticem panim vc 1 ni h li condudc confidcratio dcfinitionis fiiflx ; quia nc n ift pcriculum in ca crrandi, bcnc tamcu in rcali,fcd mala ; idc6quede* bec cauerc dcfinitiones teales, led malas. Ad lci utultim ;>rgumcntuin rcfpondco : ficut non pcr* tinct ad Mcdicinam& alias fcicntias, cns rationisme- dicinale , vel Phyiicam ; ita nec ad Logicam , enstatio* nis Logicum. Ad quam crj>o pcrtincbft ;- Q^arr.is tu pro 1? cntc rationis Mcdico vei PhyncoA c idtm \ ia inucnits pro Lodco. £gpdic0,calcm cognitioium ncc ad Lo- gicam lccundiSnic pertincrc ,ncc ad Mcraj hv (h am (e- cimdilm ie; (ed ex vtriufque principiis ab intellcttu po- ftc a iicn cjm cognitioncm fcicM, i.iph)'licam.Citen prf- mum cnim Mccaphyfica dicit,«ma«r»/r4ili«itf^,fM«< noHhiAet ejfe m fi/fidce^nffcitiirMt fi b ah f e t , &Logka dicit , d'finitio eft eratio expl$cdrts tt4iM:tm rd, inccllcftus ii ifcrt, *»-^« definiii» ratiMit fiu fiUa^tt nriui» fias^fiOe- jK* expltcMs itMtmmrei j nec neceflarios eft nwior dif^ airius aut fcicntia noua, ad quam h.i>ctcrtia coqnitio percineac pcr fc.ldcm cft in cntc Phylico ficto,& ui om- nibus aliis (cienciis.Qu^ fi niroium vi|^vt (Hcnciam aUquam iftis rognitionibus actribuamus , nc vagcntur extra ardes,& fub louc fngido pcmo^re cosancur j dic c.is in magnoMecaphyfica: palatio vnum hweie cubi- ccllum. CumettimMctaphyfica agat de cnte lacionii vt fic ,debet «Sam omnes eius dimtenrias alicjuo modo complf (fH fub fc. quando talcs funt vt fola; non (uflRciant noui- fcicntia: cunftrucndx^quodiiUnguunturdiiferen- ti£ cntis rc alis^difterentiisenristarionisiquia hx parum vcl nihil habcnt t]uod incis copnorcatiir.cognita iam ellcntiacntis rationis in C( mmuni(vcoftcdifupra)iila:ve- r6 habci.i propricratcs, paflioncs, cllcnrias,8c alia valdc dineria ab crttc vt lic,rationc cuius diftint^las a Mctaphy- llca (cicncias mcrito hbi arrcjgant , & pcr fc polliuu pto- priam fcientiam&damam(ibiprocurare.Sedh«ecniili- ciantde hia quc vet^mi^ videncur/>potcttittaiaeiim cxpiicuSi , ■ - ^ 7 / tS S E C T I O III. Ntfwes ftmt 9lne&»m fwwutU Ltfftd, COmmunitcr Do^kores tribuunt Nominalibus fcn- tcntiam, .iircrcnc. m (i.l.i.s vdccs cHc I c ;;ic.r ob- ic£bim :iiqtia impohtionc cos vinditac Hurtadus S- ai- ofteridens> eos nominc vemm concepms mcntis» (91 mentis voces inccUexille. Vnde ex anciquiocibas fimi nullus eara (cntenciam defendit , vt ibidcm oftendit . idcm Hiirradiis. Rcccntiorcs tamcn nonniilli tam acri- tci tucntur ,aircicnces , voccs exccrnas cllc paniale Lo- eicK obiedpm , & miniis principalc. Quam (entenrhm n.ic v:iira rationc confirmant : h quis inimcnior dclini- cionis mcntabs„ciiciat cogniiiuncm dcfinitionis vocalis^ qua dicat, i^mli»vuteilUi efi erMtoveeMlitveealttermit» mftiiMis tiAtir/tm rd ptr genns & differentiam , h.rc co- gnicio habcc proolMccti) luiiiuli tifc/^ncquc | ottftpci- rincrc ad atiam Icicnti.un nili ad Lot^icam i crgo Logica habctproobic^kofomiali voccs.Pto\iatui Miiior:Namfi ^9 ad aliquam icicntiam pcriincret,maximc ad Grammari- ■ cam,vcl Rhccoricam. Non ad GrSmaiicam,quia hic (b- l^docetemendatc loqui : nec ad Rhetadcam^oc fo- lAm cnntomai^j&appofitc loqui admoaendosaile- dlusjcrgo pcrtinct ad I,ogicain,quia non cft alia ad quam pccrincai. Et hinc iiiferum , Logicamfutiuam mancam nne cognitxme vocum. Tcncnda t.in\fn cft oppofita fcntentia ciim Hurtado fupra ,& rcccncioribus communiccr. Ancc cuius proba- cionem oponeccoettete fimdamenmm oppofitum,quod duo videtur fiipponcrc: altemm , cognitioncm , dequi proximc , cflc cognitioncm vocum i altcnim , eam ad. Logicam pertinere , eo quod non pentneat ad aliam icientiam. Huic alii^ui tc^ndent» concedendo cam 00» gnMoncmnoB p cit in e i eadaliamicicotiam i negant meQpeidrteceadLogicam: neqoe eiiim(hiquiant}om- ne» Digitized by Google De Obiedio Logkx. Scd:, I T I. 65 Jiei oognitiones , qux de fa^o fuiu , dcbent jicctiiieie ad aliqiMin lcienciam. Hsc folutio {ads (iiffiejaisvi- «kbatur : quia cum adueriarij luillo politiuo argumen- tooftendanc , eani cogpdonem pcrtincrc ad Locicam, nifi quia nonpeniueEadaltamfiaentiam, fi ncccllarium noneft vtomnes cognltiones propriam habeant (cien» Citm> quod expericndi Facile poUct probarL Sufficien- lec eueriitur oppoHtum ar^umentum ca folutione : ncc nugis pro libiiu inuenta vuletiic Iblucio h«c *qujun ar- gumentum. Nihilomin&s nmen f ne ceniEenic aduerliuff cedados nos e(Ie ad anguftias. Re(pondeoaliter,negando (cilicet , eamcogniiioncm non pcrttnefe ad Giainmatjcam.Sedantcquam id ofVcn- dam^faceorme non intelligerc , quid addat jr roboris argumento , e& qn6d Gm iinmcmor dcfiniiionis mcnta- lis/]uandoelicio cognideiKni de vocali,vt propterca co^io iUa adlolas vocestesminetuc:ctetUmetiam , dnmceooidor delinttioiiis mcntalis > poiGim elicete ct»- ipiilianero vocalis , ncmpc , depnitit VK/dit tjl «ratio vt- «du txflitMis tMM/wcr tmtwnm ni. Qubdil^ quando finnmemordefinicionis mencal», illacognicio vocrnn pettincr ad lubicumqui tcrmiiiatur ad mcuralcm, cri.im pertinebit , ctfiublitus fim mcntali<>. Ncuueenim, quia. a^non (um racmor definitionis mentafis ipBopceie^ liabitus de illa non eft in meo intclledhi , aut pio- pcetea eft habitus illc impotens ad elicienduro aliqocm a^bm. Quorics enimvnus id^mque habiras natura- lis elidt vnum adum exilUs ad qoos indtnat , noo ca- aien alioiadquos etiam eft tn aAo ptimo inclinatfoT . Sedaddn.m" \\m pjifc co(ino(ccrc definicimicni vo- cal m finc cogiiitionc nioitalis, vt dicam n«»»fr, 18, 19. F.rgo vcl nihil f rc intrrcfl , qiioi! /iiTivflnon fim mcmur Jetinidonis mcntalis ,dum ciiciu cognitioiicm de vocali i vcl fupponis id quod repugnat. In qupcun- que ver6 cafu illam cogmrionem pecdnetead Gcam- maticam>nc probo:Qui.i r:ramm.irica rcncturdare VOCCS»quilNlS exteriib txj^^liLLinus iu>::ros ci>ncc[ cns, & ics per tllos conceptas.Item S£ ad Granuiir4ticam ipe- dac, cognolcere reflex^i an vooesillie ben^velmal^ - 1 eodcm an dioerlb tnodo expliccnt rcs , ac a nobi' con- cipiunturcv. g. (I ego volo explicarc moncm l'ci;ri(> Grammaticx incumbit daievdoes fignificancesmoRCm. ' Petri , & ita cas difponere , vr eam moilMi esplicenct ergo quondo ego cognoC:odeiinitionem vocalemeam ellc^ux explicat vocaliccr naturam hominis , ca cogni- tio eft Grammacicalis \ quia ic cognofccrc cam cire ora- cionem vocalem > Gtammaticum eft , agir enim Gram- maticusdc orarionibus vocalibtis,& cojjnolccrc cam ctfetwatioucm iignificauuam > itcm ad Grammaticum ^eftat ; qaiaGrammaticaa^cde iignificarione nomi- num.VlrinuN , id clle per gcni!s & difFcrcntiam , etiam eft Gramtmticum : quia licct Gtanimaticus ncqucat co- gnolcere quid fit genos & dilFeientia , cognoicit tamen, ulpo^ explioBiperaliqoa nominaifrgotouiUactK gmrio eft GrammaiicBlis , ficoc cognitio hnius ocado» nis , e^fiivno Denm , 8t Duu imttur a me. Ncqoeobcit»* qu6diliacognitio tetmtnecac ad definitionemvocalem;^ in comninnMoia etiam Gtaitimatica cognolcic in com- - muni quomodc) ficri dclic.inr oraiionei vocalq^cniniiei j4 tcftcs Utnt pueri lecuiida: claiFis. ,. . Dices Primft , lUas voces ita efle di(pofitas> vc effi- dant dcfinirionem vocalcm iuxta regalas Lo;;icx > non poteft a Graromatico cognofci y crgo a Logico. Nego aocf cedens > quia Gtammadcus , Uccr nequcai dare ce- - galttlogicc^atpotcftdaxevocesy&cognofceieviiilHn cneiifb nnt dilpontx , Itcatinteri^ fimc difL«ofiticon- CCpCas jquod cft concipcre cas cftc iuxta rcgulas logicr. Expliniiir td vlterius : nequco concipere hoc nomcn ho m» , quin condpiam rem pcr illud fignificatam .qiax eft ip(c homo ; ficut nequc polfjin concipcie dcfinicionem vocalem , nifi concipiam dcfinitioncm mencalcm , quam fignificat. Ergp ficut cognicio huius nominis htmo . qui patte includit cognitionem ipfius hominis , cft Pliilolb- phica i qui pane ver6 dicic cognitionem iigpificatio» , nis , eft GraiTimatica : ica etiam cognicio dcfinicionis vocalis ,qua pane dicit cognitioem mcntalis , cft logi- cai qui vet6 eftcognitiolignificationis , e(l Gr.imiii.t' dca,qaodomnibus vocibits communecft,llaiio vcioa priori eft fadlis , co quoJ , cam voccs cx fc nihil fignili-- cent.nonpoflum cognolcere illas clfc bcnc ordinatas, niitcognolcam aftos inielledlus proquibus rii^ nonun- tur , aut obicda rignifi.-ata quibus dcbtnt conformari vt rcdc lit>nificent ; crgo quanda condpio rad6nem vo- calem ellc bcnc difpofitam in radone definitionis vocx- I is , n cc f (^1! io dchco coiu-ipere , iJieb cllc bon.im voca- ■ 9 liter,qiuaclUuxca mcntaLm. Cumcrgo ad Gramnu- daimtpefiet , cognolccrc > vtcibn voces fint iuxta con- ceptiim meods>ad Grammariatmetiamfpcdl.^bit , co- gnofccrc quc fitdefiiuciovocalis ,& quid Ugnihcct,lictc dcbcat fuppoiu in mence cognicio &og;KadedcfiiiMiMe inencali. ■ .- r . Dices Secnnd& : Gnmmatica non cognolat illud ic : ' tifitium ,crgo tleln t co^^n-^.fti a Lo^i.M. rv: l"iondi.o ,il- lud artificium nihil aliud cllc quam coniungcrc duas vo- ces exprimentes cc^icepcum generimm ,&concepcnM' fpccificum; hoc aurcm quisdubitcr Gr.immnicuni peninccC: Necroaius cftanificium indchimionc vocali, qa^invodboi explicantibus hiftoriamaliqtiam«anc> ncecias comiiicntibas » mic pure (pedant ad Gamiroa* ' ricara , vel lummjim ad Rhetoricam. Diccs Tcrti6 >ce nbn loqui de co^nicionc , qui quis fcit qiiibus vodbos debeat explicari dcfinitio mciitalis ; nonenbnvidetnr pofie twgaii f eam .0ogiiiuoncm eile G.Mmm.iric.v : fcd Jc co(riurioine> qui quis rtfli-xc co- gnofcit qiiid lignificct dcfinirio ,vel dtuiiio vocalis,qi-;e coco«iitbnemieflexam de fignificatione vocuni* criam efTeGrammattcam, quae non (blAm dac vocec •id Iignihc.md.is rcs , fcd ctiam rcflcxc cognofcit , CaS |4 voccs cdc ngnificatiuas,& caius rci , vt in hac vocc ttmit quam Grammartcacognofdt ellc fignificatilMm llomi- nisj ergo fimilitcr^ion (bI6m pcrcincbit ad Gramm.iti- cam dare voces ad cxpUcandam dctinitioncm menta- ' ]em> (ed eaamcogDolfGK^ eas vocei Gg^&aae lemlioe vel illo modo per nomen cottimune > & per nomcn par- ricdarc , qiiod cft cxplicare pcr genus , & diffcrcntiam * vocalcm , licut cognolcic hoc nomcn FtrdituntJm Ju- ftitMM tcxplicaic fanpcratorem per tiomcn pcoaciuil ipfius , & percbmmnne iaiml» ex qnt arirar. Netpie ' vidco dilcrinicn vliiim inter h.is duns cocjnitioncs. Q^(id fi,quando dico ,definni9V0C4iHi exfltcatretn per fenia ijr Jifftremum , d«ur cogniiio generis & diflctentis t hikit* indecoDtra nos ; qnia eriam cum A'Ko,leo f^nifcM leo- nem , qu«cognitioeftmercGrammatica,clatui eti.im co^rio cficntic ipfius leonis:tiim aaMll tepu^nac cognoTd IeooemaGcammacicl,qsikn genus &difie-> cenciam. Ratioaritemfnpr3tlknobBmfinuataeft,quia Gmmmatica ad pr.cft.i ndas voccs , & cognorccnd.is ea- , .fM^jgnificationes > lcmper iuuatur a^bus intelledn% vel oberfis lcientiis >ad quas periinet obiefhim explica-* tum pcr voccs Giamm.iticas , vt ctiam fupri obfcniaui: null^s cnim,quantumvis pctfcihis Rhctor , bcn^ lo- qoitur in matcriaPhyfica, nifi Phyficam fciar.I dem tlt ' in aliis (ciendis ,quia Grammaiica eft quoddam inftru- || mennim gencrale , quo oinnes (cientisE le produnt ekte> tijks,non tamenide&tmmeslicientichabcntptoobieAo* voces. Neqoe quoad hocqaid Ipedalius video inLo* gica , qu^ in aiiislcienriis. A pnori probo tneam con- clufioncm argnmemo cx huc vfqnc diifkis eruto: qui.l circa vocestriauntiimpoirunc inqui(i,vel earu inficxic^ wl figntficatio , vel dilpofirioartiBcjofii;ncquc apdate^ quid aliud ponit circaill.is ,vt fignificatiuar lint , inue- f^ffiui i lcd Ivx-c tria pcrtincnt ad Grammaricam , ergo, d^: Psabo Minorcm , Grammadca agit «1e inflcxione vocnm > item dc fignificationc carum \ itcm dc Jifpo- fitkme^ ^siubir aliud eft> qu^ talis cootdinatio Digitized by Google 66 DifputatioIl.Logica iwatti •vtfignificent rrtcrtus itm co tnodo , quo inre- ctse ocobat bk Anihor,ac ncgarc ipre mdu non poterit, ' A§ameef»e^ah imcllci'to.£iROtocun,qaodckca id ei taiiua ratk>neficri , quia luammur cum aliis , & vocec poteft Imieftigari, pemnct M GctnUMlOCMi , ex- alib tiadbnit Logicam , & cum aliis dirpatamus , hoc cliidcndx crgo futii voces ab obtcfto formali Logicz. autcmegoJico pcraccidcns adLogicitmc}iiaLo«;icuin, Confirmatuc noftta rcnicntia ex Aiiftotcle doccnte, peruQctc,auiaetiilblus vi)icute<]eminmundo,pofrcm Xktmkmm tft idtSmHtLtgkmm mdfi ; ergo Logicus ex haberc per^dam Logicam dejfmtiA, dmUtndo , difcmr- mcntc AnftotcHs Iton itint de vocibns : cniiis f.i cft rotdi cx his , <]' x- viJco , & codtin nmdo , ll [io:H iinix tio»quia. Logicus agtt dc tnodo rcieiidi, & de bis quar ad couccptus nutkus imitKdiatc pcr IjiAn^ volinoncm aliis cnm dc(ectiire podunt i led voccs non defetainntadin»- nanifefttte, (td Angeios dc fi&o loqui , docet raaito- dum (cictwli, fcd ad modmn loquendi, ecgo non perti- lamCaiCntia; nemo pojfct diibitarc, nos habtturos tam ncnt ad Logicam.Confimutur, quia modits lciendi pcr- perfedam Logic-un , fic tom vtilcm ad «lus U icncias ac- feftifnrai» dlc poteft vcl in Angclo,vcl in muco,ctiamli qtiircndas , qujMde fiA» iMlieiflMII , quo t.imen caiu Heuter habeatcog^aidaaem vociun,quibus aliisezpUcet nihil de vodbat|«CBO peraccidens (obiim Logtca tra- £10$ conccpois; ftat de vodbus , vn& cgo iute dixi , non elTe obieAum ' Diccs, miit iim non f.i [isrum pcrfcdluni Logicnm.quia fomt.ilc Loi^icr. «on babecet can; (cieniiam dc vocibus.Conira , Lo^a Id clar^ confirmo racione apcioci ex diftts } nam Lo- petftaaocdtnatiir addirigendas opcrationes tio^tn- ricain rigore non eft fcicntia ad aWos . voc at ttrqpndtnv' |8 telU6his:fcd ha: finc ^ ocibus polTunt ptrfedidic^ieigo fcientiadiircrcndi, ^li^pi tmdi ; .u iii hoc ipfo cft «qul- fine vocibus potcft Logici cilc pcrfcda. uocatio , quia (hllcterc , provt Logicum eft, iblum eft Sed vrgcbis : IpCi cognitio vocum cft opcratiointel- apud fc, hoc eft , difcurrcre mentaJner ,daie ccgnlas ad ledus.ctgo illa dcbrt a Logica cognpfci : Fateor,cogni- inteUigendum mciitalitcr , dcfinieiiflnm , &c. Qri^d au- rionem de vocibus poHc clk obicdtnm Logica;, fcd hinc tcmdebeaincumaliisdiircrerc,hocpropriciam cftextra nan inlenur , voces circ obicOum (brmale Logicac : fi- terminos Lo^OB} ccgoea iion cimc pnpci^» 0c fboBDft- oir,licetdefimciohominis(itobieAumLa|gi^ litervooes. aten indc infcttur , iplwn homtnem efle obieQiim Lo- Sohicio iUa , ob qoam bic Author putai nibil efle vt gicz , nifi VI famnuim nucerialc , qiiod farcmur cciani lor]uitiir,Subkftius argumcnto commoni, valde leuts dc vpdbus ,vt & dc ciice tationis diximusy(£?fM« fr*- cft ad itaiUud contemncndum. Et vcr6 tam nae roeiac . ttimH , 6e t» fttmiJA ii mnmku nhi m vnimrfitm, piaroccopata, SeidedaJDivenim^uo polle confidefad Qu6dnLogiciisaIiqinitdoJif]vjtatHevocibuscxtem)s, inhisvocibus btmt ^ mdlmti fttinmte ,vnmr\ eft,qilid dciigno&rcripcura,idfacitindircdc( vt rcdKrHiirta- fig,nificet,quodeftpilli^aiainttlicumialtcnmi>quod ea dos ^.4oJk|it«ienas in^ vocibus excerttis ponit exem- fit definitio vocaHt honmda. Hocdnci nofei non pofle. pltnii .vriti rc nntiori , & cx qua proccdit ad cognit;o- ni(i qiiis fit Loj^icus , quia caverba, efft difit.itlenem vo- }> ncin iui obiccli:i1ctit Aftronomus agit de fpharra lii^nca, eslem, cft dcnomiii-itio extritilcca, indc deliuTipta , quod vt pcr illam cognofcat fphxram «diiquia in ipvi u 1 r- fupponan» loco conceptus , qui eft propric dcfinitio. rali^cii ,vtinreobui4*&quamptxmanibushabec« £thincprouenit,quod hic Anrhur liicebat, de care in- explicat,qux d. fphcri cael{diftaiite«Se non fiicilc mon- tcrtogatum homincm non Logicum nihil rcfponfurum } ftrabili , cognolccre inccndii ; non tamcn i.lLo fpharra ac nihil indein citts fouoccm (equitar, quod lcilicet Lo- . jignealumea, obieduro ibmule Aftiaaomi dici poccft. gica dcbcat conliderace ptoptt2 voiDjM|lbiiacccise qoAd ]|»-^$inm9tdiMidHnanBmacftdevad^ requtratwLogiciad eam cognitio^m ; tauiiIilniMi ' " "fgg, . - cftj?jitii;fcmnonconl<(/f , quam ac pruinde,cftoea rcflrxa cognitio non (it praclicap qnb Granunaricus intclhgit ; alia , qua eaedcm voces fignifi- eilcntialiter ftipponit fuum obici^im , iam faf^um , non cant deliuirionnn,quasdua$ngnificationes el&diuer- ptopcerea dcberc dici ex hoc capitcLogicamfpcculati- fi^ail»expcrimcnlOli.n Pli^ fic;is ; Grammarica dicit:^< qtiini iiun omncs nolcunt. Vndc conlcqucntcr cidcm dw fifriificAntwr fer hns duas voces : indc lcquitur tcnia raiionc docct,id quodcgo ccontrariodixcram fineab- cognitio nonproprieLogic3,qii2dicit:fa T iid gnod prac- mtUoa r tt k a i tkSoc^ « fOi^ . _ . i_ y Google h: De obiedo Logic^. Seft. IV. 67 40 tcriiis Jcclaraiit fuos coceptus,rerpoiiderr,ctia has fcicn- rigi. Tandem , ^uia apprehenfio (oliim vUehatat poC» tia» haberc pro obiedo partiali vocestqui rc^onnone Cc a Logico conhdenid ,vt iwrtfaidicij : tc indidnmeft BMnifeftccotainqucfHonereJucitad mo diccre,.ipprchenfio pcrrinet^ Logicam , ciim tamcn rhur 1 item iijfi vocccxrcriori , quianon pofliimus ali- non aUter pcrtincrc div icur , nili qui.i , quae perappTe- tcr nofbros knlus cxplicirc , verba autem , & nomina henfionem nofcuntur, polliuit ctiam noici pet iadidufn» edam Cint in mence , cft cnim in mente conccprus rcf- quod ad Logicum (pedK. Vldit hoc ipfemet HurtadiSi fNftidcns Amo , & refpondens jlmM , JimMti , icc. AA Sc fcncci-.ri.Mn fmm fimi i;!li'> folidc |irubari ; iJctS t.in- Logtcam autem conccpcus illi perrincnt , non ipGc vo- dcm concludic , tfUbd /i vu hanc mI Logtcamptrtintrt dit 4* ccs ,(ed,auia,vtdixi, nosnon pafliimasaUbnsex- tam effi mdimfiicncU, * . plidre.ntii vodbtn,ide6 * ac li ei&mits «immatid, Rarionc autem ficoftendo manif iK apprchcnfionem nombia, & vetbadefinimDs. bidcilioininatnns identidi- adLogicam pcttincrc: quia licctmulta- apprcluniioues cciulnm quia conccptus tcfpondcns voci 4/iaa , ff poflint a Logico dirigi , c6 qu6d nairur.iliter & ne- voci Alhtd» , 4cc. dicuntuc dennmMi» , t ^/h w Bi , cefirt6 in nobis cxdcamuc ( quo ctiam modo Sc multa • ^udidaimpediri non po(fimt}nonenim eftmihilibc- Aducrtc hic , recentiotts ^ifios qOafi mrdiam viam rum, cohibcrc iuciiciinn Hc obiofVu qi:oJ'[iiircns in- iiigrdros fuiffe , piobando diuerTum habit um cifc cuin, tucot ) poicft tamcn optirac Logica diccrc , Quando vis 4110 etefidcntiir definitio vocalis , ab eo quo confide* laceie vniixr&le ,debes babece vnam apptdunfionem inat iliencalit,i{uojpaidofeomnia conciliate potanr , plurium per mtjJitm vnius ,vcl cunf ifTm , vcl conulati- addentes tandem efle qucftionem df nomine , an ille uam , vcl diliunaiuam ^ fi fortc apprc henfio difiunOiua ' habitus pcrtincat ad Grammaticam , an ad Logicam. potcft cllc iblias vnias tCmani ) vcl faltcm torius propO* Czterumhi probantidde quonullus ynouam du- utionis. Poiliimeniai^appjtetiendere , Petrmvcl Pmlta : WtU&t, Quis enlm negabit , dinccfinn habitam cT- «*rw , eriamfi id non iudfcftn. Eodcm inodo potcft iai fc,quiincl!n.u ad loqiicnihim ,ab co qui ad cojtiio- tcllcAus Jii iu,i,vtquando vult faccrc dcfiniliOMeoi',^».' fcendum,.Sc pc;!c c(U vnum ilne alioslicut nullus dubitat bcxt duas apprchcnfiones , vnam dc Ruione eenerica Gtammaticam clfc diucrfain fcicnciam ab aUis. Non cft altcram dc difFcrcndsli. Neqoe video , cur LoHca m^ OgO0ui»d dc hoc probando laborent.Quoad fecundum poflit doccrc, habereiftumaAimiiudici),/)or/;i, f/f *«n»(| veriMitcor, aliquid elfc dc quxftionc dc noininc, an di- rativule ; & non poflit mc doccrc , habcrc duas iftas Cendiis li t illc habicus Lo^cus , an Grammaticus. Carrc- apprchenfioncs animal , rMionale , edarofi non indicem Kiim dc rc poteft etiam aliquid inciudete ,pr«fcrrim fi tunc,*«w efi anitiud ; eodcra cnim modo , qno dic.t ^ omnes habitas vaiasicientis vdanmrineer re , vel cfTct e^mt J^t$fr*dicMre , mamM bittmhile , ita poreft diceie vnicusadomnia obicfta cius fcienri.r; tunc cnim ctTet lutmihile cot.inrigt dthet chm ammjtli hoc nmU y . * de le, qnis habitos ad cogniaoncm de vodbus incUna- Immikilg ,vt &at ddinitioinabftiado. Confirmo , & c x- ttC,«c1camrL lu nho- «ItBjfiimeft ame fupra : & qualitcr in ca loqucndum nc;dicitcnimmihi,jiM»J» a>fi>4#*iwi»#« m,&iisiiunifcftiidcdaiaQim&piobatnmcit «ffrrW^^ JiMfY«,/ri< f)^^ (vtmehusloquar-.ncmihidicas hoc adplivficumper!^ S E C T I O V. tinere ) Looica docet hoc modo : tjuando vis dtfinire tdi' fim»ft lAgt€M. ' T^kttM^htHfimeptrievbmltstultiidieitim - ^^^ E ... ^ „. , Di. F :r .Confoereapprchciifionesinpatltrtli^ X hucuiciiic didis ade6 clare coHigitar , Tolos p«ttiiictadpropt|atootfas,nonadLojricain.Sedci»- adus intdlcihis clt obic£tora formaic Logicat , vt trkPHdl^.efridM^lMii dMt etianideiadidti^licaK Odohim vidcaiur in eo amplins hnmoran. Probarum cnitn ad Phvfinm v. paTi:irt diccrc , »e apbrehendai tBba eft , modum fdcndi , qui m folis acbbus intclle«aus bmi>Hm nmmMi hinmbiiiMi ctism , & rault^ roaeis pet-. lepokur , eirc obicanm Logicx , qux vcrfanir in diii- .' ifnebit dicere , ttt Hidieii hmmMtS luimd iMUif'^ 0tndfS noftn mtelle^hM operationibus : fed oportet vi- erco eadcm eft dc vcroquc r.itio.Conrrk Secund6 : qiria dcre, an omnesilbe ad Logicam perrineant. Hnrtadus Ucct corrigere apprchcnlloncs in particulari , pcnincac - D.7>tf/^/.i.J.t6 opm.nur, appich.nf, >ncin limpliccm, ad particularesiclendM.veriim in communi hoc pcili^ qux prima cft mtcUcftus opcratio , noii clTc obicihim ncc ad Loskam , qaxquando dicit , defnitit comffat jr*. forraaIeLogic«.QuodnrobttkfimiHflioianeqiicphair-- nm & dfcremik .■^^ non loquitur dc iudicio .fcd tafia,nequecxteriorlcnfu,sadLogTcumpcrtincnt,aiamfi de apprchcr.llonc . qui fcrcner cx parrc prxdicad , 56 cx eis otiaiut crror. Sccund6 , qtiia LoiHca non porcft antcquam iudiciura profecaait de defifljco ,dcbct ap- din-cre jrtimam apprehenfionem ; tTgo hxc non cft prehendi ben», &r {deft vnhieifiBterdocerfaxta panlA • OblcaumLoeica:. Patct conkqucntia,qm.i illnd fi>lum ante di^a , apprehcdi dehet & pr^duaiu?» c^mmu^e & tftobicauro Legicst, quodpotcftptxccpttsLogidsdi- /»*wif«/4W.Idcraindiuifionc,&c.Tandcranoft» Con- : . F 4 dofitf Digitized by Google Difpiitatio 1 L Logica 68 cIuHo probicur , qitfa ttnnfni mtmtalcs , & oratioiies Ecitinint ad Logicnm : arqiii liarc {unt limplcx apprc- enfiOjVt pcr fc patctjcigo iiinplcx appicheimo ell obieditm formalc Logii ar. Ex hisfacilcconftat rohitiocorumooxlupraobie^a funt.Ad primum dc phantafia , & rennbos excenus rct pondco , 0}S non fubiacerc imperio vohmtatis , atit in- CcUeA.; s «UseAioai , Ced ii in ie bcnc lint dilpoiiti, acce- doite <^ieAo , need&riA operati , & (nnpef codem tnt^ do,fiuc vohintas vcht fiuc noii.Nc4'.ic cft in potcflateil- lius » diccre , t/Wr« fnatl mnliM aibi confuf» , vel, etnittn' jMNifaM & islamtiifitmm > mm MuliiiMcm^Sic. hoc au- tcm inmultis apprchenfiotubos tnceUefius loaim.ha» bct , vt oftenmm ett. , Ad (ccundum : conAat iam , quomodo apprthcnno- nesdiiigi polfint«& quidcm6reEampetb:dc>quam iudicia ipla. - Ad tcrrium rcfpondco , .ipprchcndoncm iifn confi- ^ denii aLoeico vt partem iudici), fcd vt <^uid derctuiens ' ad effidenmim iiididiiiii. Ec ndcoc id ab bis ieqt:iti»iam aigUrocnt.uio prohabilis non cor.fidcrWf jrtpars de- iDonfttatiouis , & tamcn confidctatur per ie ^ Logico in ftncenda iplbrum : neqneentm, vt duo obicda pcni- nc.mtad eandcm fcieiui.im , ncccllum cftvntim confi- dciah fcd fufficit , fi ordine- CUrfnumaliquo modoad ahcrum obicflum pratdpui jncentum.Quomodo enimThcologusconfideraret pcc- cata vc pattcm Dd laut viitutum ? Conftct crgo , appre- benfionem pcrie pectmerc .id Logicam. SicnnMl coweivsio. ludiciumctiam adLocicam pettinec Mcceftceiciflmia;conftimicenimiu&inm hinTiah'tcr dcfinicionctr. & diuifionem :item eft puiS IC- gumaicacionis } peninct crgo pcr (c od Lngtcam. , T^RTtA coNctvsio. Idcm cciam diccndumeftde aigumcnracionc , & difcurfu. Imo Sciflionf fc quenti , ex piarcipuis obie^is Logicar cfic argumcntationcni , oftcndcmi!S.Dc fyllogifmo f.illaci maiorpotcrat clle dif- ficult.is , ct) quod cantam abfit a modo (cicndi,vt potiiis crrorcminducat.Nibilominus diccndum , eiuscognitio- ncm ai Logicam pcrtinere : vc ertim reAc Ariftoceles, immsntnm ««dfw tfi JUaplinM » Sc adco^olccndum petfeA^ v«mm modum fciendi , pfutim&m inuac cogni- tio filfi.tirc.i qncni f.icilc jxiircmiis crr.irCjficut i'5,:Thco- log^agitdc viiiis & pcccatis, tanquam dc contrariis ^lttxuittm quas pec fe confidenicIm& firexpecRntiado- CCt.perlarpc vt quis ciiaJat ejrrcniiis c«ncionatOCTig*>;:' nonminus intcrcilc audirc malos , quam bonos concio- MUOces: illos , vc eorum defe^s & clariiis vidcac , <3c caucat facilius ; hos , % t imitctur. Sicut eti.imcognitio roali dc^ruic , vt ab co >v. eft iaentia, poceft identifice dil^ittad.^ ■^^ Aliudentmeft,obieAumcognhipiiii| ' ellcicicntiam ,a]iud , jplam :*?^'',' • coiaiitioncin eile, ":-':.ii^3oeatificiiiur^V-'^^.^^ S E C T l O V I. SxflitMhtr *HeffMm attnhtmu Uffttu SVBSECTIO L St/iuvtia P. Lyiten, PAterRichardusLynccus/ii. i.f/> i ptr iMmntaii valde fingulartm tcnct fcnccntiam circat-bie^hjm ancibudoiritLogiccomnibusaliis ,de quibus hucnf- queAuwsef, ictcdis,ob ea prcciic argurocnta , ob qtue eanun (emeniiannn Antotts (e inuicem impugna- runt..Aic ^\'^o,[»lmivmtttetH sBHnmintdUnu, fjfrd.e- Hnm aitrii>M$ti»/ LegiCM , tMidtfHuitntm , ntn dtmtn- ^ firmotitm , m» fyEegifmnii vt fit . &t. r*robat aincm* fiam fcnrcnti.im Ariftotelc , Platonc , Ciccrone, Auguftino,llLdoro, Clementc Alcxandrino , & aliis, dequibnsnos paot6p6ftbreiiit(.r. Egocircahancfc tnenriamprirpi ccnlco>bimc Au- 4! torcm nihiiplnnc icip&adiucrfum in ca docete abhis». qux omnesPhtloibphiienciuiit , fcd foUs vocibus .^b il- lis Mcrre, acdpiendo wccmhanc, tttitnnm *itr^ Mnit, in alio ^fii , qa)mnos illam accipiamus , dnm dcobicdo anribuiionis agimus, vndc , vt clarius pio- cedamus,&quidad voccs, quid ad rcm ipfam fpc- Aet , ^ftbide nofcamus ,.ne nihil dicences velbmtt vidcri mult i dicrrc. Sccundbdico, nihil pcnitlis pet hanc doArin.imab hoc Aucbocedeclarari .quiaiuxtacommuncm , & ye- ram fcntcntcntiam ( dc qua infra.) vcritas duo didt, &t(lMm ipfum &um accribucnm t aucqtrid ikcetenr tcliqux {cientix,fi omnia onanino Logica co- tg^SeqgBt , quid enim , quxlb aliud teftaret cognofccn- 3mn Itipcia cmmi»? Ob hasealHem cationes non poteft dii.1 obicclum .ittributionis Los^icx ift ra tmra fmtil citm ailibiu,vnde in rigore clarccoUi^itur , vcritatc non polfeeileacnibntionbobiedum , quiayeritas includit, vtdixi , vtniiTiquc , viidc fcmcl r: l-»:is fai obiciHsipfis exclufis a lationc obicfti .-ittributionis , CNcluditur vcri- tas vtadxquaccfumpta. Qrid fi ad hsc inconucnien- tia declinanda dicatfenomine vcriutisnonnifi CCMDii* tioncs imcUigcrc , adhuc rcijcictur manifefti nifi uiam rcftriftionem noiutminucni3t:Nam de omnibus obieilis poffibiiibus fiue veris,fiue fi£kis, fiue caiiiaUbus,fuie ne- ceAariis/le curiii Petri ,de (omno,de afiionibusomnibus illius habcripoirunc cociiiiinnc", ver.Tjhasautcm habcri ptoobic^^o attributionis , cft manifcftc falfum , quid eram corat Logica an Petms tonchos trahat , Scc. Vt hoc fcire fir illius obie£him attributionis, Adde, quod & fupra dixi , fi omncs hx cocnitioiics linc atiri- butionisooie^m quid eiit quadb obieftum atiril)utian tiim .iliarum fcit nti.n-um, aut quid (adentalix fcienriaB cmn Logica iain ormiia noucritlcu omniumcetuni ha- beaticientiain. TcRii, fibic Authoc pnedsi diceie velit ctflexam ieognicionem veiftacis vt ficefte iiitentum vltftinnn Lo- gicx,fcu h.iiic nihil aliud cupcrc, qnamnofcert in com- rouniquid fit vcricas aut iu patticulari , quid in quolibct •ftu fit vericas non vidctu r poftc probabi 1 itct ea ienten^ tii fiiftineri , ncque ab homine ingcniofo , & erudito» qualis liic Autot eft , poceft id afteri , nam , quid fit ve- dqy fcicomaiHni ipfi ptope iafimtes peiftifliOiiiii icivm* De Obiedlo Logicas. Se£t. V 1. 69 nmfc, idctteU^efi, Cca,vt rtsfi »m fe^W sficut tm Scciii,Jo Rcfpondco ,efto prxdia.TdifficuItates pcr ' mmM, . jMr jScM tmJicu j qtix comitio cft ade6 dara, tinc rcnt ptopric ad logicajn , nullo prorfus mod<, iide • &itulependensab omniLogica, vt haben vix pol&t de vcl apparentcr mfetri , eas cllc obicaum atcributionii co puncb clarior. Ex hac cognitiotu' itifcrtiir iii parci- logicx , cuni ad lcicn Jum dej »ire,Ja^itn ; a>cimient4^ cuiari de quacunqoc cognitioiie , illam tunc verara dlc, rt , &e. parum , vcl nihil iuuet fcire ,an vcritas fit ada: qawKio didcid, qaod eftll|bRerd. Adhiiiiifinodier. qtwifntrinfecaaAui ,&an poffit idcm a£l«smurari de go fv].\m f ognitinncm vcritatis non poCeft dld OtdilUUi • ycro in falfinirQMcS i (I ,u1 fci.iuiinn .iigumcntari^&c.vix totus labor, &iludiumLogicx. , '''"^"^ '^"'"''""'^' '-""gnitioiKS,ptofcd6 loneiflimc illx DicoSecoiid&ilimenshuius Aacorisnt,Logiccin- abcruntabattributionis obfeflo,cAnl hoc%tid,quo *f rrMm ctorere Ci illc airrat,'id qi-od ro»nuUusnoonaliiimhucu(qucnegauic,aucnegafef»' viJttionipfiinfahtcsfciunt iuxta djdlafnpra. ' tuitj Sc verA id non fol&m Logiac propriimi, icd omm- Secondi a^mcntaturrNam logica non habct aliiim 5 4 bus oninino fcicntiis cft i oinmunc , fi cnim intenogc^ fincni Intrinfcciim , qiiim modum teicttdljireu (cientiaro, tur , qui vult Logicam addilccrc , quid intendat } diccc fcire autctn cft tcro Vere cognoicere , crco hahcc yvo ]naddiibii,/«wir/^M4M«t*|rM Wo attributionis verttatcm , quia omnis habct mo 1u non eft lcire. Eft eriam id commune omnibus omni- finc intrinfcco fcirc. Nos autem non loquimur co («mfii no iciendi^, VC dixi ,nam & Iurifta , &:,VUJicns , 5: dc oWto attriburioris. Addc,in hcK k nfn cor.un lo- Mathemadais nihil aliud intcndunt , ijualn adipilti vc- gicamdcbcrc cnl obicchini attributionisl"uiipIius,qoia riates lutidicas , Mcdicas , & Mathemaricas. Nulla 'ntocaiogicaincciiditiir vcritas &amenomtiiaobirai« «go in hoc (eniu poteft elK: inter nos* re ipsa dif- lo^ non poilunt dici obicdhim atcribucioias illius, ^ Twafnifivocibusplanc abut.imur,)obitaumattnbu- I Imc dico qiMrto , li mcns Iiuiiis Autons vltcrius c6 tionis , vt ipft vox , MitributM , dcnocat , dcber diftingui Kndatjvt dicai^ffOM Laitc4 egt , dttre hmam mte^ • ab obicAis attributis , alioquin fi nominc obicdi arm- tmdimiimfamimmvtritMH aJipffdimr , Sdt ctiam btitioni$,omniaobieaa aliaiius fcicntix intcllligantur, rcm verilTimam , t]uani 5c oinnc; h- cvCimc tr.ididimtis, profca6 , rollqu.iin difputatum fcmcl eft , autJ&tHe- vi^e Logicam vucamus tnjlrvtninium prg fciemiis *liis tlimi addquatMm L^gic* v. g. ridiculuTO edc di&uuce le- «m^Mrdfidu Et hoc prxcisc ptob.mc omnia tcftimonia, aindA yipmd fit ikiefimm Mirihtietiu , cdm «1^110 idcro QUraddudthicAutorcxAriftotclcjCiccTonc , Augu- fint; talis dilpuc.nio noua inllicui iion potciit , nifiab inno , &c. Hinc in cadcm Logica difputatur , m e^/Jt his,qui pcr nouas voccs nouas qux'ftiot)cs inftituunt,ni- nectftriA Ad fmpHciter Mtft.irtndM *liM fcieniiM , iioc hil de re dicendo ,pe*indc ac fi duc ttftkaemtur CMlcii «ft , vtrit4tu MhMnm fcitnttm cMpef^ndM i m., vere ftiimes »«M<^.^ ? & fuid JU gUdtu, ? id quodTlic- /» fMumfermM nd meUia , ec elfc k Philoiopho , qui & claritatcm, Sccund6,Diriniratiir,^«t»»it4H l i m, ffitgi fi mm m pt p t . \J.^\ r'. f'r'^fS^^^ kekilemi,& iMidtHtem,Scunechxcipjaawiit ,iitij?tvrrtim tHeSMm ,& ciM»diSMd,imeidMtmtlitiMm reli^UH9rdi>/eit- m f ac proindc manendo intra tcmiincs Logica: , fcu VT Eotcricus quidam ingeniofi»*» ««««/fr/wiV inagf» . inMaobicaaptopria Logic«, nc« au cem aliarum lcicn- i>l acccdcnsad flginfic.itioncm vocis oiidli atirihM. tiatum , quacrunt , tfMtdfit meOmm vUimmm ; fcu , efM* timif^unn tradidimus , qur.iuor in logica poait obicfli ft ^ciriiioijuafi vltima L^fkt , «i e^Hain ohtimndMn idt*. ^iXluh^XOmiVi tPrtfofuiomni , ar^MmiHtafionem , meimmi ^fdem Legice cogniiiemtJ ardimniMr ; iiue interim ea ip- fciemii im temmiuHi , & MOMm mielUaMj Vrafcmdtntem boognido adalianim fdendanim cognirioncs , feu veri* mkmpftfehtnfient , imdicie , & difcmrfM. Quod vt dcfcndat, tates ordinctur , fiuc non. Hic cft gcnuinus fcnfus ciui- pau!6 alitcr ,quam nos , obicaumaCtriKiltionis in com ' ftiomsprxfcntis ptoytttaaaturab Autoribus, cuioae mumexplicatj aiteiiiiii,**i«hMi«rfifc»riww r/* nos in fcquentibus diftua» , iepofids noob roodis lo* » ««i«r Mfapi ,frtfriiUtihti , tmtfit , tffeaihiu, pnrH- qucndi , rcfpondebimus. tntepMntibm . efentiMlihu . & fubiemuis ccfnefctndit Obijcics tamcn : Duledica per aaus proprios dif- /M4 imfMmiiMr fcicMtui. Vnde hic Anftor ad obKOum ar- pucacquid 8£ quocuplociJc v«ic obteAum atcdbadonts Logicr cft ve- ciimqne modo ad obicaum attributi mis. Vndc coeni- ntas Rcfi>ondco primo , in rigore his qu.rftioncs non rio cau&: habct pro obici^o actributionis cognitionein efle logicas , fcd Animafticas , idco pUinmi Autores cas efteaus . & ^ conn^rio , cauli cnim eft aliqcml ctTcaus m l*ru itmdemm oraftant ; ouod ancem cas tfsacfflas in A efftam cft aliquid cauGc.Thcologia v. c. a.Mt dc Dco logica , non arguit cas cCfc logicu , vri multi in logica dc vircutibiis , de AngcUs, &c. Dcuscft c*ieAum attri- traaant de entc rationis, de dcccm prxdicamenris, i>utionis todiis Theo}ogix,quiain totil ilUagitut vel a propric non ipcdant ad logicam , tradont de ipfo Deo « vd de eius efleaibus. Er liect cdgrado mra lociim propnum, vel q.iia ali.r nnrr- cre:itur.inim non dcfcruirct ad t>crfcai..rciii noritiam tm illos deficiunt , vel qma ludicant , hic & nunc cllc Dci fccundum fc, adh«c Dcus cC. r obictliim attribntio- carasMdi«cen,ada^ioceUigenda,iearam uattionem. «wTbeologix : quia dnmt^. ca agitui dc gloria, agituc Olgitjzed by Coogle 70 Difputatio 1 1. Logica fuamaliquo modo de ifCo Dco , quatcmisagiuirdc tffcciii Di i : C< Cic dc Viiru-» aiitvm noii ohk- Ciim .-urihiitiriiiis Thcolo;;!^- : lia tcnin-i.t^uipartfin Theolof;'a agitur de Dco, aj^atiir dt alitj-.io pcrciiu^tc aJ virciitcs, : caufacnim cti:uii pcrtinct aJ cftl^.\iim,<.ftqu; .iliqiiid iilius : ) vcrumquia viti.i,dc qiiibiis ciinm .-.niti.r iii Theologia ,non funt aliiiiiid virciitis , idio virtiis non c(l obic(fluin .-irrrihntionis ; Dcus vcr6.,q' ia ad cum um- ni.i ordiiuntur ,cll illiu'; obicclmn. • .56 Logica crgo,qui.iagit(k propo(IlionilMTs,»tr ttrniini!;, dcdchnitionc,dcdiui(ionc jarmiinciit.itioiir.lvllo-^ilnu), cnthvtncni.ite , ^tc dcnionlltationc , in primis |nojTo(iti<> crit obiVcluin .ittributionis r^.tius J.oj-Jcx: ijiiia dum agir de tcrniinis, ai;icd<. ji.iiiibus tllinti.ihKus piojioli- tionis ; duni dtd;fi'nitionc , diuilionc ^'c i)llc;4ilmo,aj;it dc iiifcrioribus, fcu (jiccichus pi iijn)litinnis; tci.imli co- pnirio ()llot;ifini non oidintt.ii ad toj;nilionci»i |>i4ipo- iitiojiis, to i|!iod i.im h.rc liipponitur cot>v.it.i nntc tyl- logiltnuiJi. Pcvccrca ttiam ipla piojmdiio , ^ r'.lii]iu cbitct.-: Li>'.;ica-,li.ihcnt pro obitdo ;mribiH'onis a>«U' tfitiiiMUncm : quia dum l.oj^iia 3i',it dc icrmiins, jmojio- (iiionibus,dtftnicionc,&diuifionc,af;it dc j\niibu:> toir- poncnrihns arqU!nincationcnr,dum vctn agit dc KnMu - nHmatc,fyllogi(ino prohabili,f.dl.".ciA' cindtnti , a^Jtdc frccicbus arL;unu nt.iciodis vt iic. Dtuidc t<, riio, nifdfs "'icndi iii oommvmi cft •i attrihtniiinis, pr"jicfitio rclpccln ar<';.im'.iifaric )i;is< inn- di Itiirdivrfic ,i<, .ii3us vt lic ,iKr,i ai"--'iin-nt:.nio .J- jiCiTni propi>(irioii:>> , t\c. Aducrti Piisniijiiinf Auilorcm nun v; llc dLftndtrc, niucmiinordincm ohiiilti .utrihntionis iiucrill.iq-.iazmir proucnirc cx co,quL)J ta inuiccmiiiict lc ordiiKninr ad fui pcrfcii.im cui^nirioncm ; hoc tnimtll ptnrliis impnfribilci'?; implic.itoiiuni,quod lic oflcnJo:Quia rts qu<.' pr.rccdit jKrfc(!^ccoi;nit.i,afi jiofnt ordin.u iadcog- nitioiK- altcrins f( cudiobi(.t!H, ncquit t.^iiicn ordiiian ad ^ cognitioi c illiiis quod iam fuj>|)onic j>crfic1i- copnicum: ' quia ficut implicat, iluas cauias cllc inuiccm caula5,( lc- qucrctiir cnini , clfc priorcs & jni(lcriorLsinccrfc , quod onminurtpugnac , vt olkndam in Phylicis ) ita ctiam rcjnijjn.it,Jii.ist<'iT:niioncsinuiccrnordinari , ita vt pri- ma onliMiti'ra<{ iccundam , & fccuitda ad priniam,iiain ijna- ordiiuturad aliani, c(l prior illa ; ea viro .id qu.mi oiJin.iri!r,cftpolUrior, & confcqutntcr i.im fnpponir liabicam priorcm,ncc potcd rcquiriaJ cam priorcinob- tincndani , crgo nequeunt niuiuo ordinari dii.c coj^ni- lioncs. F3tcor,duo obictla jxiircordl.iari inuiccni ,rtl- pct^tamcn diucrlanim coj^nitioniim , vtviiuin imjicr- (cdtc coj»nituni , ordiiictiit ad jitrfciilam tognitioncin alteriusjit hoc ruclm ordinciut .id co;;nicioncin pcr- ftda;:*. priini , fi vcrrcft. Si crgo ad obiebit^4 , ycl aliqiiod cjt iis quac pntfupponcbantiir Lub cognita ante mfum. Non ergo potcft dcfcndi pr.tdidhl rnciitioiutn (Lnttntjadc qu.ittior obicc^isaunbiitionis Loqici , qiix inccr fc (int obic;:ti(>siisvt!k\, tfi>cafl[ii;i'; i' ca qii.iinoi ohiitla .titri- h'uionis i:i Locjica : n;uii iuNt.i ill.T.ncxplicationan iion rcpt!j;rMt iliijs vtl pluics rLS i;'iiican cllL ol.iccia attri- hufionis intcr fc in vna lcicntia. Imjmmianda cif odl h.ic lj.'iiciiit!,irrini(),cumc-Hdoc.itn dthnitioiuniobic- Cli .i'/iibirti'.'iiis ; Sccunrlti.c^lkndciido ,ta ;jdinilKi,plu- J.i tlll a.:1v>crtbi..u}a aitrihntioiiis. Ktqii:-.'c!n Piinio l''j»j'Oiio , puniluni hoc ci^c ll lum «V noTi: •■,t''c fijMiihc.iiiojK- lcilicit vot i'. etuUi.Miiitri- btine.h:J. Vj*..'c val Ji- niiror , \ o< cm i im .inti a acci | tani ist .iii.iii!;vihc.!tioj»c, ici pio hbitti dcr.otio ..h lii-t /\n- clorc tn .iH 1 (Ii»nificariorc vli:rp.iri ; niagis n-Mnitor, q:u\f c<';iii ihitot condicioncs poliicrit ,(ciiiccc in citius p trtibiii ftibteHiuu ,eot/.f!ontmii>Ht , imej[ra>iitt>ti4 , cattjitt 'jftiltbiu , &c. non cti.inidiitcritobicdum iUtrihurionis iliud c(Ic , in ciiius parcntibus,franibus ,conjnngiiineis, jMfria, cmicis , ininiicis , famtilis, bijhus , adnis . ^cc. cognofccn.lis lcicntia occiijMnir : tam graiis citim ill.i. j->rim£ «ttnniiiofitigitur , quiim Ii.tc fingcrc tur ; iim'> hoc (q ino.lomille alias dcfinirionts polKnutsnohis , ridicit!;:s :trinfc- cum , vcl t\ nntnra iii.i iuxt.inoflram (cntciui.im , vcl iu.\ta alioriinijt.v inrcniinnc l^hilotr^j- hoiuni : q";irt om- ncs toiiced;iiir , a;iiita. Ita antiqui & rcctnti"ics omncs , iinos viJcrim , qui hr^c nomi-nobitRnm Atirtbuiictiu in fL"hiiIas intiodiiccrc cccjicrunt ; crgo illo vti Jcbcmus in (I;.',nificjtioitc,inqua acccptum cft th iitiicntoiihiis. I- r Conimbiiccnlts , cjui h;lhis , (1 (Intdiuerd , vt fcpc coniingit , non poiluiiC catlcni dcfinitionc dccl.irar!. Vlrtriijs rrqui- runt Conimhricenlcs, vt omnia dc quihus agic fcicn- tia , r£fcr.intur ad cognitioncni obittli atfrihutionis , <\- lioc Jicunt clll- cx nuntc Philolophoiiun onnii'tm; crgo ohicdfiim actributjonis non bcnc cxplicatur ab . his rcccntioribcs : vt emm fupri oflcndi , licct duae tts muru.un intcr (i habcant coniicxioncm , t.imtn quoad pctfcL^^am fui cogniticncmncqucuiu inutuoor- dinari,ncque cifc lihi nuiturS linis vltinnis ; crgo nce poirunr cfTc innnuN inter l*c obic^^a ntrj:b!!:inni$ , juovt obicidiimactribuiioius aDoiUoribuscxplicacar. Sccundft Dlgltlzetj by Google De Obiedlo Logicas. Seft. V L yi ' Secund& impugnatuc ea. dcfinitio» quia iuxta illam «lebcrct ctiim tcmiinus affignari pro obitdlo attributio- nis Logicz , contra Auiflonim , quibufcum difputamus, dodriium. Probo fequclam : quia ficuc icientia de elfe- ihi habct proobiedio atttibutionis cius cAMfitm,cb quod dfcihii fii aliquid cau(x ; ita ctiam tlcbcrct dici , cogni- tionnndcfinitioni<;,diuiiioius arj;umcniationis ha- bcrc pro obic^lo atiribuiionis ttrmints , quia hi funt cauix intrinrccjc , id cft , pancs componcntcs dcHni- rioncm, diuifioncm, & argiimcntationcin : lotiim aii- lem noinnimiserialiquid partium , qiiam c contrario partcs fmt aliquid totius , & quam c^cftus (ic aliquid caufx imd» multo maqis,quia cfFcifliis diftinguitur a fiia caiila , totum vcr6 nwjuaquain a fuis pardbus. Hr- ^ gotam dcniondraiio , dehnicio, &c. fiuit aliqtiid ter- nuni , quam effcctus cll aliquid caufa: i creo , Hcur ob < amratit)netn copnitio cillftus habct pio ooicilo attri- butionis cuifAm, c contrario , ita ctiam cogniti» ttr- miiioriim dcbet cdc obicftum attributionis rcfpcftu dtfiiiicionis ,diuilitionis , &c. crunt crgo qiiinque obie- {\.X atlributioiiis Lojrica:.lm<> in Mctapliyfica , ( quo ar- j;umcncopoftc3 « tiain vli funt conira liaiic fentcntiam noniuilli ) millum dateiiir obictSum qnod non tlllt ar- tributionii : hoc autcm ablurJumcllc ccrto cft ccrtiusi omncs cnim fupponunt , in qualibet (cicniia & dari obic.ifnones Angcli lefpi- ci int Dcun*&: Augclum vt cau(as(Iii,ens auccm vt Cic, vc partcm componcntcm ; crgo ct iam fuiit obiciftum :k • tribiitionib rcliquorum ; crgo omnia obiccla dc quibus difpmat Mctaphylicus, diccnda funt obie^la attributio- ni&Mctaphydc.x', li dcfinitioni tradil.T ab his rcccntio- tibns ftandumciLQurtd quamlit abfurdum, ncmo non vidct ; cigo Cii dclinitio , vt noua , & confiindcns obic- attributionis aimattributis , rcijcicndacH ftadiim- que communiaccepcioni obicdi attribucionis. Eam rurfiis impugnat non ncmo ; q;iia ncc modus fcicndi , ncc arsjumcntatio enim obic^bim aiiributio- niSjCO quod Ivllogilmiis fallax , dc quoagic Logica, niliil cft modi Icicndi , ncc pars , iicc cffciliis , ntc (pc- cics ,&;c. Scd rcfpondcbunt a.Iucrfirij , cfle aliquid iJ- lius ,quiafuiit conirariiim illius. Vcium , li hocmodo vclint hi Au(fl orcspcrGcniriuum •//iw cxplicarc obie- ^um actributionis , nihil crit in ii>to mundo, cuius cxtcra non lint aliquid , vcl concaufi illius , vcl clfciilus illius ,vel concreatur.r illius ; ridiculumautcm cftdicc- ccre , hocad obicdlum actributionis fufficcrc. Tertii^ impugnatur ca dcfinirio , citiia vnitas fcicnti.T (ecundum communcm fcntcntiam uimitur ab vnitatc obic,ai attributioiiis ; crgo iii vnica lcicntia non polfunc pluraobiedla attributionis adignati. Rcfpondct aduer- ^ firius,n vna fcicntia dicitur , quia cft vnun)obicn cognoil .luttir dilfcren- lix , c contrario vcr6 non potciuiit cognofci fpccics parriciil.ires,quin cognolcantur rationts communcs; crgocognitio fpccicnim nonica ordinacur adcogniiio- nem gcncris , quiim c contrario ; crgo modus fcicndi iii communi non potcft clfc obictSum attributionis modi fcicndi iii p.irtictilati. Contiimarur vltcrius : genus vt gcnus , non dicit in fiiojconccpru diffcrcmias^ nili fiimmum confiifidime, crgo ad cognofccndum pcrftdcgcnus , non cft nccclfa- ria cxplicita Sc diftinrt.i cognitio (pccicrum in panicu- lari. Probattirfcctindo cadcin vcritas , quiaantccogni- tionem fpecici pcrfcdara , dcbci pixccdccc cognicio pcrfcfla gcncris, quod eft parsillius fpccici (icut aenctro , nullatcnus pctillum tamen vt iic ncqucuntali.i' (i-icuii.c foimaliter pottft deltruirc ad ca confjtidtnda intcr (c , cogno- iua obicfta cognoiccrc ; crgo ciim obic^^hini Lo(;ic.r (ccnda quafi efrcnt vnum , cum potiiis pcr cam cogni- prxcipne intentum , fic modits fcitndi quo rciiqi',\- ftitn- 7 * lioium diftindlam auferaiiurconfufio rcqiiifita ad racio- tii- Uiaobiedla nitingunt , ncn potcft c|It mOiliis fcicn- ncmgcncris ;crgo in nollra kntcntia rcpiign.n , adra- di in cnnimuni,(cd in parricubri. Anaiucm hocargu- tioncm g;ncritMm ordinari cognitioncs difrcttniialts, mcntunuS: fcqucns fiantcimrrame.im fciitinriani,ptovi quia .rd confnndcnda ca indiuidua non ordin ittii co- nonnulli ixcctitiores contciidiint , difquiiain ». y^. piiitio illa diftingucns : non eft autem in noftia itnrcnti.i Tcrtio prjncip.nlitcr impugnatur ca lcntcntia ad ho- alia r.itio t^cncrica , iiifi ipl.fmct cogniiio conhila, Fa- mincni; qviia ipli adniittunt , Lo<;icJin tHt: fcicniiant tcot , li : x p.irtc obicifti poncrcmus aliquam vcram for- praclicam , & vlceriusad rarioncm (cienrix prad"b'c;c re- malit.iccm ibftraiSam , qii;c tllct qenus , polltt tiinc di- quiri , vt cius obicftum attributionis fic operabile : fcd ci ad cognitionem illius ordinari aliquo modo cognitio- modus fcicndi in communi non tft obic^him operabilc, ncnt dirfcrcntianim , vt c6 melius cognofccretur ordo crgo vcl ncquir circobieOum attrtbutionis ;vcl ficft, illi intrinfccus ad cainfcriora.Etfbnc hi rcccnriorcs pu- Logicacrit fpcculariu.-i , &:non f»mthca:qti Aliud aigmncnnim adducit contra hanc (cntentiam iioiimeiuuat cognoiccrequid fir ellcmaterialc .uit Ipi- Ronnullus , quod fcilicct (cqticrttur cx ci , non tam iitiialc ,qiiid fic clfc honcftum moraliter, quid malLnu, modiim (cicndi vt fic, quam propofitioncin vt ficefic qvuJ fii diicurrcrc , &c. ha;c cnim non iainadcogno- obictluin attriburionis ; qvtia propofiiio cft gcnus ad fccndum txijitre vi fc , fcd aa fpccici, & conlcquenter non poftc hancordinari vcrx 3cfalli", idto ad Logicam non fpcdt.irc vt obic- adillam;vcrum non probari, cognitioncm fpcciei noii ^iim arrributionis ; leciis vcro moduin Itlcr.di vt lic. polfc ordinari ad fccund.im cognirioncm generis : ficut, Idcoomillo hoc argumcnto , fufiRtiant qca: nosfccimos. licct prinius aflus non poffit oriri ab habitu , quia cft Alij Do^Vorcs propiiis veritatcm atringentcs , omnes cauia illius ; lccuiidus t.unen a^Hus rc(^c poteft oriri ab modos firiendi iii particulari , definitioncm fcilicct, diui- habiru produdl o per primiim.Scd contra, quia pcr tc co- fionem , & argumcntationcm , affignaiunt pro obicfto gnirio perfcfla gcnctis cft iiidcpcndcns iL cognitionc actribucionis Logicar.Quorumratio cft ,qiiia Logicain- Ipecici; demus crgo illam cognitionem rcpcti, \ t rotcft, tcndit pra.bere atiis (cientiis inftrumenta quibus cogno- finc cognitionc fpecici , profcc^o generabit haoitum cinr fua obied^a , hzc autcm tam lunt dcfinitio qu^n facilitantem ad illam rationcm gcnericam ; ergo cogni- diuifio , qium argumentatio , & c contrario ; crgo om- tio fivtiv-i non potcft dcfcruirc ad cognirioncm perfc- nia fimul (iiiit obicda attributiom's Logicx. Confinna- fr.im gfn< ris vllo modo. P.mt confcquenria , quia nec tur , definitiopcrle,&diuifio per fe , & argumenratio dcfcruit ad eam cognofccndam f.iciliterf id enim prz- perfefiint maximc viiles ad aliasfiricnrias ;ergo ca$om.r ftaturpcrhabitumprodu£Vum exprimis illiscognitioni- ncs proptcr lc intcndic Logica tanquamobicflumaitri- btis;^ nequc defcruit ad cam cognofcendam fimplicitcr, buiionis. { vt& tu fircris ) crgo adnihil.Exemplum autcm dc ha- Hi iii primis non vidcntur lociiti conlequcntcr : ob bitu&a^iunon cft^rc, quia non polfiim clicercfaci- candcm cnim rationem ( quo argupenco poftea alij ficqucuter 7a Digitized by Google Dc obiedo Logicae Seft. VI. • 75 feqnenteTTi»cftntenmmfmpngnanr;po(rciuafri^na- eo fnpra tmmere jtf. lioc argirmento imp.ic»'Mr.i cft 3 rc pio LKMcftoatttib.iti .i.it, I o.;iL-.T propolitwnK-in.quio. UiitLiU'.i , dtuci.s modum fi^KmU vt lic t^e ooic- propoiltio ctum clt iffjTrwnc/fiJtm quo alis rdcntia: co- attributioms Loefcx. Rcfpondco , .litracn- gnorcuntfiMobieAa. Neqoeeram omnet cognitiones liarf» ellemanifirftam Pmno , li ca fuucntia in- aliarurn fcicnri.iri)m , funt/f/fwfw , phia:<^aliarumicicnti.uuracognitionibns,ciim denKHlftrniioiics in pauiculaii , quar vt llc facK- prccipiic , cti.imfi i^^/EffM* * rn atcributionis } nam ctiam Ullogilinus probabilis cfl mtnibperfeftnsquim dcmonftcatio , & tamcii in kn- tenrii nomm eft obiedum paitiale attribntionis Lo- dcfinitio vel diuMio in particnlari , nihil potcro r,,in cnim nofco ntionc:n rprLihiMni tyjr.ni At li iioico dirfcrcntiam Ipcj^cam dc- Secund6 impugiutut ea (cntcntia , quia lola dc- inonilratio ell ooicdum attributionis Logicx , er- go nou oranesmodiidendiin porticulari. Conicqucn- tta eft euidens : antecedcns pcc4>o CAittQioM &■>■ quentL S V B S E C T i O 1 V. S»U itmmfirAti» tfi ^tEhm MrihuimiU H Ani l.nt:ntia:n , qu, un v:ri')rctn tcpiito , latc dc- Ltcndit Hunadus 'Di/^M«/. i> L^giufiUtj.icK- cifit.vc dtbto v: monftiatioiiis, cii.imli ignorcm di/rcrcntiam indini- duakm , pointni tamcn "rc^i:' dirii^i ;id (lonioi-.llr.uio- ncm in ia.iiuiduo facicndam. Sic artihci non Uiilicit vt feciat Cattiedram, nouide quid lit opns anificio- lum in commimi ; R. autem noacric i]:iomoJo Cathc- drafiat ,eam facict , licei indinihylica aur Theoiogici detctminat , iion Lo^^- ca , (cd Theoldgia vel Pliynca. Si autem ignotan - tur ratio JJinitioins, non [oiTl t ll.i l"ici-.cia cx fo- li c &: diuilio , ncc non & argumcnrario, Uiiu pattcs cx qui- bus componitur dcmonftraiio; crgo ilia cft obicflum cnnariu.s componant numcnim milleiimURt. , nott atttibutionis , dcfinitionis , diuilionis » &c. Conle- tamcn inde (it , cos foium conliJcrari ab Anchmc-^ qucntia cft cuidcns. Maior probata (IipriL Minor vcrA rid proptcr millcfimutn , &: hunc folum cflc obic-» ncgari a ncmine potcft , quia dcfinitio & diuifio pof- cium artributionis Arithracticar. Ci!km ergo dcfini» funt circ pra:miflz vcl conciuiio in demonibadoiie » tio & diuiiio per ie (inc encia completa , & folum crgo funr partcs illius. Argumentario ver& eft pact fint pactes demonftmtionb per accidcns , non eft Mrtaphylica Jemonftrarionis , qi i:i rfl: r.iti-1 gcncrica nccclTe , vt folum proptcr Jcmrinrtrationcm co- illius. Scd antcqiiam vlccrius pcrr;ainus , tottc cxdi^s gnoicantur , lcd crunt t.aiiquam mcJia , aux (tmtil iiri fiii,quia tonc non polTunc coguoici , nifi iii ordine ad ncnra quod cx fc ref- pidunc, at id non videtur necellarfomm pattibus ac- nJcntalibus , & qu.T: cx fc funt quodJam totiim 77 pcricdhim , vtpatet innuracris: licct enim binaous & k mc fiipri Ctc. Obiicies 1'rimu , oJus fciciiJi m commum nc- 3uic cllc obiccUim actubutionis Logicx , eo qu6d mo- us (dendi n Se non poteft (ieri \ fcd dcmonftratio^ habent & bonitatem honeftam , qua pter fc anaari » & ytiknT, qu4 poiluot aiiud. poilunt pcD- antari pcopcec , Hapc obiciiHonem rctorfi contra hos Au^brer, ' dtto 8c detftminat^ , ergo Jcmonftratio vt (ic non eft obicAumattributionis Lofricx. ConvLJo lili.ntcr con^ fcqoentiam , ii dc tationc aliqujl abftcadka dcmonfira- ticrais (it (amo i eft ergo obieAnm aRciborioais Logi- car , oinncs demonftrationcs omninm fcicntiarum in paniculari : quia vctci Logica non explicat in panicu- cnim Jicinr eriamvc iic non poteft ficri , li:ddcbec ellcinindiui- iSc placuit poftci aliis inftantia : ipfi cognitioncm terminorum otdinari ad propolitio- ncm, & hanc turrus ad dcfinicioncm vt ad obicdum attributionis , quod etiam vcrum efttn omni Ssti- tentia , qna partc docec , cccminos non propter (e , fed proptvr pr.r,'ofition3m & alios mcklos fciciidi confidcrari a Logica. lara ergo fic argumentor : Tcr- lati , qiiid quzlibet dcmonftratio dcbcar habcre(boc mini codcm modo funt pancs propofitioni! «nim ad proprias fcicncias fpeiitat. ) uko aliipio nx)- dcfinitio & diuilio fiint partcs (lcnionflratio defiiY(ioncm&:diuiiionempiDpcer' oames 'mooos lciendi , non oonfidcrando corum dilw (e \ Logici intendi>Deinde impagnoabfbtntiieam (b-' fcrcncJam in particulati , licer Loeica lit lcicntia pra- lutioncir.nni.i JcfinicintV Jiiiifioivon fiint partes oinni- ^ca , Sc inftrumcnta ptzbeat aUis lcicntiis : malc et- no pcr accidciu^d pci le urdioatx ad dcmonikjtQoacm • -■w Digitizedby Google 74 Di(putauo 11. Logica ^juia tlT;nti! firius cpgiiit.i ex {iia iiatur^ iruiiii!lc.i dii- Scd adjiuc vrgcbis : SjliogiliViUs piobabilis non c(l lii ia co^iiiciouciii palHonis non rationc lui , (cd lationc pars dciaioniliationis , nec cognitio illius vidttur neccf- Gne cognidonis ; co^nirio autem cneiuix cll pcr dclini- iari& habere connexionns cum demondrationc ; ei^ tioneiti.crgodefinitiomcdio dilcurfu cxfc c(l illariu» non ocdinatur ex (e &exnacura fui ad denionftntio- cognitionis dc pafHonc ;ergo dcfinitio «x fc & naturi (uS . nem , ergo hxc non cft obicdum attiibutionts (Mununi pvuc tllc pars demonflrationis , quia idcm cft clTc illa- i oruni (.jii.v m Logica traiJiantur, Proptcr hoc>0C|>ae- (iuam conclu/ionis > & ei(c partcm dcroonftrationis ; hoc cedens arguncnnim vaidc eft piobabilej^aod inultiRe» aotnn lulnis ofttadi Giprk DifpMdt. ^anamtn^]. vhl renriores(qaosOaiedi»l^uinii)docenc,lcflicccac«i-8t' oftendi dcfiiutionem ellc illatiuani conciufionis , con- r.iciu.inni.cin provt includir (jlloiMlriiun probabiicm ftituciuam demonftiationis , noii fccus ac ignis eil pro- ac dciTtunlhaiiuum clle obie^ra attnbutionis Logicx. dudiiius calotis per fiiam eflenriam. Fateor»ilefinicio- Nihitominus negari nequit iincm quem per (e intendit iif s. Dc'i<; Anr;cli habcnt iclnis , non clK il- intcllc(fh's , lici t illumiion (cnipcr puflit i briniic ,c(lc latiuas concliuionis , ncc conftitutiuas difcuriiis , ac iii lciciuiHcura modum cognolccdi ..c proiiuic iios ..u illuin l^lb& ita cogniriodSoticdlldcincognitionempaflio< coilini.ireJidhqiMltiMliricogamur folu rjllugifmupro- i>ls> vt id prxftet pcr cognitionem diftinAam quam in- babiti eflc coiuenti,cftttgo (olademon(kratio obicaum fert,& confcqucntcr pcr denionftrarionem. Vnde (icnc «ttributionis Logici*. lam ad arguracnrum in contra- cx hoc capitc di tinitio , qua Dc iis co;^no(cic elleniins , riiim rclpondco , lyllogilnium probabilcm co uukIo dc- dtftcrt ab ei qua nos eaidemdeiinimus , iia ettam ccnieo icruire ad notitiam cuidcntis/]uo cognitio vnius contra- fbniramdfnetfiinfpederam delinitioiiemc(lenti»,qu« riioniinaturad cognitionema]terin9,namlicitprolia- in nobis cdlt.c.jfi' <;i!oinipofrSilisc(Tct dcnvji'ftrat;o , bilisnonllt contiarius cuideiitis ,deficit t.niHn ab illo ab ca qiix nunc cll ; i^uia cft ilkciua conciudonis , iila tanquain rcs minus pcc/cda a rc pcrfccla. Ad cugnul- Tcro non. cendam aqtem rcm pcrrtdam , & ad lcicndum illam fa- Et hinc manct fatisfjclum exeiTipI" J.- n ip.Kiis : qni.i ciTciini.intv.ildc fcirc vbi ] i flit cllc (kfcdlns nc dum numcrus primus , vcrbi gratil.quancum dt cx lc , noii pcrFL^c.aim cupit opus , f.iciat n-.iniis pcrfcdliim , vt cnim pctit namen|*i millc (imum ( neque enim vnus homo in quis cognufcat charifinaca mcliora , dcbct cognolcc re > cacione vtiiuTcftec diuei(us ab eo qui nunc eft , etiamii qiue funt miniis bona: ergo Logica ec(i criam /idcndo non ellcnr pqlllbilesmllte alix res, cura quibus compo- mlogifmo probabili habeacmodum bonum cngnofccn- ncrer iiunurum niill linnmi ) crgo ilU iiumeri non di- ai,ai!i;i t.xmcn aanulatur maius bumm tranfit cx pro- conc conncxioncm etlnuciaiein cum fiibicquentibus^tam babili ad cuidcntcm yt ad (iium obic&um vlrimo in- enhn eflent ddOyPmns 0cloanne9,eclamli non eftec cencuRk poflibilis alius ccrrius.quam moJo fir.t. Non crgo nii- ScamdiS , princlp.ilitcr probacnr nofbra fcntcntia , •* nim,fi connitiobinarij ic ccrnari| numcrinon ordinetuc quiafinisvltimu$Logic(W(rr/iy(i>ff<^i,fcd hic ad miilc liiiiDin, vt ad obicifhun attriburionis, feci^s verJ^ ' pcopriceftiblademcmftnicio, ereo,&c. Probo Minorem. dcfinitio , vt iam piobatum cft. Ad ali.im confirinatio- Scirc, c ll t c^r^oft trtrmipV eMf*ij& ^hod iliiMscft cauf»: ncmdc mcdio ^qnod proptcr fc & ptoptcr aliud nutcft hocaiitcin non iit neqt)e pcr dcfinidoncm, ncc pcrdjiii^ amari ,eriam ^cilc rc (j)undeo , veiam quidem eHe» roe liuncm, fcd pcr demunftradoncm, qux t ft cefnitit rtif» lasp^ po((eco|;itare dc dcfinitione/juacenus cxpttcacna- fiuutiuifdt, vtl i fofttticri ptrtfftilMs ; crgo (uta demon- tatam rei,etiam(i non cogicciii tunc, an poflic ordinari ftratio propric cft modus fcicndi. Confirmo. Ptopriua .iJ Jcnionftrationeni ,ficut poieft achi amari mcdiuin , modus fcicndi hominis, vt diftinguitiu-ab Angclo & quod in lc cftetiam hondhim vcl dclc^labilc, Ucct non Deo, eft pcr difcuriiim : (cd Logica intendic modum ■ ametor finn adfai: nef^tamen , propterea non ordinaii iciendi propriom hominis ,ergo 8e dilaiifimi. At hiter eam cognitioncm ad dcmonftrationcm , licct cnimcgo di(cur(iis , foluS dfmonrtratimis cft fcicntia , crgo Lo- eani tiinc non otdincm , quando tamen poftcil volo dc- gica primario intcndic dcmonftrationcm. Ec hinc coUi- monibationcm faccrc , ca cognitione iuuor , quia per (e ges , cciamfi dcfinitio lecundAm le e(!ct nobilioc mo- e(l ill.uiua conclufionis , ctiamfi aclu non inf rnt , ficut dus fctcndi , quia tamcn non cft proprius hominis ,cam ignis tciaiTi , qiiaudo non calcficic , crtcalcfactiuus. iion fucuramobicdlfin utiibntionis Logicx: (cdnc difcuifi m ; crtu) fola ncin & diuilionein diccrc oidinemai .ar^incntacioncm dcmonJltuio cftqu.c ad.Tquat adiuicatcm intcllcdus , non vciu Jiccrc ad dcnioftrarionem^prxcipuc ciim fyllo' ergo illa loU cft vlrimus uUus (inis. Ptobo antcccdcns, C''iii'!s nro^.ibilis pci ic (it Jigus (citUjinicN ;i'e f.-'.ckofcpius quia in piimis aj cun Jcbcc pr.ccfJcif apprchcrfio , co vtainurqiiain ii..iaonl^rationc,vrl proptcr twuuitatcm licut ad omnc iudicuim : Jcindc , in ca datur indicium ingenij vel proprcr dcpcndcntia a fcii(ibus;crgo non mi- & afleniiisdret pncmillas , & pnetettil diicarfus circa ni!isillc,nuiinideinuftrauo,crit obieftuattiibutionisLo- condulionem * ctj^ indudit omnes tres intcllc^us cic(.Rclpondco,in primis argumencitionf vt (ic non poT- operationes , ergo in illl (ariatar & cxplctur capadtas fc eflc obiccbim aftriburionisjqnia ( vt Scc^. pr.vccJcnii noftti iiuellcdus , crgo cft cius vlcimus finis. Dcinde , oftcndijr.itiofupcriorvttalisordinaturadinfcriorajdein» obicAutn ipiius pcr (blam dcmonftiarioncro petfcQ^ de nec tyllogifmum fallaccm,quia non eftmodos Icied^ cognolcitui , quia pcr cam iblam cognolcimrooieAum im6 Jc illo Jiximus difput.irc l o<:;ic.ini, vt Jc conrrario in lc ciirs ptopiictates & caufr ; ctgo f jla Jcmonftr.uio lucii lcicndi : fcd ncquc lyllogilmum probabilcmob c(l obiedUun actribuiionis Logica: , vcpocc qux fola cft eandem rarioncm polfe e(re ubieAnroatcnbutionis, quia perfeda cognttio obiefti. lion cll moJus icicnJi.Licct .lutcm ctnnmuniijs co vta- Obiicics j Dciis pcrfcdHiis coenofcit obiccJa , quara rour quam Jtmonftrationc , id caincn ex impcrfcctiune nos : icd Dcus cugnorcit pcr dcfanitioncm , crgo dcfini- pcouenit non quia intelle£btsnoftec de (e non fcraper tio cft pcrfciflior modus cognofccndi qusun dcmon(b%- . coBeniraddeoniharioncm Tanquamal finem vlrimian* rio. R.c(pondco, Dci dcfinitioncm .-ictingerc rcs in fc, ctfamfi alk^oandoeam non pollit obtincrc ; ficnt coo- &(imul in i*p(is.itringercearumcaufis& propiprtvhm. dale cft diuiitQnidiuidctc panc? toti «>abi5,qtiftrarione4i^i^CRlatio(^^ QicitcoadiinatesQon enim ulitcr uiuiJu , i iiicognof- z'\ demonr}ra(if-!irm,c6rn nondiifcraiu intcrlbyiulllb- cendovc diftinAteftmembniCognicioautcm cft eldn^ lumex part.matcrije,nouver6cxpanciiircifidjLogici( tui lp& «Am ipfim Logicaauc.'m nonagatdemaceril,{etldeAjrinAlylb- Adnefte.nonmillos voluifle.definiriorem efTrrom- ;i';,.uiitLi- _ — ■ j, - — » — — / — ' - ■ — -...-j —-■.■••(••VI ^ 1 1 1 giunorinn. R I n Uri porcft Piimi.Lot^iL-am .'c;crc Je pofitam cx tribus vcl qintuor.i| pn.hcrli mib materia dcmjnllratiori'. w .iiduicla a maccria i^^llogif- minata conf isc ad fnbiccl: 'mjvcrbigratia ad iionuncm, ™i probabili«,licitin ipfis dcinonftrationibnsnonagat alil aJ mpul m ,al a ad &dlc intelligecur, f! tiombusipfis, Sc dcdijfjicntiainter cuidcntcm pro- compnicnrur cnni cocx (lcnri.i dnonim hominum vcr- babilem, vnde dilF.rcnti.i dcmonftrarionis a fyllot^ilino bi graoi qiia: niliil eftaliud , quim viciulque cxiAcn- Erobabili per fc fpeaat ad Logicam , cjaod ab omni- tia &diinci6,deqiionooniiUain2}^aMr. tf.dt7^f us conccdi debcc , fiue dicacur dcinondratio obic^lum Uii»ne. anribudonis Logicx, fiuc non. Alia argnmcnta , &c Maiordifficult.iseftln argwmcnttrione , qu.r ronfl it PCO noftri fcnt:iuia cotur.i iil.im on^itto , (jui.i f.ui- ttiln '.projKifitionibusreahtetdiftinais.qnar v.ari.i:i j'. i'^ w cx di rj} itn.il. Pttrm ejl kvfiu, o f (! Petrtu efi t? »•.•# t H»clyllogifinuseilinpumiiigura:fivct6Maio^ SECTlO VI 1, poAaturtocoMinoriSfSchcc^contniriolocoMaioriS) ^ _ vr, Perriu efl Imna. onmi< hotno ejt .inimitl er?» Petrw efl dnMe&Mm LogicjtdffefMt ah bbientmliM^um um crit iyllogilimis in niurta fii^iira C.tieni ^ fiiailiMimK ctiamfimancantitdcihadus;crgofurm.t i.t ar''iimcni:uio- nis di|Un^;uitnc«b.oauiibusilU$aaibas,aiam fimul DT^fieultas ha-c fub alio tinilo agitari roIet,an fcHket «mipris Dixi in^Siimmiilts , 8c itcriim repcram Difputat. L >;.;i.M .ilvJ;i\ li ic ruii.s dilling at lu. Vci uin quia *5 in intcllcilu co inll.inri, qjo fit fyllngifmus, non clTi; hr liibn.lio c\ r>h ccti dilliiictionc c '«ivn imtcr ccn- Maiotcm Minorcm ,(cd duaspropoficioncSjquasditi;' lctiir ptu icnii\ , i Ii o ca:Ti ofT-^rcct explicarc hic vbi dc in"sprx:ni(Tiis : vndc criamdixi .qnanam fignram^We* obiccto Logid 'ifquiriiniis.Pro ciiius iiitclii^cnna fup- »» non d.llitigui a prima in intellcilu. Vndc ncgo , cum pono, modum fcicndi, provt cft obicdlmn I. 'gicx, non eiiiiemomiiinopropofitionibuspoflcin intellci^ vatiar dicete endtacem aliquam tcalcm, aut mod i lcm hipcrad- n figuram fy llogiGiK>nim.De conclufione nullumeft do- ditamiplbnimadbinmriibftantix.ab cifquefcparabileni* bium,quiahxcdelee(rendaliccreft conchifiojTMMS Tt nonnalli male docntre. QmoH probo , quia definirio- dftendemfls fofifts m JMrw Ptimm. nem vcrbi graci.i , ( idcm cildc diuifionc ; i lli' inr^Jnni Obiicics.definicio hominis & dcfi'Titio lconis cunue- S| fciendi nilul aliud cft , quam clTc cognicioncm exprcf- niuiu in rarionc dcfinitionis , non vcrd in racione adnsi laro id rqmeiencantem, rationem comnranem , & difFc- en^ (brma dcfinicionts debet efle dioeiia ab ipfis iSd- tentialem : fcd rxprxfcnt.irc has rarioncs , cft ipfa clfcn- bus : ficiiri , qnia vas aiiieum & argnucum conucniunt tia a^bu , qui cft dcfinitio ) crgo modus fdcndi vc caiis, in forma v.ilis, & ditfcruntin materi4,colUgete licctjfot- lkNldicitmodumaccidcntalemclTcnnijt:ipfommaAuiim mam vafis di icrfim clTc ji mateiil iUhis. tdem atgu- &ppecadditum. Confcquenria cft euidcns. Maiot ccttif- mcmum ficri poteft conira diuifioocm , argumentatio- fima : nam quid eft aliud dcfinire, qnam cognolccre rem nem de homine vel leont : nom comieniunt in ibrmi di- pcrgcnus & difFcrcntiam i Minor vcr6. icilicct , eam re- uifionis Sc argi mcntat ionis , diftetunc catnen aAus ta- prxlcnutionem cfie ipGun adniim (ubftanciam » tnde uone fuc entkacis , crgo fbtma dincxia eft ab encitaie oonftat, quia adui non accidit efl>co«^irionem Ini ob- ASbis. Relpondeo i dnas delinirione) t alnm hondnis * ' ieftifvt vniucffaPhilofonhia docftjiiro nihil magisifti- aliam cqui ( iJcnl cft dc dirifionc & argumentatione ) buseflcntiale,quamc(rc lIiiobii.^li rcprarlcntationem. ellt' eriam diucrfiis in ratione dcfiniiionis .nonquiaia Confirmatur:eoipfoq.i6d ponai.iirs adumil)um,qui huCiquod eftcxplic-arenatutam reiidifTcrant fbtmalitef eftdefinitio,& pcr polTibilc vcl inipofTihilc ;^.'f T.imi s ab loq icndo ; fcd qiiii hoc cft idrntific.in';!i rtim aliis for- coomnemmodumhtpcr id !ic>iin,:icT:tis liL icprifcncabic malicatibus diiictfis : & hinc folum coUigitur,rarioncra " carioncm gcncricam & fpci.ificam;ctgo ctit dcfinirio,er' dcfinicionis efle gemH ad hanc vel illam definitionciii sorupeifluiueftmodusfuppcrjdJit-.is.Imu,licctdemusf ipocie di<>et£nii:non vet6 colligiiur>tationemd6fini- de&ao,reralcaie enmniodtini,adhucin priorinaturxi tionisdiftintpifealiterabtpfiv :iflibt!s,fictiti1ic^homo in quo intclligicur ailus illtim pf.vccdclis, dcbct cfnripi & cq-msc >rt icni^nt in raiionc arii n ilis,& diffcrantiii aAus vt rcprxfcncans gcnus & diticrenciam , qcia non racic>nibus fpeaiids , tion rdcu icquicur » rationeih ani^ pacefttnrclligicuraalileflcnriijcrgoproilloprioriiam malis ofle acddens relp^ homin«ac eqOi, ElceiBWi lu i l i cum concipimiis vt dcfinftioncm, qiiia condpinvis ctiin a;ic:- ' h vTfc^^Tco n cft c rc, tum qiiia ( vc cficaro reprjefentantcmgenut&difT'c-renciam,ergo,ctiamiireful' «« Pr*d c.ot.i>it»Sunt ) criamillx formx funr diuer- taiiettalismodu$accidentalis,adhuc periUniiilKMicoti- & tn fpecic « licet diuerfic-is nonoriaritrex diurrfickttf itiractetur dcfinirio in elle dcfinirionis , crgo ncque in m.uerix; ttim q •iafoimaillavafis eft feparabilis abip- carione nuxli (ciendi , ergo nequc in racionc obicdi Lo« la nAat ria , vt oniUs cemimiis : at fisrtna detinitiotua gicc. oequit ab ipfis adibus feparari, vr fuprit oftendi. De dinilisne ptobatot eodem moda Nam dioifio- • Poflct etiam aliquis v^ere atJiuer(a fpccic in illisduabus deiinitioiiibus junnin i v\ Uonis j qnia a£lus , cx quibus refultarcc for- in.i illa ,c(Tcnt ( vt &;aducrfarij fatentur ) diucrli fpccic, ergo etiatn fonna;c\ iilis relultantcs. Patct confcqucn- tia , qiiia di'x fomia: cxi^cntts pcr fe diuerfa fubicdla in fpccic , & ipfa: fpccie diftcrani ncceirarium cft : hac cnitn racionc prob.itur ccmnumiter , cognitiones Angeli Sc hominisclTc diucrfis fpccicpropterdiucrfitatem potcn- tiarum>inqmbii$rccipiuntiiricrgo & aducrfarij tcncn- tur illi obictlioni latisracere , cum cx corum fcntentia ■ Ctiam lcquatur , formam definiiionLs cflc diucrlam pro diuerfuatc actuum , quod contra mc pro abfurdoinfe- rebant. Sed hsc impugnatio apud mc non habct vim, qnia nonomncs fomiac , qiiar funt dc faclo in diucriis uibicdliSjfutirctiamijKcicdiucrla;, nilt quando quxli- bci cll .Tllitr-ir^ dctcnninati; illi diucrlofibiefto. l'ottft avttrni LQntujgcrc , vnajn f.jrii-.ain ciU natura lua iiidif- fcrcntcm , vt vd in hoc vcl in illo iiibicdo Ipccic diuct- fo cxiftat ; /Tctic calor cll indilTcrcns vt oriaiur vcl a lolc vcl ab ignc : co auttm calu licut non v.ilct , hic (aSot f^tltoTitkr a filt , & ilU dt fii^lo ah ignt dmerfr in lf>e- ctc a folt , trge (tiam c»larcs difftmm jptcit ; k.\ t;cc vaie- rtt , k*c jtrma tft ift W dimrjo fnbitilo , & illa in alio di- tterji ]prcie , trgo d>fffrtim tmer fc fpecit , vt patct dt fa^"^l o in i;r.iti.a , i\vx cft citHdan Ipccici fiuc in liomine (iue in Angclo lit. Ad illam inllantiam dc cosjniiione rcijomlcu, ctiani ibi coiifcqiicntiam pcr ll- non c!l'c cllc bonam.Q^id autem dc fvvlo ditcndum lic , in in.^- tcria dc AngcUs oftcndi. 50 Ex luicukjiic ditlis apcrtum cft , quid ftncicniluni (;t dc Jiucrfitatc obiccli Lo;:ici ab obicdo alijuim rcifii- tiarum , pr.Tfipuc ab cbicctoPliilofophixjdcqiia fo- la pottft c(Ic difficiili.is ; quia ciim ha'c ag.it dc anlni.i ^ liusacVibus .videcur cum Lrfgica coincidere : c< iift.it, inqium,ex his quid fcntiondum (it , nempe Lo^^ii .un cn: Philoiophiani agtrede codcm obittlo rcalitcr lo- dojcirtaillnd vcri^ diiicrlas formalicarcs conlidcraii a Logic i , qiiam .i Philolopliia: h.TCCnim .igit dc vitalita- tf ai^uum , con'm vcritatc & fallitatc, dc rLipcifhi qucm dicunr.id potcntias , & ad obicftum , dcaliis limiU- bus ; Logica vetii in cis conlidcrat rationcm cognitio- nis , gcncris,fpccit'i,diuilioneTn totiusin partes, rationcm prxdicationLs vnius dcalio , & liinilcs forinj.litatiS, qL'.Trationc noftradiftingmintiirab illis.qiias dixiinus .1 Phil^jfophiacognofci. Ht hoccft fiiftlcicnsad diftiii- gucnd.'-s eas fcicntias , /init Mct.iphylioa diftingiiitur .ib aliis,non quia obicdV.i illius diftinguartur realirtr abobictlisali.irum fcienciarum (agit cnim de omnibus cntibus (ub rationc communi ) fcd proptcr diucrlas form ilic.ccs, quas in codcmobic6o conlidcrat, l^Sd ii dicas , ad camlcm fcicnciam Philofophi.T , co iplo r,»od ag.it dc adlibus intelleilus, pertinerc agcre dc om- nibui il'orum fQriTialit.itibus ; facilcpoteft rclpondcri, vctnegandoid cllc ncccisarium , quod potcft probari cxcmploadduftodcMttarhylica ; vel conccdcndo lo- gicam cfsc parcem Philofophix, &:abco diftingui fo- lim inadarquatc vt inclufum abincludcntc , &:vt p.ir- tcmiioto, quar cft communiflima fcntentia intcrDo- (flotcs , qiiam dcfcndiint Fonfcca 7*»» Mdtphjifct c j . (jiufl. K . ftil. 1, .Conimbriccnfcs tjUdft.^^.Prcoetnit nri 4. ^tv' rcccntiorcs multi fcciiti plurcs Antiqiios, quos vidcic licet apud proximcrcbtos. Aducrtc tamcn,quando dico diutrftu formalitala , non intelligi amcdiuftfnm aliquid cxp.mcohict^,h.is cnim fomialiratcs obiciliuas in crcatis rcjiciam infra. Vndc,(i clariiis visrcfpondircjdic LOgicam a Philofophia ex pnrcc obie^Si non diftinnui , fcd cx modoquo illud cxplicar. Qiia vcro parte logica agit dc demonft:rarione vc| dc ar^uincntationc , habet diucrfum obie^im non Ibliim Mtionc.lcd cri.im re.Tlitcrab obiccto librunim de anima, quiain his folum.igitur dcn.itura cuiuftibet .iiflus fcor- fim ; Logica vcro agit ciiam dc coirxiftrntia qu.t conll- ftit in durationcconim a^luum , cx quibus arguinenra- lio conlliniirur:hxc autetn cocxiftcntiadiftijida eftrca- lifcrabelicnria cuiullibet a^»^! s , im^ &oniniiin'. ,rnm fipraillosaddit durationcm rcalitcr diftinfiam ,iuxca probabiliorem opinionem. Ntc idco cenfcas nos docerc 9^ ccntrarium cis t|i :t proximi- diximus , dura negnuimus rarioiummodildtndi l oncfscquid acciucntalc, diftin- * fli.m ,ib ij fis aifiibus : tiirc cnim loquebr.mur dc illis eri.im vf coniuiiiftis cum duraiicnibns , a quibpsvt lic non diniiiguiiur r.-.tio aigiimfntationis , vc adiieilaiij volcb.mt, contindtiitcs ,cllcqi:and.iinfonn.nm rc.ilcn\ artificialem illis fuiuradditam ; ar vci6 in prxfcnri fo- liiin loquiinur dc illts fccundtim fuam fubftantiafn,& vi diftindisab iplls dutationibus , fccur.duin qiun» iijlani rationLni conlidcranruc abAnimaftico, & diftinguun- turab obicfto i.ogica; criam conliJeianiis cortiin cccxi- ftciitiam in tcmporc , ratione cuius tlHciuiu argumtn- tatiuncm. S E C T I O VIII. ytmpliHi dciirina. tradita iecUrntur Hj€cdcdur.utonibi;sdiftin(5Iis rctigic olim brctnflTi- mc,vt iacciic inyrimaimprelIioi;c, ob qti.r poftci muici longiilimain tixuerunr uifputat)oncm,dc anificio logico,(»>/ , lcilicct i»clud,.t vtiiotiemcum fiibtciio at> vht- iMionetn in iHo > ati iitidurationem cutn tedem in'ell(llu vaiiain hoc pundVodixcrc. Mihi rts tota vi.lcCtirpiirL- pi;tccHc dc vore , q;i,im niinc ctli brcuiter.patilotamcn diftincliiis,quim oiim , cxplicabo. Ht quidem , (I dc arcificio Logico in vnico aifkii confi- ftc.c Icjqiiamur,rcs cft clarilliuia.fcilicet.adjrqunccin fola c;r ciuicaic i!lu<| c6(iftcrc,ncq; vbicationcin illam inclu- dvrc,ncqi;c vi:iomm,ncque durationem cdc nccciratiam zC\ df noniinationcmartiHcij.Nain iicuc albcdo etiam ft - pJ-.ata a fwbicdo cft verifliina albcdo.ita .idus illc deli- nirionis ctiam cxna fubiccSum cft vcic,& propric dtfi- nirio , lictt iionrcddar vllum homiiicm dcfiiiicniciu,fcu : cognolcciiccm cdcnriam rci ficut albcdo feparata mil- lum rcddit album. Sectindo, vri hoinO in priori natLjr.r ^ ^ antc vbicitionem , iScdurarioucm (licct illa clltnrialitcr cxigat i tftvcriflimus homo ita illc a^Uis dcfinitionis .intc omnc vbi , & durationcm eft vcriflima di.fitiitiLi, habctquctotum liuimartifictitm. ^\\W.\ cigo difticfltai cft in artificio confiftcnteina^lu individbili. Qiiomodo aiifcmres indiuifibilis habcat arcilicit ni diiflumcft (11- pra id indc proiicnirc, quod rcprxfcntcc vcin pergcnus, & dilFLTcntiain. Maior,feu potiiis tora difficulias cft in artifiiio fyllo- giftico,qtiod phiiesa^h s incltidit , qMi.i illi vt lic non funt apti ad conclufionan infercii- tuin , quia maximc Logica ponit in eo fuum arrifi- ciiim , vt diio illi a«fhis Ijinul oftcndant idtiiritatcm duo- rum extremortim citm vno niedio,hoc aut ctn Iiaitd dubi^ noii laciunt fi lint comodoiciundH ; Sc in omiiibusarte- foiftis conftantibus diiicrfis partibus id manifcftc conftat, nain (i liodic cllcr in tabtila pofitus vnus color,&: cras co iam deftniclo alius , & fic dc rcliquis , ncmo diceret,eos collituilK pidura.aut cftt Cifaris v.g.imagintm qu9n- ttimvis fi LMnnes fimul clfcnt , conftitiicrcnt pcrfcilifll- 94 mam illitis iniagincra ; idcin ellct, cfto fimul tcinporc. elTcnt illi colorcs , fi tamenin diucrfis tabulisjidcm in Cathcdra, ncmocniindicit clFc artificium illius , efto af- (crcs , qui illam conftitucre polTunt , cxilbnt vnus hic, altcrRi«ni.r,&:o, Non ergo cognofcitur, lcu non vocatur arrificitim , tiili quando &. limul ^ &c ita funt coordinatc partcs , vti dcbciit clTc. Hinc dico ,non cllcpropricarrificiitm^nifi inrclligan- f ur a^us iili condurances furmAliter, Hc in codein intcl- lcclu DigltlzeL, I , v.oogle De Logica fecundumfe,&:c. Sc£t. L 77 lcftu vd vniti , fi vniti non ftiit , laltcm in codnn loco. Qo6d vnio illomm ad intelle^kum fi condurent non fit necclfana ad cam dcnonunationem , dixi panlu antc iu fimili de definitionc in abftrado quod cnim hic intcnic- nidnt duo adlus , non propterca magis rcquiritur conim vnio ciimfiibicdo , ied quod fimul fi nt,polIuiiiautcm id habcrc pcrduracioiics, & vbic>^oiic$. Qn<)d .uitciu fi fint vniti intcilc&ii , non rcquiranti r vtiicationes fisrmalcs ,indcfacilc oftendirur ,ondco , ncgan- do primam fcquclam.R.itio cft manifclla, nam , quandu funt vniti fubic(fto , per ill.nn ipfam vnionem Tiabcnt connexioncm in ordinc ad idem fubic^him > & confc- qucntcT habent prarftnri.im fufficicntcm" .id iUuminan- dum in ordinc ad conclufioacm. Q_undo autem carcnt vnioncad idcm fubicd^k im , non pt>llunc concipi habcrc illaroconnoiiioiiem , qua f.jciant vnam quid aliquomo- do , nili jchi fimul fvn codcin ttinpnrc , & loco. Hmc dico , condiiracio fotmalis ( kiquor in fcncvntia cam diftingucntc ) fcmpcr rcquiritur ad concipicndum pro- pric Sc athiillud art-ficium.R.itio ci\ t l.ira cx didtis.quia li heri prima cognitio, hodic tcc.ind.i cxift.incnon fii- tiunt artificiuin , dcbk bunt tr(;o concipi fimul tcmporc, id autcm non potcft dTc ; nili per durationcs i^fas, quia j6 iiihil cft aliiid , quod cas polTit cunncflerc. Relpnndcbis prtm6 cascqnnc^i pcr vnioncm ad idcm (ubicCiuni.Scd contra : nam cidcm f ibic^lo polluni concipcrc- vnitam hodic vnam prxinilfam , &alteTam cras, vt fic auiem non faciunt artificrum Logicum, iuxta difta panlii antc, crgodcbcnt cocipi eidem mtellcdui fimul tcporc vnity, hoc autc iam dicit condurationcs,ergo,Diccs:habcbunt illas iadicaliter:fcd contra,qua nihil omnino cft ,in quo ill^ duratioiics limultantjE ladiccntur.Audiui nonnemi- nc rcfpondcn(c,radicanin aliquibus circunAontiis nobis occultis. Hacc t.amen folutio eo ipf > cfl rci jcienda , quAd recuitat ad circunftantias occultas, & quidcm antcquam (ciu radicari ab{olutc,lioc ciiiin cgi i ncgo,vndc,qiiaio,id probat,c6m ncctadicationempofllnt probarc.nuiltoau- tcm miniis caufas,quas ignorant; Miniis malcdicipo- tcft,radicariin volitionc Dcidc dandisillis codurationi^ bus.Vcrumncquc hoc potcft liiftincri,quia illa voluntas Uci foliim cfiicicntcr potcft conairrcrc.vt cauHi, non vt id,quofonnalitcr condurant, aur coifxilhint, vnde iicut voluntas Dei dc poncdis fimul airrribus co ordinc, quo cfEcerenc cathcdram, non cft ipfa fori>a cathcdra:, quia non eft fi3rmalis pofirio airenim luo ordinc,ita volontas Dei dc poncdis fimul illis duabus pianniflis non tft ipfa pofitio,ac confcqucntcr ncc potcft vll.i ratione propric dici artificjum Logicu,fcd pr^cise caufi itlius.Diccndum crgo,eas condurationcsncceflari^ ptnintre ad rationcm fyllogifmi , ficut non polfiim concipcrc duos cqiios po- tentcs trahcrc cumim , nificoncipiam eos fimul codem tcmporc exiftentcs. Et faris dc hac quarftionc , qux iuxta dida fupri fcxb tota eft dc modo loquendi. R. P . Rtdtrk. tU ArrtA^A, DISPVTATIO lll. De Logica fecmdurn y? , e^r- /» ordine ad fuum oOieSium. S E C T 1 O I. De Logica docente viente. sjK E L E B R l .diiiifionc in docentem &: vtttittm *\^J^^ Logicmi partiiintur Di.ikchci.Dc luc ti;ir. ' D.Thomas 4. Afctaphjju* , tt(} . ^ Scotus ~ fffl I ■ Pr«diiai ilium , Si modcrni nonniil - li niraiumfusc &: inutiliccr hacdc rc difpur.irunt ,riin cl.iram iinportiina diUjuilitionc obtcuranti.s. tgit ctiam nouilTin c faris fuscP.Lynccus »f. j.r i.vbieti.imnobil- cnm obllruauit rcm tot.mi cllcdc vocc. Adducit aurtm vatiasciusdiuilioi-is cxplicatioucs ,quas omncs vtpro- babilcs .idmitit;cgo tjincn in vna antaltcra magnam habtTcm,cti;nn llado vocibiis,.'itliciiltattm;'ld qcia rcs cft p.irui monicci, can-mdifaiflioncm rimicc«);5k' brcuius nic cxpedio .^b iiac difficulcatc.Pro qiia Tdiicnc , ncniini diibiu c^,Lopicam doc( rc modu dchi!icdi,dii:idcdiA'c. Deindc,ccrcii cir<.,alias fi icti.n$,im6 &: ipfniTiLogii.un,^ ri tadodtrina,du quclibct iii pioptiamatcriiidcfinit,diiiidit, &c.Ha:c qu.T dc rcdiiprt n, p6tctant,adco lunt ccrta& pcr fc manifcfta.vtin ci ntrouerfia vocari ncquaqnadc- D< at:c(l tamci» intcr Di iloics magna dilU titio,cui litap- ' plicandu noincn Ltgud vtenttJ m\ folum ipli Logii-x an aliiscciam lcictii:.,du iuxca rcgulns togica: dcfiniui ,diui- dijc.Riirliis,an LOt;ic.i: prascisc quaccnus agit dc probabi- libiis.an t tia quatcnus 'flc oinnibiis aliis luis obicC^is.Qr^- dillcliocft,vt p.\tct,dt fi^lo noniinc,idn:(;d.air,h.ibts qutminiiieris P. Oukd.&:V.:(l\.i.piirtt,Di/}.i n i'j.Huttad.D«j^,t.£«|ir*» $.4.qui rcfcrt Aug.v bci-t id txplic.it: ibienim Logicam vtcntcvfiirp.it procodc quod vienitJ Lofici.hKimh aiitc obicdionca nobis fo^fbminon cnim b nc diuiditnr fcrra,alii tft q^ ac (trr.ir,&- alia qui vtitur ipla ftna.Dtbcc crgo,vt ca diuifio poflit fiirtiitcri,ttia ali^ fcierii vocari in nominatirn iogica,finc id fit pcr figurf, fiuc alio modo.vt tcCti- fx)fli'it t fll mcinbnim diuilionis Logicx.fed qtiiftiocft dcnominc , & paniimomcnti, gc negaii nequit modum loqiie;idi cotiim Authonim clfc planc,Nk'taphoricum , idciqne miniis rrojtrntm. Obijcics contra noftram dcvfirinam.Idcm .tAus nequit cllc vtcs & doccs, quia non porcll cllc obicli aiJhis alianim fcicmiaru erimt lo- gica vtcns.Rcfp6deturc6niutiitcr,cundc.i£him pollctllc doccntcrcfpci)u aliqiiorum,^: vtcntcm rcfpc^ altcrius reflcxi fupra ipfum tuins reguh^ cofonnctur.nequc cnim implicai vnu .aihnn cfTc cognitionc obicOi,5c fimuJ ciVc obieflum aftusrefle^i,' Ixc lotutionon rcf|x>ndct omni- nodificuUati:ct> ' id ycru;ii fit in pluribosadibus G j v.g. Cc 78 w. g. oiiando rlcmoiiftro cfTcntiam dcdniciunis ( nan> il le acb'n'n« dc dcmonftntionc : ) at vero in primj 4 dctinitione , qtu ipntm definitionem cxplico , v.g. irjE- mtutfi tr/UM exfiieMiu futturun m ftr gtntu & d^«rm~ (MM c&m noinprcoeflemaketaausdocmeliaitiun dcfinicfonis cot hic confijrmctor , non poterft efle vtens, nih it !pcdu dn&rinac a ic traditar ; crgo iam crit obic- Qvai iiu ipfius , qued videtar tepugn.uc. Rcfpondco cr- gb iBaniaAiunefle vtentein Logici non cKiiiioi)cs , cciamfi non praeoeflerit diieiSio , s ] diftiiiguuntur iiudarqti.ttc, vc inclu- dic«idiiBB«;iiuUomododlftirigidn^^ ■ centem ab v^aitc. Nonnulli rcceniiorcs dixcrc , nuU.tm dari Logicain habitualcm vtrnicnv,qiiiaLogica habitualis vtcnsdc- bet inclinare ad vfus Logicz ; Crd nullus habitus poccft inclinarc ad vftnn formaTiier,crgo nulla poteft eilc Lo- gicx habittiahs vtcns. Piobant Minorcm : quia vfiis vt vius dcbct feg^ilaii pcr dodbinam ceipediu cuitis eft vfits ; frd babta» non poceftindinaread.aAus tcgula- tos vt rcgulacos forin;Jitcr , quia ad hoc iplc haoitus deberct c«^iofccte regulas , quod repiigoat iiabitui j ergonuUus habitus potcft inclincrc ad v(mn fbimaKter, t vt t.'.!nn. Harc dimLultas cri.im c(t dc nomiiif : oni- ninu camcn diiplicct modus loquciiJi hoiiun Auclo- nim , quia iiait vfindkic confiini i catem cam legula Logicje , ita a^us virttitis dicic oonfimnitatem cum tegulis rarionis ; crgo ficuti didcur virtiis habitualis ha- birus inclinans ada^us virtuolos , ctiamli ipfc habittis virtuds nou coonoicat regulas tatiouis , ita iuntllNc pocerit Logica habicnalb dici vtens halritns inclinans ad af>us , qui fint vfiis Logicae , ctiamfi ipfl h.ibitus ' noucugnofcant dodrinam )u>gicc , qua vtuniuiadus ab iplis cliciti. R tio cH , quia fiifticit , Ci inclineta4' vHjm , vt habiciis illc indc accipiac dcnominationcm, jicut habitus vitiolus dcnominatur a vicio,jicde vinuAfo iam dixi, nec cequtrinii vt habiCHf f eflex^ ad omncs cacianeM|iMe in.vru iiut» iucUncc » vtoftenlom eft.Seid lee cft pteoi mumenti , & de (olo nofDine, vtdixt. V Difputatio I ILLogica SECTI O II. Jn LegicM *bfoliuefu fcieutia , tmmvt dtteus SVppono prim6 , fcicnriam in ptic(t nti acctpl pro ^ fifnnficationt ilrid.i ,qua c.im acccpk Ariftotcles i. Pi^crimimuf. t. & cum cm PJublcMtt comawniBcr, pto cpgnitione enidcntlalicuius id , dedoAB ck vrinci- piis cuidcnribus pcr confeqBcnitiam cuidcntCni :n^M> lcniuquxtimus, vcrura Logiqt^t fcicntia. . Sappan» fectindo , vt aUqua (cienciaabQiloti iillt dicatur , non requiri , omnc <; cius cnncluhonf s efle ciii- dentes , qaianulla eft cx lis qui dicuiuur lcicnttz , vt Mctaphv faca,Philofopiua , &c. quc noo habcat multai cognitiones prubabiks j fufficit crgo ad mionemicien- ric , vt nttem ex niodo ptooedemii , & quanturaeft ec ie ,concturdcmonflr.'u-e, q|Hoadninltai p«cesdc£^ &o (cientiiicc ptocedac. Supjiono terti^ , nwlc& minis reqniri ad (cfenriam, vt obicdum ipfius fit fcicntia ; n^vA Ac pl.intis , cJc ho- mioc, de aniniali , & dc cnore potcft lcicntia iiaiKti, Qdod idc6nutaui,quia oonulli bcc dnoconAmdunt, &diicrc , Lcgicam , diim at-it dc apinione&dcfyllo- gilinofallaci, non cdclcicntuni.quia opinio & /yUo- gifinusfa|Iax (cientianon cft : qucratiomagna zqni» uocadone labor.n ; confundit cnim obie£lum fcicn- ticcumlcientiaipl.i , quod longc alitid eftj^is pofids. Prima coNcLvsio.LoBicaabfolutceftfcienria.Hcc cft cuncranoiuiuUosPiiilofopliosantiquosapudConiin» 8 briccnfcs fwc/f. 4. Prttwrif ,m.\. quos fcquiinr Peitini lib. I. Phileffhid , CMp. i. A nobis camcn ftat Ariftote- ics i . Priwtmi c*f. 1 . D. Thonus 4. Mttr^pet. , Mp 4. ,qnos tefeittnc & /cquuntur Tolcnis f». t. Prttetnij , Conirabriccnlca fifri, Sc Huftadus X>i/^4r.z.|.j4fftque communiifima inccr reccntiures : qumpfobo iuc cficad ratione.Le« gjcadffponfitat ex fBn^f^^ftitifitibmftt euidnMH co^eqynriaro , pcopiiefttes te eflei i c l am fi m u iii obie- 6hKUm, er«o cft fcicntin. Antccedcns ProborLogica probat , dchnitionem dcbcre ellc clanocem dcfinitak quia dcfinitio cft manifisftatio defekijonuiitantcmma- nifciUtio dcbct clfc clarior remanifcftata,cjui fpufitione . &c.ergo ablbihiti 8c ftnf^iciBer cft icicntia. Communis obicdio contra dida dciiimitur ex Ari' flDlei .Metn^ficd , C0f. |. aircrcnre , abfurdum efle^ 9 qu.Trcrc (Tmul icientiam ,&modum (cicndi. Quodhac raciuncpoccftaflirmari. Nam fciciitia acqiiiri ncquit (i- nealiquo modo lciendi : vcl crgo hic modus cft lcicnd^ «el iKHU Si noo cft lcientia , habcrous inteiitum : fi ve- tb eft , ergo debet acquiri pcr alium modum a fc di ftin- (flum, ficqiic procedcmus in infinicum , quod abfurdum eftJl^cfpoodco, AriftotelemiibUim docoifte* dfiariim ffi funrt fimid feiimimit& mmImm fimtJU nro ^ ipsa fcicntii. Vndc .ibfurdum cft , quarreic fimul Logi- cain , & alias fcicncias ad quas Lc^ica cft luudus fiscn- |K : non vcrt^ docuilTe , abfurdnm cfte firoul qiuucvc modum fcicndi , Sc (cicntiam quac in ipfo mo do fcicn- di imbibitur. Logica autcm ctfi fic modus fciendi ad aliat fcientia», non tamen cft modus (ciendi ad ft Ipiam. Adconfiimationeminitioncdico,naoe{rene- cellum , vt ame ipiiun (ciendam prcmitcttor modus iciendi:poteft cnim tntelle^tus vinatiiiiaciMirece (cien- ctasyit^vcadeas nonadiau«aKiniodo4|||fi|kndi prc- «1«. Fafccc tanen,tane diScfliib fiiSHBm acquiri, qukra fi prxceftiirct raodus (cicndL Vndc Logica dif. nciUoc cft cogoitu , quim alic icicntix , quia ad ifSmi natU Digitized by GoofiU «ficubi OMioiinmi iotasprofedbr Logicc ; hoc inquam,^um cii, .|tr.a lo- obfcurctamcn ^adcaturdocefe^intiell^^ndnieicexhis, gica pci Tc non cft .id alios.red adilliSmcuiintft/Vnde ^iix claiiiks alibi dixic ^ L^i<-''nonaiiacutiunedocac: liac co^nitic^nc maiict iii- vc dirigibile , non vcro vt lcibilerob quam rationem ars tcllcdui iplc dodus ad tlficicndum moJum iciaidi ; cr" vtar$noneiirci£tia,quia rcrpcitoperabiJevtapenbile gQLogicafcrmalitct vi doccns , cft fcicntia. Et hcceft Rcfpondco, opcrabiie vtopcrabilc poile cogno(ci icicn- oommunis omuium lentcntia , llgnificarrium , vt dixi, liiicc ,ita VI ip&cognitiodeferaiat ad opus (dcqoodi- nominc Logicac doccnris cam prtcm Logicx , qux ximus DiffmMA. SeS 4. ) & iJco communiicr fcicntix (cicntificc atringit iunm obic^Vnm, Hanc Conclulio- dioidnniat in piadicatJc ^iecnlanuas, quc diuitio pru- ncmintelligc iu cis a^bus >qaibus Logicadoccns ccn6 cnlffailiioelier peflfau,fi nuHa eflct idencia , qux pra- dcinfallibiuterpcocedtc ;nam qaando pcobabiliier do- ^Hca cinr. Ad cxcmplmn dc artibus rcfpondco , non cct,ruiH- n ji cftlcicntia.idmodnmqaoilltCCCiaCon^ idedcas deficerc a raiionc fcicndc, quia remopcxabi- duitone dc vtenie iam dicu. lemce^Mcianc, iedquiadrca illam non ptocedunr de- Tsrtia conclvmo. I ogica vtens materialitera£^ monflrariuc&lcicntificc ,fcd folum quafi in fide paren- ccpta , aliquando cft fdairia , aliquando vti6 non. rcntujn ,tccx dodtriiu rccepta a Magiftris : qua: liiict Hxc probatnr cx didis lupra :quia Logica vrcns, vel cuidcns (Ir , non tamen oftenditaceiiiaeiicetex pdnd- luntomncs ados aliacom fcienriarum,& itnml ipilus piis euidentibus ab ip(a ane. Lomcse i& liinoa omnes lunt fcicntia , quia , vt dixi , Vrgcnt tamcnaliqui, quia eriamarsfutoria, v. g. dt- moitf adusfiinrin qfalibct fcicntia , qui (unt taiuum Iccis pro iblds ticbcrc poni corium (olidius & dc in calccis co"iiinonci probabilcs : vcl funt (bli adus Logicc,fc fixtiaste^ qu^d eis innitatucpes:pn> iupeiiore vec6 ht etiam partim fiii^^^eptia, pattim vcr6noa,eigo potce delicacias fiifficece: iiera mferiQcem paccemnon Logica vrens aBijaakiio tift Kienda , aliquando ytth ita piilchrcclaborandam,q!ii?. :ion apparct , & fli tira defixdatuc,&c. £t idcm id omnibus aliis anibus poceftoftendi : 8c propcec hanc rarioncm purant , in ri- gorc Arillotclico Logicamnon clfe lcienriam. Scd hi debuillcnt ,quandoquidcmita AriibHclivolunt adhzrc- ce , adaertiirc, eum ee loeo dtato Gxptk expceis^ docere. CiVARTA CONCLYSIO. Logied VttMiVI vtnuffrtMli- ter HM efifcieniik.Wxc eft commanilSma inter Dodotes. £am probat cinidam ,quia vtcns vt vtcns h.!bet r.itio- nem obieiSH ;'kd obic^lum vt obic^m non cft icien- ti.i , ncquc opinio ; ei^. Hcc catio lliliil pio^: Logicam c(!c fcientiam ; infopcr eum propri^ agnoicete Maior enim faiia eft, qcda vceu n Ttcns non dictt t»r^ Identias aliquas praiflicas ; aliks ( vt dixi ) inopcc (ctcn- lionem obiefif , (ed tadanem exercenris , (cu etfidentis tia diuidcrt tur in j r.it>iLaai c\ fp; cul.iriuam. Argumcn- id quod doflum cft , vt cx flj^nificationc vocis vttns eui- cum autem hoium cecenciocum a:quc cft conita onmcs dcntct «.oftat. Scd hinc ego ^oncluitonem probo effica- albsicJmtias maAicas ,ac contra Logicam. Ei ergo rcf- dter, quia vce ns vt ytens (brmalicer iion eitcognolcens, poodeo priino , ancmvt .ancm loh^im ciirarc modum, ^cd cfficicns , fcu produccns ; crpo vtcns vt vtcns non qaodcbcat artc factum fieri ( vtantc infinuaucr.im J eftformalitctfcicntia.Confcqucntia tfteuidcns.Antccc- tattonem autcm huius per fe nancacare : quo diftcrt ars dens vcr6 probatur : nam quando aliquis Philofophns ^(dcnttapn^kidi^^Udeo docetiuiquidcmrorma calceo> vctbigfracil cificit dcfinitbncm hominis , nun vtitur ip- tum&figura, abaite (utoria,quareaiicem hocvelil- fi> hominecognito, (cddcfiniiione qua illam cognof- lomodo, noiicuracurmultom abonincilnis coniniuni- cit; runcautcm non cognofcit rcflcxe ipfam dcfiniiio- C9i9qia^ado.Necpuetis,dumdi(cunt, dtcituridebhoc ncm, tantuin illamcmdt)crgovti(btmaiiter aliqui codK^kiiiil pibiom,qnia(bciiiis,lblidiiis, Scc. Sed ce ,noaeU cngnoiccce, fed cam efficere nxta regulas praccisJ oftcnfb coribdidtur, hoc vtaris pro lolcis , &: pr.rcogiutas. Hoc autcm quod dc aliis fciciitiii dixunus, ta 1 BC TIO IIL »1 »4 tiam , nomcn lantcn hoc f ientijt non applicari cogni- ftitur fupra illam ;ergo vii v< vti fornuliter,noii eftco- tioiiibus,qucadexten)aptac(crtim mcchanica deiran» gno(ccrc,(ed efficerc cognirionem^etiamiiiliaipAmLc^ dunc >(ed ds,qaK dica nobilius obiedum vetiancur. gic3m,eigo vtens vt vtens fbrmaliter,inqaacamqucma- Logica ancem' , cAm agat (cieniffic^ , 8c deinde dc no- terii (it, non eft (cientia. Dixi (cmper vr vtetufwvuliteri Ikmimo obie^ , id cft adib is ir itcllcdhjs , abiolutc & quia vt cx ConclnfioiK prxccdfti ccsiftai,vtraquc poteft .cft & vocati dcbet rciemia,quidquid (it dc aliis artibus. coSilcidcte in viuim : iicc cepugnat, vt quiefficit^diqtiam , Ob^citaKCandbm v]tim&,Logica eft fnftfoinentmft- lAtirfilndiiiereamcognoiktdtadobie^^ ad aHas identias , (ed inftnimitirum non cft du(- ad quam eft infttumentum , ctgo non lepugiut coinddere vfum , fcu aiicdioncm alicuius ici dkfiincIa.BiHltnaiicecedens,quia Logica non eftfai- com eogm'tionealtcriu$;em> viens jie fcicntia edi for-' ftramcntum , fed cognolcens & cradcns inftrumenca. maliternonfiincidem»poiwaltaiiieilfiinulinviioaQa Mala«iamcon(eqacntia,quiaexantcccdcnti(bI{iro in- ccpecici. iHM^Logicam non elTe (dentum eiu( quc nuUaiu habct cognitjonem Ipecauihiain ; 8c noinfaieTner^{pecuUtiux,quz nultam habcrpr.>flicam. Vnde in prxfenti non iiuiniiu , vtrum Logica abfolutc dicenda Cit QAum pra^ca , ctil habcat aliquas cognitiones fpeculatiiias ( ea enbn eftquacAio dcvocibus; ) fcd inquiro dcrc , an omncscognitioncs Logkx (int pra^ticx , an omncs rpecul.itiuae, vcl an aii- I C ^aafdcaiAicc & aliqux fpcculatiux. Qnod notantcr ad- iieit(»propter nonnullos qui dcfatigantur , vt oilcndant, noUam facntiam podc dici fimul prad^icam Sc ipecula- duam , eriamfi condct cognitionious panim ptadhcis , & paicim ipeculaciius } (c^ vel Ibli^m iUcend.in) pr.i(fti-. cam , vcl Iblibii ipeciibtdiiam , pnm fiioint pr a ci^uae cius cogintianetiqtiKdilJ^inatiafaiidliiel^^iadei^ norainc. Siippono(ieinde,eTiamn ,vtdixi DtffHH». i. St&. 4. auaeftiodc (apntii pra£Hca & fj^ecul.itiui in commiini nrqtMeftio<^/WM/Wt,qiiia folumcfl dc fignificaiionc huius vacil^ni£(ar«S co pex uomea» fiue de fc» SVBSECTIO L. Dmfinftmut rikSA PRima docet , Loj;icara omnino cflc fpeculatiuam. Abei (fcmtScotus ^udft. 4, PreU^. Duran. ^im/. 6. buelhn 6. MtUMpfy/ice qmfl. 7. Sodn. {jMdft. 6. Ant. Andre.^K*/. 4. /'rcdfMj/.NipIr.is. 4. AfttJphfa fjujtft. i.&Canarienfis^4r/» 1 .qiutft.i.tirt.^.SiCih\i^c fciucn- ' tiapo(rcrprobari,exeoqubdadut{ntelleftnsnonfinr praxi'-, j fcd hoc nrgnm(nriim rcfut.ii!imu<; fupra. lJc6 fenindo potclt proca argui cx Aui^nliino /i^ S dtCtut- tMtDti, c.4. doccntc, Logicam eilc contcmplatricem, . 8c partem Philoibphiz. Sed rcfpondetur, Auguftinum ^ nomine feimtu ctntmplmitii (ol&m eam intclUgcrc , qui demonftratiuc & lcicntificc vwfatw circa fuum ob- iciftum ; quod non rcpugoat ^iencic praAlcie. Tcni6 potcfl probari: quia Logica vmtmt cirM foim obie- {kam modo fpcculabi'i ,id cft jdeiSnicndo , diuidenJo, &c. fcdctieinMcndifupra,niaiiim(peculatiuura iion confiftete in definitione tc ^imione vtcumque ; ftd vlreiiiis rc(;'iiri,n!M'L i\, cc(i cognolcac defiaien(lo« vltctiiks camcn procedit ad cifedlioncm reicdg^»» pioiodiees iuvpampoterit vbiadueiieluiude nbbis comScoto non efteqns- (Honcm dc rc.quia illc non ncgar Logicani vcrfiiicirca iiadus incclledhis f.i4^bilcs a fe ,(cd quia ad praxim iplc ' nquirit obieAum efle opus cMetnum , id quod ad qux- ftionem dc fi^nif?cationc vocis praxis fpcdar. « Sccunda lcntcntia docct , Logicajn partim eHe pta- £ycam , & parrim fpecuIaciiMm, l(a P, Suarez 1. M$u-. fkyfu* DiJfmt.4A.StS. 1?. r^.Vafquezi. ^Mrfr, DifputM 9. ntan. i. Rubius^Mf/?. f . Prgmmij , »m». 14. quos fcqiuintur .ilij rccentiorcsc noflraSocictate, H.tc (cntencia duas habei partes.Piiina eft,in I^ogjiciede ali- quas oogmriohcs praAicas , de liac fhii&sin tectil (en- ' tcnria. Sccunda h.iberc ctiam aliquas cognitioncs fpc- culaciuos. Hanc piobant Primu , quia ^giea agit de principiis eliti dt omni, & diei dt nullo, quia in illis futl^ tur omnis vis fyllogifiica , fed illa principia non fiitn' praxis, ergo ncc Logica , dum de illis ngit , erit pra£H- C.i.Probant Minotcm,quia licct intcllcdtus polTitdirigi ad e(ficiend.im propofitioncm vniucrialcm ; tamea « idquqdine&affinnatutvelnegacardeomnibus,a|fiime- c ir vel negcnir de paiciciibribns c6tenri$ in ill3,nd pcn- dcr ex dii ccliorc I.ogic ,i- , cft cnim pallto , fe proprieiJS tutuialiccr conlccutapiopoiicionem vniucrialcm. Confirmant arguflaentom exemplo cogtdcibnisdcvi- tp t.ilitatc fpiritualitatc nfhuim , quc cos^nitioncs noii ^ lunt practicx, quia non dcfcniiunc vllomodo ncque iu- ■. uanc potcii(i.:m ad producaufos adtisvicales&fpiiiCHa- « lcs. Hi Audorcs videntut (fki in hoc .irt;umC!ito aducr- fari : cx vna cnim paric doccA, tot.itTi vim fvilogilUcam ' penderccx illis priadpiisi cz^^o viderur infcrri,ieonMi cognttioncm dcfcruire nuudmi ad^ cfticiendam arpft- " mcncationem,^ confequencer eoiuni cognirioncro oidi- nari ad opus,& c llc pradicam : cx ali .i \ c 1 o p .1 1 re doccnc» intellcdum (ifterc omnino in contcmplacione illanim principionim ; ex quo volunc inftm: , ea prindpia^ncKn oidinari .id tfficicndosfyllopifinos.quod .iJucrlarur pri- iwx p.irti. txcmplum autcm dc vitalit.uc .ichuim noii cll ad r.in ,quia line cognitione illius arquc bcnt ■ & (a- cilc pryducv.tur vit.ilitas aduum ,.ic fi fi;iri.t pcrfedi- (limc cognica : vndc non mirum , li c.i cognitio fic (pe- rulatiua. At vcrb fine cognitionc illorum princip^ium nec icdc nec AciU (ient (yDogifmi. Q^d (i dicas,caam iineiHi cogniiione priocipiotum xqticSicilc & rcac fie- n polfc fyllogifiTios , ac cum illa ; cgo dicam tunc eara cognicioncin non dSt L<«^cain:quia Logica &lihn agit deh is quz deleniinnt ad iimpUciter, vcl meli jks effirien- * dum modimi fcicndi. Diccspro his AucVoribus,pol1caliquam cognicioncm dafcruircad opus,cclf non fit prafUca,quando opus^efte- iiamexiila,iioncftciusobiiftum,vt dccoijtiitiont Dei dizhnus Difp.i.fta.^!XL lpcculatiuam,ctiiamll ex ilia lc- ^ quatur amor I>ei;qdb|imJ[Mwturc(fedioipfius^^ cft cius obiedhim:d|Mran|Mlcog|ntao iilonnn piin- ci^bruihdcieruIatftSlltomHB^ elfcpra- €acz itiim non deiennat ad c(!icicndaipf;i principi.n co- ^gnita..Hieor,coenitiQnan PiadUcainrcquircte , vteius 'obMSjira fit ftSBMlccicvi iuim » vt oAeiHOcuc in icptt- ca, ar ncgo ,cognirionem lllorum principiorum non dc- feruirc ad demonftrationcm , vt fimul cti.tm dcfmiiat ad c(ficicnda ipia principia,(cilicct propofitiones vniiiec* (ales t tam aihrmatiuas quim negatiuas , & indc infcrcn- d(S parricularcs t.-un alfirmaciuas quam ncgaciuas.Ex quo pcer,ci(^0mni,&<6°ciirmiij&,e(Iefadl^ ' quia funt fadibilcs propofitiones quibus didtur di tmti ie dt MMtl» , non ergo ex hoc capite defich Logica a ra- tioite fcfcntix pradicx-. ^# Sccund6 art;uunc iidcm, quia hx cofflliliotlCS,fx^4(- mi^j tuidentittif difpofitit in tntttt ptfimtnidliutrhftr- tnr condujtf , $:tx prcb.:ti!i{rm in ^ntcumqMtmcdo difpo- fitiifdMmpr^^luftqnuHr ct/KlMfit,hx inquam cogni- rioncs liim %i^ciux : quia licct ncceilaria fi dire^ , ad di(ponenaispcam>i(fas,ci$tamen diifmfirisindcpen- tera qaadiitK|ue cognirione reflexi (equitut condulio, ad quam manco dctcrminacusexpCBtlilEs}etge!illciCO> gnitiimet funt &eculaciux. Nbnnnlti ex ros , qui propcer hoc argamentom ftanc ab hac fccundi fcntcntii , dicun: adhuc , ad cllcicndam concluiloncm dari habicum facilicanccm ; quia cum po- ' tenria Rt (alrcm quoad excrcitium iibcra ad elideiKlam vel non cliciendaraconclufionem ,dari potcft h.ibitus cam iuuans ad elicicndam^acilius conclufioncm : nc- Sic tamcn, cognitioncm rcflexam dc illacionc conclu- us deleiuiie ad eam inferendam j quia fi ddcrut- ret,maxtmi vt iniercec meliilis & finecrrandi pericu- lo , at hoc pcticulum non eft in co caiii ,*ergo, &c. Non vidfio qui conicqueniiiluBC duo dida fuetint : quia fi ^ habiott deieraic ad imlemam iaciUib conclulionem,^ quin dcfcruiat ad cam clicicndam finc pcriculo erroris, cut non idcm dict poccft dc cognicionc icflcxi illationis 4cftfHiiie " Digitized by Goo^ De Logica fecundu m fe,&c.Se£l:. 11. 8 1 defcruire (cilictc ad infcrc.ndam coKclurtoncm cum ncm vtcxiftcntcmrcdiiplicatiuc;quuiicctpoffitcognor- maiori facilitacc, ct> quod.qiii ctium in ailu ligiiato cc- cerc.vtrum aliqua dctinitio habeat naturam definitior.is, gnodit bonitatcm conclulionis , facilius illi alicntitiir , vcium an ea exiftat an non, minimc cognofcitur a Lcgi- quam qui eam cognofcit fiilum inacflu cxcrci(o,qux ca.led ab iplointcllcthi cogniiionc cxpcrinuntali : ficut inaior fhcilitas Confiftct inmaiori propoliticnc obic^ Philolophus potcft cot.no!ccrc cx luis prindpiis, qux fic ad conclufionf m clicicndam ? Rcfpondeo crgo , cas co- circntia honiinis, vtium autem cxilbt , non Cdgr.ofcitur gnitioncs JJc fimil^s , virtii.ilitfr & a-qniualciitcr pradi- a Philofopho vt tali, Icd per CDgiiitioncm intiiiiiuamvi- cas , quia illa , txfrrtjnijfuci Unitiiiu Jttjuitnr eiiuUnter iusA Philolopho & rullico communcm ; quod & tan- *^ f««f/*/7«,.Tq'iiualct hiiic,f/ euidentir inferMnrctrKliific, demmulti cx aducrfariis poftca fatvnn!r,ltdn^ipuscon- dthent Mjfnr/i prepvfiiionei etudthtet , & poni in perfelli fequcntcr ad hanc obicclioncm,qiian' hic ipfi nobis fa- figitra : qua: cugnitio cft pra6lica.Itcm ilb, ex prehakili. ciunt : cognitio ergo dcfinitioi.iscxillentis , vt ic iniina- kmfeijutiier nnctufi.jprt,k.tltilu, xquiualct hiiic , vrprtta- turad naturam dcfinitionis fccundiim (c, cft I oi;ic.i , vt bilii conclufio mftratitr^deirent affumi preptfitiunei prJttibi- fic autcm ctiamed pratVica , quia vt fic prakiadit ab tes, Sic. qiiT cognitio oinnino cft pvadica. exiftentia. Scd vrj»ebis l*rinio , fi ad rationcm liicntix jirac^licT Non acquiefciintadhnc nonniilli reccntiorcs,vrgcnt- fufficit qiiod mcdiatc influat in finim obiedlum modo c\\ic, '\(i.\ cop\\iioyhtu dtfnittotfi f^SaiiixtArf^filas Lo- cxplicato ( dicitur cnim cognitionem ill.itionis idco cilc /ie< , iion potcft non .id Logicam pcrtincre , quia niilla pradicam , quia cx ca dirigor ad poncndas bcnc ptxtni • alia fcieiuu cognofcit ca srcniilas,cigo tft l ('pica;& t.»- flas , cx quibus fiat illatio ) fi hoc , inquam , vcrimi cft ,' mcn cft piirc fpcculatiua, crgo ir. Logica fiint aliqvx co- ergo fimilitcr cogiiirio dc nutritionc cric pratlica, quo*! gnitioiics fpccul.'riu.v. Rcfpondco facilc , cam cognitio- eftabfiirdutn. Scq'tclaprob.itur:qiuactiam mcdi.iti-po- ncm a(Ic dilcurfiunm ,tx vna cognitioiic LogicaSi: alii teft ea cognitio influerc iii nutritioncm , fciJicct appli- experimcnt.ili Jcdudam.idcoquc ncn pcrtiniit ad Lo- cando cibos, ex quibus poftca fijt nutritio , licut ibi ap- gicain. Ratio cft maniftfta : cjuia vt cognofcc r lc p.itt t : CCrmin3rttur,& prxlcTcimad cligcndos hospraraliis,cx polka additur alia cognitio ,fedhdc e.xpticai defatlef^e-' quibus mcliijs & faciliiis nutritio potatur futur.i, ncc dc- ntt< & J fferentiMm , haec fcciinda f ft c>.pcrinKntaIis , Sc luntmulii, qui in hoc fenfii cognitionem cam dicunt cf- nnllo miHlo .id Logic.im pcrtinct ; hinc autt m n< n iam fe pradricam : & fortc non alia ratione Mcdicina dicitiir fcicntia Li gic.r, fed intellccHis infcrt conclulioncm.fj;» & cft pradica , vt ftatim dic.\m, Scaind6 rcfpondco, kttc tfl lt:nef4{ta.Sk\K dkcic ,fiiKdtimenia felida dtitnt cogiiitioncni dc niitririonc clTc fpcculatiuam , c6 quod tjfe/uprn bpidetn, cA cognitio ArchitcClonica, & pradli- nec mediati- if.fljat in ipfam nutritioncm,quia ncc cx ca ca ; at vidcic, hnc fund.nr>e>itti funi fup> a tapidtm , hoc ad diricimur ad cfticicndam ipfam nutritioncm in (c,ncc ad vifum pcirinct, &: qiii nihil dc Architcduia , fcit , aiqu^ applicandos cibos : nd hoccnim panim intcrcft Ccuc , an id vidct , ac fummus Architcclus , poftca cx illis duabws primA formetur chylu5,an fit albus vrl niger ,an in hac itiferturvna conclufio, trf^o hdcfundatnenia funt itne f*- S>anc ftomachi,an in illa,& fic dc aliis q x dc nutritione ihi,(\ux propric non eft cognirioArchitcClonica,& con- iriri poircnt:hocautcm in Logicinon habct locum,quia fcquentcr potcft cflc fpcculatiua,licct ars Afchitedonius cognitio illa dc conclulionc cx trdla forma pcr fc condu- ca (it adaqtiatc pradica.Quam lolutionem Cliara amplc- cit ad cfticiendam cam conclufionc^n nif hantc illafor- md,im6 .iddo, indepcndcntcrab hoc dc Logiia, cogni- cioncm praclicam non rcquircrc,vt imincdiatc diiigat ad opuscognitiocnimmcdica dc fanitatcdicitiircoininuni- tet praLlica,c6 quod fit prcxludiua (anit :uis,quod (oliiin fit mcdia applicationc incdicinarum , noii vcro quia im- mcdiatc caufct lanttacem. Obiicicscum aliis.has cognitiones,^f««> UtiMtpaiet fuisdiffereniii4,Scdef>nilioconuerliiurcuttijModtfinit», nulIo,modo videri cftc f.idHuas fui obiedi.Supr^ dixijias 4. Murcia in Imrtdutiitne Logict Difpuiat. 1 1 . ijuifi. 4. cognitioncs , vt ad Logic.im fpedantes , non terminari art. i.CovximhnccnCci tjuaft.^.artic.vntco.Ouitdus cen.i. immediatc ad res , fed ad .idus intcllcdus ; idcoquc fic punSo j cfrtquc cominunis inter rcccnriorcs; Eam proba exponendas, cagnitit de f^tneri pluraexpli:tU,cci/icus. Item fpecuiatiua { vt patet in 1 . Afttaphyfita ) funt de iliis ifit«- illa alia , dtfr.itie cenuertiturcumfno definito , talis cft , rum cognitie quxritur propiet fe ipjam , let .tuicm, Jt ifUihM tlefiniti» diiet tdem prerfus dnelh.m fignijicart ■juod defini- tfi Legtca, nen quaruntur ad cognofcendum propitr fe ipfai, (MO.Hinc autcin cgo dirigor ad facicndam bonam dcfini- fied vt admirnculum ^oddam aialiai fcitntias ; <^ ideo Le- Cioncm a^juiualcntem tJcfinito. Qu6d autcm fub illis gieanenconiineturfulrph^lofephi^jpeculaiiuaviparsprin' iiUs cerminis illx dui cognitioncs nm videanttir ccula- »/ riuam,qi'atcniis fcientiis fpcculatiiiis profbct inftrumcn- ta. Q^6d fi D. Thoinas ccnftrct ,cam habere cognitio- ncsaliquas fpcculariuas , non reoirrcrct , vt cam diceret fpcculuiuam, ad alias fcientias fpeaitariuas, quibus irla trxbet inftrumcnta, (cd ad Ipcculationes proprias ipfius ogicirc r;;o fcntit D.Thomas,cam clfc mctc pradicam. Pro h.tc ctiam Tcntcnria ftantquotquot Logicam appcl- lant artem^ntcr quos cft Auguftinus i.de Ordine fap.\ 5. & Tullius dc Claris OratoribusA' lih \. dc Oratore. Antequam huius fentcntix probationcm proponam, obfenio quofdam reccntiorcs ita Logicam diccre piiri pradicain vt tamcn multas habe.^t cognitioncs fpccula- (iuos qui modva loqucndi tatn nuhi lcpidus yifus cft , ac oogle V. 8 X D ifpu tatio III. Logica ii ijuiicliccKt hec vinnm tfi mertan Mt omnino purum , Sc cis/untaliQua:cugniiionesrprcul.ittfj,ilia; fcilicctqui- n neomulctin hahct iii fcdc aqua.Vox iM», fnri^mSi- biis cognolcituc maccria , cx qi:a ctiicicndum cll o^iu} M hixta oninium (enrum fignificat null«i]| cmnuo co- ergo edaui LogidLRje^poiuieiWgando conicquaKUni: gnicionero cHl in ca rcicmia (pecularlinm len non docrimeneftjqniaartesmcrliamrf nonefKciuncfiiima- pracHcani : qiiiti crgo vot iinjs abntcnduiT» , vt vidcatuc tcriamiqiiapioj-.t> r Lj«,n:c fol.is \oi:isfiinlK!cia!;!"d criam' cum hi iidcm Recciuiorcs nolint vocare cogniiionem f».s>prBvt vtriqut lubiLait, crgo.Sccunuo qi.ia rti,\i hib- piadicam , niii illom qux dicit ; tali modo dcbct hxc re funt a^biis intcUc^lus (ahcm funr obicAnm nutcrialc tieri(dc qiio dixi fDpri)^ in LoeicaiMae fint lalcs cogni> Loac^Jkd rcs non hnt fa^biles a Logica,crgo.Hiiic di< cioncs , nam fcrc omncs ilmpucita Sm ikbec dicnnc ' cithic Aatfiornoiham (cmtnriam lencm c(re,parumque Dcrtniiio V. g. efi «r#iri* txflkMS t^tMuamrnftrffnm & momcnrofam. CtW tamcn iii cam rclabatur , ( vt ftatim dtjtt tmMmjiLQAnavaoAa dc argiimcntatione,(]|f «rafMM oftcndain ) dcbuillet eam magis honorificc tm^bvc £c ^nihufiim pojiti» , eilmd/t^i ntctffe tfl : Et eoHcm vet^ i^giaaiter dectpior,tMi(utenos eft (ibi conftiint in fcrc mudo [ladDiUiT rcliqux rcgula: Logicar, prafcfto ii"pugnatioiic,qiixciinu]uch.Tc(it. Ccnc tnfni/.uyn.^C. maiuri auc l^rc cx toto coguitioncs Logicardcbcbuc iux- pniQicum jfumamr froprii , & Jlritle , Legican tfft ra hos Rccentiorcs dici^>cculatiux quomodo crg-i c.nm omniuopniBtcmmi hocfi>himegotntendo,nam varias,0( p ix- ',n.!di':anidiciint,3«: non (altcmmixtam.S;diam.ad i^niJspropriasacccprioncs voci$noncoiilidcro,qi!i (^pc li:i,:im:nos cam dicimus cum citatis Authonbus mcrc (i^^^uprtfrie Jictpt.i z/ect,Praxim effe ul^deff.(iputeji vi praAicam, quia nuUam in ca cognofcimus cognitionem, Cfgmtiomffn, Ipeciilatiuam vciu fcicntiam ptopric edc, qiixnoiipoflUiuiMiea4(uiobie^e0icdipiiem hocau- ']*'*fiftitinf»lettk^ie^iri$imMvofl^n^ivxai3x\Km quid- tcm fadlc (oadetur. Omu imm iUins tliiBmittffttrm- qi>)d cft ot>ir6bm fonnalr,& immcdiattim Logicz,ab ca f;nj,pri>poJitio, OTMfo , dtfinilio diuijio , & eirgtimtntati» ; cIKli Juu- phyiTj» . (ii c dircc^iivt , dc qiio i/j/r^ir , crgo hic icdhacc omnia ( vt pcr ic ^tet ) (iunt cx ditedbonc Lo- Audor totus cilin noilra rcnccntia.Quadigiturooiicit, gicat, imil^adid (blum eft moenta Logica, vt (ciamus cf- a Logica rcs ipGu confiderart , reicfturo effiam a nobis ficer? & vti modo (ciciidi ; crgo on\tiia Logicx oh.icla f*'}^* c(iicacitcr,qnLi rcucra I^ogica f vt cx cit.ito S.Tho- lunt f.idlil>ilia cx cius dirtdionc. Qniid fi aliqua fLicric "^^con(la(ytotavcr(aturindirigcndiso|]crationibusin- cognitio , nun dcfcruicns ad dicigcndos adtis noilros , tclkcKi$,acproindcdcipfiscxcemisobicdii,(euiebll^ non cnr Loi;ica,l*..d Philofaphica:quiaad Pholoioph;am nihilomnino curat,ide6qiienos optimr.m addnximus ra- IfKcl u fpcculariadus intcUcc^s ; ad Logicam,ilt js di- rioncm, cur ndco,a 1 ogic onon agi dc uiTinibns propric- dcm luiilu niodo producit, circ.i ilUid t.amcn alicjuid fa- t. tiiKi^ modi fejendi:tlcq;tnim.-igit,an modus fcicndipro- cit^ctcnimco fcnfiinuUa planiicllct fcitntia,qiia: non dc- in illomoiiolcicndi,adqiiiiitioiiis fcicntix,SL opinionisvt r^ ipicicns Dcum debtt dici etiam relpcdu illius pradica, jo iJlis (opdi enumcratis, quas dixi cilc cquiuaJentcr pta- co qu&d ttadat regulas ad JdeQiutionem Dei , TpofeQA % : A!eas.R^iprioriqnhfdre(iiic,quiinten^rinmo- cj^momnit cbgitimtTflMmtlboobio^ *lo fcicndi,maximcdcfcruit ad cffii itndiim pcrfcdliijs ip- cognui , &: vltcrius poflit dc(cruirc,vtl ad illnd cdio ha- fum modum fciendi , & ponciid.i mcdia ad cum magis bciulum, aiit c coiurario adamandum, aliafquc dcuorai- propottionara. nationcsci tribucndas,omniidcbcrctdici-praaica, quod* 9 Scd vvi^chis , l!lc flnisnon fic pcr corruitionem Lnpi- cfl planc contra communem modnm loqucndi ; rTtii'in cam, crgo cognitio dc illo non ;lt pradiv^.i.Patcc conlc- fcirniia fptculatiua dcfmiri comunicet lolct : ^«4/1/?«/ lo auencia, quia f vr dixi lupta ) cognitio pradica dcbet cf- conttmpUtiont fui tlti^jbn^fdtmmtfitit Jimm t^ieHunr, (e fui obicdi cfcdiua , ncc fufiicit li Cn fadina alrcritis. vbiiainj^ippoqicuc^ contemplationc ciusobic£ti»Uhid j^Rcfpotideo,ilhim fincm, qui a Logico cognofcitnr , cllc denomhiananmcoglittnm, dccquia ipfa comtcplatio cft ab cadcm faftibilcm,quia illc lolum cft illar io .g.U icn- cfTcftio aliqiia circ a illud obicdhim,& tamcn ab cmnibus ..tfae» qiue fit per conduiiqncm fotmalitc-r : concluiio au- adii^K ea fcientia vocatur (peculaciua) ergo,qn6d fcicmia J«em (it 3i Logic& mcdKs pnmtflis; riec requitinir. vc der(iioobifdoa]iquasdenominariones,(eu .quo^ idem iini-!-itdi.itc;;d i fli: n 1.1: ra dicl^- fi-prh. Dc acqnifi- fftjliqiiid t.\riinftcum tffinat circa illifd,ncn f fficitai ^iiont auccin ltici)ti.T lubitualis liiic dc produdione ha- racioncm praCUcx iuxta coimnunem /ignificacioncir.^ . ibitmiro, &c. qna- cft res romotior , 3t (pa culi i tiua , non - Inftami;aiitiemQlatf^S^ide(artOfe,nihitcontran<]lt cnratLogicus,.t I aiii '.laftii ns. lum propric hxjtifndojfartor ron hahet rf>";i'itioncm tdo, In oi»"ibu$ anibu5 , etiam mcchani- puaicamtcix,autpanni,vtyi/r4dixcran),liicu)imlpc- Digitized by Google De Logica fecundum re,&c.Se61:.l V. ^ 8 3 }>otcil li.ibcrc cogiiitioncs fciciificas,dcfinitioitt v^^iui- lioncm,& armimentationi^nin ad iplampr«ctd^tilta LogicaaChulis:cr^(> pnti i.iti(.iic rclicjui^- U icric; ab(ciliirc ftasad icxrorcs,faipannifices,lartor autcmdc (olis vcfti- bus habct propric lcicntiani pn^icama. cftdifFvrciitia gtandis intcr uctores rcfpcctu junni, & Logic.mi iclj^^- -^tcramj^^iartotphyficc tradat panmim , u indit , nllfii^^iiH'"' fiwtagfcHics vald:' pratticar.vndc iure mcriro poriiit vocari ca .irs pracli ^a, ctiam circa corium, pannum,.uit lintciialii longc r.i[io cll in Logica/jux' cir- Olillipfis , Dcil v.g.nulIampraximezerceT,easphyficc ip|jMugit, fed puic putc idnkit eanun co^nitionem,fcu «rananiiDationem cogniti,iaDieAi 8t pnxdicati, qiuc ftint puricxtrinfcc.i obiidtu, viuic ncquc r.itioiic ill.iriim Jici potcft Logica dirigcrc Dcuiu >atft anedos , nc<\i vii illis» ncat (artor didtur vti pino,tdl,fiio,KCtneque vides/}U« inhacqoxftione dc vocc rii.iiori.lcbeatqujrtidifFctentia, vtvnxcocnitio dicatm pi.icaca;.ilia ver6 non. . Sccundio,Aducrto, hunc Autliorcm co folo cx capite •fleteteXogidcflc fpccal.it iii.im,quodcon(idcrctJ*/«i»- titmsJiiMifiwci^cMtmUclaj^^vsxb ncqjcx hocipbca- pite \Tilt c.im dicere omnin6 fpcculatiuara. Ego tamcn «enfco i onfidcrationcm a&uum iam fa*llotnin nnn v- tincrc piopricad Logicam.vti vifiopiftuiSBfi(ft.r piL^^ic non IpccVi a.l pict iunv. inin li>.c: coi:n<)li. trc , cini pi- thirain cllc iuxta ccttas icgulas fupponai cognitioncm propriam pidh)ris,qux dictt,rkS & uui mtdo Mtt^Stira fifn;i: nolccrc.hanc cifc faihin co modo,ad vifum potius pcrtiiict qiiiin ad fcientiam picloris.vt fnliusoUmtndidi fiib.iJmm ftU.i.^^ii: vcro dc nominc lololitffnitioncm illam rcflc- xj.m Jc bu!iit.iic ill.uior.ib ,quam Coiutnbriccnics ic^c vocant Logicam artificialon impctfcdam & inchtSV&ip* ii tct facilc,quia nulliis habitus acaui(ittis,q'.,.ilt s lui t h.i- bitUsLogici, dantfimpUciterpom ,fcd (olikmfacilitcr i cuius ca cfl ratio, quia habitus acquiflti pioduciintui ab Quodautem habeatur c\ vi natiul intcll:^s,anteqaaiil*^ aftibus,ergo fupponunt,naus pofle ablfifatc ficti fine ha- adnlam prxccflcrit Logica artificialis, non cfficit iplam biri.bus, ncqiiit cnim d.iri mutua pvioritas in caufis^ergo noii . t oiTicamartificiakm;primusc!;iinadus^cicq primtis adlus fa«^bis fuii iine habitu , potuit eigp eadem artiLcialis in omniiim iciitcntia non fupDonii ailiiiini a^ radone 8c iecundus 9c tcirius abfolucc produci fine ha- Logicum. Rado ef>,quia ipfc intenefinsnaSerlWtVt (e bitu , ciJcm cnim el^ ratiodcillis ,qu:Edcprimo ; crgo iblopoffit Lo^'.ica artifitialcm aJipifci.Mclius crgo iiJrm iiabitus acquifici non func fiinplicitcrncccllarij^ergo ncc (ecundu rcfponJcnt,ncj;anJo tllc ncccdari.un coguido- iiabitot Logict^ feu Logica habirualis. ncm rcflexam dc bonitatc illadonis \ eo cnim ipIo,^6cii^eant(v prxrcquiratur habitus. Prj-tcrva filsc) dicictir , Logicam pofsctr c | roh.iri mitltis Patrum &: Philofoph» r.iiu tc adhialemnoncfllviili aitum lcciidum ptodudum .xb lia- ftimoniis.Vidcanuir Conimbricenfes 91««/?. i. Puunif- binuli/fuia pocius habitualis producitur ab adhuh,falic /ii io H. t^Eamiic probcQnia hnmaniing^ n:i in.bccil- in primoficri,vndc habicualispcndct ab atUiali.non cco- !/'.<- , r. ' li •n nJc itin h icnlib is nvig:i.i ill:J.VUU^ugpptoboConcluiioiictUjqiiul,ueicaipU vci ui« argamciiuuuuc pujlli; (iuc ilucCtionc teAi Digitized by Google 84 .r proccdcrctanien facilc decipictur in aliis miiltis, piitans rcthHnfyllo^ifmii ciimiquihillaciamcondnct,Atinl>ru- Qns vniueriaiibus Logica: pra:ccptis,facilius,(|uac fit bo- , na qme vero nula definitio aut diuifio cognoilct, ncc ita facilc capictur,& maiori cum fccuritate,ac linc tanto pe- riailo erradi proccJctjquod cxperictia fiudct-.longc ciiim nielius,qui Loj^icam didicerunt,dcfiniunt,diuiduiu & ar- gumentantur in aliis fcicntiis,quam qui ignari funt prx- ccptorum Logicx,& hinc fit.vt ip(a Logica (iuxta dfda fupra ) diflicilius acquiratur quam alix fcicntix ad quas ipla pftmittitur.Q^od fi lus Canotiiaim vel Ciuilc nuilti agarcJiuntur finc Logica,propterea difficilius illud alfc- quiuuur,quam fi pixccptis Logicis imbuti eirent,& vix Iinc breui faltcm inllnidiunculidc modo argumtnun- * di & definicn Ji progicdi vel vno palfu pollunt.Addc,iu)iv pcr modum icicntix lus addifci,fed fcrc tant6m ibi attcn- di, qnid lurifconfultus dixcrit, llnc vltcriori difcurfu. Obiicics, Aliquando patrcs in Logicam , vt pcrnicio- fim Sr inutikm, inuehi apud Conimbricenlcs uipri art. I . Rcfpondco , eos elfc inttlligcndos vcl de abi lu cius fciciuia-,&: de his qiii fophifticis contentionibus & cauil- larionilius veritatcm oppugnanr;aut qui ca contcnti fit- pcrbiunt, & lacras ncgiigunt llicntias. Logicam ai:tnn iplam fccundutn fc magnopcrc commcnJaiu iidcm Pa- trcs apuJ Conimbricenlcs.Surticiat nobis vnus Hicrotiy- mus Commentariis in Ezcchii.lcmif^frf tptidqHidpfrutr- foTian degmamm efl. & pHttUMrejfe r^flHm in terrtna fi- pitntiA , htc Di^ltSied irie fnlmtriiiur , & infl„r inetndij in cinerimfamlJafiiHe dijfotuiinr. QvARTAcoNcL.Logici habitualis cft necclKuiaad aliis fciciuiasfaciliusobtincndas.Solum mcdiau-,qiiaitnusf.i- dlitat ad adus Logicos,qui ( vt vidimus Conclupone fr€~ ctdenii dirigunt intcllcclum ad rcliquas lcicntias faciliiis tfc fiiauius obtincndas : habitus autcm Logicx per k- im- incdiatc non infliiit,ncc dirigitaIiaslcieniias;eigo folum mediatc cft vtilis ad ill ). S E C T 1 O V. * ^em injliixum hnkeat Logic» in alifis fcicnt/di. EX ditiis Sciiionc pnccdcnriinfurgit prxfens difli- cultas:nam fi Logica concuiTitcumaliis fcicntiis.vt facilius attingant fua obiccia .cxplicare oportct qua ra- rioncid p.-.Tfttt,an<.fficicndo fimiil cum illisccrum aflus eo modo,quo habitus iii commiini lciucntia iuuat potcn- tiam fimuicum ilU tfficiendo atlunH.ui Iblum ditigcn- j ^ do alias fcicntias mcJiis adlibus Logicis.Hic duplex con- ciirrcndi modus potcft explicari cxcmplo Magiftri edo- cccis pucruni lcriberc. Nam fi fimul cnra nunu pucri icri- bar, illum iiinat cffic:cCtr;fi vcr6 relinquat pucrum fclum tctibcrc,ipfc vao tantum ditigat do^trini & rcguKs,non i luac illiim cfficicntcr,fcd foliim dirtdiuc.In prxfcnti f r- goqitqtimus,qitocx hismodis Logica iuuet rcliquas (cic- tia$.Proct»iusintclligcntiadiftingucndacftduplcxLogi- ^,vt ctiam diximus btQioneprtetdentifilii tUtuMts, alia ^intiiud/it. Prim A coNCL.Logica habicualis non cft caufa cff.£H- ua aChium aliarum Ii:icntiartnn.Patct,quia habitus folum potcft concurrcre cfFciSKuc ad A&as fimilcs iis a quibus piodudus eft.vt (xpc dixi:f(;d habicus Logici non produ- cuntur ex a^ftibus aliarum fciciuianim, vt pcr (cconftat, ^ crgo non poilimt ad illos concurrcre cfficiciuer.Confir- ^ matur , quia ( vt dixi SiOione frxctdtmi Cohclnfione 4. ) '. ■ habiriis Logicus (blum rcquirinir.id aliasfcicntias mc- diatc tacionc adlus producU ab ipfo habicu:ncquc enim habitus Logicus dirigit pcr fc alias fcicntias,id enim pr^- ftat adus ipfe; ergo habitus Logicus non dcbet con- currerc pcr (c immcdiatc ad illas. Sec VNDA coNct.Ncc adlus Lonici concnrrent cfficicn- tcr, (cd lolum dircftit:^ ad alianim (cientiarum adus.Pa- » tct,t]uiaad dubitandum, vtrumconciirratcfficienteran dirccHuc , foluin moucmur ( vt dixi initio Sc^lionis ) cx co quod Logica fic ncccirjria , vt ali.i: fcicntix commo- • , diusacquiraimir.At fineinfluxucfficicnrirt ftcintclligi- * ^ tiir qua rationc Logica inuct alias (iicntiaijcrgo non lia- bcinus fuudaincncuiQ ad poiuudutn euin ixtfluxum » itu^ Difputatio III. Logica nccaddubitandum vtrim dcbeat poni.QiuiJ autem finc influxu cfficiciiri polTu Logica non foliim alias (iicntias iuiiarc, fcd & ntccllaiia dlc aj illas.inJe patctjquia nou (olum caqux concurrunt cfficicntcr adalique cffcchim, fcd ctiam qux concumint foliim dirediuc,pollunt ad il- lum rcquiri.vt requiritdifcipulus Niagiftrum,criamfi M.i- gillcr non cfficiat in iplo dilcipulo a^tus intcllt dlus,fi.d (b-. lum cos dirigat. Iteni cognitio obicfti rcquiritur ad illud amandum,^^ tamcn cognirio non efficit amorcm.fcd (o- lum concurrit maiiift ftando obicftuin : itcm artcs inc-* chanicx lolum concurrunt dirigcndo potcntiam jneque cniin actus intcllcdus, quicft iii capitc, cfficic cum manu calceus, aut Cipcrponit lapidcs,lid iblitm dirigit i>otcn- tiam opcratrictm ergo nccc(Iit.is Logic-i:, a (wrtiori fola vtilitas .td alias lcicntias fiifficicntcr fahi.itur cum (o - la dircitionc finc infliixu tfficicnti. Conrinnacur,*]uia rt- liqiix lcicnti^ (oliim egent Logica.vt fciaiu qiiomodo fit cfficicnda dcfinitio:hoc autcm lufficiciucr pr^ftatur a lo- git a (ola dircftionc,qua doccat modum qiio facicnda cft dcfinitio,etiamii ipLim non tfficiaticrgo non cll ncccll i- rius concurfus tffcdiuus Logictin alias fticmias , trgo ncc jioncndus, Obiicics Primb : Aclus aliarum fcienti.irum lunt fub ^ fph,xra;ic'liiiitatis Logic^-.crgo pollunt ab illacffici,Rcf- pt)ndco,cllc fub fph.vraobic<;^iiia,id tft.tllc obicda Lo- gicx:cx quo noncolligiciupollcabillacfficiinequccniiu omnis adtus potcft cffictrc (iium obicdum.Numquid no- ftra tognicio dc Dco poctft cfficerc Dcum , qucm habec pro obiccio ? Pct hoc camen non facimus Logicam fpe- culaciuam:iiam,licct non concuirat efficicntcr.concurrit tanun abfohitc dircdirc. ObiicicsSccundo : Artificium Logitum cft qnid di- ftiiidum ab aaibits , crgo faltem illud potcrit a Logici tffiti:iK{pic tnim cft alia lcicntia, a qua fiat. lam oftcndi Difffuiat, ( 1 . 5ffl. j. artificium Logia;m vel non diftin- gui ab ipfis aclibus,vcl (blum fupra illos .addcrc duratio- nem:ad caulam autcm.qux producit hibftantiam tci,fpc- flat camcum hac vcl illa duratione producete,Iicct cgcat diredionc vt (ciat,quo ordine &quo tcmporc cosdcbcat produccrcjficut difcipulus Archite£>i v.g.Hccr cgcat do- drina Magiftri,ipfc tamc ponit lapidcs ligna cum hoc vcl illcorcunepn quo confiftit attificiu domus,& ad hoc ,- iion addit illiMagifter vircs Phyficas:cigo licct Logica neccilaria fit vt doccat alias fcicntias quo orJine dcbeant produccre fuos adus.id tamtn cxccutioni mandarc^id ip- (as (cienti.ispertinc bit;crgij Lo^ica non tfficietcr,lcd lo- luin dircdiuc concumt.til alias lcicntias,& proptrr hunc direCHuum concnriu non proptcr cfTcdiuum dicif.ir/cif- ttapra£}ica,iicut Sc omiitsalix artes,qux non habcntin- fluxum phyhcum.lt d Jirct\iuum in opcra qux faciunt. ' S E C T I O V I. Devnitate Logict. DE vnitatc Logicx nihil pcculiare occurrit dicen- tuin ,pr.rtcr dida Difpuiat.i. SeU. & Sublidl, j. 40 dc vnitatc ftientix in communi : dixi ibi cnim.cx multi- tudinc &diiitrfit.itc obitdtorumfcicntix oftendi,qu3m- cumquc (cicntii tlTc compofitam cx j)luribus & tlflicrfis fpccic habitibds, non nuidtm intcr (e vniris.ffd dictnti- bus or Jintm ad idcm obicclum actributionis:qvx omnia diAa puta dc Logica,qux habct phircs & diucrlbs habi- rus,quia & plura &: diutrfa obicda cognofcit, v.g.dcfini- tionem,diuifioiie,argunicnt.uionc,&c.qui omncs vniiin- lur vnitate ordinis ad idcm obicdhim atcributionii,(cili- cet demonftrariontm,vt dixi Difpuut. 1 1 .StCl. 5 . Ex histribus Difputationibusconftat , Logicam cfte. fcicntiain comjjofitam cx pluribus habiiibus,K: diccctm ordinan ad dirediontm aliamm fticntiarum, vt facilius & finc peciculo crrandi in (uis atlibus proccdant:pro qui- bus non fimpliciter, fcd ad mclius cire rcquirimr , & aJ quos foluin dirciliiicconcurrit.Hinc hanc brcue inftrcs Logicx dcfinitionc:F/? fcitniia prA^lica oflendens mcdkm inteMlHale definiendi^iHidendif&ar^nrntniandi. qu^ defi» iiirio ex huc viq; dit^Jis cxplicata fjtis ac probata riiancr, Uni ad i£l4 Logic? obietfU diltjuiicJa faciamus gradum. - LIBER.- Google 85 rJi 5^ 4^ rJ^ )^ •'^ rll LIBtR SECVNDVS • D E VNIVERSALIBVS IN COMMVNL P R O OE M I V M. 0 NNVL Ll //^nM» hmein Metaffyfiam reiidtatt, armtrantes Inx pojpe m 1 Lo^ica perfeSie inteUigi : "pertim i commnm fere omninm confttetHdme difceeHendum mt aom efi ^freecipue cum ratio ipfanos cogat de VniMerfalilnu in Logica difputo;- ' re : partialc enimobjeSium Logicx fimt propofitiones yniuerfales , quibus in demon* JlrationrbustrfyllofripinisytHntta^fcientia.MancaergoeJfetlj)^^^ pa(Jim difcipuli hxre- rcm i ft rem adch ncccfsunam ad finern "vfque ^letaphyficxreiiccrernus ^ vtrecic notauit To/ctuj J^MiC/?. I . de Vniutrfal/bus , mitKi. Adde , quinque Vrxdicahilia , de quibus omnes I.ogici dijj^u- tant y nc yix quidem percipt pojje , Vniucrjalibus ignoratis , Hfnde^isr qtti l^mucrjai/a adMeta- phyjicamreifciimt , cogmtur hic per compendiumfdtem ilUexpUcart:nec reseft adeo diffcilis, mreje^ie tmitilihtr Mgmmntis MfiaJtatilms qmbies okrmjotbet difcipulorum ingema, fiflti^die diligentia he ea inenmhatm ^etiam^ Logicix eius perfefUtueitia obtiaeri neqmat. ^t^fi aJime tiki odMeta^yJkam deiere reiiei yJfim fmit , b£e bahes & Mttaflrfframne» freaU trelinque iamVniuerfalia y o^eitmMmapiyfieam UffriSilmte ali^ fidU, iS^a/Hme mmniesymmrJalianeeetAift^iffe^ D IS P V T A T I O IV. Dentume aparte rei , tfua ad Phiteer" fale formAltterreqmritntHr, E auih)re ,inftituto , iiifcriprione , p.ir- tirionc ,& vciliurc huias libri latcCo- nimbciccnfcs Praamhiu IfSfigm ^irffy' rif. nobis noit clt animnsin cistempus tucrc , nam cx iplis Difpntationibus in« ftitnttim & v:ilit.« libri conftabit» RcUqiu non valdi Ttili» fiinc Vidcte P.Suuez Difpii.6. MttA^hyfcts per tumm , Hrifcadum Difpwmt. 4. Mettphyfuti , Fonfc- c.\m <;. Mei.whyf. cap. i 5. Tolcr iiii &. c:. )nimbriccnr.$ fKpra: cxquibusontrabusca pc[ilringetnus,quai ruffi- thm ad expbcandam tocam Jianc matetiMi.Ae quo: pro miiori dnt iUuftiatwiie ooci?tc!ninc,de nouo ad' SECTIO I. 'Defiuitie dr iiuifio yniuerfilu. ANtfiquam inquiniRMS * vtr&m dcnu ii.parre rel VnitKr(alerainaliTer an non , pnemicii otiorrct, qnid !i.)inintr fiduerf.dt! (ij^nificctnr Vninetlale , igitur tn ptdend didmr » inxci Atiilote* lcm 7. Meiaphyfce , dtfi.'^. & i . PtlterurMm i 8. 5c 10. VMtMiHtnuliif. Ex qui ciefinitione conftat,ad iiliui rc-' quiiift vniraicm & pluraliiaccm ; rniutcm in ipib Vni' UCf&Uj milictplicttatem in infctioribus in cadcm omni- noiatlonevnnietfali « qa-e rcpcriacMr ada:quatc in plu- ribns, ita vt tota Ht in quolibet , 8c non vng pen in tUO» alia in alio. £x quibus duo colliges. Primtimeft,vtresaliqua p4%c cile vna in maltis,^ provc ad VniucrGlc rcquiritur , non liifficctc , clTc vnam m fe , & habctc plurcs partcsctiam hotnogcncasex oui- bus coiilponaciir , vf v. g. .iqua , qux cft vna in Cj,9cm- % btt plurcs partcs ,inqiiibi's eti.iu) l.ihintiir r.uio arjti.T: idcm cft dc albcdinc pahccis rctn>.dhi iu.irum partimn,& . m idiqaii oon^ficisex pactnNts omnino (imi^^^ ' quarmm (unt vniiiexialia n compataca cianpartibu» cirius eam reddunt ttonnnlli tationem, qub %e^ eil. cadcm cflcritia in omnibus p.utibus , fnl dircrfi : (^uer- facnim albcdo eit quz tepecitutin mcdio padctis, ab c4 qii^ rcpctirarincinsexnemis.Hcctationon placcci.iuia..'; Ctiam anftn.il qiiaJ cft in homine ntiti eft iilim cu m co quod cft in lcunc & cquo)& tamen tatio .inunalis cft vniuer{ah's relpcifhi hmtmif , U»hu Si etfni. Im6 ratio^i/- hfflirtu vt fic crt vniiierfalis tefpeftu omrtiura pattiiun albcdiiiis , ctiamfi ipiat parres non habe.uit candcm oni- nino alhcdincm. Non ergo indc r.itio pctcnda,fedrk proximc sinobisdidis llmul cumip£>corollariocnicn- cfa. Idc8 fcilicet totum aftiiale re(p«dln (ttannn partiuro lon cdc vniuctlalc , quia illas op.incs inclu^Iit pofitiuc: VniuerCilc igicur Piim^ dici potcft , quod in fc ci^ omncs autcm partesnon prxdicantiudc qualibci ,provt 'lrnRm>liabcttaitien otdinem ad plura : q»o ienlu les prodi dtiu.i phiri.im &r i!iucrl<)rinn crtVCtn.im dicitur caw f* vttiutrf *lu , vc Dcus ,fol, Scc. Sccundo dici potcft ▼ninrciateidtqiiod muUormucft ItmilituJo , vt im.ig0y Qoae eft in noentc anificis ,d!ciiur idca qux iain vniucr- lalis , tr-.ia ad dtis iimilicudinent plura fonnancur arta fa^. l.cm T.ttio , vox x4aiaoca>quia ptura diucria (1- Eiificat , dici ibln vniiwrGdis in fij^ificando. Scd de f Vriun&iSbtKnoB eft &nno in pnefcsii. ft.rBidf%,JU4niuf*. ad tacioneiM vninerlaltt requiiiciir , vt touratio fupcrior pr.rdicctur ndco , idct> Ius,vt n:liil Uipra.- Iicct poftcacxplitfturin bonofcufu, non fulhLcrc innltiplicitarcm hanc cxtrinlccam ,quia nam limit.indo,& addendo cxplic.itioncs , cgo potrum cumca non ftat , infLtiota cir. plurain rationr vniucr- lapidcm vocarc atr.imcntum, vriiim lupum l^ili.vt dixi proximc. Scd obiicit quidam , id fjlfiim cllcin Viiiucrlalibus accidcntalibu5,q.iia, iuxra dida in Siimmuli<, , vt (Jnt plnra alba,non rLquirunriir plu- rcs albcdincs ; fed plura fubictti, ctiamli \nam lu- Vndcmiror cum, vt i partc rci poiicrct vniucrfalc cuin iiisimjiropriiflimis vocum acceprionibus,camfuiftc: folicitum dccalib is his diiiinitus pofTibilibus , ciim dc f.ijrt t.ali,i vniucrlalia habeatin omnibus animintibns, bv.int albcdiium. Hcc obicifiio lcuis cft : qiiia lictc quia.^ciii omnibusomnino illc ponit animam indinifi- viualbcdo in plnribus fiibicOis conftituat plura alba, bilcm , .ic confcquentcr ptrinde , ac fi diuijiirus vna al- vt rinn infi riora albc hominis ( nifitortallis itetum nouiali- multipliccnturinftrioraform,raccidei-.talis,quatenusin- qui phrall c jntciuLit hic Autor.digitos noti clil: pkiics, qu6d plane '.•(lct ni'gla rationc vniucrfali , vrpaicc in pcrfonis diuinis : nain ratio p^-rfonz vt fic , dl vni- ucrlalis rcfpeihi illarum, ctiamfi natura diuii)a,qu« in pluribusfubie£ii$,vtv.g. mea dnratioin lommuni cmn illis idcnrificatur, non fit mulriplcx. Ratio cft, fententii , quuc non potcft clle in alio fubiecbo, nifi quia licut multiplicitas pcrfonarum non cfficit nacuram ininc? ciiuinam Vniucrfalem ,quia illam non eflicit inulripli- IJeiJ ccnfeo , non pollt: rcddi aliam rationem huius ccm in rationc naturx ; ita necpc vnitas natura; diuinx veritatis, nili qoia ex coinmiini conf^-nfu Philolbpho- tollitvniucrralit.itcmpcrfonanim,quianontollicearum nim nomcir hoc vnitttrfltle foiiim fignificat rem , cjiiar, multiplicitatem eft defigi-ifioiionchuiusvocis vniMerflile , nliz ratio i dicabilitace Vniuerlalis ,Mctaphyfica ver6 de ipfoVni- priori qiixrcndaeft,nUi communisacccptio. ucrfi^i in eirendo. Vcrumtamen cft , Vniuerfale Meta- Obiiciesimplicare , rem aliquam vnam in le , fimiil phyficum futurum criam Vniuerfalc Lo^cum ,& con- intrii.lec^ multiplicari in cadem omnino ratioiic, in tra; quia eo iplb , qu6d res fit apta cficin nwilds ; eft qui cft vna : quiaiem eircvnam,& cfie pl»ircs,con- cti.im apca vt prardiceturdc niultis ,&contri, fi ficipca tradtOotie opponuntur , /icut fbnua & negatio fomur, vt prxdicctur dc mulris , etiam ciic apu iiicilc mulcis. £c * Digitized by Google Denturne a parte rei , &:c. Sed. II 87 ob eam rarionetn non potrft Vniucr(alc l ogicum fiiie plu" in illa tianira formalitcr loqiicndo ,qiiia vnura .ui(i f Tituu icjM gn;iiu cidvir. ici , & Jicrt natiira .p,iir!,4Mt«,- .;•,/.• c •« • diiiiii.i.cii.imriidcmifitctiii tiimtiibiispcironis.tamcn 'XajaM»tur (entcntu PUtcnt^ , StottlUrnm c ij^fa no,, cft dii,i.G,ncc trts ruiuna lv.u plurcsin ratio- Fonfecx de ViiluerfAU d parie rei. PRima conclufio. Non dannir a partc rci Vniuciri!i,i fcparata a lingiilatibiis , v. g. homo vt lic , cquus vi fic , &c. cx qporum participationc omnia /iiTguiaria habcaiit fiium edc & intrinfccam crtciuiam,vt Piato- nem fcnfiilc , tcftis cft cius difcipuKis Ariftotclcs i.Aie- tuphyfic* , cap i. & /ifr. 7. caP.G. ^ 8. & fxpc alibi, vo- cans ha:c Vniucrfalia idcis Plaionis. Noftia Conchifio i.v n.uiirjc , ncc poteft dici ibi dari trcs naturas j it.» licct conccdticnius Scotiftis in oniribiis flnaularib iin .^L......oiii> rtpc- VJiicim nat' ram , non taincn itidc iiiftrrttiir , c.in lut iram c(lL vi,iittrl'il~m ; noii tnim tunc putcft cllc nuiitiplicata in fingularibus , pro\ t Vniucrfalc re- qMirit. NoM dc{iinc tamf n,qiu piitent, d.ita ca fcntciiria Sco- li fuiuriim vniucrfalc a p^Tte ro.lta Patcr Lynttiis Uh.Z. tit.^. V bi ad inftantiam cx myftcrio trinit.nis rtfpondct, adcucftcerta, vcnullus ab ca difcordct. Et probatur ii.itiiiam diisin.im &: humanam dati ca Scotiftici Pi imo , quia vei nattu.i: illa; vniuerfales funt incorrupti- dodrini , ditTcrcnf i.im clft, quod rclationcs diuinx non ' bilcs,& diftinrta: a fingularibas , vcl non. Si dicas lioc inultiplitJiu naturain >kd fuppofiiant , at in itntentia fccuiidum , tcnco intf ntum , fcihccr , a p.tirc rci non da- Scoti fingulaiit.itts vtrc inultiplic.wt nacnras, ac proin- ri Vniucdalia lcparata aliniTularibus. Si viro easdicas de vtrc r.is faciunt viiiucrfalcs. H,uic folutioiKin iain e([c fcparatas & incormptibilcs , conrra Primo ,Eigo «gopriits rciccciam , rogocnim ,an natuia humana Pc- non polKinr pr.Tdicari dc infcrioribus coniiptibilibus, tri , ifc P.vili v. g. poftqipin lialunt fingul.iritatcs , ira- q .lia dc corruptibiU ncquit pncdicari aliqiiid incoccupri- n< aiit vtrc , italit; r in fc diftinilta: , .nn (cluni cc> ftn- bilc, canqu.am idcntiricatiun cutn illo , hxc cniin duo dii-anciiid,ftitiL'l.c,qiiod habtant diftiiiil.isfingiilari- contravlidoricopponunnir: fi autcm non idcniificin- «it' s >& ab tis accipiant dcnominationcin pKiriuin , fi- tuccrgo.ncc pt^cdicantur, quia omnis pra:dicatio fit cu( idcm homo affittus pliuibus diucrfis formis poicft pcr Vcrbum lignificans identitatcm. Coiuia Scctindo, aliquoma lfaifa,& pn- nijur in inftr!H»,in Chnllo auccm cft Dco graca,&: frucns ifiiiini eflciuia^qua: omnia implicatoria f iit.Dtiei- dcjin Eiith.xtiftia nontota iubftautiap.^niscojiutrttrc- tutin CorpusChrifti ,qitodcft hircticum. .Sequclap.i- dcm.fi vni.nnnu vni, cidtmqne in.liuidhili ii.uuia:;eam ict : lum rariofubftanti^ak: Corporis qiur cft in pane, dci)omin.aicdiftiti(fV.im in fingul.iric;uibi's ,nt vt tciatu eftcadcm numcro cum ratione fubftantix & cotporis ipfun iiaturam m.iltiplicciu , & faciant in k clVc dius quoJcftin Chrifto.idem atuein non comiertitur in naturas ,oiniiino rcpugiuc , qiiia hoc eft j Iiis , quam uipfiim;crgo ha: ratioiKS generica: non conucrtuntur niiitarcclltntias , vtin iiiniliaigiimciitamurconn .TI10- in Chrirtum ,ergo ncc tota fubftantia panis. His fimi- iniftas,qi i diciint mattriamprim.un tlTe in fciiidiiiilu i- lia inulta alia abfurda ex hac fcntcntii cxcogitari l"n omnino , nihilominus ex vnione ciim quajuitatc poflTint. ficri ctiamin fc ipfa lubcntcro partes ,non Iblumquan- Eadem fcqnuntur cx fententil nonnullorum Scoti- titaris , ftd cti,im materix , id qi'od alibi bcne iiidicat ftanim , afTcrcntium in omnibus inferioribus cllc vnicam lii*-' Authnr omnino rcpugnarc. Q^od fi tamcn ide6 di- naciiijim (blum fonnaliter diftin£bim ii fingularicatibus, camus, cam n.iciiram ancta vnam hcri ctiam in fe plurcs, quiaLiprapofica.tblurdanon fcqiuinturcx fcntciitiaPla- itavt fini /i/'«rff r« non foliim dua: fingularitatcs , &: 1 2 tonis ,ci qiiod natura illadiftinguacurrealiter i fingii- vna natura , laitcrn.uius tntit.itum , fcd vcrc& rcali- Jaribus , fcJ ex co q ioH fit viu eadcin numero in omni- tcr , & duar naturx- , & dua* (ingiilaritaics , fcu qiiatema^ bus,provrhiScoiilix drfcndunt. Pr.rterca fpccialiter riusentitatum,pi«)fi>l\6 eiiam cocafu iion potcritdari impugnatur hxc icntcntia fi:cimvla. Qiiia iuxta illam vniucrfalc « ^jr/t rri, quia tiinc trit quidcm rcalitet datur iii crcatis mvftcrium Triniiatis ; tiam eadem om- inultiplicitasiutMiaiuin , non tamen erit vnicanarura, nino aatura cft idem realittrciim pluribiis fingul.irira- provt ad vniucrfalc rcqniiitur. Vt vcro fimul & femcl tibus.qiiin fingiilaritaccsfint idcminterfc rcalicrr, ficnt rcalitcr man uu vna in fe , &: realitcr ctiam fit in femul- cademnaturadiiiinacumtribusperlbnis.qtiin ipfxptr- tiplex, conccdi ncquaqiiam |>oteft , ac proindc cft in- foiix (int idcm inccr fc realiccr. Ncc fufficit,fi dicas, intclligibilc , co modo conftitui vniuerlale a partc rci ; fingiilaritarcsdiftiiiguiaiuciira fbrmalitcr,quia ctiam qux quidcm olim latis drduxcram t.am contra Fonfc- in itiafcntcntiinatura diuina diftinguitur fbrmalitcr a cam , quam contra Scotiftas nomuiUos ,idcbque di.xe- tn'bus pcrfonis. rara,pro vniiicrfali comodoconftitucndoin crcatis dc- Q^bd fi nropccr hxc argumcnca dicas,in quolibct bcrc cxcogitari aliquid longt- maiiis ipfo inyftcrio Tri- fingulari circ propriam natiiram diftiivibm rcaliter .a na- nitaris , n.im & iii co cft quidcm realis natura vna , non turi aliorum Sc diftindam ctum fotmalitcr i propria fin- t.imcn in ic fiinul rcalitcr multx , licct fit vnita miiltis guiaritatc , qu.t fiiit foric mens Scoti ; impuciubcris Pcrfonis , at pio co vniuerfali conftitucndo deberet Sc : , ciu.i: tuit Mric mens bcoti ; impugn Dsfpiitat.^ .fcii.i. Hb arg'jmcntis apertc oftenditur falfitas opinionis Scoriftaruin & Placonis. Vcnim oftcndamus , adluic aduiilTisciusprincipiis non fequi , dari Vniucrfilc apar- to rci , vt ciusaudtores contcndcbant. Qnbd fic dt inon- (Iro ; Si cnim vna naturacirct omuino in omnibiisin^c- *® rioribusfvt hi volucrunt ) repugnarct, inftriora clFc pcndciucr ab iiucHccin. Hic cft tontca Fonfccam R. P, Rt4rtc.de Airiag». \\ i /i*.;. iii fc vnatancum mancrc iimnl in ftipfa mulriplcx eflc ,quod plani lepugiut in tL-rminis. FufiiJS hocnunc dcdnxi ob Lvnccum , & alios ,qt;i non fufficiciUcreas fijppofitiones impofTibilcs diftiiigntint. Secunda conclufio. In nullo ft.itu potcft confidera- ri natura (ccundiim lc ,in quo fit ipia vniucrlalis indc- 1 Digitized^y Goo^;. 88 Difnutado M MttAphyfuA t «q"*ft-i StA viCondulio incelliguitr , explicabo paucis Fonfecae meniero , dequa Fonfcca i';icut confidcrat natuum humanam v. g. ( iiicm c(l dc tcliqiiis ) in tciplki ftanu Primus eft, in cifc poiTibili antequam detenninarctur ad hacpo- tiiks indiuiduum > quam ad aliud > ficuc poceft hfNno confidctariindifFcienSjVtdctermincturad ciTc album, aut eHe nigtam) |ola hxc cft di^icncia, qa6diK>-' 1 j 'tno eflam in cerapore eft indiiRtcns n fo allHis ,vcl ni<;cr ; ac ntiira Iium;ina non h-bct illam indiffc- rcntiam . nifi in quodara figno naturat ab artcrno , In quo etiam figno Deus ecat indiffeiens , vt vcUct vcl noll t crcarc miinJum. In hoc ftatu dicir Vow- fcci nanu am ijplam cdc vniucrfaltm , quia cft vna in (t t 9c apta determinan Sc diuidi in plum Batuas cciaiTi numcro aut fpccic diftinilias in tatione nam- • XX. Sw-ciindus ftatus naturx humarae cft ,in quoipfa iaro inielligitur concra&a & detemiinata pcr fingu- iaricacea : in quo ftani iam non eft Tniuerialis , quia non eft vna , fed plnies ratione iiidiuidnationum. Tcnius ftatus cft in clfc objcftiuo , iJ cft , quando iutcllc^s concipit naturam humanam ntic indiui- duis eo modo quo ip^ etat in primb ftatu , qui di'> cinir ftaius ioHus crtcnria:. Q^d fi in illo priino ftatu natura (ccundum fc cr.u vniucrdihs , ctiam in tenio eritviiiucrfalis ,non in (c, (cd in intcllc*^ eam coiu iptcntecutn vniuec(aUtate quam in pxinio ftatu ha- buit a fc. Hic eft Fonfecx mens , qua potut brcuitate & daritace ex ipfis vcrbis cxplicata « cootta quam lit noftra Conduno fupri pofita : quam dum ptiol>o,fi- nuil Fonr.c.e fcnccnci.am rcfuto. Ft in primis , qua- taius ad tcrtium ftatum de natura inclTe objcdiuo , coinddic Fonfeca cum Hiomiftis ; concca quos agen- dum cft Dijfntio^K 6. Quantum vcro ad lccunJum ftat(im,in quo natura cft multiplicata in indiuiduis, concinic 'veritati. Quantura vtth ad pcimnm flaium cHciui.r , in quo vidctur fupponcre , natoram diflin- gui ab indiuiduationc , quandoquidcm cft indiffcrcns ad illam habendam vcl non h.-ibcnd.im : quam in- difeentiam non polTct habcrc,ft miUo modo diftin^ guerepit ab indiuiduationc , qui nihil eft indHlerens ad fcipfum , vcl ad fui ncg.itionem ; qn.iiuuin f rgo ad hanc dillin^nem ccalem , vcl ex natuia ici in cpia fnndatntFonfine opfaiio , tefticabituc Di^MtM. j. Sen. I . I ^ Qu^d Ci dicat Fonfcca , illani indiffcrcntiam ad ha- bendam indhiiduationem non lidfle realcm , (ed ta- tionis; Concra ,quia hoc eft defcrcrc fcnccntiam pro- priam,& confugcrcad icmeniiam ThQiniftai um alfe- . renrium , naturam pcr intellcdum ceddi abftra^am Ik fingfdaritadhus , 9c inditferentem vt pcc illas coatia- hatur , non quia nacuta lecnnditm ic eam indMefenciam habeac in aiiquo figno , vc docuecac pciib'FonftcaA & elfe diftinAa , eft quid cHenrialiter mdnbltnm in caaooe cntis. Sicut autem implicat , rcm , quz fc ipsi non cft cns, conftitoi eni pct aliud ; iu implicat , tem qux fe ipsa eft vna , tffltingni pcr aliara , 8c qns & ipsa eft diftinaa,c|eAa habcntia candcm albcdincm , (tmt diuerGt ex pane SabfcGd» & non cx (xurc albcdinis vt cx paulo ante notaui contra Pacrcrn Richardum ergo adhuc , admilfa (cn- tenrii Fon(ecc,non(eqaitur ex illa Vniuetiale^patte ici , quta fanta illam tumduur mulriplicicaa inloioiram in ratione vniuet£ilB,fi is ddanK rtk» tiffatAex pattc nacurc SECTIO IIL /htteutiM, CA)eeamiSA^.4.de ence & e(1cntia,fiM/?.(.docaic» nacuram humanam, Petri v.g. diftingui ab hu- mana natura P.iuli ; id vcio non pioucnuc cx ijilis naturis , quz fecundibn fe Gmt vnum quid . ncea- riuum , quatenos non dicont ex (e dHHnfiioinem, led (olum ratione indiuiduationnm cum quibus iJcntifi- cantur , quod conuenit natucis ipiis a panc lei indcpcn- lerab &itelleaa,im6addfe, natuic Fecii(ecundtkm(e, ig non rcpugnarcl parrc rci,cfrcinleanne,et(?nondicat apdtuaincm pofiiiuam ad illani. Htc lentencii di^licet ob mul ta. Prim6 .qiiift vUenic diltingaeie apaiieid oattmun ifingMhcitate:iiam 6 , L>iyai^ud by Google 1 De Dii^ndione graduum &c. Sed- 111. 8 9 V pMtt tei tKMi diftfngiKtcntr.i- , non podec nani» mtpik\ ii» qiicftionibus autem de iKNnuie ftindnm cft Conuen.Tc non Tcpugnantu ad LlTtndum .in alia mdiui- commiini accfptioni , vt ("rpc docui. daationc, &ipri lingalaritati conucnitc cadcm n.pii- Vrgeo id amplius , tuun liccc ndonc (Imilicudinis fo- gnamia ; quia tcpug^iar.tia non rcpuirnantia ne- l«moilianlMlllincs din vnusfindtitiidiiic, iii cotamcn \ «Dcanceidemrcilimulcomiaiiir. I>cbet eVjgD dc£^ ^iMKiioalancaiaUaia£erioca,noneninidc Pcttodi- * fimentia Caictani dcpendeRter 9i diftinflione nani- amr,quod litomneshomincs iimilicudinc,im6 in ri- ^ iac& fingularirit;? ,qiixdHVindUo impugnabitcr ii.frj. rc ,iicc qii&i (it vnusnmiliiudinc, (cd <|uc\:l lit iimi- SecundS diipiicct ,qaia dilUnguit intec non rcjpu- Iiireuo»&PauUi&c. Qmdquid cr^o iit de ea Tnitate» gtuntiam * ti inter aprirudincm poiitioun eflendiim qtiac cooaenir omnibac ooileOiac fumpds ratione fimi- • • inalio;qU£c d,!0 idcm funt i p.trrc rci : qnia fi alicui litn ?in: s.i ttt: ca dara Don potcft admicti, infcriora c(li: naturz noii tcpugnat dlc in alio indiuiduo,crgo po-' multa in co gcncrc ,quia rim.lii dinc non iiinc multa. ccftcircinaliomdluidnoiC^htbetapacDdmeinn^c Vldeotocam nocpur^ putc rcduci :vd ^ueftioncm ]uia idcm e(l , non diccre diftind^Uo- ciiucrcrc m.-igis ptopcbim*A( iuxta OOttnuipiQiem &t^^ ncm,&noneiIe diitin(blo$.Vide(]ua:diximusSe£kipne imn Authocuni. ^ • , . l««c«dend,vbioftendiniat,diftindUbnem velidenci- taeeroieinonpoilepraaedieabaUoii&qaoqaomodD SECTIO IV* diiBndo. '9 Scdobi)citCa)etaniti,PMtas&Paulusindepcndm- ' ftrM ffnttnti» frtfomtHf* • ter ab intcllcAu habcnc ncgarionem difUn^onis ibr- malij in racione homtnis,quia non diiUn^uunitir in T TOc tamcn velim imprirais aduertas ,muIto> gr4», illi rarionc , crgo funt vnam negaciuiiniiri. Falfum JLluiiliinc indignariquando aUquidoccnt,dari apar- Ancecedens > mala conieqaentiai FiiUiun Antcce- teicivniuer&leantcopciaiiaaem incellefi&s,&acerci- ' dens , quh Petras Paulas ,ctiamfi In tarione liomi- mh id impagnarc. Ego aotemiddico , exceptisiententiis, nis non fint diflimiles , (iint tamtn diftincfti , qna: dno c?cquibus SfiTrsn; 2. j;: Ciirrar.i , lic qiia 5fffw»« j.cum A valJefuncdiucrla ( vc infrk dicam : ) & quia a mulcis aliis Authoribus vixpolledc rc cilc qua:ilionem , (edde non coniiderata (unt , ble6 bi lias confifionet tc iden- fola iignificatione vads,«RjMr vmturfrtit : quidamenim titaccs iccundum fe , 5: ncgatiuJ , &:c. lapli (\inx. A Jdo iolum volunt , rcquiri vnicaccm fimilitudinis ; quxcum- iam , confequentiam eirc tnalam: qitia li Antecedcns quc illalit,vt pauloantc dixi. Ali) voltint, fufficcre dlet vcrum , non folikm negatiu^ , led edam pofitiu^ Pe- Vnicacem , quam Pccrus v. g. & quodlibec indiuidoam Cms & Paulus clfenc idcin ; quia in cebm poittiuisnon iblt^m habecexicwvcabiUinauia hamaiudicaturvna; di(Hn<:;ui,& eilcvnum poiitiue , idem omnmo eft,di- pto multiplicfcare ver6 (bl&m ccquinint eam, quam ucrfo modo cxplicatum. Ergo fi PccruSliandlftil^aillir omnia indiuidua fimul funipta habcnt. Alij ponunr ntC- i. Paulo« poiiciu^ eiit idero cura illo. cio quas negacioncs , qius horoo habct k pattc rei. AliJ Obl)cKsieciud6>Honioex(eneqiieeftPetnn,iM^ alfterrcmcxplicanc, lempec camen ad ncnincationem qpieilli repii^nat cdc Pecius ,ergp cx fe non cft idc-m vocis dcuoluiturcota qnxftio. No5 , ?iippo(tt3 acceptio- cum illo pofitiu^,crgo eftnceaciu^ dillin/i^s ab illo. nc communiori, coulcquentcr ncgainas Vniuerulca RcGx)ndco ,ncgando AnteceMnttqiiia hominiquicx paccetei Eaimpognacioneenim (cncciuiarum prxce- fenoncR Petrus,c(Ientialicerrepugnace(IePecmm,& dentium conftat apeni,nec de£ac^ dari, nec xiode homini qui edcx fcPctrus,c(IenriSiter rcpngnat non eiiamde potcnriiaDlblutSindependenter abintcllcdhi, elIePcmun,quiainillo noncftdifUnSa ratio hominis qu6d vlterius hac rarionc dcmondro. Implicat , nacu- ^ \ Petccitace , de quo infia. Scd Ucic demus Cajecanq lam aiiquam ^ parce cei ede vnain in • vniute cigoco* ' AKomlioc, adhacnon polTcc ptobaie,dac! vniner(a]e si , 9c eandem efle maltiplicem Ae diniiam in. eadem Ipaccerei: quia fi nacura i parrereieft vna in omnibns, rarionc : (cd hocrequiritiir ad Vmucrfalc,ergoil!udim- ini non potcric circ mulriplcx , & conkquentcr ncc pHcac a parcc rci. Confcqucntia cft cuidens. Minor ad- vniaecialis. Atgumcntatut .-lutcra Cajeunus ex xqui- mjctitur abomnibus,MaiocveroIuminenaturs.eftno- uocaiionc: .iccipit cnim homincm in diuersi fuppofi- c.i,quia vnicas dicit ne^ationem multiplicitatis in cadem tionc ,iam pro hoc,ia;n vcto pro illo. Licctautcm om- racionc in qui cft vna : fcd ncgatio alicuius foimx , 6c a| nes vno nomine vocentur,(unt umcn tam diliindi, Ip&iblmanequcunt (imulexiftcre a parte rei iCigone-» quam lapis & hgtno , lic^ non finc ita diffimUes. Infu- que natura vna in multis , provc ad vniueciale reqiiiritar per accipit htmo ex (e , ciltm \ parce rei ntillas iit homo n>i obicer noto , quando dico, extra ihteUefium me no- ex (c , fcdPctnts ,Paulus , &:c. minc intelieftus omnem comprchcndcrc cognirionem, Aiij docent, natucam bumanaro > v. g. vc rationc ituc incellcdus ,(iue fen(iiumiim6 & adus pocendc^ diftiiiSam ab indiaidaatiofle ' , ede indnteientem vt volitinie qood noco propter Bonam-fpem , qni pacanic * poflic crtc cum hac vel c im illa inditiiduatione ,quod menon Ioquicon(cquentcr,eiqu6d poftcadixerimper eft^eam cflc vniucr(alcra ncgatiuc icu per non repugnan- ieniiis fieri polfe vniuetlalc. Scd dc hoc adhuc infri. Hic ciam. Hccienccmia poteft dupliciter incclligi : PciniA, difputanc nonnulli ,vcr^m poilic diuinitiis in crcaturis vt nattva ex diftin£Uone inrclledus fit vniucrfiHs ,& repniri , aliquid hmile myfterioTriniraris, natura,(cili- hxc cft opinio Thomiftarum , de qua infra. Sccund^ ccc ,qua; ciim in (c (ic vna , ijrnrilicetur tamen rcbus poteft intelli^', vt illaeadaDnacuta prarcifa ex ie ceaU- diftinftis. Non polTum non mirari , hos AuOores quae- ter habeat itlam indifTcrenriam ; 6t hax eft (ententia ftionemde VtiiaeriaUjkpactecei fixille dependemcm^» Cajetani pioximcimpugnata, ide6noi^ non indigec re- qdieftlonede myfterioTtinfcacisin cttatfa; «jida lic^il-' fiicationc. luJ conccdcrcir.u^ , .iJliuc non fc-qucrcnirdai i Vniuir-' AUj Oo^res inde probanc , dari Vniueriale ji pnc fale a parce rci , ilcuc nec fcquicui' in diuinis , cx co qupd cei ,'quta Peccas 8c Paalus v. g. ^ paice id lanc vnom ii- ibi demr pwd M i a m myfterium. Ratio eft , quam uepi railitudinc, &: plurcs rcipsa ,cr'^o a partc rcieftViil- reddidimus,quianatura illa , fi cfTct vnaiii pluribiis, ca ucrialis rario hominis. Hi DcN^lores ('.iciic rcijciuntur, umen , in quibus elfet , non elfcnt plura in ea raiionc, *l nonqiiia(als6 doceanr ,Pctniin & Paiilum c(te vnum provt ad Vniucrialc rcqiiiritur. fiinilicudine , fcd quiavnitas fiinilitudinis cft vnitas im- Dices ,Nacura illa creacaira eadem imoiUOtSSst itt pcopria , nec fufEcicns ad vnicaccm Vniucrlolis , iuxu pluribus,vc(imuliniilis mulriplicarccuc In cadcmlla^ commtmcm fcrc omnium acoeptionem hiiiasvoci»Mi> tianeiqaKCtBt vaa. Seil coaccft^f^ iamdefttuis caiiini: Digitized by Google 90 1) co enim ip(o quod fupponis > rutaian) illam non foliirQ identifican, k-d etiam mulriplicari in raul(is,ita vtin illis nonmancat vna.ctiam in ratione naturz i inninon tft myftcriui-nTfinitatis in crcatis , fcd myftcrium quod defailndaiur intcr omncs homines , fcilicct humana naruramultiplicatainindiuidui<:. Qcrcntaliquid in crcaiis multo niaias.quammyftcriumTrinitatis. Nam natoradiuina fblum eHvnainracionenaturz,& mulciplcx in perfo- naliradbus : at h.TC natura crcaia & inrarionc naturx tilet vru,&ineaHem racionc cflct mulciplcx idquod Qiaius eftmyfterioTrinitatis ,& in htatcin ,hinnibilitatem,& dc his quzrimus.qui ra- rioneinctr fcdiftinguantur. Aducrtc,non fieri compa- racioncmintcr gradus fupcriorcs , & inter infcriorei di- uerforumfingularium.ccrtum cnim cft , animalitatem hominisdiftingui ab hinnibilitaieequi; fcd intergradus eiuftcmindiuidui ,inicranimalitatcra fcilica hominis, & ctus rationalicacem. SVBSECTIO I. ^tutddm fnpfwmuttur. ANre cxplicationes , & iinpugnationes lententur Scociczprzraittendum ,quid fic diftin&io realisy przccdcre ipfum Vniuerlalc , quia non potcft aclus prz- quid modalis , quid formalis ,feu ex natura rci. ccdclt fc ipfuminclufum in Vniu.rfali vt tali,ficut aclns Difiindio rcaliicd ,qua' Jarurinter duas rcs ,«:ftqiie quocc^nftituiturobjcdlum coj^nitum ,non cft pofterior talis,vt a parterti dki poflit: realiier nmefti/U, ipfo ob]c6io in quantum cognito, quandoquidcm pcr quiadicuntduos conceptusdiftindos. Et licet hzcdi- illum.-idum conftituitur in rarione cogniii. Sccundus ftindiiofcrcfempcra^firac fccom fcparabilicatcm rerum ailiis circa Vniuerfalc eft , quo ipfum VniucrCiic iam fa clumcognofcicurr(flcxc,& antchunc faieor priccdc- tc Vniiicrfilc. Indc tamcnnon infi:nur,Vniuctfalc daii i parcc rci anreomncm achimintelledus ; quia iicct fit antc aliqucm 3.£t\xm , potcft tamen & dcbct cllc poft alium. Obijcies quan^ : Humana njitura definituv vnica dc- finitionc .crgoeft vna: prztcrca habcfplura inferiora ; crgocll in miiltis,ergo vniucrfalis. Rcfpondco,ideo dcfiniri vnici dcfinicione , quia eft vna folum fimi- licudinc ; vnitas auccm fimiliiudinis fiifBcit ad hoc, vc vno athi pofllnc ea indiuidita concipi , & ficri Vni- uerialia fonnalitcr. Anrc illum vcro a^him non ha'- bcnt iplam vniuerfalitatcm , quod infra fufius dccla- rabjtur. Quiiitfi , A parte rci dator p.miculare , quod cft cor- rel.«iuum Vi-.iiirrfatis icrgo & daturetiam Vniucrfale, qiua vnuni corrclaciuiim non ftat fine alio. Rcfpondeo, paittculare ctic corrclntiuum non Vniucrfalis forma- jis,led fundamcntalis; id eft,clTc corrclariuum rcfpc- lihi mtiltinidinis , v. g. rcfpeftu decem .ccntum , om- mLim:dantur .«itemi parre rei vnus,duo, tres^imil- ti, omnes ; fed Vniuerfalc forraaliccr non datur pro- pter di£b. Vlrimo obijcies , Scientiz funt de his quz dantur i panc rci ; fcd ibla Vniucrfalia funt objtda fcientiz , q'iii diftinguuntur ; non tamcn neceirari6 , vt patet in Dco : P.itcr cnim diftinguitur iFilio rcaliter, & lamen non polliuit Icparari intcr ic. Hzc diftindio diuiditur in modalem . & rtalem fim- pliciitr. MMUlii cft , quz datur intcr rem & eius mo- duni , v. g. inrcr 1'ctrum , & cjus aftionem qaJ produci- tur , intcr niarcriam & cius vnionem. Hzc diftin£b'o non dicitur idciS modalis , quia non fit tanta quanta reaiis, abfoiurc loqucndo ; fcd quia non vtrunKjuc cxtremum cft rcs : vnum cnim cft modus , aliud tcs , ficut fi diftin- quamvocanr fomulcm ifcu cx lutura rci , cuius nullamaut pxnenullam tradunt dctinitioncm , vcl c^x- plicationcm jfi d rin(^imdicunt , c.im ci?c tjua aliq lid ab alto difting' itnr .mte opciarioncra intclkciiii fumia- liter. De haclacc Hurtadns Diffntat.C. Mei^hyfic* ^ Se£l.i. vbi probit eam ciFc rcalcm : miod hoc argnmcn- to ab ipfb jdcfumpto confirmo , clTealiqnid a partc rci ante a^m intcllciaiis, cftclFc quid rcalc ; quia dcfi- nitio eiiti$rcalis(fl,quod potcft Cxiftcrc anrc inrclic- Aam k pane r;i , (ed in rentcntia Scotiftarum hic • diftinftio cft k panc tci , crgo eft diftindlio rcalis. Con- (cqucntia cft cuidcns. Minofeft ipia dodriru Scotifta- rum." Major vcto cft dv^^finitio cntis tcaUs , qui ab om- nibus traditur. 3 Diccs,hoc.»rc,umcnroctiam probari , diftin£h'oncm modalcmedc r.:ilcm. Kateor , imo id exprcfsc docui I. vbi dixi , id^o pratcisc eam diftin^oncm dici niodalem , quii vnum cxtrcmum cft modus. Quod fi Scodftxdicanc .camdirtinftioncmformalcm circa:qua- lem modali , i nic .jrs»uo rurfus. Ergo quando vtrum- SBC extremum , inter qu,T datur, func rcs , abfolute la diftin£tio d.bitdici rcalis ; crgo quando intcr mi- icricordiam &:i iftiii.im Dci ,&ir.ttralia attribura po- nunt prxdi(5lam dirtin^Honcm , tcncnrur fatcri , cam cfte re.tlemi qnia mircriirordia Dci & alia atrributa , non (iuu modi ,feJ rcs. Dcindc fi anim.ilitaj diltin- guiturarationalititc pndidi diftinftionc, debcnt di- cere,ctiam diflingui realirer, quia aninialitas & ra- tionaliras non fmt nxodi , fcd rcs. Admictcreautcm di- ftin^onem rcaU-.n inccratrributa Dci , periculoCim cft in Fidc , de quo Tluologu C^am vcr6 ftiKum fit cam admircere in crcituris ,& in Ueointcr pra:dicata fupe- riora & infcriora , ftatim oftcndemus. Po(Icstamenadh'ic vrgcri" .lupri pofito mco argu- mento criam fu.iJcri , dirtindlioncin virruakm ( quam in Deo ponimns dc q a mfra ) clfe rcakm , qitin eamante opcrationcm intdleiilus dicim'isripcriri. S:d refpondeo , illam propric non circ diftinitiiMicm , Itd tequiualcnriam dirtindioni : hanc autem iquiu.ikn- riam vcram & rralcm difimus ,&proptcria illamdici- mus diftindkioncm vinualcro , feu in virturc, factmurquc Lbenter , eam a partc rci dari,cirtxiuc rcalcm virtualcin* modocxplicnto. Audiui aliquos Scotiftas ita explicantes eam diftin- ftionem fonnalcm , fcu ex nstwrMrn, yt licct 4 pjrte rei vnum non fit aliud , nihilominus idco dicantur non di- ftingui rcalitcr , tjmM mn poffnnt fepsttri , & i/mim inter ft 4 /unfmnt«pfffit*relAtiMe HAnc\\ximAm panicul.im pu- to idc6 ab his Scoriftis aJdit.tm , nc cogcrcntur diccrc Parrcm & Filium non diftingui in dliinis quandoqui- dem ieparari non poftiint , co autem ipfo , quod oppo- nantur , ian> diftingucntur rcalitcr iuxta cam particulam additam. Hxc tamcn explicatio facillimc rcijcitur, vt dici (olet, *d i«wi«o- ncrcrur filio ,&: i.imen diftinguercrur : crgo ad diftinclio- nemrealem non rcquiritut n c (cparabilitas , ncc oppo- fitio , crgo cum rcliqua ad e.v.ii diitincVionem requifira finrdc f.»clo inter mifcricordiam,& iuftitiam dimiiam, & inter rclarioncs , flc circntiam , i'ixta hos Authortfs, profci^kti dcbcbunt f.tceri , c.im rcalircr dc fafto diftin- gui , rclationcs ab circntia , & mifcricordinn a iu(b'- lia , q iam iuxta eofdem diftingucrctur Spiiitus San- dhis a filio , fi pcr impoflibiie ab co non procede- Tcr : hanc aiitcm di(tinaioncin dcfacloconccdereinter circnriam , & rclationcs*, profedt^ iuic mciito dcbcrct ilici iueteticuni. Sccundi principaliccr& ab(olucc reijcio caro cxpli- cationcm diitindtionis fonnalis vt diucrfx a diftin~ dionereali ,quia diftindio realis non confiftit forma- liter in feparabiiitace rcali , vt patct de fatlo in Deo , cft quidcmca (cparabilitas frcqucnccr anncxa diftin£boni rcali ,non tamen fcmpcrcti.im in crcaris ,nam inmui- J rorum fcnccntia ( qua: liccr aliundc fic falG , non ta- inen ex hoc capicc ) dui rdarioncs diftind.c fimiliru- dinis in rationc cntisintcr vnioncm & fubjcdum,vci ctiain duidiflimilimdinisin rationc fpecifica intcr can- dem vnioncm , & fubjf£him non polfunt ncc diuini- tus fcparari , & tamen non idc6 excluduntur a ratio- ' nc diltini^otiis rcalis , (cd iuxta omncs , qui illas vc diftindas admittunt , diftinguuntur intcr fc rcaliter & rcaliflimc. Ratio a priori cft , quia fcparabilitas folum cft e(ft(fhis diftitichonis realis ,non ipfa ^ncia, hic enim confiftic in eo pricisc , qo6d hic rcs verc « p4rti rci non lit ill^ , feparabilitas autem poteft (ipc inpcdiri.Ji ambi illi rcs fint cntia ncccllaric) cxiftcn- tia , vti lunt relationcs diuini , ex ca cnim ncceflitace cxiftcndi oritur , vt vna non poiTit ctrc finc alia , cfto fint diltin^lx. Pottft ctiam ca icparabilitas impcdiri cx conncxionc n.ucua intcr fc carumrcrum cftodiftin- darum , mulci cnim nonunr duas parriales vnioncs rea- litcr diftindas intcr (vnn.im & mareciam,& illis tribuunt conncxioiicm circnri.tlcm intct (e , vt vna finc altcra cllc ncqucat , crgo ftpatabilitas non cft ncceflaria e(Icntiali- lcrad diftindioncm rcalcin. Scd ncquc oppofitio ; nam dui partcs materiit • aqui, ligni&c. duo homines, duo cqui diftinguun- tur rcaliccr, & cimcn nullo modo op|>onuntur rcla- riue. Et idcm cft in cxcmplo allato dc duabus pattia- libus vnionibus , qux , cfto non fint oppofiti { nili eo modo quo quilibct rcs diftin^la ab altera potcft improprii dici illi oppofira ) Jiftinguuntur tamcn rcalitcr , & multorum , probabilis valdc fcnrcnria eft , non repugnarc diuinitus fubjc^m aliquod & £ fornum realitcr intcr fc diftinfta, qui tamcn eriam diuinitus rialiicr fint iiifcparabilia , ficut moifus cft in(cp.ir.ibilis a fi«h)cdo , & ramcn non iJt6 forma iila cllcr oppofira lubjcdto ; crgo non benc oppofi- tioncin rcquirunr lii Amliorcs aJ dilbnftioncm ; cr- po fi fcmcl conccdunt vcrc & realitcr ca , qm di- (linguuntur formalitcr , vnum non clTc aliuJ , nc- gare non potcrunt , ca diftingui rcalitcr , fiuc fcpa- rabili.r illa fint inttr fc , tluc non , & fiue intcr (c fint oppofita , fiuc non , quLi hic duo non funt ellcnria diftin^ionis , fcd ad fummum cfFecflus , frc- qucnter , non tainen (cmpcr , anncxus ei diftin^Ho- ni ; ergo non poccft dari mcdi.im aliquod incer di- ftindtioncm formalem , (eu ex natura rei , provr_il- lam explicanr hi Scocifti , & inrcr diftiii«5b'onem pcrfcclc , & propric rcalcin , vt omnes alij Dodo- rts pafliin doceiit. Dixi , vt Scotift.-c aliqui tra- dunt , quia .idhuc (ub Utc eft , vcrum ita Scotus (en(crit , necne , id quod aliis examinandum xe* linquo. > ^ S V B S E C T I O I I. . . Stati fenttnti* rtijcitnr. DOcent crgo Scocifti , in homine v. g. rationem cnris diftingui formaliiercx naturi rei^ratione fubftantii,& h.inc irarione corporis ,& fic de aliis gradibus , ita vt animalitas hominis potuciit elTe cum hinnibilicateequi ,& ctim illi confticuere cauum , non iravt finuil ibi manerent dui animalitates , (cd vi au- ferreturquicr.it cqui,& poncrctut in homine,vei in .ilia fpccic animalis- Hanc impugnant nonnulli, quia adhuc natura,vt pricifa ^ fingularitarc , cft fingnlaris ; ergo fruih^ ei additut fingularicasfbnnaliterdiftinti^. Antccedens pa- tct,quia adhuc ilU naiuta fine fingulahtaubus «ifct s H 4 » indiuifa Google g% Difputatio ioditriftinfi^sfif Anifi^qualibet alil»ergo (Ingularis. y Sed hbcar^niTieiitnmin primis non probat , nullos gradus intCT (e diftingni , Cd tanti^ro f tngularitatcm a r.i- tionibus comui itnbus, im^ ncc dc hac ; quia facilc poC- . ienrScoiiftdB rcri>ondere >' diiUngjiietiilo dupiiccni liti» ^tlaffc^tcrtt , completatn vnam , altain tncuTnplrtam; Sinj»j!.tricas incomplcta piKjct dici illa , qi .i ii.itura anitiulis, v.g. cfk hxc potius quatn i!ia, ctiatu ante- qwimiMftlltgaturcontnu^ad rationale,qinafvr «^i^ diccmns) ctiam gcniis h;iSct imnjciiiara indiuidua. Sin- gularitas com^lttacirvtea ,qt!a n,>n loliim aniimlitas ttt htte fOlSm quM) tlla in rationc animaliiacis, fcd cfimtllin^ determinatur acf cllc h ^ininis, & indiuj. - dii Odnptel» Pctri v. g. Poilct crj^o a r^inncnto refpon- Stdtt M M M trt didinVbtm a nngiiiariMtc , clfc niig.i- Itfetti iDtbtn|!lctd > non vcr6 complctc , & ad hoc egcre tingMlaiidite dM(iii9l*qno totum argimientnni conrail; Et cx fuc dodrini infercs non requi in princtpiisScOdt tjt omnibiis honunibus elTc vnam & candcm natunun, qui.t potc ft Scotus refpondcrc ,cas naturasmulciplica- riafciplls pcr fingularit.ices i;ir iniplctas, ctiamfi a fe ipfisnon hibeant clfc Pctri pociiis quam Ioanni$,ad quod eg^m HngnlaRianbus compUtis: ficut natura diuiiunon tgjtt patemitate vt Rt hngularis, (cd vt Cit Pnttt ; Se maieria prima i (e tpsi eft fingularis , iiccr fit incl;iT..rv ns vt tit cum hac vcl in.i farini , conftitu.it hoc vcl illud indiuiduum complctutn picque cget for- mi , vt (it hjecmateria ,4ed QjjN 1 'i irtj imenta Scoti pro flirt-ncTione natur.c a fin- gularitatib .s complctis prob.iri.iit idcm dcincomplc- tis>indc folum r.qiicrctur , ciim non locutum con- leqaenter ( quoJ nos ftitim oftcndcmus ) non vcro ablolutiex citis fcnti:niii (equi ,eire m omnibus vnam ^ 2c eandcm iiaturam > qood argtunenaim conteii- dtbat. * Oaiedus «fMflMr. 4. Mttti punclo 4. mm.^. HafK! lo- lutioncm , qu.ipr 'tJi, vt ■ jft ■niit rcin , argumcntum Re- ccmiacumcontraScotumnoit elfe efiicax.,ait>ine de- dide argumento t qno mfe vdnir) de quo^outinttific- ri6c,quod reuetieftdimnifhim .nb hoc , licct cum illo habeat aliquam connexioncm ) additque , a Patrc Sua- tl6S^.6. Aftta.fef}. 9. clTc eam ibluiicmem pra!occu- . patam>& rcjeflam ,quia pnedicAla omnia , quc iimt m quectmquc indiuiduo ,ideiitiiicancur ctrni nmpliciflli- ma difrcr^nri.a indiuidiuli nulltm compofitioncm ne- qucdiftindionem icalem adniimnffk «OinfiBmt Pri- trA quia implkrat i ^ ty^i i i Mf 1«^ lfliMiifaBm ani- . in"lis iiu^i.Tvrciis , vr C\i hicliomo , ve\ kic Uo. SrcunJi id coiifirinac : quiaii dorcttit « jurleni hoc indiuiduutn aniina!tsafreaumfuiin^iuidniliiii|t^^^ exiftC' rc line ditflrcmia(pCdficA>1iM;iMUln n^^ cll , crgo. - ; . Dixi paul6 antc , argimientum , cui rc(pondi , non elle illua ,quo vtitur Ouiedus , vnde non vidcbatur hfc ncceflftrlum rcijccreipfi ts rcplicas; quia tamen hae vi- dcntur cti.tm t.;ti;i;crc iiKain lo!utioncm ,cis brcuiter • diicutiam. Nua capio aiitem > quomodo liic Auchot has tationes ex Patoe Suarb addnxerit ad oftendendam» tTic.im rclponlioiicm pro Scoto non dVc !->:inam , ctrniin rcplica: ha: ciun fuis confirmationibus habcnt quidcm locumin iioftrafcntentia>qnK omiicm camfiiifaiiftio- ncmformalcm rcilcm ncgat.non tamcn in (cntentii ScnciftAnim cam aiJmittentium , ac proinde,qtundiu aliundc non impugnatnr cn iUUMitio > locnm (mfeflo 9 babetmearcrponto. £m«ntiqafdpondcm to recenttotum mn durAuenciamScad cAe Tenm. fcdcamnon rr ijci eo argitmento , qiiod autem aliis ar- gumcnris a Patre Suario rcijciatur icntcmia^non pro- bat>argumenttim,cui rcfpondi, bonmit. Bneor crgo in noftra (cntcntia vnicam i^ari diffctenriam indiui- dualcm , qn« cadit fuptaomnia prxdicata , at , (icut ra- tk»ne noftra concipinMis genus contiadum ad indiui- duura iiKompleram > vtqoando dicimtu , h»c mnnMd tfi '-> & tmdtit indioiduationibus talibus incom- V. Logica 10 pletis praedicatonim (iipertonim conftftnunat.pec ( fi aliiinde ali- quj» diucria n.pui;na!uia non a^lfcrrctur ,) polHtit Sco- tiiix conoponctc honuncm ex inultis tadonibus lu^- tioribds iamulitef , vr illi ienthint .diftindis , & provt dillnquuntiirciiam in f. fingul.iribiis. IJ auteni,quod Ouicd s dijc 111 vcraque coiifirmationc , nuUam omni«> no habrt diHicultatcm , nam ctiam reaiiter in omnitan omninofcntcnria hoc numcro itidiiiiduiiui incompie- tum m.itccuecftindiffcrcns , vt cum aliu indiuiduoin- compltto i^uius anbnB caiiinnaJiaconftittaickimclM}- minem Pmumv.g.TeI vt cum alio indiniduo etiamF incompleto, cum anima fcilicct lconis , aut iucma aMd conftituat hunc lconcm , vcl lioi aur.iui. Curcrgoin iuaicntcDtia non potcrunc idcm dicete Scoiiftae. Batioon inditiiduatioiHs. £t pct hoc; prims confiit n a ii om a J r- quatcht C\x\%, Sccunda, qu6d (ianimalitas haberct fuam indiuidua^ donem>po(Iet (ine rationalitate exiftere , nihil omnino. probat,nam hxc matcriaprima habctinfcntcnriaTho- miftarum (iiam indiuiduaiionem incompictain , non ta- mcn idc6 (bnnaiitcr (cquimf >cm pofle exiftcrc (iiut fbrma , nam licct Thomiftx ncpm» eam po(& exifte- re reijcianinr aUbliit£>non tamcnex ei^capite^qo&d matcria habcat fuam indiuiduationcm , ctcnim & ip(« Ouiedo uadic^poiTe dari matenam aiiquain,4( fcic- mam intcr oinnino edam didniiAs mepuabiles , tunc autcm qiMrlilict habrrct fiiam parrialcm indiui- (iuarioncni. Ei vero ncccirum nobis noneft adcosca- (us rccurrcre , vi id oftendamns > nam omncs roodi fuam habent indiuiduationctn , 8: tamcn non idc6 in- fiMTur , crgo pofiiint linc rubjcdio cxiftcrc. Qu6d fi hoc admitrimus in rcbus rcalitct diftindis, cuc mm poUcntvScociftxid diccre in fbrmaiitaribus folikmex nacnm irf queffl nondidcat^tnalintcqBi) haceni» dicitoidinemad^hinnibllitateffl tergo nonrcAeScotus am'malitatera.di(HnguitarationaIitate,e6 qu6d in illA conucniat cum cquo , diffcrat vcr6 in hac , quia(vC conftatj etiam in ipsa aninuliutc conueniunt^dif- ftranta , ^ Ncquc hoc argumcntum vrget Scotum,quta nega- ' * bit , anim.ilitatcm hominis vt diftin&am a rationali- tatc diccrc ordincm dccerminatum ad rac{onaiitatem> imo potiiij ccnfct ctm cflc indiriFcrcntan , vt fit vcl in hominc > vcl in equo : quarc in fentcntia Scoci ani- nialiciieadiiHt:^ omnino oonnciiium inier (t»&em in oaaniom icntcntii inuetia pihna omninm anuna- Unmomnino eft duOem Ipeciei. Im6 cenreo,dicen- dum oonftqucnter , fcmei admifsa Scotici diftindUo- ne> ea» aabnalicates non ciTc intctle vllo modo di- ociiiii. Impugno tghur clficacitcr prxditiiam Scoti (cn- tcntiain : quia C\ tario fupcrior ex fc eft indifte[cns>vc hacveliliidifrcreiuii (perificftdeteiminctiir>aigo n- tio entis tc /ubftantiae , qu.-c rcpcritur in Angclo SC tn animil rationali , potcft elfc de fc iii lapidc i ci- go ncquc Angelus ncque anima rarionalis (unt om- nino rpiritualcs ; quod eft s^urdum. PatCt conie- J|uenria , quia nihil ipirituale poieft rrpcriri in lapide; cdincopotcft rcpcriri cadcm numcro ratio fubftan- rix quz cft in Angeiu>crgo haec; non eft fpictcualii» etgo neque Angelot corapofitns «t illl erit omnlno fpirTtualis. Prarttrca , crgo in Dco cft aliqiia rari» coramunisv.g. cntis&fubftanoa:,in qui liue vniuo- ce (iue analocic^ Dens coauenit cnm eieanitis, qim dc (c fic indincrens ,vt cadcrli rumcro Cii in crcaturis, & ^conttacio in creaturi ahqua utiu de k .^idi^crcQC » Digitized by Google I)e Diftindlione graduum &c. Sed. I V. 9 3 Vt fit realiTn' in Dco,quo(j eft enonnm & Chtmxricuin: H probandain congemm diiiet& argumenta , dc qut> qi>ia poncictiii in rerum natura aliquid , quod iicc fic bus ft.itim .quuJ ftilicct homo rcaliicr in animalitate conueiiiat ciun bruco j Sc nuUo raodo in ca diSctat, h oontcario ver6 in taiioaditate otnnino teatiterdif- fcrat , nullo vcr6 moantix in Ani^clo fiat fpiritualicas ? Vidcs crgo , mc rcdc iiituliirc cxs cveatuni,nec increatuin } non ctcatuinji(}uia potdl eHe ia Deo , in quo nihil poteft efle cteatam } noninczeanim* quiapoccratcifc in CKUaUi»itt if» nihil pocefteile noncrcatum. R.efpondccOuieda$piro Scotidis, divm^ ttlu vtfifttre ma vTu: nmnenttiHMunibm m» tmreri, Li- bentifltmc vidiircm ca tela , quibus rcfiftunc , & audiuil- lem eas iUadones IW^OCis maincnci , quibus non cerrcn- conlcqucncias cx f^ntcntia Scotiftica , provt conimu- Ctnc Ccrcc non ioo, qoK polfit erat^ illatio , nitcr explicatur. Dico , provt commanitct explica- • qtt3imqu6d icquerenir.daiiinDeoprcdicatuinaliqaod tur, quia non omnes Scoctftc ita ientiunt, id qitod rcale entis , &: fubftaiutx , quod idem numcro rcalitcr ego iamnonciuo. el{etinditfcrensadexiftcndum>veiiit DcojVcl.incrca- Sccundo impugiucur eadem l'ententiaipnori>quia tora, fic con(eqaenterqaodne({iieeiiecaeatim«iie({ne tepagiut , ratwnemfiibftanciediAii^&iaiioneentist incrciitiim. Hanc illarionem (ctfi fimul pofitam , cum IJcm c(l cic aliis gr.idibus : fubrtantiac cnim qiiantiiin- ca dc An!>clo ) vcl non lagit Ouicdus , & (lc praxipita- cumquc pcxcilz non rcputjnat cxiftcte , ergo crit cns iiit iudiciumdc cis illationibas ,vei fi Icgit , non (cio fbcnialitcr , ncque racio futidantixpoteftprxicindirca- ( vti iain dixi )quales majoris momcnti ill.uiuncs inuc- licer ik rationc animalis , qui.t animalicas etiam vt di- ntte iplc potcric contca Scottftas. Dcbuilfcc faltcm dicc- (littdli a ratione fubllancia: , complcc pct ic animal > it re,eanoniequi,acnonc(rcinc<):ru:iii^ncia,diceienon ellcadix opacacioiHun«e^o etiaro vt diftin^cftfii^ *3 debmc. QaicK|nid vcro de li(K i'it,adL^ic,m«f/f« M ftjntia. frimipiit Setti reperire , ystfin tnem difci.rfiis tttfrmgA- Qjod ii (cmel concedas , vnmti gnidum itiperTo> /«r. Sccun io qui.i , cftodicanc illi , fiibftanciam diftin - rcnin<;n diftinguiab inn.rioribus , iorriiit t(it;iin fun- , gui fbrm.iliccr in Angelo « cenrcsu .Mmcii idcntificari damcncum fcntcntix Scociftarum dclumpcum cx co cealicercnm diftetentia Angellci»Ab quam iJcnttta- qa6dratiai!ipefiornonde(iniatarcademdcfiiikiane,& tciii illi rcpiiiTnac c)Tc in bmto. Scrund6 Ri fponrliTC lacius pnccai qiinm iiTfi.rior , ciuxomnia rcpcriiii-.tni iit KiHunt , ob can.km iiieiuitatcm rcalcm pr.r iicanim cncc r;.l[>ci.lii liibilantuc,& m lubftantia ttlpcttu viucn- ndfiibftantije cllc rpirituale. Vlcim6 »« t Ferftn tae tis , cii.imli abillis nondifttiigpataticrepidemdcom- tiMi uHtrrogafe Sceitha^ . an ipfi iuiiceHt JffKrdum , nibiis fatcri tenciis. IVaetcrquatn qti6cr etiam in aliis iim«fiu prikeipid , admiitere ii» UtigeU p^^dicatiimali- p.i>iibus potcft idcm probari ,in ^adu v. g. viueMu: fMMl fiiferuu frtdiut» mumalitMu , & imuuierialtta- nic cnim ctiam rcpcricur fnrm.-tliflimc in aiiimalitatc Sc tit i ^iwt fietstMm imttrrofsMi . vani mt Hks ^ggrteU Ut taiio n aUcatg^, quc pet ieoiationcm & intclleOum foc- umttdMimtMtit,<^fMilii>ii«negaiioipfitUJtM.}^MliM. mlditier m oi M i ttu ^ab intiinieGO*^ iriuantr Itcm b Dixi piiili anrc , hanc Authoicin non Icgilfct o- gr.idu (pirituali,qui ctiam rcperitur in diifcrentill Al|» t€ tum mcum argumcntum > vbi itlud inconucnicnt de gcii ,qtix vt fic cll indiui/ibifis , ^ iitdependen* inut- prxdicato aliquo rcali iK-ccrcato,nequeincteaio»8c tetiiicrgo rpiritualis , fiue rptritualitasm indiuijibili- indifPrrcnti rcalitcr,vr clllt iti nco,vcl in creatnra, intuli. Cenc, i\ hoc iuiliwat Ouicdiis clK- tcrticula- mentum vammi ,Talde eft audax circa conftitt.itionem Dei Secando qjois vnquam Pttiiolbphonun agens leci63e gnuiter, dum ab ablnRb «iganKntatur , rnnic- titur , vc conful.u cos , qiios iinpiii;n.\t , vtriirr illiiJ illa- tiun rcputenc abfuidum ,necnc togo. An ipfj quocics t.iie, fiucin indcpcndcntia a m.iccria confiftac ,dcquo alibi. iJcm dc alii^ gradibiis facilc pollLt oftcndi: in fola aiiimalitatc , & eius ipccicbus, non vidciur ita nianifciia concluiio hacc : quandoquidem potcft cile vnum piiiicipiLim qiiod (ir (en(!cintmi , & non intel- Icdintun i c> uiuiari j \ lunn ratioiialc i]uoJ non fit fcijfitiuum, vndc non tam clarc in ipfa ditfcrcntiainclu- per abuudaex mea vel aiiaiii^fiacei^ illata , vulr me, ditur (enfibilxus. SeJ panim hoc eil, qnia argumcntoex aut aliiim tcrrcrc, confulucricmc , & alios, vrrij Ti vc definidoiiei dioer- fis earum fbrmalicatom retimBmt>Ae vitamnaacon- londanc cum alia , animalitatem com raHonalirate , & i conttario , vnde ipfi conftantiflimc ncgant , aninu- liucem ^eti ratkyiayutpn cctam io hoinine * & ad tcftJici, albtdo tfl dulio '-' , ficut ncc , tuiimiUtM ^ rMtoruilitM , in fcntcntia Scoti , in quo nuUum vjdt- tur abfutJum:imA PlSnacea D^mm.t. Mttafbj^ 17 fict.feS ic. ctfi impugnrt Scotimi , przdidas tamen pcopofitiones ,ammalinu efi rMitiialitiu ,cen(et cflc filt- ias , nihil ergo cx illis contta Scotum. Scxi diccs , nulium tunc elle fub)e£!bim tiommiincw' quoJ fignificaretur ,ergo non pollenc efle Vcise pnedi- u.r.' - wr formalii» a rjtiouc fublUnrix , idcoqac fnfsitdt 'pRimHm eft , quia rc ipsi conneniuiit opnonra prjc- wiabftiaaonanciiceret cns: poiret tatnen Scot ts re- r dicaw anim ilitati Sc tationaiitati , crg. aitfcVunt ijX)nHere,in concrerisilli'>/i(6i7rf'>/t4,<«i.v.rf/,T««//;/, &c.eam riiuouem cutisimp:}curi tanquam fubjccium, ftrfiiutmvcsb tc «UMMfo^riiMitanquam ibraiam , han SVBSECTIO IIL SolmntMr Scuti mrftmtm*. c crg. inr r ii. i'i.)lruur Antccedcns tQuia aniiualiuticoti- utmt ellc principium iendendi , n<;n vcri ruionaU- tati j itcm htiic connenit efle principium di&iinen* cli , q rcpiignat animalitari , crgo dilbnguuntur intcc lc rcdlitei Scdncgo Antecedens , quia ruionalius h<>ininis «am cft principinm leniieodi, quam ipfa ankna^ litas ,&hxc tain ci^ ^rincipiumdilciiixeiidi^^uiuniaiio» nalitasj^lcquo ^ttiv.Ht i. Secundo arguit : Homo cft compofitus ex genete &diflFcrentia: kd veraccmpollrio dic:t vcram ciiftm- albnm cliLi: pio fibiedo matcriain ,alb;dincni \'t\h pru furiua, dc quo larlus utfrk DijpfUM. 6.»um vl- t$ttt0t Sed iam yideamttS,quomodo Ouicdus^qui priora noftta argumenta cciccit, impugnct Scotiftas. Primo ergo arguoientatiir , quia omnia pr.£dicati fiperio- ia,qux fiint in Petro antc omncm opccationcm in- .tdleaas , non diftingnitntur ii differeniia ^ndioidiia- ftioncm , erco animalitas & tatioiialitas diibnguun- li , fcd ciiin illa idcntificantiu: , crgo ctiam inrcr fe. tur. Confiiraatur:Sihomo fulikmrauonc nofttacom- Hoc .JTgumcntum fupctiiis cft i mc rcjcditm , dum ponctecur ex genece & diifercniii , eiiam JOeus luU oftendi , in fentenria Scotiftanun optimc portc ad- oeret eam compofitionem , quar tamen i!B commtt- niKti c;is p.irti.ilcs riii^u!.iritarcs , ac proindc falfum nitct ncgatnt. RdTpondco in p'inns , ctiam in De» tifc amcccdcns, fi de fingularitatibus formalitcr di- iuxta Scoti mentem d«.bcce admiai cam compolltio> fttnais intelligatur , fi autem dc identitate abfoluti nem , qfnx in homine, quia ciiam in Deo funt pne- rc.i!i (it fLrmo,oiTinii'.o id conccdcnt Scoriftx^neqoe dicata communia & parriailaria. Dcinde rcfpondco, quidq.iam indc conir.iillos poccritinferri. honiincm non componi vctc cx gtn rc&r d^fRreniiaj Rc(pondco,eamibnnamargamcntandi,omniaprc- qi'ia ciim genus & diffcrcntia fDmia!>rer non lint ^ dicata fap^riota ideniificantur vniliiigttlaricati»eigp paiteiei,non jwcft icalitcr gcr.us diifcrentia com- criaminterft ,apiid Scotiftas nultam omnhio vim ha- ponrre : eft ctj^o illa comp fitio iolum pt^ intelle- bcr^, vci cjiim in diuinis ,licct P.itLrn;tis,& fi!i.itio 6hun , qu.{tcniis cognofdtur homo , i'w , vci tjum in iiuiinis jiicct i'.iCLTn;cis,cl&m femiah'ter,(ed (Utad dUmntijni illanmi. Quc>d fi in Deo h«c con- ntqiK" rcilitcr, propterca, quod amb.x diftini^ijantnr iurmaiitet a natura , iuxta {ententiam Scotiftarum , ita flli dicent» fine vlla ptociiis diiferehiia , cfto gradus omnesfiiperiorcs iJfnrificcnnir rc.ilirrr cidcm fingula- ritati,nontaincn proptcrca id ntihc.nii intcr ie,quia fimtintcr fcformalitcf diftinfli , putant cnim illi , non minds diftingui anim alitatcin a rationaiitatc , quam di- ftingtiaturPatemicasanaturadiuina.Nihilccgo Ouicdi deiiiuri. Hoc argumcntiun il quid probat , fanc con- pofitio non adinittitur , idc6 cft ,quia in Deo non ad- mitticuc communiter laiio viuuoca|ipfi& crcaturis. vc rcquiiimr comin w i i t c r ad genos , de quo Dtfp. 1 1 . Si» iliotie 4. ^ Tcni6 , Quia gradus communes diucriis dcfinitio- nilNK definiuntar qu^m paniculares,crgo diftinguun- tnr : eadem cnim rcs ncquic diuerfis dcfinitiuniliii& tra Scotimi , namram difttngui ctiam a fingularirare incoinpIcti,quod taroenipfi: nonfatepu. Patet^qwA ^t etiam iingularitas incompleta deiinitur dioersl oA- nicione , quam narura , hnL^ul uir-u cnim incomplcta dclinitur clfe id > io quo vna natnra a b ulia diftmguitur} qn« definitio non cR namne : naa ergo confiNiiienici propterhocargnmcntumdiftinguisfii^llhuiiaccmcomw plctam, & id ne<:as dc incorrplcti. Sooto ergo aDfoUitc n.rpondentnonnulli, tunc foliim pofle vnam rem dupliciter d<.fintri,quando cft princi- pium diucriarum operationum : nam in ordine ad vnam argumcBto probatur. Secund^ argumencattrr : quia eademroet. uidiuiCbi- Hs (ormatiras poteft ellc principium dhierlaram ope- . ratioirini jtrcnim in fcntcnrii Scotiftarum animalitas in fc cft vtia fola (brmalitas,& cationalitas in ie eft eriam vn» indiuifibills (brmaltcas , 9c tamen animiBtas eftprindpium viti,)ni<; , auditioiu's , t.K5lus ^t. &intra gciuis viJioiiis cll printipium diucrfijrum a^lmim v.g. vifionis atbsdinis , vifionis nigredinis fcc. Eodem mo- ** do nri""iliris i fi jMincipiu n diurr!orum a.tniim ; CI^o eodcm moJo vii.i m iuiiiibilis fonnalitas potciit eileprindphim & fcnfationb ,8edilaitsuSieigoiion eft opcrarioncm vnidccodem planc modo dilUngucrc ipfim rationali- fimilitudo&: diffunilitudu cum alio , vt in quantum li- taten in varia principia , Hcut animalitaten^, i m- miIisvnidefinitione,in(]uantumdi(Ilrnilisalteridcfinia- tionalitatc, vndc (i idcm ScotiAx rcfponderenr , rue- tnrX)ftendamautemy«^/(£liiW4.iimilitadiiiemAcdiflir Rc Ouicdi inftantia, Cuius vltimum argumentum , miHtodinemnon repugnareeidemfiitmalitari. qoM mta lliits gtncrum Sc (pccicrum redc com- Quartoarguit,Qijialianitnaliras&rationalicascirtnt ponicur pcr folani diftin^tioneiy lationis , habccqni- idem^cqaoaimque^rxdicareturanimalitas,prxdicafe- dem vim , non tiamen idiam , quam qu6d acgumeitta- mtetiam 8e ffuionalitas , acprobde de equo jpoflitdlci SootiiUlllo modo probcnt cani diftinflHonero «qupdAc cflcrationnlcm , quod c(l fallnm. Ncgo fcquclam , quia ) oft^dcrous cis ce^ondeado. ondco crgo , nejjando Antcccdcns ,quia llcui cquus J & qois dicet , particulain hanc /ZcM narurahum;manihilaiiud cft,quam indioidua huma- na , quar de Ce funt plura. Ad confirmationcm rcljwn- dco , de loannc non prardicari candcm natfir.un huma- nam Pcrri , fcd aham (imiiem ; vt (ic autcm ctiam pr«- dicari fingularitatcm Pctri , non candcm , fcd aliam Hmi lcm , idcoquc non conucniunt prxdicatacontraJi- £loria (ingularitati Sc naiurar. SVBSECTIO IV. jlrfiimntum tx fmiUtuiint , diJpmilititdiM. & PVtant Scotiftx rcpugnare eidcm rci (inediftinilione (brroali nmilimdincm , &: didiinilitiidintm cum alia , arqui homo cft (imilis cquo in animalitacc , & dtl- Hmilis in radon.ilitatc , quia cquus non habct rationa- litatcm , nemo autcra poteft cifc fiiuilis alteri in eo , qd ncccirario dcbci hic feciri : nam bcnc agnoLit , ( vt cx ipfo rctuli), pnlH: pi r intetlc&mi duo oua vno conccpcu con- iundi , quo non potvft vnum ouum cum Uonc. R.0- go hunc Auai'rcnA , quod lit huius confundibiliia- lis i partc rci fonu.imcntum maius ? illud nos dici- m«s , liniilitudmtm a partc rci , Sc quia etiam ouum ci'.:n lconc poirumus confmdcrc , licct paucioribus conccptibus , fcilicct tntis , 3c fubftantix ; idco di- cimus ftantc iquali ncgarionc idcntitaiis icalis in-' tcr ouinn , & ouum , qiuc cft intct ouum , &c cquum, cllc majoiem fimilitudincm intcr ouum & ouum , quam inter ouum , & lconcm , ncc vidco , quam dif* hcultatcm poflit nobis obijccrc , ni(i quod illud fijn- damcncum maioris confundibilitaris nos voccmus fi- mcn brcui^Timc przftabimus. Srcuiid6 .iducrto ^ciufdrmarg-Mnrnti occadonc Bo- nain-fj)cm dtfp. i. ntim i < 8. rrjicerc id , qiiod infc-- milirudinem , ipfc vcro abutcns vocibus contra com- riiidixi,di:ofciIicct indiuid:ia in Cc adatquatilTimc di- muncm fcnfun nolit vocarc fimilitudinfm firmalcm ftinftapoftcramcncftcintcr fcfimilia magis .iiit minu<, Addit ctiam debcrc me mcrito mihi attcndcrc , nc mihi conttadicam , dum alTcro diftiniiiop.cm rcalan , vbi- cunque fit , eire fummam , & in indiuifibili confiftcrc, ucgo tamcn fimiUtudincmin indiuilibili ct>nlilkrc. Ra- tio autcm huius Auftoris cft , quia cum oronia pr^cdica- lafiiuidema p.me rci rcaliicr,non potcft vniim tlfc ni.igisaliqu.^lic:'rfimile,& magis aliquah'tcr dillimiU-; vni fbnn.ilitcr , &: objeftiuc,q«am non poffK idcm c(!c, 5:nonc(Ic. Vt vcro argumento Scotiftico rcfpondcat, ait , k p4rn rri , 8c antc inlcllciEbam omnia cftc fummc fbrmalitcr dilHmilia , ita vt etiam fur. ^ameiitaiitcr , &: ablolutc nonfitap.irtc rci Anconius Pctro . aui ouutn 14 ouo (iinilius , quam nuum fit fimilc chinuorx , aut la- pitii. Solam crgo prxcisc admittit majorcm fimilitu- dincm comparatiuam , & rclariuam ad plines cffcclus funiamcntalitrr fimilcs , fiuc quia vno conccptu con vnJc ncc vlccrius vidco , cur adco dchcam mihi * .ittcndtrc,nc cx h.icdoilhina,qiix,vt dixi,cft omnium, mihi dliquid contrariuin doccam, Coiitirmo : quia cxplicati, tcnninis i ncmine nc- gavi poteft , magis acccdcic ad pcrfcClionem hominis cquum , q um lapiJcm.aut albcdtncm , fvU magisin pcrfcdioiic cxccdi rcaiitcr ab hominc anif omncm opcraiioncm iiucllcdbus lapi.lcm , quam cqmim , v:i magis hcmo accedic ai Angcloram pcrfciiioncm • quam acccd.ic rcrra , i vndc &: ipfc 5c omncs PhiK)fophi gcncrationcm viucnrium dcfiniemnt , cin.' in fimili- tudintm naturz. Supjxjfucmnt crgo , ctfi natura fi- iij , mea vcrbi gr.uia (it adxquatc diftintla i nacura Pairis raei , cire t,tmrn rcaUtct illi fimilcm , feu in fimi- iicuH;nem iltius,quoJ idcm cft, Sicand^ dico:nifi hic Aufhor velit noms nomi- nibji fignificacionei dare ,ipfius do^ium clTc om- t.irc ) dicimus , aliquid hominis elVe fimilc, &c ali- quid non fimilc , fcd tnram illam indiuifibilcm cnti- Utcm hominis eirc limilcm ctiuo , non tamcn fum- mc fimilem , ncque cnim vllo modo rcpugn.it , Ci comparacio fiat cum diucrfis , vnam indiuifibilcm entitatcm magis cllc fimilcm Pctro , quam lapidi, vti non rcpu^n.at , indiuifibilcm cniitatcm honunis minus in pcrJcdionc cxccdcrc cquuin , quam cxcc- dat nigrcdincm , aut lapidcm , vti ctiam repugnac ( iuxta larpe dida 2i mc olira ) , idcm omnino iiv. diuifibile airris habcrc lucem vt quatuor , non ta* men vt t>vlo , ac proindc clfc aliqualitcr clarum « aliqualiter obfcurum , lcu fiibobfcutum. IJ quod faciUimc in noftra lcntciitia dc conftituriuo fi- militudinis intelligitui finc vUa vcl lcui vmbra coniradioio Dlgitized by Gc \ V 96- \ DUputatioV.DeDiftindione&c >7 contr.iJfft"onh,n.im , ciim li.Tnlituduconfiftatin viro- qi! cxt mo , non icpugnac , homincm , Sc ecjuuro con- ftitocremai M-em nnrrilitudincin ,quam homincm,&: la- pi.lcni , cft enim iii vno complexo VM i p.irs rcalitcr di- iliiKltqax non cli 111 .;ltLro coinplc.xo,.ic proiiidc rcdc Si ijuid fciuiAm fattri liccat , .nbitror, hos AiidorW, fohs vocibus abuii : neqae enim ilii auc vllus aliut ncgii^- rc poteft,equ(ira iipaire idvn^edftere &d1ena!itate,q'ix ,cfto difting^iacur cx iia- litrarcW vt i ii voUint) ah aiiimalitatc , nihiloiiiiaus ctmm fl. J..hr.cti cilfiroiiis>& dtifimilis biuiubilicaci, fiindLiirt cxco^icari ,cx quibus clure aS conftaCiVel eos '.^r.ulas in infininim fiibdinidendos , quia dequacunqticait.i JifF. rcniri formare potcro idcmnr- Simcnnim , quia ilKipo-crit cxifterc ac proin lcctit nilis ,& di[iimi:!5,c ilcmaat-mdift iKlioj^ar. ininfini- tumadmitcetcadiu ,hdud dubic cft grandc abdicJum apad omnes ,vno erccpto Lynceo , d^ qno al^i ; vcl tt eadiftincVioin ii.fiiiiruiu negct jr ,dcbcbitconccdi c.v li- nulicudin^fic diflimiliiudine non poile colligi cam gra- duum d{ftinAioncm,qaam Scocmaiaditraunr. V: a'iccm abfo!'.itc rcfpondramosaigumento, o!if r- uaaliquosctiamantc fionam-fpamdocuiiiirinon polfc fimiHnidinem ,5cdiffimi!ttiMlinemconuenireeidemrei, > qui Authorcs nonfindannir in co priiicipio , qiinil di- iiindHo,& diflimilitudo fitidcm,dc qiio paulo antc Contra,eundemBo«bm-rpcm, fcd qtiiaiudicuic ^HiiTi- militudinem efle iilcm , nuod non fiinilitudo, qu£ baild dubic sepugnatcumilaulicudinc. * Conlicmant id cxcmplo zqualitatis & inxquaBoMii^ ces dixcnint , 6iBm€doiie^i talcm formaliter dicC- non polTunt cllc in eodem ceTpccbi eiuUcm : eo tcdiflimilitudincmayf)ilam.«iMnnPetmro habere nega- :m ipfu ,qti6dPetnK ficcqualisloanni in alricudine, rionemPaidi eftefle Paoio diffimilem , vnde infemnr, difTiinilituJincm aliqnam non opponi ciim (imilitudinc etiaiuii nou decur ca diftiuAio Scociftica iuec dodri- na«nelrVcneft,necIacKfiKicScociiKs,qncMl-ntm fi- tisfaci.ir, p.itcr , r^uia non cxplicat , quomodo pofltm cllc fiinilislcoi.i inracionahtacc,quam ille non habet. • Ncouc explicat quomodo ea duo non opponantur in- ccr fr (imilitudu . didimilitudo. Qi^od vrro diftindKo q'ja talis fonnaiiccr non lic diflimilicudo oftcnium eft contra Bonatn-fpem & inde ampliusfuadetor,qDkfi dilSnulitudo confiftic in eo qaod Pecnis babeac hoc|aii- dicaturo. qu6d fcihcct ron (t t Paulus, proieAocum nol- luni omiiino pri-dicarum Pcrri fir idcm cum Paulo , nullam omnino cum illo habcbit fimilicudincm , 8c nun pc t./l cllc illi in.r.|nalis in cadcm .ilritudinc ,cr^o i neqnc liinilis ic diflimilis fimuU & hinc infiKuut, res, diilerlcrpcdei omnino eiledilBmiles ,nifi fummum et- tri.ijccc ab oprrationibus fimilibiis , qnas polTImt t lioc- rc lindiuidtiavcroeiufdemlpccici omnino cllc ilmiiia, etlidiftincb. Hxc icnrciuiaiciicinir commiiniccr ab omnibus,^ . mcrito : ^c iii primisci.is Auctorcs miuiis conlcqucnti. r Souniur, dum ftmilitudinem gedilBmiHwdfarm pn 1 1 - onim ad folas opcrationes Rnocanint .qnla ipfa: rartones funt fimilcs & diffimiles inter te,(en(arfo v. j^. litKtKnis cqui funt fimilcs in rationc ienGtioiiis, l*f &funtdiiiimilcsin[atiqne'Calium. Rogo crgo,ilUli- Ltwt milimdo eftiilis extrinleci ,an non i Stexcrinileca , ergo tandem hi ex inrcgro lelabenrarin lententicm Bomes /pei. Quod fi rcfpondcris non rcqiiiri ad iimilicudinero, eileiaein prrdicacuin in Petro ,& Paulo , n;im llmilinfK do non cft idtntitas/cd hit^if crc ll llt .iliud limilcjcontra obiiciamcgo,quia iiidc inkmir poHcl*ccrum&: Pa'jlun» efle omniDofimiles fi habcanc omnia pccdicaca vnoM iiciicalceium«eriamfi fint diftinda , vnde efto Peoitt ocr aliasoper.icioncsabipfis prodiicl.!s , pr.rtcrqu.iin quod cas non habcncdcilUsctiiimrcdittcaiiniraciUum, & proccdcrctur in infinitiim contra rr (f>.im racianem.SI vero dicas , cam liinilitudincm dilli iiiliriiJincm opc- rationuni dle intrin ccam , crgo laiu admiccis iiinilicu- dinemfledUfindliradiMm fiimil bnec dno*coatiBtua pdndpia. Senmdft redargmmttir inconieqnentiz , qwa eriam non habeat ncgationera Petri , quam tamen htbec intcripfiiudiuidia ciurdcmf>ecici datara!iL]i!.i JiduLii- Iils , .a^iliiic cnint in hoc iiinilcs , quia Pctrus ' litiido : iiam hoc quod eft cfllrprindpitut^ hatum opca- aiiam oeeationcm Pauii , quat eft fimiJis ncgatkni Ifc- cionnm numero , non oonnenn Petco , conuenic aucem tri , qn'a Pettus 8c Panlus mnr findles { At co«fec| u enter loanni. r)rindcani;na&:macrriaIoaniiisrcfpicijntaIi- ncgationes habcbuntctiam fimilitudincm cx llmilitu- quo inodo diu;M 'm vnioiuin ab ci quain rtfpicic ani- dinetcrminorumqiiosncganc. Concr^ Sccund^ , crgo ma Petri , crgo ha- .anim funt aliquo modo diucrfz; i.tmdiffimiIicudo iion cnnfiftit indiftinfiione ,vt tuvo» es^ m.-ilc dicit , indiiii Uu ciuf lcm (j>ccici clfc omnino Ithas , cuaiidnquidcm fumma diftiTiiflio iion artjuit fnm- &nilia , dc quo rcdibit lcrmo Dijftit4t, i. de Amm<*s main diffiiniiiiudincm. Contra Tcrri6 ,quia /Iirilitudo **^*'7. • cxgeim fiK> opponfcur diflunfljtadini»reftcn ijm fimilitiidi- ncm iJonopponioninidiiTImiiitudini , .idjcrt o, ft.ire op- tiinc.alic]ua duo cx gcncrc fuo opjioiii.ik: tamcn fcfc com- pati in gradibus rcmiffis. Obfcutiias verbi gratia oppo- Hitur ciarit.iti , quia obfaifiMs dicit nc^arioncin lucis , cl.uit.is vcro hKcin : Vndc rc(])C(fku ciufJcin liicis,(cu in codemgradulucis,neqHeuntliinul rcpcriri,id eft,Uix vt cjuatiior obfcuritas m.iior rjuam vt quatuor, cjm hoc lamcn ftat , vt claritas & oblcurita!; iii gradibus rcmiffis iKJii opponanturjiictjuc cnini ncgatio lucis vt oCko oppo- nitur cum luce vt qiiatuor. Siiniliter licct currcre & non currcrc oppon.-uuur , non tamcn repugnat , airrcrc ali- «Juos.Sc aliquos non curicrc ? tepugnat vei6,omncs cur- tciCjSc aliqucm non currcie : ficut, clli liimniani obfcu- ritatcni, 8i ellc aliijuatn cl.aritatcm. Eodcm prorfus modo dc difllmilitudiiic pliilofophadum cftrnam fimilitudocx fe potcft circ m iior & minor.ncquc enim confiftit in in- diuifibili ; qiiarc licec (imnna fimihtudo opponatur aim dilHmilitudinc , aliqiJa rnmcn fimiiitudo non opponitur cum alicjui diilimijitudjnc.QuandoetgoaflinricPcrnim c(rc fimilem equo, noii .iffinno oranimodam iimilitudi- ncm, fed folum parti.ilcm, 5c gcncricam ; quando autcni poftea affirmo dc cillicm di(Iimilitudinem,non ncgo mi- mam finiilifudincm ,qiumaffiriTuuicram, fcdaliam fpc- cihcam , & m.iioinn , qu* non fucrat aifirmata pcr pri- mam fimilitudincin. Et vt vno vcrbo dicam, idcyi cft di- ccrc, PttrHm & e , quia «qualitas fignifi- cai h.iberc tantum quantum altcrum,&: non plus, vbi non poteft eflc magis & miiicra jid cl>,graduseo$,qu.iii- tumuis fincidcm realitcr,j>olli:camcn vnumcognolcipcr intcllcct(im,quin cognolcaturalius^nonfi^cusac fi a par- tc rei diftingiicrcntur,ad cum modum, quo caufi porens piodiiccTC plurcs cflfcc^his tiicitur viixualittr multiplex, qnia iplalbla pottftclficcrc quar phucscauGc. Pritcrca 3^ illa diftindio graduuin non diciuir adualis.quia acr aifhim attin^attu , nc- que cx partc obiccli conefpoiidcat aliquid vni athii,quod non corrcfpondeat .iltcri ,taraen ita confusc cognofca- tur , vt appaierc vidcatitr folum fccundura vnuiu ptjcdi- carum , iion vrro fccuitdum aliud ; vctbi giaiia , vifio coloiis c longiiiquo aliquandoita tftconfuia ,vc poflim dilccrnerc cllc colorem , non vcro vcruin fic albcdo , an rubedo , nigrcdo , &c. q«i aftus cum fit a poccmia ma- tcriili,& intiuriiius , in omtiium fentenria non prae- lcindit , nihilominus tamcn totum illud obicftum ita impctfcdc cognofcit , ac fi foliun cognouillct rationcni coforis , non vcr6 rationem albcdinis. Hic fccundus modus cognofccndi obicdum confuse , dicitur abom- nibus pncifio formalis tantum ; conuenltquc m hoc cum obicaiu.i ,qu6d vtraquc cft irapcrfcda cognirio obicfli : at obiccliuadiffert a fonnali , qiua harc aitingit lotum obicduni ,illa ver6 inadarquatc folum fecundum vnam fimnalir.itcm , icu lccundiim vnum gr.tdum. Vix9 cft totafubftantiaThoraifticarfcntcntti. Hanc vinua- lcm diftindioncm ab Authoribus huc vfquc eo quodixi modo limitatam, cxtcndic nouiflfim^ P. Lynccus ad omni.i fcri- pr^dicata cofttradiihjria. Scd ciusfentcn- tiam (pccialit^r difcuticmus paulo polt, Nomin.iles conucniunt cuinThomiftis quatitiim ad praccifioncs formales ; diffcrunt tamcn ab illis quanrum ad obirdiiias. Ccnftnt cnim , in cis cafibus , in quibus Thomifta: admittunt pra:cifiones obiedua. Maior, io qnl eftcoa diTBcultas , fic probatur. Ex,- ftete ^ mn exiftere opponuntnrconttadiOoric ,quu illa parti^la «w cadcns fup» Vctbum , ncgat idcm quod pcrilliid lbeiajailillBacum:ncftatio autcmtormx, & ipfa formaoppoiwnpiccontiadiaoti^,& tepufi» aut in- ter fc i 'cd T>»«caden$caVetbura*«H«*» •0«»«"» prorf. s mo lo nfcitf»|»wyf<' , nc cadcns lupra Vcrbtim v^trt negat ixifiert j ctgo nonminus opponitur cogwj- eiemnMiitefmrci, quim «eifimcam «»» txifiere. Ergo ficut anim,^ :.it; aon potcft conucnirc cxiftcntia, & ra- tioni rad non exiftentia , ita ncque ^«otent animalitati cvmucnire cognoGd , fiu cogniiio , 9c rationdiiaii cognofci fcu ncgatio cognitionis. ^^'^tjj- ' j9 kcfpondtbis Piimo , cognitioncm «ne foctnam «r- ItiidccaTh obio quam quud , fi cx diuinis liceret argumentarfadcieatai etiam poiret infiacri, animalitaiem p^e produd , quin 4* producatur rationalitasiquod neque ipit aduedari} ian- iiianmt. Sequcla patct , quiainaBlitnBbxciliiopcc&' i cata ,preJM(i &: r.on prodttci , conucniunt vni in.^itiifibili eB|i||^ifiUj,namprodudtut fccundum filiationcm ,3c ^^lM^Am eiUMiamdininam. Iffl6eriain poifct in- ferri, rcs omncs creatas tflc idcm realirct iiitcr (c , & vii- tiulitei folum diftin ronnalitates eiufdem enritatis } qoi» ( vt fupta oUcndiJ cam conttadiOoria ptzdicaa fi»t,c»-' mitigiufei, t^vkafndHdSc mmfnimkmmA Sc fimiba Ad exemplumde myftetioTHnitaiisie^onJetspIn- ra pollc Dco conucnirc proptcr fiimmam cius infinita- tem, qax rcpug^nant creaturz pioptcr huius Umitatio*' iiem.Deo conoenitintelHgerc pcrfuam fubftantiamfi- nc a£hi diftindo , quod ramcn in (cntcntia aducrfario- tumrcpugnat crcaturacDeo rcpugnat moucri , mutari,& aibfimilia^quf nonrepugnantcrcaturis.CumergoDeus ex vn3 panc propter fiiam infinitatcm nccclTario caBCat coinpofitionc phyfici , Sc cx alii partc non poffit na- tura didna efle ninlclplex , fcd vnica lantumin tribus perfonis ,qo«Oinnia nonpo^nt inteUigifinc vimiaU diftin<5Honc in ordtne ad ea dno piciGcata conccadiAo- lia,nonUc^poncrein crcatrris fiir.ilcm diftintHoncm, dhniiemiecteatunrum pcrfcclio nequc vlla ratio effi- eax pomteilead illam ponendam : im6 poti&s ( vt iam dixi ) fi fcmel poncrctur, non clfcr vllum fnnd.imcntum ad diftiiigucndas intcr fe rcalitcr crcaruras & confc- quemer diftin^ionc , nun putiicur intcrilla : nifi enim coacU cinJic intuitiua,c&metiam|Kr ilbiaaUqtnadoiiafipoA pnncjpiis fidci ad Uluandam aliquam peifi.^ioiicta Hm reddcte tadonemdeaaiiiiba*pnMicatit,vipaiec dininam * non lioet cem iit6 difi Jlem concedere. in di€^ vifione albedinis. Rcfpimdet ^nA,.l4oiiiiciiio , .\€tm iiitcllclusclH- H.rc argumcnta oftcnJLint , n:qi]c rationcm c^i"ncri- gc lubtiiiorcs noftn-i.^v ri-n -n Dciis non pot.-!! Iu> i'r.i-- ipccic-, nontamrn pohLpr.rlcindn.x [Mrteobiccii nequc ciiionesfaccrciuciusicntaiiia. S^cunJo , .i(.\h> j^roLki- vcnus ncquc Ipccicin a lua (ii;gnl.iric.\tc,qLiiaipfiadiier- ^iua Dcicil nibliliof nodris ai!:>ibus , Si t.imcn ni qnir uir^'fandanttain pcxcifioncm in Jillindione viccuaU vnamfocmalitaccm crcatamfine alia produccrc. Tcrtio. generis^ (pedr,(cd hi-c diftindtio noii ciatut inter genus rqgoyquid nominc ciiis fubtilitatis iatelligatur, An qu6d & eius fingularitatem-,crgo ncc potclT: dariintcr ilb pra-- fit magisindiuifibilis,quain aliarcs,vti acusdicitnr Cah- cido obiLvtiu.i. Prubo Minorcm ,in qua cft difficultas } tiliorjqtum ^pis mol.uis , qaia .paucioccs partcs habet, quiaiiccc anunalitas diftinguatut k tationaliiate, neuccA lioc ailtem cft plan^ ridiculum ad rern prxfcniem ,ciim tamen diftinguittir Si fiiiitngularitate, quia vniratitd^- rcs omiu-s fpiriruales ii) fcmcnri.i c.iininnni linr omnino cluditnrin co:icc|itii cntis.vc nullomodo.necr.nionc ra- injiuifibilcs ,idc^quei*ubcililluii;c. Dciiulc a([^opn>du- tiocin tta ab illo didinguacur, etiam in aducrfariorum sc- Aiua Angelt eft eo ifenfii tamCib^s, & indlralbitts^ tcrii;ergon6potcftenscddpifinevnit.ite,crconecfinc q -ani rojrnirio. fingularic.ice,i|uiavnic.ts,r; fin j;ularicas iJtm (unc. Ccifir- 44 Prxccrta incuitiiii cognicioncs (unt tam iiuliiiillo k'^, niacur fi fiiiguiatit.-is virtualitcr dillinguactur anatuti, • acpvuinde tam rubriles, quiim abftradino: , ;.^:ti lun no pofs.n pcr eanatuiamak^icati.^ciupriloftend&m» per]ucc omnb rcpuqnant h.^* pra'cifioncs iuxta hos Au- ^otu Scacuu^cxemiplo nacune diuinx,qux quta cx (c eft tores , f Lynceo cxccpco quoad ali(]ua } crgo ca fubriK- vna^qtiantumuis idenrificetur cum pluribus pcribnis , ad tasplanc cf i Kpt.i a 1 rcin pi.cfenccm.Q^o.l fi ca cxpli- h'ic non inulriplicaturin illis:crgo (ingDlaritasiiatur^no cctuc in ordinc.a4 hoc , quud polGt cogiiicio cx vna re f otcil vllo mixio ab iUi diibneui,ncc vel lolitm virtuali- indinifiblUfit^i^tednas ,autrem indiuifibilcm pcr parres tei^emnecpoteftco«v{pondmexparttobieAinacu^ tangccejcu non toram t mgcrccunc &dicccur rcs (latim fine a;i^ii!aritacc,crgo nec pr.vCindi obic(£tin&, vx ipfiscecminisfalla , auc ccttc id , de quo no$ difpuca- AJ Imc irtrijmeiuum arbiaor (icduccndaomnia,/|nain guunc nonnulU, Qui>d obiicicur coi;itinoni , Jcbcc eifc tanvipcTrem fHfim.ec""" '""ig'' |^**^ ''^y^^RflliT. .Qtf>d(;(eabile,;(ed mhil cft crcabilc, nifi linguLarc i crgo vci uipra dixi , cpiodcunqnc .idueroium propontibmiah- ungularia dcKm obitci cognirioni. 47 t^aciir, fi (upri illud caJat nc;.;ni i,t v.nfic propolKio con- Non vrgct,qiiia aliuJ e(i nacuram {pccificamfbrma- ( ra JiiAoria atfimianci quam li nnUum c(rct aducibiumiflc liter ctle crcabilcm a Dco ^ aliud cH , ellc ctcabilcm iof Mcm eft de adie(9siio,-k quornnq^ir .alio .1 Jdico.Atquiob lam fine fincrnlaritate. Primuni cfl vrruin, 8e illud (bl&m r: i inJiijilib;':- ' 'n! . inLi . ill.i Jiio ronn ii^i- pro'i >.'iir ULViuiCito ; Lir..!i;in clH'i!(i: ■ ' ■ ■ - ct-fsi- tt >ii4,crjjo,ncc potcric (ulcipcrc hxc fcilicci tangi pit liuui aJ lati >iK'in'cccaturx. Nam ficuc poccll cognoici lanfiibnlcm , Sc non caiv^ipcreandemcemnibtilem. animalita-i finc radoaalicatc,ctianifi non fit produdbi- Me «er6 cx inftcumemis fubrilioribus^qu^ faciiiib rcs lis fine illa > cur non pocetit cognofci fiiie fin|^adcat^ minimas diaidnnt/iri.icitr alicdi (cmpulus, quafi idco in- eriam Ci non fit produdbilbilne ifliijlumnencer enim in-r telleAib tanquf Itsfubrilifnma polTitrcin inJiaifihilcm tcl!ieitOtOOnccpcuscrc;unrx , c?> qu' J .ibfolutc (ic pro- indoasdiuideceiaduertcideoidinccbus phyiicisitaco- ductbiUs»eciaini(i non fola , fcd limul ciun alia:uon eigo ringere^qn&dinftrumentum dtuidens,quo plures par- imptignarathecar^mentorpccialiccrprfdfioincctani- r;'s hab'.-t,debecnccc(ririo lacir^rcn vi im h.ibcrc,vt in- mjlitaccm 5: eins (in'.^ulatiratem>niag^^uimitltcraiii- trarc poilicivnJc fi rcs diuiJcn Ja iic cenuis non p otc ft iu nuUcaccm Sc racionalitaiem. ealocu n haberc vt intret inftr'imcntumcra(fum, pi irLil Secundo aigonnc alij «NaRita, vt obiidtutcognilio* autctnrubcilisacusv.g.Hzcdiftcrcntiainordincadobic- ni,non eft vna,ergopli>res,crgoobiiciuncurfingolaii* ^iin indiiiiiibilcnulfum pcnitus habet locumiquia ci^m tates. Probant Antecedcns : Natura Co\iao eft TMiper cx partc illios nullx (intp.ir(cs,iiequcfitvnum,&:aliud a^bim imeilc^us } (cd iilcadus non rcftcdicuriuptalej non ma^ p^ inftniinentuin fubtile jpoccft tangi , quin crgo non condpit cam luturatn vt vnamt ^| • rangarinrtociimoauuno,qaampccinjttamentnm,jYar- Sedne^uehocvrgct,quiainterr«Mljpjt«vMm,8cfm-' f i n provc vdis iilild fingcrc , crgo pio iiuento no- «^'W/itiiraf.J.icurmcdiuni.lcilicet prxfcinJi ab vtroi-[uc: ftro cafubtiliEas,'autciairi:ic$ incelicvfl is pcr acciJens iicutGumcoiicipiohomincro ,nequccoi)Cipio illuin vc oronino. albiim^qtie vt non albnm, (ed pc)e(ciifilo}eigo Itcic de- ' SccunJo , principalitcrimpilgpo Thomifticani fcii- muscamnac;ira n non concipi vt vnani.non r.inicn indc tenriara exi^rorumpiuicipiis:admittuntcnim,pcrcogni- iiifcrtur, dcbcrs concipi vc plutes.C^od (i vrgeas, Ergo tioneminniKtaamnoapo(redaripraxifioncsobie£tiuas: h prte rei lutura ncquc cft vii^neqaeplazes^6m olnU ex quo infero , ncquc polle pct abfttafkiuas. Ptobo con- ciair vt cft , 8c nun obiiciatur vna nec plncesiadliac non iequcntiam,(iuianonmini!k$cognirioabftra£buaattineic eu{nccs:quia diftinAiovittualiseffidt, vtobiiciatnracfi obiedbimindiuifibilc , qua n iiuaiciua , crgo nonmi«ai clfct ditHncla a fingulatitatibiis,cum ca.ncn vcrc ib illis vna iiaiim aiia poteiic pr.r fciu Jcrc,vcl neutra. non diftiug.iacuritictit lic^ animaiicos a partc rei non iic Dices,{de6nonpo!rcpcrincuitiuam,quiaactlngitob- ntfivel racie Digitized by Google lOO Difputatio V. Logica mine l ndbk Sffxim^Sc pnecirioncs obicAiuas cfTe eaf- - dcm ,ajas nos ftrmdltt (jkiinus. Scd vel inde probanir H cfle mKuiti , qiria ipH e«s pwcinoncs obicdiuas non adinictuntin adlibus intuitiuis,in qnibus acitniicunt for- malcs ; non crgp idcm intcUigunt pcc pnecifiones obie- Ai(t.is quod per femiales : quod eriamclafibs conftac ex SutfcHtimc I. in qua earum diatrntntcm cxplicuimus. Qu6d Ci in rc conucniunt nobifcuni , quomoJo aLiinic- tunc , conuenire dno ea piacdicara contradi£h>ria cidem indiuillbili obieiflo, fcilicf r cognofci foimalircr , fai t \ - plicitii, & non cognolci funnalitcr i Ccrtc hoc iam um- ncm ^uidRimiemde voce pcctergredimr. SVBSECTIOIIL ANteqnam idneria areDmenta proponam,cogor din- nus , qii.ini fDlcam n.rrcrc iii h.ic in.itcna, [ ropter P.iircin Ricliardum L^ticcum qui has pritcilioncs ob- > lefflaas vi x non inter Recemiores iam iinprobabiJes>co- lurarin fi. holas rcdiictrc , ponen.ln in rcb-.is cre.itisrli- ftindioucin virtualcm inninlocam in ordinc ad pra:dica- Uoninia contradiAoTia»eicepc{s hm,txiftere ruUUTfH nm exiftere, qux Coh putat argncrc diliindionem rea- lem. Agit auccm de eadera materi.r fufidiinc tum in Lo • ^ktlih.iMt f.timiiiAfHifh. lik.i m,4.ibi ponit argu- - menc j pro (e quinquC) hic ver6 deccm, in quonim vDi« co iinqiiefirlia ingcntia per odoginratnimeiDsiniumir, contra lc vcroin M^rt.ij iivlic.i tric;inta, in I.cgici oifjo, aiibus cciam fiis^ r crpondccEgo rcm tota brcuiiis coin- ^ eaar.Erqmdemficeor,mahoRunfi!ncenciam,vcexdi- iflis cc*ftit,circ,dari cam diftinftionc in ordinc ad copiiof- ci & non cognolci-.Vniuerlalu t r t.imcn.vt ci dcfcndit iiic Auior,& m prxdicatis,inqu:ln:s ca poniCfVizvUS habcc Patronum,ni(i admittat eam diftincbionem cx nariira rci, quam paucialiquiScoiiibe dcfcDdunc.Addc/crc omncs, quos pto & dtaCi ncgare ras piccifiones omnibos fenii- bus, negase cogpidoidlNttincniciuis* lic^fe Dfiou - EfteTgohmosAucacisfententiaplan^notia^cvtoften- ' demus, dans fun JaracntDm vaMc fortc ,\ r c ti im intt r l.i- pidem,& hominem ncgcmusrcalem diilmdi jnem,&io- . 'lihn viicoalemadmitTamns. AddddcpmieaKqna ioc» cum S. P.itrum , cum Plaronis, 9c Ariftotrlis qua* valdc ' paruin aut omnino nihil ci fauenr^dcode iliis nih-1 dico. Et quidcm, fcmcl datnrdiftiniStio vinualis in creatis.pof- Ced.in prxciiiont s obiccHuas cognicioinim, libcnrifTimc conccd.ijid qucxi cgo fiisc olim ttadidi.Miror taincn.Pri- roi!^, qn6d prxcifiones obieAiuas probec cx diftindione vticoali A i cmcc.irio ex ei^ prcdiianft>ns obie^ois di- ftinAionem virtoalcm, quod ftrte vitioib circnlo fieri vix potcrt. Nliror prxtcrta , qtu" d iiDc l:u u .i.l j^ritbanda'; przcifiones vtatur argumcnto indc dcfumpto, quud li qins dkat : Hmmefi nitfinieegmntt ; m ea propolitibne vox fcowiiixia aliquos cx Nobi"; (tirpnn.nvr flinplicitcr, & quod cx ea non valcat : crgo Petrtn eji c«nf»ti cefm- tm { er^ datur prxcifio obiediua. coniomentfam ego miror , qnid eniin ad cam pr.-eci*fiooem, quod voce- lutiiippofitio ha:c Pcrfonalis.ant fimplcx.aut iconim- lio, ciim vocace iUam Perl<>nalcm , aut fimpliccm, fic micftio de puro nomine ? non pvto antem,quod ex qux- ftlbnede voce pendcat prxrilKi obicdiaa,dequaagimuSt auc ^conccario ex prxcilionib js (.cndcac illatio illatcr^ Hlrmt, PMtlm, &c. eft cmfiise co^nuuj. Dico ergo,ex illa propoficioneinferri opcfan^ vnam ex Jt ids conicqucnciisrf»,?" vel umnes hmnt/its (uitt copt li eoi- fiui,vtl urte ifli^ni eemm.Mt (i vis,rt.'»7»»»/ eorum. Hmc «nrem, qnid, qnaKb, ad pi!Bdfion<^ s ohicdiu-is. Tcrtio,proponit arjfumcnrum illu i trirum,auAd dmtkx fidco erainus homintm.quem non diftinguo ii bntto,co- gnolcam iUum clfc ammal, non vcr^ rationalc. Huic ta- men puto mc eaidentecrc(pondiflc,vt cx diccndis infra conftabir. Videamus q»H iamobKdat,(eu rcplicct, Pri- m-N crgo dicir, ncn po^Teid pr-.ucnire cx eo,qU'^ d in.fiiti- ilbiicni fonnaliratera comparcm in otdine ad connocau miinulis*noii vaci ad eaamontadi&anAaAimd» Naoi quando concipio cns non conceptisdi{Rfemi{s>non fiint eadiuecrac6notata,cumcntis connot.iri fint cti.inicon- notata hominisJconis,umniumquc cmium m paiiicuU- ri, prxteiquam, qD^doopiicio entis imq* noftram fen- tenciam tangitomne en$,cennocataautem etii in fc (unc ens.Deinde connotata cqui vt talis (unt(enfarioncs,crgo & hxactingunrur.dum conotata animalis cogno(cuntui; Viiimo, qiiia dum nofco anitnai in cotnmuni,iUud GOni-,' paro in ordine ad ien(etiones in coramuni , ergo fiiriin jnxlcindo rcfpcifVu hanim fcnfationum cogno(ccndo|i^, tioncni gencricam illanim , non vcr6 diffcrcntias. Refpondco^nullam cx his replids oflScerc vcl in minfi' momex fohitioni. Ego cnim dixi , pollc confufioncm adliisdnpiiciccrcontingcrc. Priin^ .racionc diuerforum connotntorum.Secundo,rarionc maioris fcparationis in- ic nci q na lis obiedi ab eojuod non cft ipfum ; v.g. video robedmem emintis,Auc oblcar& tncc,ita vt diccrc n6 pol^ /Im.cft ri!bed(:,il!.i cognitio cft coiifufa,nullo tamcn mo- do(eciam iuxta otuncs aditutt;niesaUbipCKcifiones ob- iefthm,fhoc(bloexccpto) prxfcindoomeaine.neqicd- paro rnnc illnd obirdu cum opcrationibus diucrlis.niua niillas cognolco opcrationcs comnMincsomnibus.colo- ribusA" alias proprias huius,vcl illiiis coiorii.In hoc ci^ S * confiftit illa confiifio, <]i u,l obiciliim illud indiitifibilc, (cu vnicamillam rornialiiaicni lcgrcgo pct cognitioiiaii ab OBloientc,qiiod ron cftcoloc^tecipfiisautcm colo> rcs non podimi illam (cgregarc,quianon poirnm diccre, noneftrofedo ,ncq«ealbcdo,5cc.htKautem fit finc vlla vcl leuipCxcifionc obicdiui. Expiico rcm c xcmplopal- pabUitvc cgo caftaneam maxinum mixcam iiiccr nuccs, & cafbneasminores ,ac bpillos, fiec.ieceraam phyfici nianii.Primii,a lapillis.Sc cudc, 3 niici!ii;>i.Tcrti''>,t.indCTn a caftaneis minoribus, ncmo vnquam potcric diccte , no» ccirarium c(Ic,vt vnam formalicitem caftanc^ cxtraham» quando ill.-.m (ithi! ciim aliis caftatiris,?,: nticibiis fepa- ro a lapidilnismiuimcci fimilibu.s;Necl"ccundo,duillain limul cum aii^ caftancis (eparo a nudbus;extiahcre de- bco aliani (ognaJitaceiBjPstoMarJipf ridicnlomJ4ecdeniqaedam ffiMi vMhuftab ilBs caib' lu isjfcu paftdlifliinc ab omni alio/juod non eft iplatie- paroiieu diftii^uo,vUu$ dicet mc fcpararcaut locomo* MCBea liAnfeam lftacem catbneac. Ira planc in inrellcdhi ci itirint^itjdum cnim de aliqtia rc dico,r/? «;/,C3ni niifcco cmn uuniibuscntibus, loiiim icparo illam a chimxrai dum vcro dico Sccnndo, nb maiorcmdariCacemco^- xionisulhid e/i fnbft.im 14 x.v\ ti2inMMMttldinm,finc ptxcifionc obiediua pntTc vnam reiff fl^^Ki!(iib ynoconce^tu,oon vcco fub alio.Eft ec- ^ ** ■ (blotioBem Dlgitized by Gooj^le Ht hii rrcntcs rr.iii.n tlk- n it.iiii hiuiis Autorisi De Diftindione gracIuum,&c.Se61:. II. i o i foliitionem cadcm facilitatc dici poirct,cognito Dco co- . panc obicdi , cur crgo non poterit fimul habcre d gnofci cx panc obicdi crcaturas, imo ctiam fingi p:)|Kr> iStua unphcitc ca contradirtoria affcrcntcs > tognito Fttrt cognolci ctiam cx partc cbicCli li-tnnem, Igiutinm, &c.lictt non vocibus refpondcntibus his Joah neJ, Igniiiuj^Scc. Ego ( vt vernm fatear ) non capio,quo- modo a Viro doi^o obiici id nobis potuerit.nos enim to- tam ratijiKin diccndi obiici ratioiuhcatcm llmiil cu:n 54 aniinahtat; ,vnicc delumimus cx idcncit.itc rcah vtriulq; quia duo contradifloria ncqucunt vni cidcm indiuillbih entitati conucnirc hxc autcm ratio,nec pcr vmbram,ha- bct locum,quando obicfta fuiit diftinfta reaUtcr.vt DeMt &c creMiHr*,PtiriM & /Mnaf/quomodo trgo potuit ex no- ftra fohitionc tam difparatam confcqucntiam infcrrc? 1 crtiiun argjinentum Jiuius Autoris cft , quod diftin- Terrio, Obiicit:Ni Dcus cognofcit fimphciter homi- dio rationis ratiocinarx (it dtucrfa a didinclionc ratioci- nc,non vcro illo conce|itu,qui rcfpondct huic voci homii, nant:sihoc autcm fahiari iicquit finc pra:ciiioi)ibus obie- provt nos dicimus, quia ille cft conccptus apnrchcnfiuus tiiuisjcrgo.Huic argumcnto rcfpondeo, fi cam diucrfita- non cadens in Deu,ergo.Miror etiam harc nobisobiici.i. tcm finc his prxciliunibus obicdiuis inucnirc non pof- quia fiuc dccur pr«cifiones abfolutir Rcfpondeo, Detim propricnon rarionisratiocinata: fit,quandocunquc |>cr vnuinaau ita cognofccrc hoimncm co fcnlu,quo loquimur omnc$,fc d concipitur obicdiim,vt vcl noii coniparetiir cum cifdcm tis vcnhciri dtio coimadictoiiadcreindiuifibih,&: non omma, qina n pLignanti.i, qua; cft ii. vnis cft m omnibug ob ratioiKmy;fr4dat.mi,qu6d particula iVwxqualitcr .•.cgJto:m 1.1 planc ptjcJuata, fupra qujc cadit,ac quod- hbci •"■ ' ^ c.t ilhs. Tcrti 55 Petrtmi, Ioa»rut>i,Anteniim, fcu omnes homincs in indi iiiduo clarc , & vt intcr fc diftinclos > & fuis fingularita- tibus diiicrfos ; qpat in hoc contradi^kio? Qiurto,Rcplicat :quia ctiam <(/^8m,& alMocoonoC- cunturdiucrfisconceptibus,& t.imennonproptcrca poi- fumus prrfertc pra:fcinderc albu ab albedinc,crgo quan- do prnrfcindimtis *nimMl a ratitnddi, plus habemus,q'.i3in cas diucrfas cognitiones.Rcipondco obicdboncm niiilani *(Tc , quia, licct in eo cafu unt dua: cognitioncs,vtraquc lamcnnofcit albcdiiitm.vna vt vnitam,altera vt abftra- »it.im:quid ergo mirum.fi non ignorctur albcdo;in noftro connoraiis, quibus pt r altctuni, vcl non diftinguatur ab aliis rcbus omiiibtis,i qiiibus pcr alium artiim,co inodo, qiio in j^rimi argiimcnti lolutionc diximus finc pr.tcifio- iiibus ficriific diim dico : Peirm efi hm/u, Hc dcinde dico: Petrmeft a„i,nal riiiictitle,nunfiao vllam diftiii(fboncm rationis raiiocinata: iii omniuni fcntcntia ( cxcepto hoc Aiiture ,'quia non coparo cum cuin diuerlis; ; vndc obiter noto.non habcre ipUim , qucid multum glonctur de au- thotitatc pro fe in hac dilUncHone , ciim valdc al ter il- lain cxplicct ipic,quim rcliquiiquia homo eaJcm rcfpi- cit connotata,qua: animal rationalc,& ab iii"dcm diftin- anit in cafu duo illi coceptns nullo mtxlo fc inchidunt,ac guitur fiib co conceptu,a qiiibus fob aUo;ac quando dico formalcm. ^"^'«'/^'«'wwMAiiocomparocumcumdifcuifu.icd aim proindc dicimus.dari tunc cam prxcifionem Quint<',Poteft obiici ex his,qus idem Autor/;fcOT.iC4 ir.fra lcciindc) rcpcrcns hoc arg imrntu.ait; A^iww.w/ ciuni viJet eminus etfuum& affera rjfe anifiiid./ij}ero JimHl effe ra- tionale,ipiia ita mihtapparet, vel non ? Ji non,ertoiam prtf- ciitdo ekiei}itie;/i ajftro : erfo dnt lontradiSlerta de illo «jftro; conlcqiicns autcm ctfi probabilc fit , quia potcft intclle- ^.isdu.ibn$concradidloriisimplicicctantumcognitisaf- fcntiri.at in prjefenti non potcft fcruati cofcqucntia i mc conccdi,ci]m dicam,nos pofitis prarmiflls cuidctibtis non pofTc ncgarc confcquctiam,c6 qii6d,fi id fiercr,alUntire- mnrduatius conttadi,Peiri4nft «»/,dirtinttuo illum a chimira,non abac- ciJciiti,a quu tamcncuin di|bnguo,quando iko,ffifub- fiantta. In his & fimilibusdatur ca dilHii^ltiorationis ra- tiocinacx. Raciocinancis autcm cft/juando vcl conccptu xquc claro rcs concipicur,vc ciiin dico,Pf/ri« efi Peirm, vcl vti dcfinituin,& dcfiniiio. SVBSECTIO IV. DifcHiitKr frdiipHum hkmt Authorit argimtniam. yAm adAchillc huius diftindionis virtualis,quod in m:- taphyllca t.»m fiisc,vt fuprk diximus,dedudu cft;illud autcm dcliunicur cx atlu, qiio quis odio habct pcccatum proptcr Dcuin iummc diledhim, qui adbis cft amor Dd, & odium pcccati,qiur diio ci fimul conuenirc poirc fiisc probat contia aIiqtio5,& ego hbcntiffimc id ipli conce- do.Ex hoc ergo lic format argiimeiitum;fi ratio odii, & raiio amoris non diftingucrcntur virtualitcr in eo adu, fcqucretur illum non minus forc amorcm pcccaci,quam Dci,& e contrarioodium Dei non minus, quam peccaci, qnia co ipiosquod ratio >>dij non iic vircualitcr diftin^ i fari6 dcbent admiltcrcintcUcdnm polfc.imo dc fado rc ratione 3moris;n6 poterit ellc amor alicuius obicdi,quin ipsi Gepe alTentiri impliciti contradidoriis , ac proinde ciufdefitodiu,vticoipfo,qu6dcognitioobicriaga. trario.qtiia fi vt odiiim non tcrminarctur a^is illc ad vl- lum obicdum ii partc rci.nullum omnino cxiio habcrct, croo fi ad omnc fuQ obicdlu tcrminaturvt odium,omnc o Jio habebic.Tandcm confirmacquia ncquic vUus a£ka% non tribucre ftible^lo,iii ijuo recipitur, fuuro totu effeftii fimnale intrinfecum , fi (ubic^ii (it capax;atqui& Dcus eft capax vc habcatur oJio,& ad Dcu terminatur fbnna- litas odij,ergo aftus illc rcddit Deum omnino odio habi-' tum, &ccontcarioeodc moJo tcddit peccatum aroatuin. I 3 H«c loz Difputatio H*c cft rotius argumenti,3c confirtnariomim fabftan- ria circa qiiod varias reftrt, reftititque foiuriones,& do- ^kiinas fniiltasimmifcct,quxrat grauts paimrirditticol- Mtcs, maximc id quod docct volcs aifi^nare diffcrcnriam intcr fyllogiimos cx duabus prsmiflls probabilibusin mareri.im 'raJi^aliunr>etiam cx probabilibusnimatcria «aturalijdc quo fiise aeit.cum tamen rcucri iiulla fii dif' fercria <]uoad conclufionem.Qjod vcr6 ibi doctt ea oc- cafionc,iu fyllo^ifmo hypothtcno nuUumdari mcdium, & vcr6 incpriflunumcllc iJlud qiixrcrc,maximc mihidif- plicct,^!^ fu$6 illud rcicci Difp. , .fumm. fc£l. 4. His crgo omifllis dico,arguiuciitiim hoc mihi valde le- uc videri,& ni co paflim fupponi illud iptuni,quod pcr il- lud vult Auforprobarc.Etquidem vltiinacoiifinnatio dc forma tribucte oinncs fuos ctfcftus fornulcs fubicdk),aut obiedto, mihi vige hiic tjfe^lH iriituiiDtit&pec- fMie Hoc modo fyllogifmus rcftc conciudcret,at inco /ic propoliio fumiiur pto minori ipfifluna fentctia Aduerfa- rioru,qucq; probada etret,&;qiii nos fortiniinc negamus. Dfinde,heaminorc(Itt vera,grarisfomiartturhocargu- mentu,ciim in caminori ctUi totom intciiciiiTi .ut^umcn- tantis ncpc Acium coiuritionis reddcrcDcu odio h.ibiri'i. Rcfpondcbit hauddubic,iTiinorcmillam non it.^for- m.indam,led hoc moAoutt^Mitffefluj fornulu initinfecnt illiHJ *{lnj tjl tfMte & odta hMbere , trgo Dto tributt tjfe amatiiVf&edio hnhitum tundctittjue irihitet pecc^o Admit-- to nunc corrtiilionc ciusminoris;At qiiis non vidLat,cam vnofend^&quidcmproconfcqucntia ncccirario,clIefal- fifl!ima.Erijoad \\\i\x\:tfftiliiifbr7nMliJContritiomjtflAma- re& cib h-btre difHrguo : edte hdherevt JicfeuodiohM- here omnt ijuodrefptct nc^a:cdi« haltere peceaium,0' amn- Tt • . , conccdo , qna crgo apparciuiainftrcim : trgo J3ei>vi itddet odt»iuihitumf(y ftcctumn amatumrfed : trgo rtdJet DcMm /trrunkm per allumy ^ui tji odiMmpeccAti, & ptctatum odto haitimm ptr alhtm tjui tji amor Dti. Sccunda confirmatio , tjuitl J5 odium nen termiuaretitr i pttrtt rei ad vBum thitilum, nuUi omnino hMhertt ottio,er.. g'> Ji ttrmtnatitr ad muUa rnulta habtbilodto efi valdclcuis, & quidc in antcccdcnci fiipponit Autor idquod reiiciam infrajprobans, a<^um i> parce rci nonrcnriinari od obie- (fhim cum rcflexionc illa Frovt «Jlixw» quia ly Previ pvx- £ , dso denotac modum noftnim concipicndi quod h finc ca rcflcxione loquamur,certeimplicanturtcrmini dum di- citiir Ji odtum nen terminaretitr advllum «^irAnm nullum odio h.»hLrct , fi er.im cftodium qiiomodo nullum habct obic(fhim,cum fonmlis conccpcus odii qoa calis fic rcl- pcdlualiaiius^quid ergo ex antccedenri inuoluetitc cun- tradidloria infcrri abloliirc ad rcm noftram potcft!quid- quid vero dc hoc fit.i.rcfpondco,ad hoc vt a^s illc ni- nihil odio habcat f 'fficit ,quod nihil refpiciat, tcu quod nullum habeac obieclum,quia amarc & cxiio habcrc cft Jn ordinc ad tjbie£b'm:non video aiitcm,quomodo valear ccontrari(j:eigoad hoc ntjdio h'btar,(uflScir qncNd ali- quid rclpiciar, dcbet cnim illud rcfpiccre odio h.ibcndo, non amando. Id quod confirmatur inftantia manifcfti , nam intcllc£bo formaliflimJ qua rcfpicit obicdum co- gnitum,rcfpicit intcllc(fhim cognolccntcmA taincn non ide6 ea f.iriMalitas dcnominat ctiam intcllc(5ij cognitum, ti obicftum cognoicensirrgo poteft vna ctiam virtuali- tasrefpiccre duosterminos dando illis diucrfas 'enomi- fi» naiioncs:idc eft inodio,quod refpicit &obiedii,i?f pcr- Coni odio habentem.Tctigit ad aliud propofinim hanc inflanriam, refponditque duas diftinguendo vinuaJitates in iiitellcifHone,&: idem de odio dici potcft codcm niodo vnam aiiiuam/j'.i,Treddit intellcftu copiiorccntem,p.ifli- uam nltcr.im.quz reddit obic£him cornitum.Ita n. 1 00. Hjec (olurio ccnrinct do^hinam difiiciliorem , & du- rioicm,quam ipfamct concIufio.Et ci concefsinon fatis- fjcHt inftarfiac i mc allar^,eTenim licct in przdicaritali- quibus poilct admitti diftin^hovirtualis ,intclIcdhonem tamen duplicem attinineTf inutilc cft,& contra omniiim fcnfum.Qiiid cnimterafacillimatiiobfcurarc his\irtua- V-Logica cunda inpugnarione, Mch enim demus eas duas intclie* litaubus tini; caufcUd quod magis adhuc conlUbit cx (c- ^kionc, nccctlario tamt n manct cadem diiGcult3s,quia ea vittu,ilitas aftiiia intellcaflli:a;tamcn co ipfo,(jii6d dcnonuiiat inteiie- ftu cognotccntc,dtbct ncceftiirii- ibi c6cipi,qu6d dcno- minct iUuin cognotccmc aliquid.quia cogiiotcerc in fuo foriualiflimo conceptu dcnotat aliquid,cognofci/cuali- quid cogni tu, crgo illa ipia acUua inccllcdio rc/picic ob- icdHi,& tamc iUud non dcnominat cognoiccs,crgo.C6- finnatur cuidctcc:f.imo cnim virtualitatcm vifionis aid- uz albcdinis provr dift.iigiiitur a vifionc adiua nigredi- nis,ha; duz liccr fumantur vt diftinc1« viicualiter a paf. fiuis^ditTenint tamen inter lc nccciniri^ cciainiii eocon- ccptu,feu difF;rcntia Ipccifira, etenim vna virtualiras eft vilio.ifliuaalbcdini$,altcraeft vifio a^ua nigrcdinis,er- go etiam in illis ipfis afliuis,in quibus cft ordo ad poren- liam vifiuam,dcbct elfc ordoadobic€lu,& tamen porcn- tiam diucrfo modo dcnominat quam obied:u, crgo.Idcm argumcntii fit c contratio in paflSua virtiialicatc:n3mrc- pugnat concipi aliqutd cogno(ci,nifi eo ipfo concipiatur aliquod cognofccns,crgo illaipfa virtualitas rcfpicir duo cxrrcina.Et fanc.quid apud omncs ctiam iii ipla gramma- rica nouxii^fpiam mt onMrt Pttri^tffe idtm a( Ptirtfmiim ciLHisvariatis?Dcindcnonpo{rcconcipi,w# 6j etcidtre Petrum,\\\C\ co ipfo concipiam Petrumoccidt 4 mt. Vidcs,3dhuc inrt.iniiam nofttam fubfiftcrc,tftodctur duplcx cavictualisfoimalitas cognirionisciiiuflibct.Rcf^ pondet x.ci inftantif, intcUcCHonS diuccfo modo rcfpi- ccrc obic(au,quam intcllcc^u.huf ctiim rcfpicitintrinfe- ccjilkid intiinlccc quid crj;o mhii/i dtt illis diucrlas do nomiiutionesiNcc rcfj-51io hzc fccuda fatisfacir.i.Qiiia refpcdtus illc vccrci; cft idc cii virt lalitatc ipiajiccr viuis tcnninus fit intrinlccus,altcrcxtriiifccus,ergocadcm vir- tualitas intiinfeca dat vni tcrmino denomin.uioncm rcf- pc^ intrintccc , & altcri rcfpcih cxtrinfccc, crgo cadcm virtualitas potcrit darc vni obicdo dcnonunationcm cx- t rinfi-ca amad,alteri pr icisc odio h.ibiti i.ca lolucio idc6 cft nuUa,quia vt intellciSus ipfc dcnominctur cogniriis, nonoflicitTllotnodo,qu6d vifiointrinfccefubicdtetur io ipfo intclle£hi, poteft enim intcllcdus rcflexc pcr aftiira fibi intrinfccum fc cognofcere^ergo quod athis alii rcfpi- cicnces przcisc aliaobic^ta non dcnomincnt ipfiim intei- ie^um cognitum ficut dcnoitiinant .ilia obicii^a non eil defumenda rario cx co qu6d obicd^iimdcbeat elTi-cxtrin* lccum.Qnidquid autt- fic dc ea iiiftancia,Ego addo fccun- dam meo iiidicio manifeftam.Nam dum di(.o:Ieannet tfi parenJy1ntor.ii,av.t dum voluntasdicit:X)*ifw» prafero crta- r«r<,tlla tpla virtualitas c^i\x<\\civ.prafereDeumjCt\2m di- cir,,ica debcrct infcrre ,mili .m adhim poircclfcodium lcm fbrmalicatc odio habcrc pcccatii,id qiiod ncc mini- aliciiius obicdi.auin lit ^iuidtm amor,& c contraho;feu, mamincludit conrradi6Honcm,vt nunifeftc patet in in- nuJlumprorfiisobiccli.m poHc amari,n.(i nmuloer hi nc numc- odio habcns , nequead pcccanim vt illud ainans. ro achim cotritionis ametur DLUs.dcbcat pc r ipfum odio Hinc rcfpondctur ad argumcntum ipfum cx do re- ne$. Rcfpondeo prim6 , hoc argumcntum nullam aJiam pugnar , cundcm aifhim cire amorcm, & odium ciufdaTi pcnirus habctc di(fitultatcm,quam illud.quod idcm Au- obiedti,quiacireodium alicuius obie£b,eft,non elTc amo- tor tn /,c|»fionc icciu hic Autor reairric ad illam bicudo ad Dcum vidcaciu,co fanc modo,quo vidccur ha- reflexiane ^«Mrr»«M,qux refpondct alteri tcnnino vr ««/1«, bitudoad dilgrigationcm , non fcqui ,Dcum vidcndum, iam autcm dixi i partc rci non dari illud vt^Sc nunc dico, vti iuxta ipfum non lcquitur , dift;regationcm a^iu alcm nccdari illud qH*ttntu,(cd id clfL- tcflcxum,lcu ledtiplica- dcbcic riJcri. j4n autcm diMiniiitt pojiit ptr vifum Dtiu tiuiJ modum noftni c6cipii;ndi,vndc nec impHcitc fequi- vidtri , vti aa ttiitm diuifiittit vifie paijfii ftipfam vidtrt , turc,irepugii.antia,ftatcrgoaJhucintccra noftra folutio. iam cft alia quacftio, in qua hicAutornon facilc dabit Circa cofirmationcm vcro,quam iplc qiufi pro me ad- vllam rationcm vllius momcnti ad probandam difpaii- dit.Dico, mc ea non indigcrc,quia cgo non difputo nuc, tatem , & oftcndendum , non polTc Deum pcr vifionem 4> idtm *nu} pajfit efft Mttw & odintn vnms ohit£H,Sc qua- vidcri , pollc tamcn ip(am vifioncm reflcxe. Et licct id reid rcpugnct,pro mc cnLnlon^c adhuc meliusforct, fi oftcndat,cric planeiinpcnincnsadpun£lu,tn qi>o fiimus, refpe^lu ciufdc obicfti polfcc cltc fimul an>or , & odium: qui fcilicci fi^ ri polTit, vt vi/i» dt fA^lo t^ngtnt tmlntndiM tunc enim minus olUndcrctur rcpugnantia illonun con- *d Dtitm,dt f*iio tami nenttmgat D««mjiuic cnim admi- ceptuum , fi refpe^u ciufdcin obic<^ pofTent conuenire. raiioni iam cft fatisfadu ex habitudine ad difgregatione. Ego igicur folum dico, fi illi duo conccptus fim refpediu Eft ctiam pto co argumenco pl.-mc impcrcincns,qu6(l diucr(orumobictlorum,nullam rr jrfiis inuoluerc rcpu- vifiis ncc diuininis po(fit clcuari ad tam claram cogni- gnjtuim,nec fcqui,fi cftodium vnius,debcrccllealicrius. tioncm albcdinis,vtiiidc tranfcatadDeuin, eft,inquaro, Deindecxeo.qo^d odium termincnir ad Dcum,Mon(e- impcninens , quia cgoctiaindic.im,nonpollc clcuariad qui,eum odio h.iberi , quia adlus tcrminatur ad illura ramclaramcognitioneinalbedinis.vt indevifiofcipfam atnando,vri c contrario idcm a«ius tcrminatur ad pecca- rcflcxc videat;cumq; vtnimq; fic omnino inccrrum, non tunvidio illud habcndo. capio, qnomodo hinc dcfumarur ctficax argumctum pro ' Ecce claram folinioncm cius argumcnti tam fusc dc- ea diftinChone virtuali.Hinc autcm facillim^ rcijcitur id, dufti.Poff in facilc aliquas alias fol.^tioncs.quas ibiiple quod addit ibidtm, (cilicct, idto diuinitms pejfeinrtfltlfuin rcfiitat,dcfcndere/cd conccms fum illa,quz remexhau- tltMariadvidtndnm ntnm tfutapottll enndtm Dtum hmm~ rir A rarionem \ priori reddit. Adhuc tamcn nobis rcftar r^iittr cegnefttrt ip^lieite,& tenfnjt , crgo fi pocentia vi- illa inft.-intia in argumcnto pofita,quod/^'iia cogniuo,& fiua nanirnlitcr implicitccognofccrct Dcum,dum habi- reprzfcntatio funt cadnn forinalius , nequit adius clTc tudinem ad illum nofcit.polfct ctiam diuinitus clcuari ad cognitio aliciiius obiefh,nifi eoipfo fir illius reprxlcnta- illum cogno(ccndum,atqui non potcftfvt omncs docct ) tio;crgo fi amor&odium cftcademfotmalicas, non po- ergo nccnaturaliter tangete ordinem adDcum.Rcfpon- terit cltc vllius odium,quin fit ei.ifdcm amor.Refpondeo dco,vocum abufu ab hoc Autorc confundi quzftioncm. tamen,cognitionem,& rcprzfcntationcm elTe (olas voces Primo Quia Dcus ab intctlcthi naturaliter non implici- diftinftas.ficut gl.idius,& cnfis,aut,fivis,c(lc,ficiit -^' fini- te,lcd dillindc no(arur,5c dcco ii nobis conccprus pro- rura,& dcfinitio.Vndc,vTi nuUi poteft conuenirc gKidius, cui non conucniat cnfii , Sc nulli dtfinitio, cui non con- ueni.1t dcfinitum,& c contrario ,ita dc nullo potcft dici, ijued fit cegHitut,iie quo non poirit dici, •jued fit rtprtiftn- tnrui. Ec vcro , fi velimus inftantiam rctorqucrc , diccre prij fbrm.intur. At vifioiuturaliccrnullo pcnirus modo Dcii tangit.cfto tangat habitudincm albcdinis ad Dcum, ergo nullo modo (cquitur, \>o\[c t.ingi Dcum ii vifu. Vti iuxta eundem Aucorcin dc fafto vifio non cft rcflcxa fu- pra fe,autfuprai'pccicsimprc(ras,qu.-intumui$ tangat ha- pollcmus , ci plus niniip ptobari ; ercnim , ficut nuUius biiudinc ad ilUs,quia ciim albedo,& (pccie^ cealitcr fint I 4 diftindz 69 104 diftinaa: ab ca habitudine>proleA& fi tfal bibitiido non ita diHirxU pciucrarui.vt diccce a€b»iUe poflTu , kictft kthuHda Md Mlt^tumjoMi VMfft adns Ule orque implicit^ Deum. Ecin hoc diiieft vocumidKiliMD. Teni^ liiniic hic Autorpnnciptam<}uoddam valdedubiinn, ScyttAk luc aiibi rcicOun) * rciiicct^deopoilediuinitusab inteU Icdu noftro Deum dari vtdetM|aiapaiefti»iuEaliter ablh.icliiic. (^^itOAillo ;)lhi.uirjiidc fathJtamnon ccgnofcit ef- ftflmipfiusalbcujii s.qjamnon cognofcit DcunncfFc- Ausenimalbedinis fuut fpecics imptcilx i has taro non vidcc,quam Detim.Neqiic capio,inioioredixefithic An- totjvilionc m non i-lle extra Utiiudincmobiiftiiutiiralis vifibilis* cum cam illa non fic color,quiui) non el\ funus. Dnniq} f vti raut^ noiaui ) tow c* ditfoentia circa E»tenii.iinabrolutain« ft inurilis pro argumcnto , quotl hiimus,4uia quid^uid pollca ht de clcuatiunibus , dc &i:^oipremeiadmini^taiip poKvimalicatcm aliquam ccfpccUuaniiquintangatuccius tenninusivci albedoqui accidcns dicic habitudincm ad fubie^m, & camen hoc non tangicttcper vifioncm albcdinis. Tenium aigmnenttm dcfiimit hic cx maioti rimilitu- dlne hominis cim homine^qi^ cum cquo,qood iine dl- ftinifJionc sirtualificrinon potcfttnamfiinomnibus vir- tuaiitatibus eil limilis homo cquo, non potcft (ile ei mi- 70 niis(tmilis/)ukn homini:nam & huicnoneftfimilianiJi in onmibus forinalit.it ibus, licur quantit.ns molis ncquit h.ibcre xquaiitatt m iii oinnibus iuis partibu$,nili co iplb habiat lumtnain cum illa orqualitatim. Confiiinat Sccund6»coiplb,quud aliquarcs durct pr«cisi co toto ccmporc , quo alccra,noti potcft niagis, inir-urvc,quam illa dui-ari.Ncq; pottft rtip«ndcri,iqua- lirateminindiuinbiii conliftcrc,non vei6 limilitudincro* quia pctiturin hoc.principiu , corlcilicet innilinidonan conlidjr in inrliui/lhilijluut A'i]u.ilitas.Hocargiimcntum 3 tuc /M/»i( tach'm,ctii diftinguaturab Autorc ab argu- mento Scoti defumpto cx co , qu6d homo lit Hmilis, 8c ciiiTiinilisanimatibu< !Miitis,rctamcnipsa non cftdiucr- fun ^nam idco do rtpiignat i fbnnalitatcm indiuihhilcm ctiam virtnalitct e|leppad«i0fB«n icnIatioiH's,non vcr6 di(curstis,itanon lepugnac equum eflc in ca indiuifibili fbrmaUtace £roi- lem me.T,qUE rft ctiam produ^uadircursus,nontaroen aii'.i;iii(> (iir.ilc-m. 7 1 .(^d ii fonc replicct, cfto non rcpugnct vnam indi- rifibilem fbrmalicaiem efle pcodudinam fcnlarionis non ver6 di(airsMS,rcpiic;n.Trc t.imcn, vnam inJiuifibilcm fi- miil cflc producliuam lcniaiionis , & dilcursils ; nam in ' ordine ad eas duas operationcs debct nccdlari6 virtuali- tcr diftingui ea forraaliusili ica,inqiii, replicet,facillim^ K.dp6debo i . id elfc falfum,qiiia ego non cap>o,quare ex ' eoqadd lationaliias pofllt cfficerc duos a^his amoris vel fidoaineiO|M|i^t^ecie diftioAos, debeamm dicere* iHt latioiuliM^VMe comiAine doo p»dlcata dlcradi- (5lori3,ac promdc dtbcamiis iiixta infinitate poilibiliiim aAuuro ciusrationalitatis Sc animalitaiis infiniias diftin - Qionesviinialcs poncre, id quod hand dubi^ magtiil eft abfurdum.Rcipondco fccundo, & magis ad rcm noftram cftoeadiftin&io virtualisrationc corum vanorum cfTe- AiiiQll^lrilhtionalitas potcft producerc,admitti deberet, id lamen non poile proDari ratione diflunilitodinis maio- ris,aut minoris ; darienim pcr impoflibile ei vi ctiam vittiialitcr indiuifibili eitccdente fc aii renfafiones, & di- ^TB^JTiliriir^ ^""^bflunp faliiar^nir maior firoilitudo l^^^fSKShuiBt^piak cum cquo, crgo ex iiHrillm- Difputatio V. Logica dine non prolsatur ea virtnaUs diftinAio mier has viitti'^ tcs pioduccndi :cnlatioiitni,& ililcurfura.Cotimio haiic lblutioncm:Nam cfto pcr iinpoflibilc rcpugnarec omnia- bnita,& folos homo edec poiihiliMdhocnttone dhieitt GaunilLrumopcrationum , cumquibus poira homo' ctiain tiiiic cupatari,iarorciiiccccumIcniationc,iamcuin difcufrDicflctetiamronceadiftindiovircualis^quamhic . ponic inccr fbrmalitatcm prod-jctiuam fenlationis maie- riali&,& produdiuam difcursui,& tamcn nulla clVct tunc maior,aut minor iimilitudo cum cquo,quia ntilla protiiis eflcc i etgo ea diitindio, dacut , aUundc probanda eft, quiimaxnndlicudine maiori, vel minoriici^o hoc argu- mcntuin cx maioii liuiilitjLlinc no.i cft di fliuQu mab CO de virtute ad duplicem opcrationcro. Abfolutc crgo Rcfpondeo , limOjnidinem WMi eonfi* _ ^ ftcrc in indiuiiibili,fcd pollc c(Ic maioremyiutminomr, nonlolum,quia f\t in pluribus,^c puicioribus pra-d:ca- tis realitec , aut viriuaiitec diflin6kl«> led ciiam in codcm indiuiiibili viicualiier,n vnum pr.Tdicatmn rcfpiciarplu- ia/]^uima aUud,vt paulb antc dc animalitate, & rationali- tate dixi.Et ver6,li res bene ccmiidetetur > planc tcnccue id ipfum iaceri hic Aucar,efto adnuttanMs ea BiadicaM vimialitflr d{ftmaa.Nare ea (bcmalicas radomdicatfr cft iif cclTario vii rcalis , lcu rcalitcr pro<1ucViiia difcursijs, quantumuis conftdcrctur VI diftint^ ab animahuie,quia etnm vc virtualiiatcft virrus oppofitavfatuti ch n ny i c^) trgo illa eiiam vt lic pncifa conuenit cuin animalitate lconis in hoc iplb , quod vtraquc cft vis t calii produAi- ua rcaliier ,id qixxl haud dubic eft (pecies quzdamfi* roilicudinis. Sccundb conucnit cadcm ranonalitas ami hinnibilitace cqui , qubd ambx pecunt rcalitcr idcndfi» c::ri cum aiiimaliratc •, nam (i pct impoflibilc ca numero virtiulicascadanaiiaris>quam ejgo concipio» ponetecut fi»h^Mrtecei,e(retverH&num£lUadicereJkircMr^^ tpr fhb gtt tre anmalis^ex^^p in hoc conuenit cum hinni- biliute cqui,& curo aninMlitace ciuldero. Tenib c con- tt«iioanimaIiiaak modocunq|||||P)i^|lMiiccr diftiiida fainaiur,fl vcr^ ip6 fumaturjeo t ai igiwtei hie pcr intelkdBinifiue digito , (t* ue prodaAioae^ihiequoci.nque;diofflodo)iUi,inqoamt realit:r rcpucn.K idcntilicaricummca ratioiiahtatc,hoc 75 auteii^JiqnxaaKiiat mcxaninulitariiquodenim teip6 dec teWMnaiiimalitatem vt fie «ftfnai nccdi- cerc repugnanriam^ncc non rcpii',Mninti5 ad idcntitatem cuinrationalitatc ,cilmanifclUiruncfallum ,quia,licec cgo dc ca re non cogitcm,illa tamen in fe eft virtualitaai & conlcqucntcr cft rcalitcr mdiftindla i rugibilitaie aa piotnde n rcflcxc vclim dc ca l(X{ui ,aut cogitarc,debeci dicere:illa vt ilcpcrir eamidcntiiicaiioncmjicut,cfto al- bedo (it etiaro rcaliter lepacata ^ iiibiedo , & egp de iUa nihii cogitem ; ipia tamen in ie habct ordinem eHenth^ lcm ad lubicftu ac prootcrca fi fupra hoc me rcfl.i^am, poUiiro diccre:iM tfi trM t^tntydu 4ut fiiti*8iim.Qui>!S,qit.t: pcti.nt ; vcl tx ipfis fcnfibus,^ quibns prr- cipinntiur , vt o-.iuics colotes conucniunt in co , s poirumus iix Dto ptifcindcrc , ctiam potetimiis iu crcatis , quan- iiUTJuis iiic us polle prxlcindi rc ; vr <]iiid crgo voluiit infiuit.ircm Dci rcfundi in adusnortros,vf polUnt clfc prarcinui, cum poiius, fi rcfiindcrctur illis in- finitasDci^dlcnt pttfcfia- iiir. Dcfccbun tanun cxpcricntix corrigit rccla latio, quod ad homincmoftcndocontra iplosmanifcfti.Qnan- do cnim vidco albcdincm cminus, ncc cam bcnc di- gnofco ,dicunT non prarkindi intcr rationcin colori^ , & rationcm albcdinis , c6 quod vifio non fii pra>cifuia , ttll prxn.indam ,qiundo vidco hoininiin , &; non pof- fum dictrc an fit aninial. Rogo hos Au^loics ,vbi cft cxptricntia , ollcndcns in villono albcdiiiis ii nic t.inni Fi^nmlifTunc ttiani rationcm Iptcificam cx partc obic- .^i , tmllo vcio modo tanj;i candcm Ipccificam rationcm in coj;nitionc hominis c longinquo ;Q;jid crgo ab cx- pcricnti.t ar>;umcnrantur ? Idcualij obiiciunt Prim6,Qiundocnunus vidco ani- mal fcmoucns,coj;nofcoclaic clic anima! , &:;non cog- iiofco c(rcrationalc,cij;o pra:l"ciiido animal a tationali. Conhrnvatur primo, ludicium dilliiiiflum cA ,quo afBr- nio illmt tjfe aKtftial , ab ilto , quo affirmo tjje rMiinaU \ *rgo cx pane obiedi affirmo aliquiJ , quod non aflit- mcm pcr aliud. Confimiaiur Sccund6 , PolTum dc illo afiirmare , cllc aiiimal , &: ncf^.irc elU- rationalc , ctiamii verc fit rationalc , qub mihi vifum eft brutum : lcd ic- pugnat mc fimul .^ffirmarc eire tationalc,&: illiidntga- rc -, cr^o pcr prinwm iudicium , quo .afiirm.iui tfft ani- mal ,non aftirmaui ejfe ratimalt hoc non pollcm pcr lccundum ncgarc ; crgo cx partc obicdi djla cogni- tafiiit .mimaliids linc v.itionalitatc. Confirmatur Tcrtio , In conccptu animalis aHirmantur pr.Tdicata (lipcriora lalitni iuipljtiic,quia benc valcr, eft ammal, trgoviutns, t>jo fcrpnt, &;c. & tamen non affiimaniur pr.xdicata in- ftriiiia , quia non valct , tft animal, er^o hamo ; igitur di- ucrlo modocognofcuntiir pr.cJicata lupcriota qaam in- fctiora , fcd illa cognofcuntur tantum implicirc , crgo hic nullo modo cognofcuntur.quia minus quam impli- citc non pofsunt cognofci. Huic argumcnto , & eiusconfirmationibus tcncniur rcfpondcrc & prarfcindcnies : quia qiundo eminiis vi- dcocolorcni , ^ofsum illum adco confusccognofctrc, vr ncqiicam aftitmarcan fit albcdo an nigrcdo , fcJ fiy- lum c(sc colorciniSc tamcn cx illorum (cntciitia iftc iUhis vifionis iion c(l prxdfiiuis cx parte obicCH. Ezpli- ccnt igitur mihi ,qua racionc id contingat linc prjccilio- nibus in vifionc & cadcm r.ationc dicam cgo con- tingcre in ailib.is ablbacliais , ftiam finc vlla prxci- fione. Idcm .implius vrgcbo inferiiis cxemplo dcfinitio- nis «'cfiniti. Huic argumento tcfpondcnt nonnuUi , nobifcum ne- «•antcs pn-cifionos, concedendo aiiinwlitatrm cognofci cxplicitc.rarionalitatcm viro implicitc; hincque pro- tifiiirc, vt dcanimalitatc leddi pollit rario, non vcro dc raiionalitate. Hi Auclotcs labuntiirin lcncentiam quatu iinpugnant ,quia laTii contraJidloria lunt {ofnefci txpli- citr , /.<»« coji^nefci txpUcite , quam togntjti Si mn co- gnofvi , cr";o, li non repugiut , vnam fiarmalitatcm co- gnoici cxplicitc , aliam non cognoici explicitc,ncc rc- pu{>nabit vnaui ab/oluiccogiiolci,fc aliwn iion cogiiof- Difputatio V. Logica ci ablbluic. Tentris ergo dc vtraquc formalitace idero omnino aflSrraarc. Si dixcris , cognofci confu.sc , idcnr dic de alii. Si vnam darc , idcm dc alia ; fi vnam cxpli- citc , idcm dc alia : alioquinin fentcrtiam Thoroiftarura rccidcs , & folo nominc ab eis difcrapabis , vt fupra inlt- nuaui,impugnan$ Thcmiftarum foluiionem. Hpc arginucntum dixi fupiii etiam polituma Patrc L yncco , tiquc itfpondi ex maiori confulionc adus pro- utiiirc quod non pofstmcompavatc obic^ii millud cum cffcdibusomnibus ,quos refpicit. Idquod tantillo ajn- pliusad omncm lcrupulimi cuUcndum iiuncdeclaran- Jum vti^ olim dcclaraui. Aduertcndumergo Primo , cognitionemidco diciconfuLam,quianondi{ccrnit iuutn obicdum ab omni alio,quod ruxn eftipfum,Mff/wN^ cnimidcm fonat ,quod ptmnfttovmtm ctm alio ftu in g VMMKi fumdfMttdc : cogniiioncm vcr6 claram cfje illaa) , ^ que diftinguir fuum obie^lum ab omni eo quod Don eft ipfuni , & idco dici foltt diftin^a a diftingno , quod opponitur confufioni. QMjmti) ergo cognitio tft clarior, tanio magis diftinguit luum obicdum ; quant6 vcr6 coi\fufit>r, unto minus illud diftingiiit. Sicut autem non rcpugnat ,idem obicdtum v. g.Pctrum diftingui perco- gnifioncm ab omni accidcntc , non diftingui per co- gnitioncm ab omni fubftantia,ita non irpugnat,idcm in- diuifibilcobicthim cl.-irccx partc^&cxpartcconfuscro- gnofci pec candan coguitioncnv.clarc , quatcinis diftin- gtuit)rabaliquo,qiiodnonc ftipium;conniscver6,qnate. non diftinguitur .ib omni eo quod non eft iprum. Sicut idcm indiuifibilc pun^um acris eft capax lucis vt duo , & fimul carcnti,e lucis vt quatuoi : quando aduaiit raaior lux , non proptcrca nouum aertin ilUiminat ,fcd illum cundcm magis & perfcdius. £t in fimili fupra di- ximus , non rcpugnarc,fimul candcmtcm cllc finiilcm i3£ dillimilcm altcii in gradibus remiflis. Fatcor, fi obitchim cognofccretiu' onuiimodi clarita- te, tunc reptignarct ei aliquain confuiionciriyquiaeo ip(b quod oninirnoJa claiitaic cognofccrcuir, diftingucretuc aibomni aliuquod noneft ipfum ,ac proindc rq^ugna« rct confundi cum aliquo, quia diftit^iii ab omni, & non diftingui ab aliquo , rcpugnant interfe. Atdiftinguiab aliqun>us ,& iK>n diftingui ab aliis,nullam prorfiis inu^ luit repugnantiam,vt ex tcrininis conftat. Aducrtcndum Secnnd6 , cognofci aliquod obic^htm eflc animal V. g. circ fbrmalidiiTicdiftingucre illud obi#- (him a non animalibus ; & non cognofcere de illo dlc rationalc , idem cllc ac iion dillingucrc illudab itratio- nali. Htuusraiio ea eft, qu6d homo habcat maiorem (\~ tnilitudinem cum irraiionali,quam aim non animali:vn- de faciliuscft,cum diftingucrc a non animatibus qu^in ab irrationali ,quiafacilius diftinguimusiiitcr didimiliora, quam inier fimiliora vt contra Lynccum f-pra oltcndi. Aduertendum Tcnio , circa idein indiiiifibile obie- ^him jjollccllc pIuninomina,non ad fignificandum res diucrUs , led ad fignificandum JiucrTum modum idem obieihim cognofcendi. Cum enim circa idcra indiuifibi- le obicdhim poftint ellc cilc diuerlx cognitioucs , nomi- na autcm fignificcnt rcs vt a nobis cognicas,non minim fi circa idem indinilibilc obic^m plura nomina dari qucaiu ; vcibi gratia , vox homo , &: vox asimai ra- tioaaU , cx panc obicdi idem prorfus fignificant in om- ^ nium , foloLyncco dcmpto, fcntencia , torum quod coiKipitur pcr vjiaiti , concipitur & pcr aliam : cun» hac difFcTcuiia , qu6d per vtiam concipitur clar^* per aliam confusc :ita fimiliter voxammal S(vo\ ratio- naJe rcfpci^i hominisfignificantquidcm candcm omni- no indiuifibilcm encitarcm & fonnalitaccm,cum hac ta- uicn ditfcicntiiyqu6d vox^AiW/fignificat homincm,vt conhisc cognicum finuil cumaliisanimantibus, at vcr6 vox rJtionale fignificat cunjtm , clarc tamcn cognitura» Sc vc diftiiKlum ab irrationaIi,leua bruto.Exquoinfcrn, non elle bonam conicqucnciam,r^«y(«o i/lnii Jfeai imal,& non fcio tfft ratienalt , ergoalitjuidccgnefco ex pa^te okteQi, aiicjtiid igiim-»;iicm non eft bona, rujlicH* fcit Ptimm ejfi f^itiem , & non fcit tum tff* ammai rationalt , irgo ali- ^Hidtxpartt Peirt (opnmt,& ali^id non .-mabinquom Coogl Dc Diftindiione graduum, &c Se£t. 111. 1 07 eft luec ooil(eqilimk > qoia ex Amcccdenri (bii^m in- biis communibns oninibns aniin.nit bus : caufam vcro Ceniic • rottMn iioncognouif$cclatiePcmnii,£ie idcd iiurinfccam clfc ipi^uti difTcirci.ciam fpcciHcam coeni- _ non tfum explicarc pcr voces «miMf r«MiiMfr> tionis , qiiar n fc habei rcprarfcnnre obicftom cum liac ** t| quacfignificant liomincm iion vtoiuHjiic , fcd vr cl:>rc jiotius clarir^tc ,qiiam cum ali.i.Rx Iiis coIlic;cs, ctiamfi oognicum >quu. dooonimunispoicftconcipiiine differcrtiis. Kcfpon- Ex ad atj;woenniii ht' fijteA refpondeo , conce- 4m adlffetenfias efle de eflcnria rarionis communis, non deti Jo , tnc polfc coj;noCie»e de Pctro , c(Tc animai, tWien ira , vt qiiarlibtt uitf;rrntia- hnt dc elfcntia ci iuf- noii cognofccndo elk laitioiudc i negu tamcn indc in- libec racionis communis j lcd iixc Jiticicntia de hac fiaii,qiiidaUqaidcogno(cacurez pane obkiM , & ali- radone oorannini icu de hac anjmalitate lUa dliS- «joid non. Vt enira proximc vidimus , {biitm indc infcr- la rationc communi. Quare lixc tatio coimnunis » cor,cogno(ci obic<^m aliqui claritatc , non ver6to- animalitas hominis, bcnc poceftcondpi (ine diflecen- Caii : quc piacdfio non eft ex. parte obiedi,ica vt aliquid tia equi qux non cft Jc cius cllcntia , non tamen fineta- . obiedi ignoiccut , & aliquid ddacur , (ed ex pactc «iftus i tionalicaie , k qtia nuUo nwdo di(iingtiitur. qoia dceftndhi aOos claras &petAdus c&rca fllam rem, Sed vKebis, Totum qnod eft de efl^tia ntMmis fu- ex cuius dcf.dii non pofrum illam cxplicarc pcr voccm pcrioris,eft de elltntia cuiuCrumquc indiuidui : fed nul- 8^ MtHiult , VI in lunili dixi de vocc iwaM comparati cum la diffcrentia cft dc cfTenria omnium } crgo nulla cft de iDi,4diiiMfnirj«M/c. cflentia rationis Ibperioiis. Hnic afgomcnto (iet (atis Scd vr^cbis , EfferariaHafecd quid intrinfeciun homi- Difputatient f<. in qn.i oftcndemus , non cfic dc raiicnc ni , & hoc r.on ponum affirnurc de ilio , cum tamcn l uiufcumquc induudui cotam rationcm fupciiorem , fe- polfimi afErinare r/fe MMM/.-ergo aiiquid intriniccum cunJumquod dicit expaneobic£U,fcd(ccunduiTiquod affirmo , & aiiquid non. Refpondeo , t« tffe rMtkmtle vel dicit ex parce aAu % ^fud ampU&s « pode fumi pro rationaiicate obiediaS , & in hoc (cnfu plicabirur. ^ ' ' ' lalfum cft inc non affirmaflc illam^rmaui cnim aniina- Teni ' objiLicsjiuxta uoftiam raitentiain tolli a relnis litatem, q ix cft idem feapalilBm^ com cacianalicatcivel compoiuif^mcx^cncre & di&rentia § itcro & diitin- Eofle (uni: pro ipsi i iii1»liyB[it| sf rfatf rV|giili1 (Sl in eSimetif imSm^^ , quamoimiesadmicnjiic. oc ftnfu vcnim eft mc illamiioBCOcnouilTe , id cft,me Rcfpondco,i mc oftenfutn fupri , coropo(tticmeni ex non h.^bui cogmtioncm omnbo daram dc illacnn- ncrc & difFcrcntia non cfic in obicOo , (cd prouenit; ex- Cne , eam (ciliccc cognicionem qus explicatur pcr vo- rrinfect- ab vno a&» quo confundicur cum pluribul» *ft eem rMimAte : cx hoc autcm non infcrtur , aliquid dcfc ib alio quo ab illis iiftinguiiur. Item diftin£tioncm la- ciftcex parte obic6tiquod cognofcactur, fcd tantuiu tionis ratiocinatz non cfle illam, qux diftingtiit obie- dcfi:cil1e perfedam cognirioncm obie^*. dnmindiuilibilc in duas partcs , hoc cnim ( vt vidimus) Ad ptimam confitmationem cir. )7. coiicedo, illa cepognat i fed illam, perquam obicdum comparatur cflcdilbnAa iiulicia , nego tamen habere dfuerla oblc cnm dinerns opencioiiibas vcl oomiolidtac diRtce 3b CfiU Sicut h.rc funt diftinda iudicia , illuJell hom» illud pluribus aut pauciotiblj«*'Deq|W llW|IMdixifi^ «jl4»iiiM/r4(i««i(/«,&tamcnnonhabeutobie£bdiftin- caiionc P, Lyncd. ' AiJlatiocft ,quia drcaidem bmnino obie&nm podRinc Nonc diea eandem Aiertfcattui intcr casduasdiftin- eflc pl ir.1 iiidida. 6>ioncs obfcnio , Bonnin-fpcm aliqualicer ii communi 9* Ad iccundam confirmationem ie{pondeo , non repu- dilfenrirc in cxpiicationc hanun diftiudionum ,ceiiiet gnaseme affifmace finild, ficnegate idem obicdhim, enim expatte obieOi nonmaiis^$|idaincntamptD quandoexignotantiiptltoedediuetia, vt patcc in illis diftindlionerationisratiocinatx,qttampfo diitindione ^ii neganr definitionem dC 'definito , quando falso pu- rarionis raticKinantisJizc tamen doArina licit fbtte ad %y tant noncifc iliam vcram dcfinirionem. modum loqaendi IpeAct , mihi tamen difpiicct , nam Ad rcrTiamcon6tmationemre|paai4^6^Be^^ fiindamentum , anod pon» ipfe pco difti nai o n c tatio^ qno cognofco aidanl , tamMseleindeiilgtMit^i^- nisrariodnacac , lunt dhierfi tetroini, qoos tMilfclle pcriorib' s ,qu3m ab b lft l iOI M W, dequo infra. F.ueor, diftindlxrcfpiciunt.diucrfi , inquam.fpccie, vtfenfa- pcr di(cut(um pode tnfefli , ex eo qubd cogno^ cgc. rio , quam animal , & ditcurfus , quem ceipidt taciooa- aaimal , e(Ve eriam (Sibftantiam ; non vet6 pode InlSscfl, le^ PibdiA^iAlane vet6 catiodnantis finMameiman ei^ dTcration ilc , non quia ditierib modo attingam ratio^ (c dicit conccptus folo numcro diftin£h« , quos egode licm fubftantix , quim nitionalitatem , fed quia aliunde Petro v. g. dum dico , fttrm tU Petnu. Hzc ilic fiis^. habeo cgo coguitioncm vniuerfalcn-i , mm amnud effi libcaacem i quod de ceomncs nos didmus iure mcdlO y«l^^,exquiinficroiilludqiiod vidco,eirc fnb- TocamasdiiierntarcmcxparteobiediidquodhicAuCOt fbntiam. Qu&d (i caietem Cf cognitione vniuctfaii , im^t,nam in ipfoobieiS^o cftrcfpedlus.illeadeas di- quantumvis cogiK)(cciem animal , non tamcn poflem lHpl<»peTationes. At , qu6didemPecnisiamnofcatur cognofcereefle lubftamiam}(lcatcufkicns, quancDm- ^ ^ j tohM m» iam vt fubieflum ,iiaBaifuitin ipfoPc- vb cogno(cac odorem, neiclc tamen illtim efle acridens, tiomiin-o^fio quicquam de peileAione, auc refpeOa non quia non artinr»at ritioiK tTi acciJcnti*; , J (jni.i plurf s optr.itioncs , lcJ a (bio intcllcdhi ,quau fine non Iiabet cognitionem vniucdalem quod amaij cdtrjit caufa dcfumitur ea diftindio. Vno veibo:in vno cafu cft SBtUm. ' dnplexfandamencam,vnnmcationeoperationum,quas PcTCi.cur illa cognirio animalis fit porius cognitio il- obtedum refpicic,quodquccftquafiindcpcndensab ip!o lius obicdU in ordine ad opcrationcs animalis , &: cur cx- intelicdlu,& hoc vocamus nos comunitcrflmdamcntum pBoecfllnd tiUefihim per vocera tuimil porii^squam inreipla,^invinutcmuUipHdipnusrei.Secundii ftm- per vocem rtt imy dt , cilm vtnimqne codcm modoattin- damentumeftin ordinc ad ipfbs coceptusdiuerfbs intd- gatur. Re(pondeo, cadam iilius cfBcicntem efrcimpcr- lcs^&s,quibuspoteft reprckniari.Proaltcravet& diitin- tc&zm (gtxkai ilfin obicftl deliiroptam cz opecatiooi- aione facioQU (aciodnaitis loUnk defiuibac fiinda- «Vf^^^i^ . ^ maatum Digitized by Google io8 Difputatio V. Logica Tnentinn ab '1^(0 incclle(ftu,qiii,vt dixi, linc vll.i ciiirj t.i- cir ilUi? pr.rHicatit>ncsrcpctcndopro prxdicato id ipUun Ittb eodcm conccpiti , qiio illud iilcfti priitfrdixciac IMD fubicdlo. Mcrito crgo dicaiu omncs tn vno cafii ran- «iament.imclIcinobicaoi|ifi), in alnro vcrMblumin fl imelledti. QModaatcm dicit hic Autor , €M diverfu tperdtiuiei, tkmfiltt rtaSttr hnerfe JiJfiHli* ntn fiimUrt dtjlni^itiitm fMriiiM/,/* & noQ iccunduin tc lotum , qux ratio eodem tnodo probatde cognitione intoiciuS. Sccmulo , Si cx panc obic£ti dctur cadiftiniVio vir- tua)is,de qua fupra in ordine ad prxdicata concr.idi- Aoria , icilicct cognofci & non cognolci , puto omnino ccrttim.non minns per a^his intuiciuos quam pcr abftra- diuus licri pollc cas prxciHoncs obicdiuas. Id ctiani oftcnfiim cft in pncolentibus , dum argomenta , qtu> aducrfarij facnmt pro prsciiionibos in oognltione ab- fhadHua , codera modo vrgcrc in intaitnii , oftendi cxcmplo albcdinis i longc viGe , de qua polfum diccrc, efle colorero , noo poftumaaceni an (a. albcdo an nigte- (k> , noit frc&s acpotfam dicerejAnf «jl emimtl , non poiliin. 'Jinc efirationale. Idcm Ctiam in coi;nitiono non comprchenfiua patct : nam & Bcaii podunt dice- re» Dtm efi frtJnSitms Angeti v.g. tc nott poAtntdi- ccrc , ffl prodhQiKHS lconsf , qnia non vidcnt lconcm in Dco ( fuppoiio enim , non necciniriii vidcri omnes crca- turas a qiioKbet Beato : ) crgo iam ille Bcatos iogaoCcH in Deo virttitem produiiiuam AngcH , & non cognolcit vinutcm produ^uam lconis , ci^ virtus vttaque Ht Deo cflendRlu. De qoo fiiGits ttmt i. 7W. & hoc KganietitaB» v»et P. SoaKziaro « qui hzc pr«dicata didt eHk edemiuit f>eo » aliande vck» ncgat in yitume hcMi pnecilaone«,qpas jnabftnfiiiift cognKunie cim- ccdit. ConfirRio. Tam non poteft dicere Beatos , Dtav frediidiHM tetnii , quam cgo iam id non pofnim dicerc; crgo n cgo propterca pra:(cindo eam virtutem ab aliik c|tam affirmate pofTlim dc Deo, ob eandemcadanem cri.;i'^ ['r.vfnndit Bcatus. Dfniqiif ^.V nrioncs ,qiias at- tulciis ad cxplicandum, quomodo in Bcatisfine prxci- fionibosidfiac »«edem poifiimiii abttcaOiiift tm^ Incimleqacnter-ei^ ntas praedfionesinoogpuooiie in- toirina, (i cas concedis tn abftraAioi. Diccs ,intuitiua eft cognitio rci fictir rR in (c; ergo non poceil pra;(cindcse. £)iftineuo : ^cut tfiiiife,id eft» id exiftentu vt exiftentis ; tianieat. Skw» ^infiAi eft, quxlibct cojjnirio intuitiua omni.i qua: in obicfto exi- ftuni , cog loltit .idxq.iatc: ncgo antccedcns. Vndc ne- go»*»on polTl- ab illa vnain formaIi:.ircin copnoici cxi- ftenrern alia i niorata; yr cinn video nlbcdiiKui .'1 lonec, fcio cflc colorcm cxiltcntem , fcd non icioellc <-orm.ili- tatemalbedidbtxiftemis. Taod(yadico*etiaaipera>- gnitionem intuitiuam pollc in Dco ficri prrrc-iK ncm obiciliitam , c6 quod ibi dctut diftinciio viitu.ilis ad prxdicata contradi^toria , de qiiofus^ SeBime ftcfutnti^- vbi & arguroentnin aductiariorum de pnEciiionibus iti dininis , pto eiOcm incteatis , diHblnetinr. SECTIO IIL fitfttis0rgm»et$toex ffMifiti^fh i iiMittis* Dlfflculta'. h.TC proprinm vidcbamr locrm obtinrrr in Thcoiogia ; vciiim , quia maximc conncxa cit ciim hisouc deprzcifionibosincicannisdiximiis^non- nibilde illam przfcnti dicemus. Pro quo fuppono Primo , non eflTc (ermoncm in wac- /cniidc attributis diuinis intcr fe, & inordineadcam- tiaro , quiainter illa ixin aguofdmos diftiti£kiaiien TiE>> tnalemniminam.quamtntrririationero&efleiittamiii» 94 pra diximusreperiri. Vndc dc illis Philofophandura eft eoderoinodoi quo in creaiis intcranimal Sc rationale» laxtadi6biSf0wir« fraetdetiti. Qui&diialiqux ptop»> firiiiiir s , vt , Dttn perTmfericardiamnon punit y per iufli- tiAmpumt ,& runiksalix ,videantur fonare eam diftin. dioncm & prxcirioncm »c]tp]jcaiidaelant fiiljbnbi ttn- ili formali, id cft, Dcum vt conccptum ad fimilinidincm mifcricordii crcatx non punirc,punirc vero cundcm , vt conceptum pcr fpecics iuftitix crcatxrin quibu<; propofi. tionibnsnonrolttro itduplicatur fupradlcntia/cd ctiam (tipn dinei&s conceptus deilU, rarione quonim cft c.-.p.iv- pr,t-dic.ironiui ctintr.iJicloritirum proptet diftiii.« . ^ioncm tcalcm conccpmum fupra quos iit reduplicauo» fiminfimfliditiinwsjSfntdclifs , kttutvtmimiUiiim difcurrit ,difcurrit vcro vt TAtionale. SuppouoScciuido , a inc non vcrti in quarftfonemin przfenti , vtrum intellcfhis & voluntas Dd ^fterantei rammi diftin^^one virtuali , id cnim cfT: merc Thcolo- S'cum. Solumcrgo intendo , li dcturin cis jTfXdi<5>a di- in^Uo , tunc codem modo philoibphandum dc illis , qnodeeilendi tc idadonibwftatiro dicemus : /i vcrd iMn4enitcadiffinAioiMlem ericde iUis quod de iufti» ili acinificico«dii » al^%N accdbiiis. S VBSECTIO t Satttntiafttmtiilltntm recetrtimin. QVid.im nimiumcupidi vbique negnndi h.ispreci- lioncs obiectiuas, acerrimc ilLts ctiam in diuinis impugiiaoces » vokntes txraen vd nolcntcs , cas de Ta- dopofucre,putantes tamen fe omnino illas negaflc , vc oftendam paulA poft, Volo autem prius Lcdlorcm mo- neie , ne terreatur horum cenfura : refcmtr entm ab ip- (is icHiga quadam hiftodaPetrideTaranra/ia,qaipo- fteii fimTnnocenttns V. Strmrqtis Ponrifex , quem di- cunt finlTc acciil.Ttnm 3 PatriSns Dominicanis , c6 qu^d docucrit eamopinioncrri dc prxcinonibusindiuinis.Vti- de 8c ipfi optant , vt recenriores , qui de AAo eas admir- tunt ,ndludiccm defemnnir , tanqu.->,m malx doilrinas dcfenlores , lamcntanturquc inconftantcm noftranim rcramfbrtunam , cCim cti.m indodrinamiitabilis (it. Ego hic ftatim diftinguendum puto , quia vidco in hac quzftionc zquiuocationcm grauem committi. Duo poiSmtcKituiAavald^ hicagitari : vnim:! eft , an i partc td ameopetatiooem intelle^bis fint in Deo fecmalitates oUeAiiix,qaaramvnalitelIentia,3lia verArelatio. In . hocpunflo fortc roerit6 hi rcijdunt hanc fcntcntiam, qaidquid fucrit de TarantaTia » vd de fbrtunx incon- itanaa. QaiaTer&ncluccnonPhilolbphica,(cdThco- logica eft , hanc ego brenemioliblliationcm conrra cas duas formalitatcs vel plutes obieAiaas ante operatio- nem intdleaus facio : A paiterdfimtdaae ibnnalitates, crgo dux entir.itcs.Probo confcqncntinm, quia fonn^li- tasin kio quidditauuo & fomiaJiflimoconccptu cft cnti- tasAgo ^Smt docibnnalitate^ecinr ac4m ei^tates. Digitized by Google De Diftindlione graduum,&:c Se£t. IIL 109 Diccs, Harc forma arppmertandinonvalct indiuinis, quia i pai tc rci />^ter mt4$ efi ejfentUiSc kdc tfi etUm fitm- * *«• > & camcn non valet , er^t fttermrAi efi filiatu : crgo fimilitcr non valebit, entit*s eft fjrmalitAS , & femuiUt*s tfi dupUx , erco entitM tfi dnplex. Sed contra , quia pro- prcreadixi , fomu.litatcm in fuo forraalillimo conceptu ellc cntititctTi ; vnde vidctur implicarc, mulciplicari for- m.ilitatem , non multiplicati aliqua cntitaie : ergo fi in Patrc funt rcalitct dux formalitatcs , crunt ctiam du.r einiiatcj.Hiiic conlbt difcrimcn intei e/ftntian Scpater- »i>4/#i»i. necenimpatcmitas formaliffimc cft cflcntia in Cio.conccptu, vndc non valct , fnuemitaj ideniificatitr ffn effentik , trgo&eMm fili/niont i ficut ibi valet ,f«r- malttju tfl dtjplex,fornulitai efi ftrmalijfima entiiM, crgo enrirasefi duplix. Ncquc ego poirum pcrcipere,nomcn farmalitM fignificarc duo realia , & rcalitcr diftinAa , & tameii non lignificare duas cntitarcs reales. Non ergo iiint poncnda: dui hi formalitates obicpugnant , & mcrito.Ex hac diftinflionc proue- "it , cilciuiam communicari , non communicata rcla- tioijc ; proJiici rcl uioncm , & non prcKliici ciTentiam. Hanc ergo diftincHonem virtualcm , quam ifti poniint i"i or.iinc .id hxc priHicata , ( & ad .ilia , vcrbi gratia , reUiio initMr immediaie hnmanitati , & non vnitMr efftn. t' t , !ios etiam cxtcndimiis ad hxc alia pr.-cdicata , tffen ■ ttti co^^fi tHf , nvn c gnofiuur relaiti , vcl c contrario : &ri '.uipfi poiiunt fine fomulitaiibus obi dliiiis cam difti iifti )nem in ordincad ea prxdicata paul6 antcenii- merata , it i li ic cifJcm formalitatibus candem ego po- no iii or {inc -fd cojftofiri, &: rotr cogn^fci- H . ica nitjverbi gratia , clfcntix non produci , relarioni verd produci : fed co ipfi>, quod vni conueniat vnum prxdi- catum quod non conuciiit altcri , potcft illud aftirmari de ei formalitate cui coiuicnit , q-in poilit .liiinnari de alia cui non conucnit ; crgo & vna pr.ilcindi ab alia per affirmationcm. Patct coiifcqucntia , quii prifcindcrB pcr affirmacioncm, cft aliquid affirmarc dc vr.i,qiiod non affirmctur de alia. Sccundo a pofteriori : quiafi , quando dico paterniioi non ctmmMnicatur , corrcfpondcret in concepiu paterni tatis cllentia, affirmaremdc illa, non communicari; quia de toto illo qiiod corrcfpondct ex parte fubiedi , affirmaturiilud przdicatum: affinnarc autcmdc cllrn- tii diuina non communicari , eft hircticum ; ergo illa non correfpondct in conccptu paTcrnitaris. Idcm cft dc his propofitionibus , rtlatu tfi triplex , effcntia efi vnica , &aliis fimilibus;in qiiibus, fi elfcntia & relatio cor- rcfpondcant cx partc obiedli , cftidcmabfurdum qucxl ii) prxcedcntibus, crgo ncgari ncquit przcifioobiediiua intcrclltniiam &rclationcs. Hoc argumcntum ,ctfi difficilc primo afpedu ,vi- fum cft tamcii inihi olim aliqualitcr |>o(Vc (blui ab ad- ucriariis , quod tunc ita prxftiri , ibpponcndo Prim^ , propofitioncs prxdiftas, affirmantcs in dtuinis commu- nicationcm vcl incommunicarioncm , non cllc- intclli- gendas in lcnfu adiquato , fcd in inadzquato. Ratio eft^ qiiia cllcntia diuina non cft adxquatc inquahbct pcr- foni , vndc cuilibct non communicatur adxquatc cilcn- tia diuina , fcd lolum inadiquatc : itcm filiacio non di- ftinguitur adxquatd a patcmitatc ; nam fi adiquatc di*, ftingucretur abilla, non polfet ideniificari vni tenio: crgo idcmtitas, communicatio, diftindHo obicdtiun, qux affimutur vcl inter clTcntiam & rclationcs , vel intcrre- larionesintcr fe, fcmper cft identitas , diflincUo & com- municatio inadzquata, alioquiii non affirmabitur diftin^ dno & communicatio diuina, (cd alia fi£(a. Suppofui Sccundb,omnctn communicationcm, iden- titatem , vel diftinctionan inadxquatam includcrc for« utaliflimc iiicommunicatioiicin , indiftindbonem & nc- gacitmem iJcntitatis ailicjuati , quia idcntitas inadx- 2u.ua fornialifliiiK- dicit iiuid.Tquatamnon idciuicatcin :u diftiiidHoncm , licuc limilitudo inadxquata formalif- fiinc clicit inadiquatam diffimilitudincni. Ex his intuli .quoticlcumquc quis dicit ,tffeniia di' Mtna communifaiur ,affiimarc itiamcxparte obiccUwc^ communicari , non quidcm adxquatc , qiiia hoc cllct om- nino ini|>ofliHile ; icd (blum in.\dxquatc , quod non rc- pugnar. Probatur illatio ex didlis : quiatunc affinnatur commui)ic.itio, qux eft a parte rci in diuinis > hxc autem non cft .adiqu.ua , fcd inacjxquata , vi vidimus;ergo < fblum alfinDatiir communicatio inadzquata : fed afnr- , mari communicationcm inadxquaum, eft ctiam forma- liflimc affinnari inad.vquatam incommunicationcm ;er- go affirmarc ellcntiam communicari , cll ctiam aifinna- rc formaliilimc cirentiam non communicati inadxqua- tc i ergo redfc potcft correfpondcic cx panc cdcntii di- uinx in ea propofitionc patcrnitas , vel filiaiio , vd fpi- ratio, qiiia criam dc illiscft vcrum ,&communicariina- * dzquat^ ; crgo proptct affirnutioncm communicatio- nis ,& cllcntix non cogimur dicerc , cx pane cilcnti^b ho)i corrcfponderc rclationcs ; crgo nec tcncmur prif* cinderc interillam & elTentiam. Confirmaui totam do- dlrinam : quia in conceptu Patiis nbn potcft prxfcindl ab ellcntia diuina & patemitatc ,quia Pater ex vtraque coalcfcit fbrmalifSmc , licit in concepru eflrntix prxf- cindamr \ paternitatc , & c contrario. lam crgo fic vrfi ; Sicut dicitorpaternitas non communicari , ita abiblut^ dicitur Pater non communicari , & dilHngui a Filio. Ro- , go crgo quado Aicnnt,Paier dtftmguitur a f (/lo.affirma» lumc diftindbo adxquata^an inadiquacatantiim^Siad^- quata , ptopofitio eit hxretica; {] inadiquata tantiim , crgo etiam poterit eadcm atfirmari dcpatcmitate,quan- tumuis iii conccptu ilUus cotrcfpondcat cirentta ficur aifirmatur dc Patrc , ciiianiumuis eiiam correipondeaf cx partc obici^ ipU cUenria. Google uo 1 oi Dirca • potcft Catholicus nfiirmaic de e({cmii diuina rtmitniinii.atioi>ein ,qiiiii affirintt , vtrum fil adxquata , m inadaiquat;» : ficui ponftquis affirmarcdc Petro ani- inalitattiii,non aftimi.«iido raiionalitattm vcl irtationa- liutcm, tiinc atitem negari ncquit, qiiiii prxrcindaiur in conceptu enbntix a rclationc , ciim nulla afHrmctiu iii- communicacio , ratioiK cuiusnofnt cutrcfpondcrc pa- ternitacis rclatioin coiiccptuclkiiti». Scd contra,quia hinc potius rctorquco argiimenctim : nam iicut, (i nrmcl affirmatur aiiimal,quod tll idcm cum rationali ii partc rci ,qiiantumuis non videacur uffiriiinri tationalc ,verc lamenillud cx parteobicdi non minus prardicatut quam ipfum animal , ncquc cft in manu afKrmantis affinnarc vnum finc alio } crgo fimiliter , quia a paitc lei communicttio diuiiia cft inadxqiiata, itcm & di(lindio& multinlicatio , vt fupra oftcnfum cft.non potcricex partc oDicCU attingi communicatio diuina , qiiin artingatiir communicatio , in.idarquata , & conlequentcr incommunicatio , qiiancumuis|cxpar- tc adus xb illa vidcatnr pnfcindi. Si autcm cx partc 10} obicifti .ininginir communicatio iiiadxquata , nccclla- riuni tll vttliam attingatui iiudiquaia incomnuniica- rio quia communic.uio inad.rquata , vt fiiprsi olU iuIi- mus .aicic formalilTimc inadxquatam incommunicatio- ncni , /icui fimilitudo inadxquata dicit inadxquatam «iilfiiv.ilitudinein , crgo nunqu.im ex parrc obicfli potc- rit dc cllcnti j diuina prxdicari coinnninicatio , qiiin pr.-cdicftur ciiatn incommunicatio inadxqiiata ; ergo pioptcr cani rationcm non tft neg.-.r.Jum , in conccptu tirentix concipi rcbtioncm , & in conccptu rclationis concipi circntiam ; non crgo cogimiir propcer h.xc argu- nicnta admittcrc prxcilioncs in diuinis. Hxc ita olim cxplicui,addidi t.micn alias propofitio- ncs f qii.is & ftatim fubiungam) in qiiibus (iiic prarci- fionibus dixi non clTc podibilc piogredi. Nunc lamcn rc melius confiJeraca aibitror in his prxcedcntibus necc(!ario dcbcrc admitti cas pr.vcifioncs , quod fic oftcndo. Si ca propofitio , tjfcmiA c»mtf,um{an,r , fignifi- cat «; innninicationem i.iad.-cquat.-im , Sc idem fignificat C ": partc obictti iJftntU quod rtUtie ; crgo tam vcra crit a patrerci hxcpropofitio , rr/>tr('or..-'mmjir»ic4/Mr, quam ha;<; , €(fenti4ctmmHnic4tuKc[\ioi cft contra omncs Theo« logos , nc dicim eirc hxrcticum. Similiter tam crit hxc vcra, effcntia prtducittir , quam cft vcra ,rcUtit frtdH- tittir. Rurfus , idcm crit dicere, rtlatio eft tripUx , ac di- cerc , tf)t>itia eft triplex ; relatio eft vnd , ac , ejfentia efi vna : qiiia idcm figiiihcat cx partc obic6li rclario, ac cf- feiiiia c contrario , pcr tc : hoc autcm cft erioneum, crgo non pottft dici ex paiteobiedi , idem codcm mo- dofignifitari in conccptu circnti.xacin conccptujcla- tifniis , ctgo pr.Trcin Jitur. Ei hinc rciicitur (bhitio fupri * dar.i : ofttnditur ciiim non poftc per cam in.ndxqiiatam coiniminicationem myftcrium hoc explicari ; quia tunc frqiirrctui , ram vcrc pofTcdici, elTentiam diftingui & . jTTodnci , qii im hoc ipliim dicatur de tcl.itionc. Ad exemplnm dc conceptn Patris, in qtio rcLitio & cntiitia includitur . rcfpondco , co potius probari no- ftf.lm fcntcnriam : ncut enim quia Patcr dicit vtrumquc, potcft affirmari, non folum diftiiigui , fcd cftc viium cum Filio; ita codcm modo , fi rclntio vtrumquc figni- ficarct, poflct dici, tdMi* Patris tft t4m idem cum reUtit- rn Fiiif. (ptatm rtittttrMVtriufijMt eft eadem, qitjc propofitio *ft hxictitaicrgoetwmfiin conccptu Patris vtrumquc rcfptjiidcat cx faairrc obiedii , non poteft tamcn concedi in conccptu idStioiiis aut ii.itura-. " '-^?^^ B S E C T 1 O III. • I Ftrtior tiufdtm femtntittpr^dtte. ^ A Lix funt propofitiones clariores , ex quibus olim .xVCondufionem meam oftendi , qux cogunt nos admincre prxcifiones obicdHnas , non folum rcfpofhi intellcdhii creati , fcd ctiam rcfpcflu diuini : imo in hoc diirehtio \ commnni , quia non minus cenfeo illai neccf- Difputatio V. Logica, farii) concedei^das in Dfo , qu.-inA in nobis ,quod taroen fcrc ab omnibus ntgatur,3 liubis tamcn tlficacitcrtyftcn- dendiimin hacSubiVdit^nc. Ea ergo propoliib cft , Pattr mn tft Fiiiut , SfitUiu ftnilutnon tft Filim. Si enim in contcptu Patris cotrcf- pondcrent fimul cum circntiadiuina rclaiionts Filij ic Spiritus fan£li , idcm prorfus cx partc obicdU cognolce- rctur ptr ccr.ceptum Paitis ( idtm eft dc Filio & Spiritu fanilo ; i]iiod per conccptum totiusTrinitatis.^Vnde li- cut dici non poteft , TetA TrinitM ntn eft t«t* TiimtMS , nec,Pdtitr nen eft PAttr ; ita ncn poftci dit i, PMer ntn tft Filiuj , tittjmt Sfirittu fnf.flttJ : idcm in ccnccpttf Patris , ac in conctptu Filij & tot iis Trinitaiis , t-odcm modo conciptrctur cx partc obicdli. Ei h^c argiinicn* tum ctiam probat,Dcum ipium prxfcindcrc ,quia Deu» ipfc fimilcs omnino habet cognitioncs. 'Vndc Mraqae pars noftrx fcntcmii hoc aigumtnto fundcti r. NrquC poftft refpondcri , Dcumfimul.quando affitmai. P/inr rtn tft Ftlim, .-.ffinnare ctiamtjft Filium. Non , inquam, fufticiet : auia ficut non poteftDcus dicere, Teta Trmi- tat nen tft teta TrinitM , quantumuis dic.it fimul , Tms Tiirntai tft tttit TrinitdJ ; ita non potcrit dictre , PMtr utn eft .qLantumuis dicat fimul , Pater ejl Filint , to quod in conccptu Patris concipitur rota Trinitas, ea- eadcm autem concipitui in conccpiu Fili). Mcm autena omnino de fc ipfo nequc inadxquacc poccft verc ne- gari :ergo fi Pater & Filius tx partcobitdi funt idem omnino lealiter , non portft ntqutadxquate iicquc ina- d.rquatc vnum dc alio negari , quia ad hoc requiritUT vt aiiquid faltcm inad.Tquatc correfpondcat cx pane fiibic£bi ,qund iion corrcfpondeat fimul tx pant prxdi- caci;quia fi cotumquod cortcfpondct tx partc prxdica- li, foimaliflimc corrclpoiidctcx p.iric fubii.^!i,& c coft- trario , rcpugnat non eirc iJem adxqiiatc. Sicut licci ex partc fubicfli concipiam omiits hcmincs qui intct fc fiiBt diftindi , fi tamen illos triam concipiam cx parcc praedK loi cati.non poterit noncfie venmi ,omnes homines eflb omnes homincs, etiam adxquatcineque poteftdici rriafli in.idxquat^ , mntt htmntt ntn fum tmntj houuntJ ; CicOK. eriam in diuinis eft verum , tot.am Ttinitaiem aJxquati clfe totam Trinitatem. Fanttndum crgo nectlliirio eam propofirioncm , Pattr nen tft Filiui , iion polle cft veram , nifi in conccptf. Patrii prxicind.ittir a conccpca Filij , & confcijuenttr nili adniitiantur prxcifioncs ift diuinis, non Iblum rcfpciVu noftri i.ncllc qui [ vt dixi ) affinn.it communicationem dc clflntia , & non affirmat c.:tn communicacionem de relationibus : nequc vidco quiJ vllomodo poffit huic rcplicx rcfpondcri. Vcrum non folum in affirmatione , fcd cti.im in ap- prchcnnoncdtberc edl- prarcifionvm , patct : quia idco noii pofcft Deus , i\ corrclpondcat cx partc objtfti tota Trinicas, affirmarc illam clTc diftin£bim a tota Trinicatc f quidquid aliad pcr eiindcm a6tum dc illaaffinnct,vt &\\.\nMratro prtcedtnti ) quia idcm corrc(jx)ndcc cx paiTC fubjcfti , & c\ pattc prardicati j crgo ncc dc Parrc pote- rit affirmaridiftingui i Filio , quantuinuis per eundcm aAuin affinnctur non diftingiii clfcntiam Patris .ib cilcn- ti3Fili),fi idemcx partc objccticoncipiaturin conccptu Patils ,quod in conccptu Filij. Probatur lccundo cadcm vcritas cx aliis pro|>ofitioni- bu5 , quibu&Dcus affirmat ,f^«r^Mm dtHtnurn felum itn- meJiMe vnitum tfi hiirminitaii.f^erlfwn diuinnm ^tntTAtur. ^.ritui fanllHS nen ^tneraiiir. Pater m mtho procedit . Qijx propofitioncs , Ci non darctur prjcifio iiitcr Vtrhuni & alias pcribn.is , ellent omnino f.ilfr , t]nia .-cquiualcrcr huic , T>ta Trimias nmntdittte Vttitn tjf hiiM.tKit^ii , & his , Teta Trinitjis gtneratur. "Tolt* nou f^entratur , fed pro- eeJit , Sc ,T9tainulbpreceait,([\ofi- cionc , Paterproducit Filium Spiritnt nan preducit FiJium, Filitu vtro prtducit Spiriiirm fniilum , quK omncs non portiiiitclTc vcr.c , fi vna pcrfona non portcc concipi finc alii , vel fi dc vna non pollcc aliquid affiimari quod non «ffirmetur dc nlia , & confcquentec nifi in affirmatione pra:(cindatur\Tia .ib alia, Refpondcbis Sccundo ,vnam peifonatTi pofte quidem ab alia pr^rfcindi , quia vna diftinguitut rcalitcr ab .ilia; non tamcn polll- pr.-cfcindixclationcs ab cllcntia , ncquc ccontrario, c6 qut\d non diftingatntur realitcr. Scd contra , quia eo ipfo quoi vna pcrfona praefcinditur ab alia,prj:rcinditurdrcncia abaliis rclationibus : nam in concepiu illius pcrfonx vcl corrcfpondet clTcntia , vcl non. Si non corrcfpondec ,ergo iam pr^fcindiiur illa perfona ab eircrftia ,fcu ( vt melius dicim ) rclatio illius peribna: ab clfcnria , chm tamen fint idcm rcalitec intcr lc.Si vcco in conceptu vnius pcrfona: corrcfj>ondet ctiain elTciuia , cum tunc non coiccfnondeant aha: dui perfo- ni,fcu alix dus cclationcs ,i.im pntcft corrcfpondere circntiafineaUisduabus rclationibus,a quibus tamen non diftinguitucreaIitcr,ert;o pr^fcinditur cfscnaabillis. Rcfpondebic quisTcrcioJti conceptu Pattis cognofci R. R»deric. dt ArTi^A, onincs ircs pecliinas , vnam in rciiOi alias in bbliqua. Scd conna , quia hoc cft fonnaliflimc pra;l"cindcce v vnam (IHicec corrclpondctc in icdlo , & aliam non cor- ccfpondcce in c cAo ; vnajn in obliquo , & aUam non in ob!iqiio:quapropier ,diiin Setiio,:e prdxedenti nt-gauimus jn.i:cifioncs obiccliuasin cri.atis ,ortcndimus,non foliim nonpollc.idmitci vn.imfocmalitarcm cognofci finc alia, vcfum itcc viiam pollc cognolci cxpliciii* alia non cogniia cx|>licitc ( quia tam iontr.idiaocia funt , cef^no- fci explictte , & non cegisafci cxptiCiit , (^irim cognofci , Sc non te^nofci ,:bfolute : ) ctgo liniiiitcr prajfcindctut obii.(fHuc , ii vna cognolcittir in tt ifto alia vcvi> non cognofciiur inrcdc^ licct cognolcatur in obliqui^ , quia co^nofci , &; ntn cognefciinrtlio funt controdictoria , non lccus ac (Ognofii , ^ nim cogr.ofn- Rdpondcbib Qiurio , P.itrcm diuinum poifc conll- deraridiiplicitct , vcl vt cftidtm ailu cum duabus pcr- fonis , Jc vt fic in conccptu Patris concipi omncstrcs diuinas pcr(<)nas-,&: codcm o.nnino modo;vcl pollc con- fidcratiprovteft realitit ab illis diftinJliis inadxqiut^ vct ada-quati virtualitLr,vt ik autcm non cortelpondcrc in coiKcptuPatrii oinncs ircsdiuinas pctlonas.Scdcon- tri,quia hoc tft formalitcr pnfcindcrc:qiiia cum con- ccdis ( liue id oiiatut cx diftinCtione vitcunli,fiuc aliuti- dc ) pollc vnatu pcrlbnam finc alia cognoici , da$ quod contendimus , &: nihil amplius a rc ptco. Rcfpondcbis Quinto , in conceutu l^acris concipi qtiidcm totamTrinicaccm cx paitc obiet^i, illam tamcii concipi pcr fpccics l'atns cicati : vc lic autcm rt^i: pof- fe dc ilJo affirmari , non clle Filium , quia tota Trinitas . ■ concepta pcr fpccicm Pntrts crtati non eft tota Trinitas conccpta pcr IjKcicm Fili^ crtati Sed contra Primb,quia loia hxc aiftindio fc tcnct cx panc aftiis prxcisc , non vctb ex parcc obicdi.Vndc cx partc obiccli miHo modd polfet dici ncquc adxtiuatc nequc inadxc^uatil , Pater n$n eP Ftlius , quodcft luccciicunuSicut licet a^is^ quci dico homo ; non iit .idhis quo dico tinimAl rjticiuile, quia tjtncn obicilum vcriufqiie idcm rft formalifliinc , non cft vcrum in vUo fcnlu rcali , homo reAliitr nan ejl dtii. tn,i( raticnale .' crgo licct .iQii! quodiio PAter, lit d»Ucr-' fus .ib a(!lu quo d\co Ftlius , {\ tamcn obicc^um idLirt fic form^iliirnnc , non ciit vi-riitn \ ^.ux.n rci , Ftl.ui mn- tfi Pattr , efiam in fcnfu inaJa:qviato. Ht laiio aptiori cft , quia in iftis pcopofitionibus idcnrius obicttiua cft qitaraffiiinacui vcl ncgatur , non idcntitas afluiim;h.rc . ciiim p.^^cum condiicit ad cxplicandum id quod cft in ipib ' Dto:crgopir folam diiicrfiiatcm aAuiim j icu diucr- fiim iiioJum concipiendi non faluantur pcopofiiioncs Caiholicx dc Iioc myftccio. Conficmo hoc Primb ; quii nOn Iblum Pater , vc rcduplicat mcum conccpcum, non gencraiur , nrc proccdic i Filio,fcd ipfc in fc vcr^ & cca- iiccc non ptoccdit a Filio,cfgo in lc ,quandodico Pater, Iblum reipondct cx partc obiccli ca pctfona qua; ycri non genccatur , nonautcm oinnt! ali;t qux gcncranttir vcl producuntuc : qub hxc cft dc Fidc^Prf/rr in fe& indtpendenttr ttiam k mtis aiiihus non gtntrafur , ccgo lunciii eo conccptucx partc obicdi non concipitur Fi-' lius.Ncc vidco, quid hoc clariusefsc pofllc. Concra Scciindb ,qtiia inDco non habct loatm hxc I i i refponfio : Deuscnimnoncognolcit fcipfnrapcr {jKcies Patris crcati, vcl Filij crcati , ergofaltcm Deuspra-ftin- dct pcr illas propofiiioncs. Refpondcbis vlrimb, a tc certb fciri , Dcum cogno- fjerc myftcritim Triiiitac»j , &: h.ibcrc prxdiftas propb- fitiones ; viriim autem pcc illas pra:fcindat an non a to ignocari , qiiia modum quo Dcu» illas affinnac non agnofcis ,quianer cotifiliacius ciusfuifti , ncc cum cia- ro intuitu agnouifti. Ita vnus vcl altcc rcfpondct. Scd contra^uia hoc cft fugeredifficulcatcm,nec folutio hxc digna cft viro Tlv ologojquia cti.mi eadem cationc pof- fe$ abftincrc abindagacione myftcriorum Fidci , fitcndo humilitcr a te illa firtnitec cccdi , non tamen intcUigii qudd ccdtcet in magnum Fidei detcimentum , quia nonpoirct ccfifti hiccticis ca myftcria negantibus. Et ob eam cationcm dixit D.Thomat jThcologiain clTc nc- K 2 cctfawm Digitized by Gc 112 Difputatio V- Logica 'ceirariani prototS Ecdefia.Vnde «jiundo alk|ua fuppedt conefpondere Itne cationali,non ramen teaUtcr,quiai«a- via , pcr quam fine incomnioJo pdflmtas tnceiKre aul Kcer non diftingnunttir ; crgo licc t poilit ellcniia diuina cxpiicanda myfteria Fidci.ca nobis cfl incimda : iii prx- corrcfpondcrc liiic rtl.uiombus, non tamcn rcalitcr.quia ienti autem illam polTunuis facUi ncgoiio inire , conce- non diiUacuiiut realitcr, a rdacionibus. Vltciius^tgpin dendo prxcifiones in iHiuihis non lotatn refpcda noftri concepttt Patris tediter corrcrpondet tota Triniras , 0e intcllc^s, fed Ctiam rcfpcilu intcllc£his Ikatnnim , fc rorain conccptuFilij.ergo aftimio rrnlirr r , tct.i Tr n taJ . ipfius De^ in quo nuUun appatet abrutdum,iam amplius nen ej} leta Triuuas , quando dico , Pater no/i efl tttim» vidcbwiiis obicftioniim fouidooe. ,v crgoadhucmanccdimcultasinoinnilaiW. • VH ^ B T IY\ Itr Rclpondco,prTcillonC5()l->!CcT-iiia'; in c-o conllfttrr, «VBSECTIOIV. Yt vna fomulitas j^Hinu icaluci ilnt atia cognolci, aiio- jjffmwffjtfTwirJ Mw ti qainfblononunediircrrcnt apracciiiooibusfomialibus» " ^uasScdioiiepnecedcntiadmirunusincieatis.Scdquid- ANtcquam ad eannn iblacionem acredam, obtenio qaid iit de pnecilionibu s obicdiuis in creatuii$,qux con- Patrcm Ouicduin contren. 4. Mttaph. punUe^. k r.intl inr.ii .ib cariini au£loribus,dum dicunt, clleibtm»* ». 41. valdc fc toiquercyvt lias prjecinoncs in Diuinis ne- lcs cx paric obic£ti j non vcr6 reales : in diuiois tamen , gct,cum tamen varias adJitbuilier Ibluriones, 8c iure me- ficnc ^iBndio ▼icinalis inter eflendam 9c iriacibnes eft rito aduertilTct,nonclTc Huis (oIida<; , tandcm n. vltime, in ordine ad hoc , vr non folum forraalircr , k J ctiam dcdilU' manus, & ftrc in noftram lcnicntiam conccfliire icalitci communicctur cilciitia, rton communicau rca^ addcndo id ( quod cgo fxpc ctiam addidi ) vt non facilc litcr idationc, ita cadcm diftindHo cfiicir, vt rclixmdcac etianiindiuinis hxc diftindio virtualis inordincadprx- rcalitcr obicdiuc c(lcnt:a,&: non rcfpondcatrcbtiotea- •*4 dicata comradictoria , & pr.5cilionts hai obieiUuas ad- litcr. Vndcncgo,in conccpru PMrij rcalitcr corrdpon- miiiatur. Potro ad ncgandas cas pCKifiones nonaliud dete totamTt initatrm , iLlcoquc rurfus ncgo dam did- argumentum adducit, quam quod C^ ij^ ^oSjecm, tUCa f^ter ntn tji FiUm, dici rcaliter tetMtn TrinttMttn »on ntcoiudicio clariinmc folueram his veib». Obiicinnc mm* Trifftr^rffn , quod non bcne oblcruaninc qui l^riii)0 , Myftirium hoc eft indcixmk iis a pra:cilionibriS hanc contra nos obic^Honcm fcccic , & laltem tn amr- obicdUui$«quia ctli non cller puilibilis intcllcdus,po(Ut mationeipli cas leales piaediiones concedunt>Tt Ibpii 'tamen myileriam hoc exifterc, non cft crgo , cur limus vidimos. fi>IidddccocxplicandopcrliJspra-i.ilioncs.R(Tpondco, Obiicies Tcrtio , Pricifioncs obicftiiix arguiint im- ii^ incnon vellc diccrc, mvftcrium pciidcrc a mcis pra:cilio- peiicdbonemin prxlcindenic >ergoliccC in noftro intcl- nibas,& mcis ::aibu$, (cd fuppolitii vcritatc myftcrij tios ledu selpeAaeflencic 6c cetaciomim au dinino, a quo Iont;c abcftom- ilcndo obiccliiic dc ilio loqui , ob illa ar;;umcnta , qux lUi impctfcitio. Rcrjiondco , ptxcilioncs obicctiuas nc- paul6 antc vrfi \ vti cniiTi i^ilisdiftinaio ii^tciPctiumft qnaqnam areucre impctfc<5lioncm in pizfcindcntc , fcd Paulum iiaud dubi^non pcndet a meo intcllcdu iCa u- argueie in obicdo cognito diftindbonein viiTU3lcm.iuf- men dati meus iQtelle^ts potcft vnum line alteroco- ficientem tcnninace ea duo ^zdicaca conttadi^ria , pnofcerc,iramyfteriumTrin-itatisin fc nullo modopcn- cognofci &noncagnofei>penndcacnccaiiteribici!enc ' dct a noltrotntcil cduj a ut piacciiionibus«eo tamcn feroci daodiitinaa:&fiaiciKmcllnnpexfin£tiotnco];^iofixn> d3to,fir, vc nofterintelleaus poffit obieAiaf,pne(cinde- tetnter res diftin£btsreaUter vnam fine alii cognoiccre,' rc tcim ob r.irii iivcm a priori, quam pofui paiilo anlcini- li qiianilibet cognofcat-pcrfcftc ; ita fimilitcr non cftim- tio fubtcdbonis iecunaaE,tum ob alias propoiitioncs alla- pcrfcdio in eadcm cntitace , rcalicci coenofccce vnam 1as.Ec hoc ipibm con6rmadi0c coniinno cx codem my- formsli^cm iine alii pcc vnicum aAnm » ii ilh fimna- ftcrio,nam r-", ftcrivimTrinitatisnon pcndcc ab co,qu6d litas pcife£t^ cognofcatui , & ipfa lit cnpax tcrminandi in Chrillo lit liumanitati vnita inimcdiatcFiliatio,non cogniDOiiemlincaliafomialitaicJmm6addo,idc(Tcom- vet6 namra Oiuina , ctcnim efto , verhtim tttn fi^t» $n~ mao iiBcd&rium , quando illis fiicmalitatibus oppoiita tMrruttumvti non tft incornAtus ff>trtH4 finnHs,ioKummy- praedicata rcalia realitcr conueniunt , quia amrmatio ftcrium Trinicatis cam pcifedum , quam iajn cll: , nun- cuiullibcc cx illis prxdicacis non potcft nipravtramque iillet: cxiilotamen ieincl exiftentc proticnit , vt poffii^ jrcr^ cadeie ,non enim conuenic vcriquc -, vndc vc mini- caduocontiadidoria cowicnirc,8cyniripoffit (pii«fa> nibiinaffimationencccllariacricpraicilio. In propoii- immediac^, non vnirl iiainti, vti elf vnita de k&o filia- tiorabas wcd, in quibus ncgatur ideniitasinter pierional^ 1 1 8 tio non vniti immcdiacc naturi. Qi^v nmiiia cttm adto qua- fuitt idcmin natura,&diftinflaM*n rcI.>rioiiibiis,nan cijiic /iiuibi poliu,miior,qu6dca obic^ojji^Axtit in poceftnonadtiiictiptqcifioobieAiua,eciaminapprchcn- conttariam hic Antorpennotas.Ad argume n c i t wt& ali- ibneqoiatbappieheiifitmecaiailibecomneseodfmodo quaex incis refpondct,illis ctiam probari.Dcitin &: Bca- corrcfpodcrcnt,non pofTct vna dc aliii ncqnc inadcjquatc cospra:lcindcrcobic^liuc. Hoc tamcn ipfum cgo& intu- iicgari ,vt(uprii Ixpcoftcndi , trgociufmodi pr.rcilioncs icram , & itico iudicio clficacillitDc probaui , duin cnim non dicuntimpcrfc^iontm in pra:rcindcntc , fc d | orius Dcus dicit : Flrbum efi vnlttm ImrnMtiidii , hoc purdica- ncccHariarfunt ad cognofccndum illud myfterium. Ncc tum fOtitnm non aftiimatdc tou Trinitatc , imo ncc dc cognilio,qui Dcus rationc noftra folum apprchcndit pcc natura immcdiate, vbi,licet non lint prxciiioncs i]Uoad vnum adbun circnciam,poteft eHe confu(a,ctim cornof- ' «ppiehenlioncm , «k quafi ex patte fuoiedU , (uat tamen cac tocum (iuim obicdHm caiici pecfEdikione , vt naioa'. iE{aaiada(fiimatbncmdaiivnionis,vcfbse^meeftdedn- neqiieaccognola.Qndd antcmilleaAnsrationenoflM^' ftiim;h.TautcTi:iu vcriflimxpr<;cilinncsperi:;tcl!ci:liim, non habc.upto obiedlo omncsttcsperfonas.non arguic id quod non vidccurPuicdus bcnc diftinxilFc , dum icf-, impeiiediioncm in adu, lcddiftin^oncm in obic^o._4^ pondefidoarjraraeiiittircDiias cft,vt probct ex partefbbie^ . ' • Fateor camen , in con c epcn cii&nfque pciibnc 3i Dlir' fti apprt-hcndi rotiim myftcri;im , i i q md libcntillimc concipiomnes trcs pcrfonas ,non quidcm in rcdlo,pro- conccditnus inaiiquibus calibus , vt didum cl\, idta- pcctiationcsfa£las,fcdvnam iniccUt, alios inobliqoo mennaniblfidtadncgSdasvniuerCditcrcasprfdliiDiie^'. PBopterconnexionem&relarionem quam habentintCT quomodoaittemhqnulIamprorfnsetiaminDcoarguant lc:cognitio cnini ti.traJc icfpcc'tuad ali(]namrcm, nc- ^ im|)Ccfctlioncm,dixi,(olucndolcqucnces ahasobicdio- cellarit) rcm illam cognolcjc , licuc cot^nita atlionc in " nes,quaium (ccailda.fic.Nam,quamtumtus,conccdan- iciSlo cognofiatlff tecndiMlS illius in obliquo. At Iic^> tur huiuimodi pnediiotKS obieiliacadhnc manix dif- «Aio tecminus cognolcantar per illnm a£tum, non Ok, ^ (icaltisillarampropoiicionnmmialvftlic^enimcon-'' menanibo{ntead,vndepotefta£Hodctermino,&t4^ ccdatur ifonnnlitct non coiTcipon in conccpcit rc- minusdcaib'oncquoadidcntitatcmnagari,irafimilitei^' Lcionis clfcntiam diuinam, non potcit tamcn nesarijcam lic^t in concepcu Patris omnes pcrfona; correfpondeam^ ^ corrclpondeieinaceciaUcer&identieistficacin wnientift deomaesiQconccpiuFili) ,quia tamennon omnesin piSlciiidentiQmincseaturisJicicpollicanitaal^^ vtfOqiiecmoep«Hainel^andMtinKdD*ideiS polTimt * . ' iQuicetn Digitized by Google IIO De Diftindione gracluum,&c.Sed.lII. 113 inuicem inadjrquarc ncguL Vt enim dixi in SummuHs, licec(ndixi ) .itTiim.u Dcus dc c(rciiu.i iirodiulboncro, ad veriuccra ptopofitionis negands vnam de alio , (b- quamafirniat dc (ilijtionc. Sccundb^quia neque pcs- lAm a i te mfe miBm cft » ne ea,qu«Cib)edum& pnedi-, dltoncs-qucfiuntpcrapprehenlMmem catum diciint in re^,fincidein ,etiain ilqua; in obli- uit enim lepugnantiam in terminis , dum dicit ,cogni- quo iigniiicantur eadem &t ; ficut c contrario , ad vc- tioncm rationc nollta (okim f ra:nhu,iin Jclicrc habcrc iitatemaffinn«nds,(blibiartcnd)tur; vt (Int idcm qu« realiterneeacionem attingcndi omnc ronnalitatcs : fi tnte^dicimtur ,ideoqueredcdicirur,«/^Mm ejldHlce, cnim hocnabcretinonuntiimr.itionc, k J it.ilna tilcr cd qa6d fubje^m ,<|Uod importaturin reAo,ell idcm, prarciluia. Vt crgo fit r.icionL- j^n.vi ilin a , li fliLit li poili- licet albedo & dnlccclo in obliquo impottaiae non fint mus (fundamcnturo pra-bcncc olijcdi dillincUonc vir- ident Etexhacdodbdnaetiamcoiiib»«CBreaconiido tva^ ) apprehendecc vnain fbmMlicjtem cognirionis, diduHiechm taciotiil^iiit>ft||:ilBOB fit &n^er(eAa;qma H- quaefeKm cogndfrat Paititm in refto , aliam qtiat Ft- cct in rc(fto nil.im cognofiiKe(|b)tiani,riltem in oWiq-jo iinm , &;c. ficnt (iipra di\i cpuii diccrct , P>tter ijiu bilis cognitio diuina de Petro Sc Paulo, podumus tamcn ^prtJiimmHfy&SfMtmfllMt ilifimgm^ dicerc cllc duas racione mmtii cogliiciones ,vnam quac ad (b!'.iir Pcrnim ,.altcrai^i i]'.ia; 3ii f()lii!n l'.u'h;ni ii.tmi- nctui. 11 iiL patct ad excinpliim qiiod obi|CKn5,.ittu- iit dc aniniali &: rationali : dicimus cnim ibi nonlbli^ realitcrellecandem cognitionem dc aninuli Sc ractona- Ii,fcd etiam tacione noftr3:non enim potcft concipi vna fonmalitascogiiiiiui.is li.Imi anim.ilit. u u-. i .i - minau ,cbqu6d ar.iir>.ili(asncc laiiunc nollr^ cx partc objefK poteft diltingui in ordine ad prsdicata vUa con- ti .ulidtori.i , licut ciiam luin [Totill ncc r.itiuiic noftri dc lign:tri in cognicionc vlJi duplcx fonnalitos , quaruni vna .10 lu minem prsedsi tcrminetilr,altera ad animal & Spiritufarclo ab eo prKedentf. Vbi cx p.irtC fiibie' iki , & cx partc pratdicati omncs perlonx coj;no(ctintur, fed non omncs in nsfto» Idem dariiks in i\H , P^erimiHt eftud prtada 4 Pmi, & fndutit Spiritmn fananm , fo- ImmfiitiimefHMm. Vides ,iltara cogiiitioncra in rcdVo it>lnm Vcibir.n , ili is pcrlou.is in obliijno cognolccrc; idcoque non cilc tmperfeoUm , & iimul iu pttelcindett» vt vcK afBrmet de irail (bii Incamttionem. Obfjcii s Qn.irtcN , V:\ coj^nitio diuin.a , provt r.irionc nollra tcrmin^caad lolamperlonam I'atris ,cll imperfc- ^a, quia non cognoicitOillinecognofcibilc. Scdcofttrik Pnmo .rogo obijcicntcm, ancognitiodiuina dc Petro, rationalc cx pattc objc^H. Contrario aincm cxcmplo provt diiHntUrationcnoftriicognicioncdcPaiilo.fit confinno cgo mctnn intcnttim : n.ini cti.nr , quando impcrfe£b( Non poterit diccre eim cllc impeife^m, vnico adu dkoyfeiru* ron efl P^uImi , procuKinbio aliis non eilet in Oeo } ergo eft pcricda : iam autem ibi ptasicindo objediuc intcr IVtrum & Paulum , & aliud atgamenmmipfinsinllanriafn paritnt, iiianon cognof- rngnofco cx parte pr.Tdicati, aliud cx partc fubiidi, .Tlias nor. pollcmiut^. iL \ !,rimic .ilio ;crgoqu6d a»ltus tcrminatus ad vtruniquc objcduni fic idcm ccalitcr ,non impedit in illo pollc prxlcindi , dummod& ob^eAam iic capax : cflc autcm in dininis iib)cOi;ni cap:iv , i.tm oflcndirous j c^lP , licct adhisiliuimis tc.iliict cotum co- Clt omnccoi»iVilv linL- , rriv"-!l nrp ■. ► m. Dicct fbrtc ,per tam (»g»ojti omne (tenoJabUt in PetrOf Beni. At etiam ego dicAi, ibMfMMi euittmietgmfat om- necn^nofcibileinreRoin P.vre. .A.')!ic; rr , riMhocdo- ccri,ii. iit Pctrus&PauluspruptL! u iL:-,i uutin£i.ionem poll ii t tciminarc duas cognitio!!: l):i ratione noifari difttndas,idem polIePacccmacFiUum& Spiricumian- dum racione diftinAlonis virmalis inccr eflenriam om- nibus communcm , Sc rcl.rtionrm cnilibv C propri.ini. Sccundb vrgeo ipfum argiicncem. Fili.icio vnicur iin- mediate humanitad Chrifti , & non vrurur cHcnria , ne- 011? ali.r ntrlonx. Vnde inlrro duas conlcqucncias: vnatn , ij.ia 11. ;iipr.i iiunli , F 1 -.^o quando Dcusdicit tiMto foLt rj} vritu inumdiatc , non concipit tunc tSsa- 'tfa|m& alias rLlacionc$.Sccunda,Ergppoteft criara gnofcat,pocefttamen draidi in liuos aAusnuioncno- ftri , qiiorum qnilibtt pncdiuuis- fit , eqjj^pdpktlW quando ipfc DeD8didt«f «trw «•» efi ^m/m Hd^lolam volo tSc non amplius » & hoc euidenter oftcniom eft. S E C T I O IV. DoffrinMfrtcesietis a nouitc/jecitonihui defettJitKr, ^ robwMMT Mmflih. lll minaie relario cognirionem line eflencia. Nc^.ibis hanc T^E diftin^one vtrraali in diiiinis , in qiia fundanmr ficnn.l.ini conlcqucnti.im , c6 qu6d in cociiki vnio tcr- X--' oniiii.i , l| . i.v L p. 1 1. nr.v.is diximus , cgi frs^ minatur ad omnc vnibile ,at ^«litio non tcrroiiiarctur '<>">• ' . Thtol. dijj>. tom. 1 . & tom.i. agcns dc vnione Hlia- ad omne (cibile , ide6qiie eiftc fc apet l eii tli ^^ \utt te- tionis cum humanitate ChriiH. Quia verb Pat^ Vvan- ijwniio fadli Prim6 rci|cicnr ,quiaibrt^ etiam eilentia dcruc l: n ; nn '(.."nin.imfusccoi auis cft rcijccrc, ly^»/?. eft vnibilis imroediate ,ergonon tangit vnio totum vni- dt pm[ilKi!iiie aei ^yjf''.^ & vix noncun voUiiccrroncam bilc. Sccundb , quiaialtemalic duc rclanones funt vni- dicere , iiidicaui oDportun.-imfbte Jianc(eQioiiaari^i|^i biles immcdiate , & non tanguntur ab ea vnione , licet testocamagisconnrnKrur. SVBSECTIO I. fnfmtmur&f^mimmrnm Autkm$ilk'^ktit$. ICiturea di/p.^.JlMtim cap.i .Jitpponit de fiJe ejfein Denm i poftinc ab alia : ergo criam l»milicer , liccr omncs tres relariones finc cognolcibiles ablolucc , poccrit vna (bla abvi}lcognitioneattin^,aliavct6ab alccra. Coincri Tcttf^ quia ca cognitioKcalicerettam artingit afaas^- ibnas , vc p.iuIiN .intc dixi , & cl.irc cxplicui etttqSjplo duatuin cognicioiium ratione dilbticl.irum de I^ctto 6c i non pollc cadcre duo concradidoria ,qi.ia Apodoi. Paulo. Conira Qiian6 , ergo licet id repugnet cogni- Paulus t. «d C«r. ti^.i . m vtrf. t^.ait ,iunejfe in Dto efi, tiofUDci , quzdcbet omniacognofcibilii pi lu tr.u & Hoii , atqui incer alia Apoliolus Coiinthiis przdicauit cem noiUa cognicio pocetic vnam linc alia accmgcrc mvftcriumTrinitatis .crgoinlioctoto imftcriononcft. edentiam iine tdacionetvel i contrario ,quodtuita affixmatio,&ncgariodc codem. Ad quod mtcat el& 114 (brtitet neBM. . concraNominales. Sccundovrgecconm coki^ni «mia Sed replicabis : Ergo illa cognitio dhitna fuprri pofita aliqita fiiltem contradiAoria renim , quas • ttedtirtif ina- non trit pr.cciliui ncc rcalitcr nec ratione noftrd : non b< nt pro errore , vc : Clriftu4 non efi mortuus , non ve- f_ tcalitcr , vc ego ipicroet dico i non racionc , qiii.i cogjri- ">< > tft t» Euchnttflm ; horum aiicem non pollunt dopiMiiiaa debet liabete tiegationcm teauter atrfn- tadonem rcdderc , qtiiun , qu&d 'conniidiAorift gcndiomnes forni.iIitaccs,quam ncgationcm non ha- ntqucant c(lc fimul v;ra ; atqui ha:c ricio cft vniucrla- bet bxc cognitio diuina , (icut ii tealiccr vno .t^i .itrin- iisad omnia , quia li lenicl in .iliquibiis fallai hxc resu- getem mmm/ Sc rAtionnJt , non eftet illc adlus pracciliuus It, fallit in omnibas. Tctd6 idem ex fcnptiua pioolll« animaUsarationali icrgo nullo modoCiluo mcura in- Quia loann. Efifi.i. cff, \. dit y MM,fMi non crtJit tcntum. Sedcontra,quiahccrcplicafummum probat, pi» Dei.feetriiSiim mtliJ^u*m\ qnjc leprehcnfio pla- per apprehenlionem non ficri ptxcinonem. Aicam,quac ncciret inutilis , citm potuilTcnt veriflimc aliqui ncga- " ' te»ChuihuotiIcFiliiim.Oci*Acutmciieti«nvcri(toi \ fic per afficmadoaem, noa impu^iac iqiii»ibi aAC cea- ^dcm Digitized by Google 114 Difputatio U\cr.\ Chriftiisaffirmwr,fc clfe Filium Dci. Quarto, quia luintii fidri licct in multis myftcriis cxccdailiimcn na- tiir.v,ci umcn opponi non potcftjopponcretur autLm, fi diio v.(>t)cradi6loEia addmiteret fimul vcra. lis pi jcmillis ait f.i.a P.Conink & me candcm tradi do- ^irinam,licct nomine dilUndUonis vinualis palliatani.ll- ciitin rc morali vfura palliatur fub titulis JnitrtJfe,Catn- tii , &c. quod ncc rccurramus ciim Thoiniftis ad di- ftinAioncra rationis,ncc cum Scotiftis ad form.alcm. Ad- ditqiic fe non capcre,quj nos a Nominalibus ditfcramus, iiifl quAd nominalcs vtantur vcibis fimplirioribus cif- Siue magis apcrtis , nos ver6 vocabulis obfcurioribus , cilicct diftinilionis virtualis. Ptobat autcm id. Priinti, 3iiianulli rei poteft conurnirc virtusimplicandi contra- icUonem, id cnim (oliiischimatrx' propriumcft ,«tqui virtiis faliiandi contradii^h)ria Hiic vlla diftindtionc cft virtus implicandi contradi(flionem, erpo. Sccund6,probat conclufioncm : quia in hac fcnteiitia comminitur circulus vitiofus , nam pofrccoiuicnircduo concndidoria eftidcm apud nos ,4C haberediftinfUo- ncm virtuakm, & habcre diftinc^iontm virmalim cft idem , ac ci\c capaccm contradid^oriotum, cr|;;o dicimus idcm pcridcm, TcnitN Argumcnraturquia p.nri ratione pollct ob eam diftiiicHonem virtimJcni dici.nari ad alfa conrradifloria in ri- indiuifibili capacitatcni , vt fi ilicct exiJfAt , & mh txijitn .frodheathr hae Ailic»t,& non produiaiyr, &:c.qux tiiim maiorratio,vt ad vni concedacurea dillinclio pu- tiiis, quain ad alia. Qiuri6, Arcumentatur,rc tamcn ipsa non cft noiium argiimentumjcd quail rcpctitio primi,&: corum.qua: ex Ariftotclc dixcrat , non polle lciliccc conitcnirc vlli rci duo contradiAoria, ergo nun potcft dari vlla virrus , auc a-quiualcntiaad id habindum,aicquc fc non pollc capc- rc,quomodo ea diftintUo aliquibus placcrc que.at,inallc. qiic - fterium TrinitAtis .ijuodtinntt crtdimHs. Ha:c illc. Poft- quxa f*^. 5. conamr llnc vllis contradidtoriis faluarc oinnia ca,cx quibus nos eam diftitid\ioncm probamus. Et onidcin toto co capite foliim ponit cxcmpla in his propontJonibus.in quibus nos niilhm habemus difficol- tatem, vt, Dtns per luJliiiampHnit^er Miftricordiam mi- ftretHr SiC. In qiiibus fic hic fcnfus, DtHsvtttnceptus ad /imilitudintm fuftitia crtata pnnit . non miferttitr , In qu.i propontiuuc , qiiia rcduplicamr fupra conccpms di- ftiitiftus rcalitcr, nulla cft contr.idi^^Ho. Hanc do^Vrinam fisc cgoantci ir.ididerain , neque in his pridic.itis vl- lam adinicto diftiniUoncm virrualcm , ac proindc in co capitc nihil cft , quod ad pun^im prxiens fpcftcc Prius vcr6 qa^m modos duos diuer{bs , quibus conatur ref- poiulere arguinentis noftris , ponain , Sc rciiciam, brcui- ter, quid dc prxdi^fUs fcnricndum fic , oftcndam : Et Pri- mb , quidcm , dim fatcatnr hic Author , ( vt pauIA anti vidimus, ) cam diftinftioncm virtiialcm ; quam Nomina- les ponant cfte reipsiadmictcndam ab omnibus ,qaia rcipsi nihil cft aliud , qiiammvfterium ipfum Trinitari», iniror , vald^ , euro prioribus capitibus fuifte ide6 ioli- dtum , vt ex Scripcura & rationc eos nominales , ac il- bm diftindioncm virtaalcm teiiceret,vix non quafi hx- reticam aut certc quafi crroncam , ea foliim ratione , qu6dillidixerint,percamdiftin6tioncmialuari pr^dicau cacontri-^iAnria.namvtrim ea fint diccndacontradi- dtoria ,fortaffis ,nd modum folum loqucndi fpc.5lit , dc Juo ftfpra & paul^i p